📌رسانه، حافظه و صلح

نقش استراتژیک رسانه‌های کردی در پروژه آشتی و گذار از خشونت

✍️عثمان عباسی | کنش‌گر رسانه و ارتباطات

امروز جمعه تیرماه ۱۴۰۴، حزب کارگران کردستان (PKK) اعلام کرد که به فراخوان رهبر زندانی خود، عبدالله اوجالان، پاسخ مثبت داده و سلاح را زمین می‌گذارد.
این اتفاق، فارغ از تردیدها و مخالفت‌ها، می‌تواند سرآغاز فصل تازه‌ای در تاریخ منازعه دولت ترکیه و جنبش کردی باشد؛ فصلی که اگر بخواهد پایدار، اجتماعی‌شده و تاریخی شود، یک عنصر کلیدی دارد؛ رسانه.
پ.ک.ک از آغاز مبارزه مسلحانه‌اش، به اهمیت روایت، تصویر و رسانه پی برده بود.
این حزب، نخستین حزب کردی بود که تلویزیون ماهواره‌ای به زبان کردی راه‌اندازی کرد.
رسانه، برای آن‌ها نه فقط ابزار تبلیغاتی، بلکه محل بازنمایی هویت، مقاومت و زنده‌نگه‌داشتن حافظه جمعی کردها بود.
اکنون همان رسانه‌ها با همان نیروی تأثیرگذاری، می‌توانند و باید در خدمت گذار از خشونت، تثبیت صلح و ساختن آینده‌ای مشترک قرار گیرند.

۱. بازسازی گفتمان: از مقاومت تا مدنیت

سال‌هاست که روایت غالب در رسانه‌های کردی، گفتمان مقاومت و سرکوب است. این روایت مشروع و ریشه‌دار، اکنون باید به گونه‌ای متعادل شود که صلح را نه به معنای تسلیم، بلکه به‌مثابه بلوغ سیاسی، شجاعت مدنی و انتخابی آگاهانه برای ساختن معرفی کند. رسانه‌های کردی باید پیشگام این بازتعریف باشند.

عبور از زبان نظامی، اسطوره‌های جنگی و تصویرسازی از خشونت مشروع، گامی اساسی در این بازسازی است.
نسل جدید کردها نیاز دارد قهرمانانش را نه فقط در کوهستان، بلکه در میز مذاکره، دانشگاه، عرصه سیاست، شوراهای شهر و سازمان‌های مدنی بازشناسد.

۲. نقش رسانه در آماده‌سازی افکار عمومی برای صلح

تغییر در سیاست، اگر از تغییر در افکار عمومی عقب بماند، محکوم به شکست است.
رسانه‌ها پل میان سیاست و جامعه‌اند. اکنون بیش از هر زمان دیگر، رسانه‌های کردی باید پروژه صلح را از سطح نخبگان به سطح جامعه بیاورند؛ با برنامه‌های گفت‌وگومحور، مستندهای تاریخی، تولید محتوا با زبان ساده و چندزبانه، و دعوت از صداهای متفاوت.

صلح، اگر نتواند حس کرامت، امنیت و مشارکت را در دل مردم کرد و ترک زنده کند، صرفاً در سطح پروتکل‌ها باقی خواهد ماند.
رسانه‌ها باید این احساس را بسازند، تقویت کنند و تداوم ببخشند.

۳. روایت مشترک: عبور از روایت تک‌صدایی به چندصدایی

سال‌هاست که رسانه‌های رسمی دولت ترکیه و رسانه‌های کردی دو تصویر کاملاً متضاد از واقعیت ارائه داده‌اند.
امروزه، نیاز به «روایت مشترک» احساس می‌شود. نه به‌معنای حذف تفاوت‌ها، بلکه در جهت هم‌افزایی در محورهایی چون:

الف)رنج مشترک همه قربانیان، چه کرد و چه ترک.

ب)ضرورت آشتی برای آینده فرزندان این سرزمین.

ج) برجسته‌سازی چهره‌های صلح‌جو از هر دو سو

د) ساختن زبان تازه‌ای که نه از موضع مظلومیت مطلق، نه از موضع سلطه‌گر مطلق سخن بگوید.

در این مسیر، رسانه‌های کردی می‌توانند پل‌های گفتمانی میان جامعه کرد و جامعه ترکیه بسازند.

