آزمایش ذهنی سطل نیوتن از شناخته‌شده‌ترین آزمایش‌های ذهنی در فیزیک است که عموماً به‌عنوان دفاعیه‌ای از جوهرگرایی درخصوص فضازمان در نظر گرفته می‌شود. مناقشۀ میان جوهرگرایی و نسبت‌گرایی دربارۀ چیستی فضازمان از مهم‌ترین مسائل فلسفۀ فضازمان است. به بیانی نه چندان دقیق، جوهرگرایی این است که فضازمان هویت‌ مادیِ مستقلی است، مستقل از سایر هویات. در مقابل، نسبت‌گرایی این است که فضازمان به‌خودی‌خود هویت مستقلی نیست و مستقل از هویات مادی وجود ندارد. نسبت‌گرایی با ظهور تفکر ماخی جان تازه‌ای گرفت و تصور بر این است که نسبیت عام نیز در هماهنگی با اصول فلسفی ماخ ساخته شده است.
در این ارائه جوهرگرایی، نسبت‌گرایی و انگیزه‌های ماخی ورای نسبیت عام را می‌کاویم و آزمایش ذهنی سطل نیوتن را در دو چهارچوب غیرنسبیتی و نسبیت عامی موردبحث قرار خواهیم داد تا به نتیجه‌ای غیرمنتظره برسیم: ظاهراً در سناریوی نسبیت عامیِ سطل نیوتن گریزی از پذیرش موضع جوهرگرایانه نیست.

- محمدابراهیم مقصودی


✅ حلقه‌ی مطالعاتی تمنا
🌐 @TamanaCircle

📚سلسله نشست‌های درباره‌ی #آزمایش‌های_فکری
آزمایش ذهنی سطل نیوتن و سیاهچاله مک‌ویتی
- محمدابراهیم مقصودی


✅ حلقه‌ی مطالعاتی تمنا
🌐 @TamanaCircle
🆔 @Shorayemoton

گروه «مطالعات علم و فناوری شورای بررسی متون» برگزار می‌کند:

📚سلسله نشست‌های درباره‌ی #آزمایش‌های_فکری
جلسه دوم:‌
تجربه‌گرایی ارنست ماخ و آزمایش‌فکری
- علیرضا شفاه
‌

🗓 شنبه ۲۵ اسفند، ساعت ۱۰:۳۰
🖼 بزرگراه کردستان، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، اتاق ۱۲۶
🆔 @shorayemoton

تجربه‌گرایی چنان‌که ما غالبا آن را می‌شناسیم در برابر آنچیزی واقع می‌شود که از آن ما است. در برابر تعقل و نظرورزی و در برابر نتایج منطقی ما از پیش‌داشته‌هایمان. درست از همین رو تجربه رشتهٔ افکار ما را می‌گسلد. در این تلقی رشتهٔ افکار ما از گذشته می‌آیند.
اما تجربه نزد ماخ چنین نیست. او طرحی نوین از تجربه دارد. چیزی به کلی متفاوت. چیزی که امکان خودش را از فرضیه می‌گیرد یعنی از آن افکاری که رشته‌ای است آویخته به «آینده». نزد او آنچه تجربه می‌شود بر مدار طرحی از موفقیت - یعنی امری انسانی و آویخته در تاریکی آینده- ممکن می‌شود. تجربه نزد ماخ امتداد افکار ما است زیر سایهٔ آزمون توفیق. درست از همین رو آزمایش فکری نزد ماخ جایگاهی بلند دارد. زیرا اصلا آزمایش ادامهٔ افکار ما است.

- علیرضا شفاه
‌

🆔 @shorayemoton

📚سلسله نشست‌های درباره‌ی #آزمایش‌های_فکری
تجربه‌گرایی ارنست ماخ و آزمایش‌فکری
- علیرضا شفاه

🆔 @Shorayemoton

بِضَربِ سَیْفِکَ قَتْلی حَیاتُنا اَبدا
لِأنَّ روحیَ قَدْ طابَ اَن یَکونَ فِداک

#حافظ


✅ حلقه‌ی مطالعاتی تمنا
🌐 @TamanaCircle

تلاش برای تحکیم وضع موجود از طریق بهبودها، ساختار نظامِ حاکم را چنان به حرکت درمی‌آورد که از نقطه‌ی معینی به بعد، گرایش ترمیمی تحت‌الشعاع پیشرفت مسئله قرار می‌گیرد.

