می‌خواهیم سراغ جامع‌ترین کتابِ صورت‌های فلکی در تاریخ جهان برویم و آن را با دقت مرور کنیم.

این کتاب قرن‌ها مرجع اصلی منجمان بود تا اینکه در قرن‌های میانه، بی‌سواد‌های غربی بدون توجه به ریشه‌های باستانی، شکل‌های جدید و سلیقه‌ای و غیر اصیلی از صورت‌های فلکی ساختند و شناخت باستانی مردم از آسمان را خراب کرند.

منظورم طرح‌های IAU و شکل‌های نرم‌افزارها و اپلیکیشن‌هایی است که یکسری نقاشی جعلی را به جای صورت‌های فلکی نشان می‌دهند...

صورت‌های فلکی را با تمام جزئیات به روایت صوفی، ترجمه خواجه، صیقلِ معزالدین مهدوی و واکاوی احسان خازنی هم‌خوانی کنیم.

نمی‌دانم چند دوره طول بکشد اما راهی دراز داریم.

آغاز: پنجشنبه ۲۷ شهریور ساعت ۱۶:۰۰ تا ۱۷:۳۰
مدت دوره: ۵ هفته
شهریه دوره: یک میلیون و ۲۴ هزار‌تومان
برای ثبت نام به @ashiimaaa مراجعه کنید.

این دوره‌ها پیش‌نیاز خاصی ندارد. به هر کس اندکی نجوم بداند و ذوقی برای شناخت آسمان داشته باشد خوش آمد می‌گوییم.

جامعه جیوتیش ایران جامعه بسیار کوچکی است؛ یعنی بلاخره کار و راه همه دانشجویان و معلمان در نقطه‌ای به هم می‌رسد. امروز این پست را می‌نویسم چون احساس می‌کنم وقت نوشتنش رسیده است. 

من در چند سال گذشته بطور بسیار محدود و انگشت‌شمار با هدف توانمندسازی دانشجوی متوسطه آموزش داده‌ام و در کنار آن خدمات دیگری ارائه نکرده‌ام. تابحال شاگرد مقدماتی پرورش نداده‌ام و اصلا شاگردی ندارم. دوستانی هم که در کارگاه‌های سال‌های گذشته‌ام شرکت کرده‌اند، شاگرد من محسوب نمی‌شوند. من زمانی استاد کسی نامیده خواهم شد که آن دانشجو را از سطح مقدماتی پرورش و سبک زندگی او را به طریق «جیوتیش» تغییر دهم.

در این سالها سعی کرده‌ام از حاشیه‌ ناسالم مربوط به فضای جیوتیش ایران دور بمانم. گاهی در کانالم فعال بوده‌ام و مطالب روز را با رویکرد آموزشی نوشته‌ام و گاهی هم بطور کامل از این فضا فاصله گرفته‌ام. اما همیشه به لطف خواننده‌های آگاه و پرمهر صفحه‌ام به آنچه پشت سرم می‌گذرد آگاه بوده‌ام و از آن باخبرم! 

یعنی کاملا اطلاع دارم کدام افرادی که در دوره‌های پیشینم شرکت کرده‌اند، فامیلی تقلبی داده‌اند که جایی آنها را نشناسم. آگاهم کدامشان علی‌رغم تعهد به «احترام به قوانین دوره و عدم قراردادن محتوای آموزشی در اختیار افراد خارج از دوره» آنرا کلمه به کلمه با عنوان محتوای آموزشی خودشان به دیگران فروخته‌اند. کاملا آگاهم چه افرادی مقاله‌هایی که در گذشته نوشته‌ و در صفحه‌ام بطور عمومی چاپ کرده‌ام را با نام خودشان منتشر کرده و به دیگران می‌فروشند (کاش حداقل تمپلیت و جملات را عوض می‌کردند ولی حتی زحمت آنرا هم نکشیده‌اند). می‌دانم کدام صفحات متعصب مذهبی از سبک و طریق من عیب‌جویی می‌کنند یا چه کسانی از شدت بیماری، حسادت یا نفرت متن‌های اهانت‌آمیز بلندبالا برایم می‌نویسند. 

