Шеъриятга қандай кирганини адабиётимиз сезмай қолди

Бугун халқ шоири Муҳаммад Юсуф 70 ёшга тўлар эди. Видеодаги шеърни кўпчилик билади, яхши кўради. Мен ҳам.

Қуйидаги сўзларни эса Ўзбекистон Қаҳрамони Озод Шарофиддинов айтган.

Муҳаммад Юсуф деган шоир шеъриятга қандай кириб келганини адабиётимиз сезмай ҳам қолди. Аммо у тезда, ҳаммани ҳайрон колдириб, оғизга тушиб кетди.

Муҳаммаднинг шеърлари бир қарашда жуда содда, жўн ёзиладиганга ўхшаб туюлади. Аммо унга ўхшатиб ёзиб кўрингчи? Қўлингиздан келмайди! Унинг осон ёзиладиганга ўхшаб кўринган мисралари мухлисларни йиғлатди, кулдирди, ўз оғушига тортиб олди.

Муҳаммаджон камдан-кам туғиладиган истеъдод эгаси бўлиш билан бирга, камдан-кам шоирда учрайдиган хислат эгаси — шуҳратдан қочадиган камсуқум инсон эди. У шуҳратнинг эмас, шуҳрат унинг ортидан қувиб юрарди.

Муҳаммад Юсуф бахтли, омадли шоир. Унга мустақил юртини, озод халқини кўриш насиб этди. Юртининг энг улуғ байрамларида унинг қўшиқлари баралла янграйдиган бўлди. Ўзбекистон ҳақидаги шеърини ёшлар ҳатто ўз мадҳияларига айлантириб юбордилар

Адабиётга сездирмай кирган бўлса ҳам, ўзини ва ижодини севдириб юракларда қолиб кетган шоирнинг охирати обод бўлсин!

@shahnozxon

Мана бу ҳолатга тегишли органлар эътибор қаратишини сўрайман, бирор жиддий кор-ҳол бўлмасидан.

Нурбек Алимов каналида ёритилган ушбу мурожаат менга ҳам бугун келиб тушди.

Видеони эълон қилишга юрагим дош бермади. Унда кап-катта эркак бир йигитни (балки вояга ҳам етмаган ўсмирдир) машина эшигида ушлаб олиб қаттиқ калтаклаяпти.

Калтакланаётган йигитнинг "Яшамайман сиз билан" деяётганини, ураётган эркак эса "Милисага телефон қиладиган бўлдингми" деб зўравонликни давом эттираётганини кўриш мумкин.

Мурожаат:

"Тошкент вилояти Ўртачирчиқ тумани Ўртаовул МФЙ да яшовчи М.Х. уй-жойни хотини ва фарзандларидан тортиб олиш ва уларни ҳайдаб чиқариш ниятида турмуш ўртоғи М. С. ни доимий равишда ўлдираман деб, шавқатсизлик билан уриб дўппослаб келмоқда. Сўнгги маротаба хотинини уриб, пичоқлаган ва онасини ҳимоя қилмоқчи бўлган ўғлини урган. Ўғил қочиб кўчага чиқиб йўловчи машинага ўтирганида уни кўчада шавқатсизларча уриб дўппослаган. Ушбу ҳолат бўйича аёл маҳаллага ва участковойга мурожаат қилса ҳам, хеч қандай чора кўрилмасдан келмоқда".

@shahnozxon

Божхона қўмитаси матбуот хизматида кўп йиллардан бери хизмат қилиб келаётган Ҳусан Тангриев янги лойиҳа — "Божхонада" подкастини суратга олиш бошланганини ва унинг биринчи сони олинганини хабар қилди.

Подкастнинг илк сонида жуда долзарб мавзу — тамаки маҳсулотларининг ноқонуний айланмаси кўтарилибди.

Бу турдаги ноқонуний фаолиятга қарши давлат томонидан кескин чоралар кўриляпти, жавобгарлик кучайтириляпти, аммо бу ўлгур "бизнес" йўқолай демайди.