فردیناند فِلمان
اسکولاستیک و اصلاحات کیهان‌شناختی


✅ حلقه‌ی مطالعاتی تمنا
🌐 @TamanaCircle

از دیدگاه اینشتین، بطلمیوس و کپرنیک حق یکسانی دارند. اینکه کدام نقطه شروع را انتخاب کنیم، مسئله راحتی (سهولت) است. البته برای مکانیک منظومه سیاره‌ای، دیدگاه کپرنیک راحت‌تر (مناسب‌تر) است.

ماکس بورن
نظریه‌ی نسبیت اینشتین


✅ حلقه‌ی مطالعاتی تمنا
🌐 @TamanaCircle

فرانتس کافکا گفت: «واقعیتِ راستین همواره غیرواقعی است.»

گوستاو یانوش
گفتگو با کافــکا


✅ حلقه‌ی مطالعاتی تمنا
🌐 @TamanaCircle

ای بسا معنی که از نامحرمی‌های زبان
با همه شوخی مقیم پرده‌های راز ماند

#بیدل_دهلوی

[قزوین؛ حوالی دریاچه اُوان]


✅ حلقه‌ی مطالعاتی تمنا
🌐 @TamanaCircle

🏛 انجمن علمی ژرفا برگزار می‌کند:

💭 روز تفکر؛ فرصتی برای اندیشیدن

ویژه دانش‌آموزان دختر دوره دوم متوسطه و دانشجویان

🗓 تاریخ برگزاری: پنج‌شنبه ۲۸ فروردین ۱۴۰۴
🕰 ساعت: ۸:۳۰ تا ۱۸
🏢 محل برگزاری: دانشگاه صنعتی شریف

⏳ مهلت ثبت‌نام: تا تاریخ ۲۳ فروردین
📍 با توجه به ظرفیت محدود، اولویت با افرادی است که زودتر ثبت‌نام کنند.

📌 برای ثبت‌نام از اینجا اقدام نمایید.

🆔 @Zharfa90

■ گزارش مختصری از جلسه نقد و بررسی کتاب مرا اسماعیل صدا کن
■ برگزارشده توسط گروه مطالعات علم و فناوری شورای بررسی متون

این گزارش دربرگیرنده‌ی کل محتوای جلسه نیست و صرفاً به‌عنوان امتدادی از بحث پیرامون کشفِ آمریکا و معرفیِ کتاب موبی دیک در کانال عهد گذاشته می‌شود.
برای پیگیری بیش‌تر محتوای این جلسه، می‌توانید به وویس یا فیلم این نشست مراجعه بفرمایید.
https://www.tg-me.com/tamanacircle/984

📚کتاب مرا اسماعیل صدا کن روایتی از تحلیلِ هیوبرت دریفوس از کتاب موبی‌دیک ارائه می‌دهد. این روایت به قلم دکتر زانیار ابراهیمی به تألیف درآمده است.
هنگامِ مطالعه این کتاب باید توجه داشت که اگرچه کانون بحث پیرامون اثر سترگ موبی‌دیک است اما در اینجا از یک طرف با خوانش هیوبرت دریفوس از موبی‌دیک طرف هستیم و از سوی دیگر، الهام‌گیری او از اندیشه هایدگر. علاوه‌بر این، نقش نگارنده مرا اسماعیل صدا کن در تألیف این روایت باید در نظر گرفته شود.