اگر سالهاست واکنشی نشان نداده‌ام بخاطر سبک زندگی باوقارم بوده است. اما اینبار اینها را نوشتم که حداقل یکبار گفته باشم. پبش از ادامه این مطلب از همه دوستان آگاه و پرمعرفتی که نوشته‌های من و دیگران را با ذکر منبع منتشر می‌کنند، قدردانی می‌کنم.

اما از این قسمت به بعد روی صحبتم فقط با افرادی است که با فریب و تقلب به دوره‌های پیشین من یا حتی همکارانم وارد شده‌اند. 

شما اگر آدم تقلبی‌ای هستید (و اسم خودتان را استاد گذاشته‌اید)، دانشی از خودتان برای ارائه ندارید و فقط با سرقت محتوای آموزشی دیگران پیش می‌روید، باید بگویم که تا گردن در گل و لای کارمیک بدی گیر افتاده‌اید. پیش از این چشمم را می‌بستم و گذر می‌کردم. اما از امروز این انرژی را همراهتان می‌فرستم که هیچ نیروی برتری از ادامه مسیرتان در کسب و ارائه دانش جیوتیش حفاطت نکند و این دانش پاک از زندگی شما دور بماند. 

یاسمین همدانی
۱۷ سپتامبر ۲۰۲۵

@AstrologyForecast

گذر پوست به دباغ خانه می‌افتد!

در ادامه صحبت‌های کافه‌نجوم و داستان شیادان و افراد آسیب‌دیده

کسانی که صادقانه در یادگیری و آموزش نجوم و علوم معنوی می‌کوشند بسیار اندک‌اند اما افراد فراوانی هستند که با دغل‌بازی و تقلب و جعل عنوان خودشان را استاد جا می‌زنند، کاسبی می‌کنند، پول‌های هنگفت می‌گیرند و در این راه از هیچ دزدی و جعلی فروگذار نمی‌کنند. در این که این آدم‌ها چقدر بدبخت و تاریک و گمراهند شکی نیست. اگر ما رسوایشان نمی‌کنیم به این معنی نیست که نمی‌شناسیمشان. زمانی با عواقب کارهایشان مواجه می‌شوند که خیلی دیر است!

اما امیدوارم این نوشته کمک کند افراد علاقمند کمتر آسیب ببینند و با دقت بیشتری به سوی دانش معنوی حرکت کنند.

از پیشینه و استاد معلمتان بپرسید
هر مدرس درستکاری اعلام می‌کند کجا این دانش را آموخته، چه کسی تاییدش کرده، اساتیدش چه کسانی هستند و چگونه‌او را حمایت می‌کنند. حق دانش‌آموز است که این‌ها را بداند. به‌عنوان مراجع و دانش‌آموز باید این اطلاعات را از مدرستان بخواهید. کسی که حمایت استادش را ندارد مثل کسی است که از حمایت پدر برخوردار نیست. کسی که به زنجیره اساتید وصل نباشد قابل اعتماد نیست. پیشینه آدم‌ها نشان می‌دهد که چقدر اعتبار دارند.

کسی که استاد درستی داشته باشد، حتی پیش از آنکه بخواهد از حمایت استادش برخوردار است. بپرسید استادش چه کسی بوده و چه حمایتی از آن فرد کرده.بینید چقدر در یادداشت‌ها نوشته‌هایش از اساتیدش نام برده و چقدر قدردان آن‌ها است؟

قلم و نوشتار

هیچ چیز به اندازه نوشتنِ فرد نشان نمی‌دهد چه در چنته دارد. ببینید آیا دست به قلم است؟ آیا نگارش منظمی دارد؟ آیا بلد است متن‌های عمیق و بلند بنویسد یا فقط با چت‌جی‌پی‌تی و نوشته‌های کوتاه کار می‌کند؟ آیا نگاه بدیعی دارد؟ نگاه فلسفی، علمی، عرفانی و ... دارد یا فقط دور موضوعات ساده سیاره-خانه-برج می‌چرخد؟ اصلا ببینید خودش می‌نویسد یا همان ناچیز را هم از اطراف کِش می‌رود؟!