Бу бўйича бир тадқиқот эътиборимни тортди: АҚШнинг Жорж Мейсон университети тадқиқотлари шуни кўрсатадики, тамаки маҳсулотларининг ноқонуний савдоси халқаро террорчи ташкилотлар ва жиноий гуруҳларни молиялаштириш учун йўналтирилар экан. Бу албатта даҳшат!

Подкастда ҳали яна жиддий мавзулар кўтарилади ва туркум суҳбатлар уюштирилиб борилади, албатта кузатиб боринг. Мана бу ерда ҳозирги биринчи сонга ҳавола қолдираман.

https://youtube.com/video/Opt9eiSKW_o/

Bugun raqibimiz turnir peshqadamlaridan biri - Tailand terma jamoasi 💪🏼

Bu “A” guruhida birinchi o‘rin uchun o‘yin. Chiptalarni iTicket.uz sayti orqali xarid qiling va “Humo Arena”da yigitlarimizni qo‘llab-quvvatlang 🔥
——————————
Сегодня нашим соперником станет один из лидеров турнира - сборная Тайланда 💪🏼

Это матч за первое место в группе А. Приобретайте билеты на сайте iTicket.uz и поддержите наших ребят на «Хумо Арене» 🔥

“Жаннат оналар оёғи остида” фильми телеграм каналларга чиқиб кетибди.

Бир муҳим савол бор, агар шу телеграм каналдаги рухсати олинмай тарқатилаётган фильм ҳаволасини шахсий хабарда ё таниш-қариндошлар группасига тарқатса нима бўлади?

Ҳуқуқшунос Муроджон Нажмиддиновнинг огоҳлантиришича:

“…фильмни исталган шаклда ва жойда тарқатиш учун ҳуқуқ эгасидан рухсат олиниши шарт. Бу талаб фақатгина блогерлар, стриминг платформалари ва телеканалларгагина эмас, балки барчага тааллуқли.

Масалан, Telegram тармоғида каналлардан бирида фильм тарқалди. Бу ўрнида фақатгина уни жойлаган канал эгаси эмас, балки танишингизга шахсий хабарлар орқали улашган сиз ҳам жавобгар бўласиз”.

Жаримаси эса яхшигина (миқдорини бу ердан кўриш мумкин)

Мени қувонтираётгани, бугун твиттерда ва телеграмда шу тарқатувчи каналларни қоралаш ва уларга “спам босиш”га чақириқларни кўп кўрдим.

Демак, жамият интеллектуал мулк ўғриларига муносабатида кутилган ўзгариш бошланди. Бу бировнинг ҳақига хиёнат эканини англашмоқда.

Бардавом бўлсин!

@shahnozxon

“Ходунок” — юрмачоқ. Менга ёқди👍

Фанлар академияси Шарқшунослик институтида янги сўз ва атамаларнинг ўзбекча муқобилини топиш ва қўллаш бўйича таклифларга бағишланган муҳокамада қатнашдим.

Аввало, шу ишнинг бошланганига шукр. Атамалар билан анчадан бери ҳеч ким шуғулланмаётган эди. Бу эса тилимизда акс этди, табиий. Ишни нимадандир бошлаш керак эди. Бошланди — хайрли бўлсин.

Ҳозирча 40 та атамага нисбатан муқобил сўзлар тақдимот қилинди. Атамалар соҳаларга масъул вазирлик ва идоралар томонидан таклиф қилинган, ФА олимлари томонидан кўриб чиқилган. Бу ҳали илк қадам, Комиссия йиғилиши ҳам эмас, мутахассислар иштирокидаги муҳокама холос.

Менга айрим таклифлар ёқди. Масалан, эндигина юришни ўрганаётган болажонлар учун ишлатиладиган "ходунок"ни "аравача" ва "адақарава" (оёқарава) дейиш таклиф қилинган эди. Ўша ерда сўзга чиққан устоз тилшунос олим Абдуваҳоб Мадвалиев "юрмачоқ" сўзини таклиф қилдилар. Кўпчиликка ёқди, менга ҳам.