🔸@ahdschool_ir

دریفوس، به‌صراحت اعلام می‌کند که اسماعیل انسانِ پس از مرگِ بنیاد است. گروند (Grund) در آلمانی به معنای بنیاد است؛ یعنی آن زمینِ مستحکمی که بتوان با پاگذاشتن روی آن قدم‌های بعدی را روی آن بنا کرد.
وزونگ (wesung) به‌معنای گوهریدن و ذاتیدن، به جوهر اشاره دارد که در طول تاریخ فلسفه به‌عنوان نقطه اتکاء عالم شناخته شده است؛ جوهرِ هر چیزی ماهیتِ آن را تضمین می‌کند. هایدگر اما این مفهوم را به چالش می‌کشد و در تقابل با آن از نوعی هستی‌ سخن به میان می‌آورد که بنیادِ بی‌بنیادی است. زیستن در چنین وضعِ نامتعیّنی بسیار دشوار می‌نماید.
سؤال این است که در چنین وضعیتی انسان چطور می‌تواند بر جا بایستد؟ آیا جهانِ او در نهیلیسم فرو نمی‌ریزد؟ دریفوس نیز با همین پرسش درگیر است که با فقدان معنا باید چه کرد؟ درک و دریافتِ او از کتاب موبی‌دیک این است که انسانی با این وضع خود را به احوال وجودی وا می‌نهد. چنین انسانی با همه جهان‌ها همزیستی می‌کند. این حالگردی که از نظر دریفوس، به مثابه علاج نهیلیسم طرح گشته، نوعی خروج از سوژگی است. دریفوس تصور می‌کند انسان برای بقا در وضعی که تماماً عدم تعیّن است، راهی جز خروج از سوژگی و [به‌تعبیرِ هایدگر] غرق‌شدن در هستی ندارد. او این غرق‌شدن را تحسین می‌کند.
احوال وجودی انسان را فاقد هرگونه معیار برای سنجش و ارزیابی می‌کند. اما سؤال این است که آیا این وضع دوباره انسان را وارد نهیلیسم نمی‌کند؟

#کشف_آمریکا
#مرا_اسماعیل_صدا_کن
#گزارش_نشست

🔸@ahdschool_ir

وجه اشتراک ما با اروپا شاید این بوده که هر دو به حقیقت اعتقاد داشته‌ایم. جهانِ اروپایی جهانی بوده که همواره حقیقت را جستجو می‌کرده و آن زمان که خبر نهیلیسم از سوی متفکران بزرگ اروپایی داده می‌شود، به‌نوعی خبر افول اروپا هم به حساب‌ می‌آید.
وقتی خبر نهیلیسم اعلام‌ می‌شود همه آنچه پیش از این در میان بوده نیز از نو با این خبر نسبت‌یابی می‌کند، یعنی قضاوتی درباره هر آنچه که تابه‌حال بوده است رخ می‌دهد. بنابراین، دوره بعد از مرگ بنیاد صرفاً دوره‌ای خاصِ خودش نیست، بلکه با آغاز این دوره همه آنچه که بوده است، از نو نسبت‌یابی می‌شود.
در اروپا همیشه پیگیری حقیقت وجود داشته است و حقیقت مخصوصاً در تراژدی نوعی نسبت‌یابی با بیهودگی جهان بوده است. ما اگرچه از خلال درک تراژدی به جذب وضعی که اروپا داشت راه داشتیم اما جهان آمریکایی دیگر به‌مدد تراژدی قابل درک نیست چراکه نسبت یابی آن با بی‌بنیادی دیگر از نوع تراژدی نیست. سؤال این است که پس این چگونه نسبتی است؟
آمریکا طرح جدیدی در مواجهه با نهیلیسم است. ما عموماً تصور می‌کنیم عمل‌گرایی آمریکایی یک عمل‌گراییِ کور است و صرفاً به این معناست که آن‌ها صرفاً بر اساس نتایج عمل‌شان حرکت می‌کنند. حال‌آنکه این عملگرایی سطحی و کور نیست بلکه قدرت تولید می‌کند. ما نتوانسته‌ایم هنوز توضیح دهیم این قدرت چطور درحال تولید است. روحیه آمریکایی چطور با بی‌بنیادی و عدم تعیّن نسبت‌یابی کرده که امکانی برای تولید قدرت دارد؟ تا وقتی این را درک نکنیم نمی‌توانیم دورانی که در آن قرار داریم را بشناسیم.
ما تصور می‌کنیم اینکه جهان آمریکایی بنیادی ندارد مجوز عملی می‌شود که صرفاً به نتایج کوتاه‌مدت خود نگاه می‌کند و درک نمی‌کنیم که ممکن است نوعی تعهد و تمنا جایگزین آن بنیاد شده باشد. در رمان موبی دیک مهم‌ترین نکته همین است که ببینیم آیا در نسبت‌گیری با وضع عجیبی که در آن انسان بنیادی ندارد، نوعی ضرورت می‌تواند پی‌جویی شود؟
نهنگ در موبی‌دیک نماد لابشرطی (دلالت‌مند نبودن) جهان نسبت به انسان است. در پرسش از روحیه آمریکایی و نسبتی که با بی‌بنیادی برقرار می‌کند نیز سؤال درست همین است که چطور دلالت‌مند نبودن جهان می‌تواند دال مرکزی جهان باشد؟ چگونه بی‌دلالتی می‌تواند دال مرکزی عمل انسان بشود و معنا تولید کند؟
این همان درکی است که آمریکایی‌ها از عمل خودشان دارند.