۴. رسانه به‌مثابه ناظر و حافظ شفافیت در فرآیند صلح

فرآیند صلح، نیاز به اعتماد دارد. امّا اعتماد بدون شفافیت و پاسخ‌گویی، شکننده است.
رسانه‌ها باید نقش «دیده‌بان مدنی» ایفا کنند. یعنی از یک‌سو، عملکرد طرفین (دولت و جریان‌های کردی) را رصد کنند، وعده‌ها را به حافظه عمومی بسپارند، و از سوی دیگر، صدای مردم، دغدغه‌های جوامع محلی و نگرانی‌های اقلیت‌های نادیده‌گرفته‌شده را بازتاب دهند.
این شفافیت، ضمانت اجتماعی صلح خواهد بود.

۵. فرصت نوسازی سرمایه اجتماعی رسانه‌های کردی

بخش زیادی از رسانه‌های کردی در دهه‌های گذشته، به‌واسطه درگیری‌های مسلحانه و فشارهای امنیتی، در زمین رسانه‌ای مقاومتی بازی کرده‌اند.
اکنون این رسانه‌ها فرصتی تاریخی برای بازسازی نقش حرفه‌ای و اخلاقی خود دارند:

الف) با عبور از تبلیغات ایدئولوژیک و ورود به روایت متوازن

ب)با توجه به مطالبات زندگی روزمره مردم؛ به‌کارگیری زبان گفت‌وگومحور جای زبان تقابلی بگیرید.

ب) تقویت سواد رسانه‌ای جامعه کردی.

رسانه، اگر به جای بازتولید شکاف، تبدیل به ابزار پیوند شود، می‌تواند یکی از ستون‌های اصلی صلح پایدار باشد.

جمع‌بندی

اگر سیاست‌مداران آغاز صلح را امضا می‌کنند، این رسانه‌ها هستند که صلح را تفسیر، روایت، و در دل‌ها نهادینه می‌کنند.
امروز پ.ک.ک سلاح را زمین گذاشته، اما اگر رسانه همچنان تفنگ به‌دست روایت بایستد، گلوله‌های گفتمانی جای گلوله‌های واقعی را خواهند گرفت.
صلح واقعی، نیازمند زبان تازه، چهره‌های تازه و افق‌های تازه است. رسانه، می‌تواند و باید پرچم‌دار این افق تازه باشد.

🌐اصلاحوب را در فضای مجازی دنبال کنید:

🔗سایت | 🔗اینستاگرام | 🔗آپارات | 🔗تلگرام

✅ درباره موج افغانستانی‌ستیزی

▫️روایت‌سازی و انسان‌زدایی

✍🏻 محمدکریم آسایش

🔰«یوآو گالانت»، وزیر جنگِ رژیم آپارتاید اسرائیل، در ابتدای دوره جنگ پسا هفتِ اکتبر ۲۰۲۳ ساکنانِ غزه را «حیواناتِ انسان‌نما» نامید و این رتوریک تبلیغاتی اسرائیل در جنگ را تشکیل می‌داد که غزه معادل با حماس است و حتی کودکانی که کشته می‌شوند (و البته آمارشان انکار می‌شود) در آینده به عضوِ حماس و تروریست بدل می‌شدند. انسانیت‌زدایی از یک قوم، نژاد و ملت سوابق تاریخی متعددی دارد.

👈🏻 متن کامل را در Instant View بخوانید.

@Haajm

دو نکته مهم در پی سخنرانی امروز(شنبه ۲۱ تیرماه ۱۴۰۴) رییس جمهور ترکیه در باب پروژه آشتی👇


①درنگ در جزییات و اهتمام به کاربست واژگان توسط شخص رییس جمهور و آن هم از تریبون عمومی و در جایگاه قانونی

+نطق امروز ایشان، گرچه امید بخش می نمود و گشودگی خاصی و قابل ملاحظه ای بازنمایی می کرد اما در متن و فحوای سخنرانی به وفور، واژگان ترور و مشتقات آن، یافتنی بود که در این بزنگاه و در آن موقعیت، خبطی نابخشودنی و موجد احتیاط و درنگ و تدبر و تدبیری ویژه است...


②فراتر از گفتمان مقامات مسئول، این مٲموریت و تکلیف متوجه عموم طرفداران دو طیف حکومتی و اپوزسیون هست و لازم است همگی در بهره گیری از سلاح چه سخت افزار جنگ و چه نرم افزار آن دقت ویژه ای معمول دارند تا تفنگ شان، فشنگی سُربی و خشم آلود در نکند، زبان و قلم، واژگانی ناهمسنگ با آنچه اکنون در جریان است، از چله در نکنند و دوربین ها، تصاویری ناصلح، ثبت و ضبط و منتشر نکنند!

تریبون ها، احتیاط لازم معمول دارند و همت کنند به نحوی از انحا، شعری، داستانی، طنزی و هنرمندان، تصویری ناصلح شکار نکنند!

متخصصان، مراقبت نمایند نقدهای شان را به وقت مناسب تر موکول کنند.

@sopskf