Кўп таклифлар тилимизда мавжуд ва қўлланиб келаётган сўзлардан иборат, айримлари "адашиб" ҳужжатларга кириб қолган. Масалан, қумқоғоз ва жилвирқоғоз фаол қўллангани ҳолда қайсидир ҳужжатларда
"наждак қоғози" бўлиб кетган. Буни тузатиш керак, холос. Бўнак (аванс), махфий (конфиденциал), тамғалаш (маркировка), кутилма (прогноз) каби сўзлар аллақачон тилимизда мавжуд, уларни атама сифатида расман тасдиқлаб қўйиш кифоя.

Лекин тилимиз бисотидан олинган ёки янги ясалган атамалар ҳам таклиф қилинган. Менимча, бу таклифларни ҳали ўйлаш, пишитиш, чуқурроқ тадқиқотлар ўтказиш ва муҳокама қилиш лозим.

Ўзим аллақачон тармоқларда қўлланаётган етказма (доставка), қистирги (скрепка) сўзларини рўйхатга киритишни таклиф қилдим. Яна битта таклифимни айтиш эсдан чиқибди. "Неустойка" сўзини "айбона" деб қўлласак бўлар ("Эгамберди, шу буғдойнинг вазнига бараварлаб саримағиз ундан торт, айбонанг учун устига ўзимиздан бир пуд ун ҳам қўш". А. Қодирий, „Обид кетмон“).

Умуман олганда, ҳозир атамалар соҳасида бирмунча тартибсизлик мавжуд. Илмий атамалар бир томон, тилимизга кириб келаётган оммавий янги сўзлар бошқа томон, бир пайтлар чала ўгирилган атамалар, турли қўлланаётган атамалар ва ҳоказо – қилиниши керак бўлган ишлар кўп.

Шу сабабли қатъият билан бу йўналишда ишни давом эттириш керак. Атамалар ҳали кўп муҳокама қилинади, комиссия ҳам кўради, жамоатчилик ҳам. Бу илк қадам холос.

Жамоатчиликдан фикр, мулоҳаза ва қўллов кутиляпти. Халқимиз сўзга бой, ўнта миядан чиқмаган фикр ўн биринчисидан чиқиши мумкин. Бошқа томондан алифбо ислоҳи сингари бу йўналиш ҳам босим остида қолиб кетмасин. Тилимиз учун ҳамжиҳатлик қилайлик.

@shahnozxon

DUEL

Dadil bo’l maydonda,
She’r mag’lub bo’lmagay.
Shoir bor Vatanda
Til, millat o’lmagay!

Muallif va rejissor:
Erkin Bozorov
Badiiy rahbar:
Alisher Sa’dullayev
Prodyusser va maslakdoshimiz:
Mehrinoz Abbosova
Tasvirchi:
Hojiakbar Nurmuhammedov
Colorist:
Asilbek Umarov

Hamkorlik va ushbu xayrli loyiha uchun Yoshlar ishlari agentligiga tashakkur bildiramiz.
Batafsil ma’lumot @duelloyihasi telegram kanalida.

-Qo’lida qalami bor yoshlar,
Kutamiz, ko’rishguncha “DUEL”da.

Кеча "Жаннат оналар оёғи остидадир" фильмига тушдик.

Фильм яхши, кўринглар, тавсия қиламан, спойлер бўлмаслиги учун батафсил тақриз ёзмайман.

Битта фикр фақат: шундай фильмнинг ўғирланган версиясини кўраётганлар қандай ўйлашади? Ҳай, қароқчиларнинг худоси пулдир, томоша қилаётганлар фильмнинг маълум бир жойига келганда миясига "тинг" этиб урмайдими, манам ёмон одамаканманку, бировнинг ҳақини еб қўйибману деб тавба қилмасмикан? Чунки картинада умуминсоний ва диний қадриятлар кўрсатилган: ҳажга бориш, онани улуғлаш, бировнинг ҳақидан қўрқиш...

Парадокс-да ғалати.

@shahnozxon