پرس‌و‌جو‌ کنید
بپرسید از کجا مدرک گرفته. چه کسی اجازه تدریس به او داده؟ اگر کسی آدم درستی باشد خیلی راحت و با اشتیاق بیوگرافی‌اش را منتشر می‌کند. سری به سایت مدرسه‌ای که ادعا می‌کند آنجا درس خوانده بزنید. خیلی راحت ایمیل بزنید و بپرسید آیا فلانی دانشجوی شما بوده و صلاحیت تدریس دارد؟ مدرسه‌ها و اساتید با افتخار جواب می‌دهند. خیلی‌ها اسم عکس فارغ‌التحصیلانشان را در سایتشان درج کرده‌اند.

ادعای مدرک بین‌المللی!
مدرک بین‌المللی یعنی فرد در یک مدرسه جهانی به صورت آنلاین یا حضوری درس‌خوانده. کسی که مدرک بین‌المللی دارد باید یک سر و گردن در دانش بالاتر از بقیه باشد. از خودتان بپرسید چطور این آدم با مدرک جهانی باز هم مطالبش همان مطالب زرد و غلط اینستاگرامی است؟ ادعای فارغ‌التحصیلی صرفا به یک تصویر از مدرک خلاصه نمی‌شود. این هم با ایمیل به آن مدرسه قابل پیگیری است. از سوی دیگر مدارس جهان هم بسیار از شاگردانشان حمایت می‌کنند. نام و عکسشان را در سایت‌شان می‌گذارند و دائم در فیس‌بوک و اینستا و ... تگ‌شان می‌کنند.

ادعای استاد بین‌المللی!
این ادعا این روزها خیلی زیاد شده. تعریف استاد بین‌المللی خیلی واضح است. کسی که در چندین کشور دنیا تدریس کند. اگر چنین باشد با سرچ انگلیس باید چندصد عکس از همایش‌ها و دورهمی‌ها و یادگاری‌هایش بیاید. حتی اگر در یک مرکز معتبر هم تدریس کند اسمش در سایت آن مرکز هست. تا جایی که من می‌دانم در این لحظه هیچ مدرس آسترولوژی بین‌المللی‌ دیگری در ایران نداریم. تعدادی از دوستان هستند که یک یا چند‌بار در بعضی‌همایش‌های بین‌المللی ارائه داده‌اند اما هیچ کس در ایران نیست که در مدرسه‌ها موسسه‌های خارج از ایران تدریس داشته باشد.

احمق‌ها و دروغ‌گو‌ها را فالو نکنید!
وقتی می‌بینید صفحه‌ای همه مطالبش زرد و تکراری است، قدرت قلم ندارد، دائم تبلیغ می‌کند، مطالب کیلویی مثل «ماه در خانه ۱، ماه در خانه ۲ ماه در خانه۳ ...» می‌گذارد بفهمید آن آدم دستش خالی است. وقتی می‌بینید دو صفحه مطلب یکسانی می‌گذارند یکیشان دزد است! شناسایی‌اش کنید و آنفالو کنید.

استادهای واقعی را پیدا کنید
همانطور که آدم‌های اشتباه را حذف می‌کنید می‌کنید در گسترش دانش درست تلاش کنید. از خودتان بپرسید دنبال کردن این همه صفحه زرد با مطالب تکراری به چه دردتان می‌خورد؟! آدم‌های نادرست را حذف کنید تا حتی در گستره دیدتان هم نباشد. به جایش آدم‌ها و درست را دنبال کنید تا حداقل دانش درستی گیرتان بیاید.