پیگیری امر نو در آمریکا تا آن‌جا پیش رفته است که حالا به‌جای آنکه انسان به‌مثابه جستجوگرِ حقیقت در تقابل با جهان قرار بگیرد، این‌بار در طرح انسان آمریکایی بر فراز طرح بنیادگرایانه از حقیقت حرکت می‌کند.
فلسفه مولودِ جهانی بود که در آن با درکِ فرمِ تراژدی می‌شد توضیح داد که انسان چگونه دارد برای خود معنا و قدرت تولید می‌کند، اما در جهانی که وضع انسان فرم تراژیک ندارد چگونه فلسفه بتواند توضیح دهد که انسان آن‌جا چگونه بر پا ایستاده است؟
پیشنهاد ما برای مطالعه این رمان درست به همین دلیل است که در موبی‌دیک فرم داستان توانسته نشان بدهد که چطور ممکن است یک شخصیت هم بتواند مواضع مختلف و منحصربفردی نسبت به حقیقت را دریابد و هم کماکان همان شخصیت باقی بماند! این وضعیت نشان از آن دارد که پای طرحی تازه در میان است که ایده حقیقت را نه به‌نحوی بنیادگرایانه بلکه این‌بار با استقبالی تمام و کمال از امر نو پیگیری می‌کند.

#کشف_آمریکا
#مرا_اسماعیل_صدا_کن
#گزارش_نشست
🔸@ahdschool_ir

گروه «مطالعات علم و فناوری شورای بررسی متون» برگزار می‌کند:

📚سلسله نشست‌های درباره‌ی #آزمایش‌های_فکری
جلسه سوم:‌
حی بن یقظان به‌مثابه‌ی یک آزمایش‌فکری
- مینا خادم‌الفقرا
‌
🗓 یکشنبه ۷ اردیبهشت، ساعت ۱۶
🖼 لینک اتاق:
https://webinar.ihcs.ac.ir/rooms/ihc-1qj-osz-jg8


🆔 @shorayemoton

🔷 مدرسه عهد با همکاری شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی برگزار می‌کند:

🔸 سلسله‌نشست‌های دانشجویی معرفی و بازخوانی متون فلسفی

▫️ دبیر جلسات: دکتر محمدحسن نیلی

▫️فلسفه در آغاز: رساله «گاما»ی ارسطو
دبیر حلقه: مریم جایروند

▫️فلسفه معاصر: «درآمدی بر اندیشه هانس بلومنبرگ» فرانتس یوزف وتس
دبیر حلقه: امیرحسین صنایعی

▫️فلسفه ایران معاصر: «فلسفه معاصر ایران» رضا داوری اردکانی
دبیر حلقه: محمدرضا هدایتی

📌ثبت‌نام: @ahdschool1404