در پایان اینکه مدرس‌های واقعی نیازی به تبلیغ و حمایت ندارند؛ آن‌ها بر خویشکاری‌شان استوارند و آدم‌های درست را به سمت خودشان جذب می‌کنند.

احسان خازنی
۲۶ شهریور ۱۴۰۴

لینک ورود به کلاس برای دوستان ارسال شد. چنانچه دریافت نکرده‌اید لطفا به @ashiimaaa پیام بدهید 😇🙏🌺

📘 کتاب مدیریت استرس با یوگا
مجموعه مقالاتی از سوامی ساتیاناندا ساراسواتی
ترجمه:
استاد موسوی نسب (آناندا جیوتی)
بازبینی و بروز رسانی :
شهرام قلی زاده (آتماجیوتی)
🌿 آیا استرس زندگی شما را تحت تأثیر قرار داده است؟
🌿 به دنبال راهکاری عملی و اصولی برای مدیریت استرس هستید؟

این کتاب با ارائه تکنیک‌های کاربردی یوگا، تنفس، مراقبه و تغذیه، به شما کمک می‌کند تا استرس را به طور ریشه‌ای مدیریت کنید و به آرامش پایدار برسید.

📖 مشخصات کتاب:
- تعداد صفحات: ۱۴۸ صفحه
- قطع: وزیری
- قیمت پشت جلد: ۲۸۵٬۰۰۰ تومان

🎉 ویژه مخاطبان ما: ۲۵٪ تخفیف
با سفارش از طریق پیج اینستاگرام اتماجیوتی، تنها با۲۱۴٫۰۰۰ تومان این کتاب ارزشمند را دریافت کنید!

👉 برای سفارش و اطلاعات بیشتر به ای دی زیر پیام بدید
@aj_admin1

📚 بخش‌های اصلی کتاب:
- مدیریت استرس با یوگا
- تأثیر استرس بر بدن و روان
- تکنیک‌های تنفسی و مراقبه
- برنامه عملی مدیریت استرس در خانه
- و مطالب مفید دیگر...

✨ با خواندن این کتاب، زندگی آرام و متعادلی را تجربه کنید.

---

✅ برای سفارش و مشاوره، همین امروز اقدام کنید!

ویدیوی جلسه اول دوره صورالکواکب در پرتال قرار گرفت.

جلسه اول به ساختار کتاب پرداختیم. دلیل نوشته شدن کتاب، اشتباهات پیشینیان و ایرادات صوفی به بتانی و دیگران را بررسی کردیم. همچنین تصمیم گرفتیم بجز خواندن متن یک تخته سیاه مشترک در سایت کانوا داشته باشیم تا تجربه مشترکی را با هم خلق کنیم. تصاویر نسخه‌های گوناگون، نکته‌ها و محاسبات جانبی، ربط بخش‌های مختلف کتاب و سایر منابع می‌تواند به صورت تصویری در این بورد شکل بگیرد. بازشناسی صورت‌ها کاری زمان‌بر و عمیق است بنابرین خوب است از همین ابتدا آهسته و پیوسته همراه باشیم تا در میان مدت و دراز مدت بتوانیم درک عمیقی از صورت‌ها داشته باشیم.

دوستانی که غایب بودند یا تازه به جمع می‌پیندند بهتر است تلاش کنند با دوره همگام باشند تا بیشتر بهره را ببرند. امکان ثبت نام در دوره همچنان وجود دارد.

courses.tashtar.ir

بسیار پیش‌می‌آید که دوستان نموداری را با دو نرم‌افزار (یا حتی دو بار با یک نرم‌افزار) رسم می‌کنند و اختلافاتی در آن‌ها مشاهده می‌کنند. معمولا از آن‌ها می‌خواهم هر دو نمودار را برایم بفرستند تا بررسی کنم. اما روش بررسی بسیار ساده است:


۱- نگاه کنید به درجه خورشید. اگر درجه خورشید (با اختلافی بسیار اندک) در هر دو نمودار یکی بود یعنی مشکل از آیانامشا نیست اما اگر حدود ۲۳-۲۴ درجه فاصله داشتند به این معنی است که یکی تروپیکال و دیگری سایدریال است.

۲- اگر خورشیدها یکی بودند به درجه طالع نگاه کنید. اگر حدود ۱۵ درجه (بین ۱۲ تا ۱۸ درجه) فاصله داشتند مشکل از DST است. ساعت روشنایی را در هر دو نمودار چک کنید و آن که درست است را مبنا قرار دهید.

۳- اگر طالع حدود ۲ برج جابجا شده بود به این معنی است که TimeZone وارد نشده است.

۴- اگر طالع تقریبا برعکس بود (۷ یا ۸ برج اختلاف داشت) یعنی ساعت am و pm را اشتباه زده‌اید. مثلا ساعت ۱۴:۰۰ را ۲:۰۰ زده‌اید. در این صورت به جای خورشید نگاه کنید. در طول روز خورشید در خانه‌های ۱۱ تا ۸ است اما از غروب تا پیش از طلوع خورشید در خانه‌های ۶ تا ۲ است.


با این چند نکته ساده به احتمال زیاد می‌توانید مشکل‌تان در ورود اطلاعات را پیدا کنید.

احسان خازنی ۳۱ شهریور ۱۴۰۴

مهر و مهرگان

در گاهشماری ایرانی، میانِ سال و میان ماه «مهر» نام دارد. نامِ روز شانزدهم هر ماه «مهر» است و نامِ هفتمین ماهِ سال هم از ایزدِ مهر گرفته شده است. بواسطه تفاوت گاهشماری یزدگردی و گاهشماری هجری شمسی، روز نخستِ مهر‌ماه در این دو گاهشمار ۶ روز اختلاف دارد.

به این ترتیب، «مهرگانِ عامه» جشنی است که روزِ مهر از ماه مهر (۱۶ مهر به تقویم زرتشتی یا ۱۰ مهر به تقویم رسمی) برگزار می‌شود. «مهرگان بزرگ» اما همان لحظه رسیدن خورشید به برجِ میزان است که همچون نوروز باید به صورت نجومی محاسبه شود. امیدوارم این رسم مورد توجه قرار بگیرد و بتوانیم آن را به جایگاه خودش برگردانیم.

در هر حال آغاز ماهِ مهر و رسیدن خورشید به اعتدال پاییزی بر شما فرخنده 😇🙏🌺

احسان خازنی مهر ۱۴۰۴

هدیه مهرانه از ۱ تا ۱۶ مهر 🥳

ماه مهر همواره برای ما یاد‌آور آموزش است. از ۱ تا ۱۶ مهر، به همراه ثبت‌نام هر کدام از دوره‌های نجوم ایرانی یا ودایی، یک ماه اشتراک رایگان نیلام به شما هدیه خواهد شد.

برای مشاهده فهرست دوره‌های ضبط شده اینجا کلیک کنید.

همچنین دوره‌های اسطرلاب و صور‌الکواکب و چند دوره دیگر که در courses.tashtar.ir هستند شامل این هدیه می‌شوند.

برای ثبت‌نام به @ehsankh322 مراجعه کنید

در کتاب صور الکواکب تصویری از صورت‌های فلکی توصیف شده است که امروزه برای ما ناآشناست ولی برای پیشینیان کاملا آشنا بوده است.

مثلا ستارگان دب اکبر که بالای صورت فلکی اسد قرار دارند به صورت غزال‌هایی با بالا آمدن شیر فرار می‌کنند و به سوی حوضی می‌جهند تصویر شده است.

چنین تصویری در ادبیات زیاد بکار رفته است و اکنون با بازسازی صورت‌ها می‌توان آن‌ها را بهتر درک کرد. مثلا:

خرچنگ کجرواست مه اندر کنار اوست
ور شیر ابخر است غزاله شکار اوست

یا

آن شاهِ تندحمله که خورشیدِ شیرگیر
پیشش به روزِ معرکه کمتر غزاله بود

در همان محدوده شتران و گرگ‌ها و کفتار‌ها و کرکس‌هایی که می‌خواهند به آن‌ها حمله کنند و بسیاری جزئیات دیگری تصویر شده ست که شباهت زیادی به روایت رایج ما از صورت‌های دور قطبی در غالب خرس و اژدها و ... ندارد.

احسان خازنی ۶ مهر ۱۴۰۴

باز هم داشا 🥳

در ادامه تکمیل امکانات داشاها امروز بخش دیگری نیز به داشاها افزوده شد.

در پایین ویمشوتتاری داشا آیکون کوچکی که قرار گرفته که با کلیک روی آن این دیالوگ پدیدار می‌شود.

در بخش بالا می‌توانید طول سال را تغییر دهید. پیشنهاد من سال ساوانا (۳۶۰ روزی) است.

تغییر مبنای محاسبه داشا

معمولا ما ویمشوتتاری داشا را از ماه محاسبه می‌کنیم اما منجم‌های کی‌پی داشاها از لاگنا و دیگرا سیارات را هم حساب می‌کنند هرچند برای این کار چارت باید خیلی دقیق باشد.

بعضی از منجمان ودایی هنگام آسیب ماه داشا را از ناکشاترای چهارم از ماه استفاده می‌کنند(به آن Kshema) می‌گویند.

همچنین برای تایید برخی موارد مثبت داشاها را ناکشاترای پنجم از ماه (Utpanna) و برای موارد منفی و ناگوار از ناکشاترای هشتم ماه (Adhanna) محاسبه می‌کنند.

مثلا اگر کسی ماه در آشوینی داشته باشد، داشاهایش بر مبنای ماه از کیتو آغاز می‌شود اما با این تکنیک اولین داشای کشما از ماه (حکمران ناکشاترای‌ چهارم) آغاز می‌شود.

@neelam_ir

چند قابلیت جالب دیگر به داشاهای نیلام اضافه شد 💎

دیگر لازم نیست کلی بگردید و حساب کتاب کنید که الان فرد در چه داشایی است و چقدر از آن باقی مانده!

۱- در بالای نمودار «نوار پیشرفت» اضافه شده که نشان می‌دهد چه مقدار از داشا گذشته و چه مقدارش باقی مانده!


۲- اگر روی نوار پیشرفت کلیک کنید، خیلی راحت به داشای اکنون جهش می‌کند.

کار ما با داشاها هنوز تمام نشده! 😊 در روزهای آینده باز هم ویژگی‌های جدیدی به آن اضافه می‌شود تا کار با نیلام شیرین‌تر و جذاب‌تر شود.


www.tg-me.com/neelam_ir

امروز جلسه چهارم (از پنج جلسه دوره اول)‌ صور الکواکب برگزار شد و ویدئوی آن در پرتال بارگزاری شد.

از این جلسه به به بعد خانم نورا ابراهیم‌آبادی هم در جلسات همراهی‌مان می‌کنن که باعث می‌شود با سرعت و کیفیت بهتری کلاس را پیش‌ببریم.

تا اینجا ۴۵ صورت فلکی شمالی را تمام کردیم و صورت‌های حمل و ثور را هم از صور دایرة‌البروجی خواندیم.

بعد از پایان این ۵ جلسه بدون وقفه دوره دوم را آغاز می‌کنیم.

دوستانی که دلشان می‌خواهد با ما همراه شوند می‌توانند دوره ۱ و ۲ را همزمان ثبت نام کنند تا در ۲ هفته باقیمانده با کلاس همگام شوند.

*اگرچه کلاس‌ها ضبط می‌شوند اما حضور مزه دیگری دارد.

برای ثبت‌نام می‌توانید به @ashiimaaa پیام بدهید.

گفتم خوشا هوایی کز بادِ صبح خیزد
گفتا خُنُک نسیمی کز کویِ دلبر آید

روز بزرگداشت حضرت حافظ گرامی باد

به نظر می رسد خواجه نصیر در «شرح ثمره بطلمیوس» کلمه اول را آنگونه که مقصود بطلمیوس بوده است متوجه نشده است. بنابرین در کلمه سوم، کلمه سوم را با کلمه اول متناقض یافته است و دست به توجیهات فلسفی بسیاری زده است که اگر کلمه نخست را درست فهمیده بود به آن نیازی نبود.

بطلمیوس در کلمه اول می گوید: «علم النجوم منک و منها»

خواجه نصیر برای شرح آن وارد علم حکمت و معرفت کائنات متجدده می شود و با توضیح شرط و رکن و معرفت فاعل و قابل، منک را قابل و منها را فاعل معرفی کند!
اینجا به گمان من، خواجه در فهم کلمه اشتباه کرده است که دلیل آن را در ادامه خواهم نوشت.

سپس خواجه در دو کلمه بعد نیز می کوشد همین دیدگاه را حفظ کند اما در کلمه سوم به مشکل بر می خورد و مجبور می شود با توضیحات بسیار و به گمان من غیر ضروری بنویسد:

«و این متناقض کلمه اول باشد پس معلوم می شود این گمان باطل است»

آنگونه که بر می آید، این گفتار نیز تالی همان تفسیر اشتباه از «منک و منها» است.

اما شرح صحیح «منک و منها» چیست؟

در یکی از سطرهای لوح زمردین هرمس آمده است (برای ترجمه و شرح کامل به مقاله این جانب با عنوان علم و هنر کیمیاگری سال ۱۳۸۵ مجله دانش یوگا مراجعه کنید):

آنچه در بالاست همانند و مانند آنچه در پایین و آنچه در پایین است همانند و مانند آنچه دربالاست؛ برای تحقق معجزات شئ واحد!

بر همین اساس عبارات بسیار معروف As Above So Below و As Within so Without بر سر زبانها افتاد. میر فندرسکی در همان قصیده معروف خود می سراید:

چرخ با این اختران نقض و خوش و زیباستی
صورتی در زیر دارد آنچه در بالاستی
صورت زیرین اگر بر نردبان معرفت
بر رود بالا همان با اصل خود یکتاستی
.....
گفت دانا نفس هم با جا و هم بی جا بود
گفت دانا نفس نه با جا و نه بی جاستی
.....

همانطور که عیان است،‌ مراد بطلمیوس از منک و منها همان صورت زیرین و صورت برین است.

شرح این جمله و این بند از لوح زمردین می تواند چندین صفحه باشد اما برای خودداری از اطناب، منک و منها را معادل As above so below می دانم و عبارت را اینگونه باز می گردانم:

علم نجوم از صورت زیرین و صورت برین سخن می گوید.

اگر خواجه بر این نگرش بطلمیوس آگاه بود و از ظن خود آنرا تفسیر نمی کرد،‌ ضرورتی نداشت که در کلمه سوم خارج از موضوع به تبیین حکمی کلمه بپردازد و در آخر نیز با تناقض به پایان ببرد.

#نجومـایرانی

شش سال پیش جسارت بزرگی کردم و نگاه متفاوتی نسبت به شرح خواجه نصیر روی عبارت «علم نجوم مِنکَ و مِنها» وارد کردم.

امروز متن عربی ابن یوسف که پیش از خواجه ثمره بطلیوس را شرح کرده است را مطالعه کردم:

منظور حکیم در «منك ومنها» این است که دو راه برای یادگیری دانش نجوم وجود دارد. یکی از آنها، استقراء سیارات و افرادی است که تحت تأثیر آنها قرار می‌گیرند و تأثیراتی که بر آنها وارد می‌شود و تکیه بر آنچه پیشینیان از شواهد مربوط به آنها به دست آورده‌اند و از تجربیات در آنها استخراج کرده‌اند، علاوه بر آنچه متفکر زمان خود به آن افزوده است و این چیزی است که او در مورد «مِنها» گفته است. راه دیگر، چیزی است که در قوّه‌ی فکریه هنگام تأمل در احوال، از اشیاءِ پدیدآینده (کائنة) حاصل می‌شود. چرا که جماعتی از مردم از آن خبر می‌دهند بدون آنکه دلیلی بر مُحرِّک، یا مُتحرِّک، یا حرکت بیابند، و آن تنها چیزی است که در ضمیرشان برانگیخته می‌شود. و ما جماعتی از آنان را در جوامع گوناگون دیده‌ایم. و فلاسفه این جزء را، هنگامی که خالص شود، «جزء الهی» می‌نامند.

به این ترتیب آن‌چه در نوشته‌ قدیمی‌ام نوشته بودم با شرح ابن‌یوسف سازگاری دارد. جالب است که خواجه در ابتدای شرح خود نوشته‌است:

ما دو شرح یافته‌ایم یکی شرح احمدن یوسف المصری المهندس کاتب و دیگر شرح ابوالعباس احمد بن علی لحاسب الاصفهانی و ما بعد از تحریر این سواد این شرح‌ها مطالعه کردیم و آنچه واجب نمود ایراد کردن الحاق کردیم

بنابرین اگرچه خواجه این شرح را خوانده است اما ترجیح داده است که به جای نگاه هرمسی که بطلمیوس داشته، شرح خود را با حکمت خود بنویسد که اگرچه از منظور نویسنده دور است اما از منظر تولید یک نگاه فلسفی مجزا بسیار ارزشمند است.


احسان خازنی ۲۳ مهر ۱۴۰۴

تمرین و فقط تمرین

در سال‌هایی که نجوم ایرانی تدریس می‌کنم یک صحنه بارها تکرار شده است. عزیزانی در دوره مدخل منظوم شرکت کرده‌اند، بعد از مدت‌ها خبری ازشان نمی‌شود. شش ماه بعد می‌آیند و می‌گویند می‌شود در دوره بالاتر شرکت کنم؟ مدخل هیچی برای من نداشت! در پاسخشان می‌پرسم: چرا تمرین‌ها را برایم نفرستادید؟ بیشتر اوقات می‌روند تمرین‌ها را منظم انجام می‌دهند و می‌فرستند و نظرشان عوض می‌شود!

بعضی وقت‌ها هم می‌روند و چند ماه بعد دوباره می‌آیند! رفته‌اند جای دیگر کلاس، سرشان به سنگ خورده و با محتوای پوچ مواجه شده‌اند. باز حرف من همان است: تمرین‌ها را انجام بدهید. همه چیز را در تمرین یاد می‌گیرید.

در دوره‌های جدید ودایی در پایان ترم اول (جلسه ششم) از دوستان تمرینی ۳-۴ صفحه‌ای خواستم. بیشتر دوستان نوشتند و انجام دادند و به دور بعد راه‌یافتند. یکی دو نفر به هر دلیلی نتوانستند و از دوره‌ها جا ماندند. در پایان دوره دوم (جلسه ششم) طبق روال کلاس‌های ودایی قرار شد یک چارت را ۵۰ صفحه تفسیر کنند. تا امروز بعد از یک هفته دو تفسیر یکی ۵۸ صفحه و یکی ۳۵ صفحه برایم فرستاده‌اند. جالب است بگویم راهنماییشان کردم که بیشتر بسط بدهند چون دانشش را کسب کرده‌اند.

راه یادگیری درست فقط تمرین است. اگر در آغاز راه یادگیری نجوم ایرانی هستید برای اینکه آموزشتان معنی داشته باشد لطفا حتما تمرین‌های خواسته شده را ارسال کنید تا درباره‌شان گفت‌و‌گو شود.

احسان خازنی ۲۴ مهر ۱۴۰۴