بزرگداشت ابوریحان بیرونی

امروز روز بزرگداشت ابوریحان بیرونی است اما تولد او امروز نیست. امروز همچنین روزی است که به ما یادآوری می‌کند وقتی کارهای مهم دست احمق‌ها بیفتد چه نتیجه‌ای دارد.


ابوریحان بیرونی به نقل از غضنفر تبریزی در سوم ذی حجه ساعت ۵:۰۵ صبح بدنیا آمد که معادل ۴ سپتامبر ۹۷۳ ژولیانی است.


شاید ندانید اما شورایی به اسم شورای تقویم روی گاه‌شمارها و تقویم‌ها چنبره زده و تقویم‌ها حق ندارن مناسبت‌هایی بجز آنچه به آن‌ها دیکته می‌شود را چاپ کنند!

این‌ها (یا نهاد پیش‌نهاد کننده دیگر) بدون توجه به اینکه تاریخ ژولیانی بوده آن گریگوری فرض‌کرده‌اند تبدیل تاریخ به ۱۳ شهریور رسیده‌اند!

توجه داشته باشید که تقویم ژولیانی در سال ۹۷۳ با تقویم امروزی ۵ روز اختلاف دارد بنابرین تولد بیرونی ۵ روز دیگر است.

از این فرصت استفاده می‌کنم تا یادآوری کنم که تقویم کاری دمِ دستی نیست که آن را به چند کارمند اداری یا حراستی بسپارند. تنظیم آن همیشه کارِ داناترین ریاضی‌دانان و منجمان بوده اما این روزها به تمسخر گرفته شده است.

بهرحال همین که روزی برای بزرگداشت ابوریحان بیرونی داریم غنیمت است و با شرمساری از این اشتباه گرامی‌اش می‌داریم.

احسان خازنی
۱۳ شهریور ۱۴۰۴

این نوشته را آقای علیرضا حسن زاده روی یادداشت من نوشته‌اند. ایشان رئیس پژوهشکده مردم شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری هستند.

https://www.tg-me.com/iraniananthropologist/9589
https://www.tg-me.com/iraniananthropologist/9590

اول از همه بدون ارجاع مطالب من را نقل کردند که از نظر رفتار حرفه‌ای ناپسند است. امیدوارم اشتباهشان را با لینک دادن به مطلب جبران کنند.

چون ایشان من را نمی‌شناسند ابتدا خودم را معرفی می‌کنم.

من احسان خازنی منجم مدرس و پژوهشگر علوم کهن به طور خاص سال‌ها ورق به ورق آثار بیرونی را به فارسی و عربی و حتی ترجمه‌ها و شرح‌های انگلیسی‌ آثارش را خوانده‌ام، بیرونی را نه مثل یک شخصیت غایب تاریخ بلکه همچون استاده زنده در جمعِ خردمندان می‌بینم که هر روز به من درس می‌دهند. هرچه در پاسخ شما می‌نویسم برپایه این دانش است نه صرفا حدس و گمان.

نوشته‌اید:

سال‌هاست که بحث بر سر تاریخ دقیق تولد ابوریحان بیرونی میان پژوهشگران ادامه دارد. منابع تاریخی تولد او را در ۳ ذی‌حجه ۳۶۲ هجری قمری دانسته‌اند، که به‌صورت‌های مختلفی در تقویم‌های میلادی و خورشیدی امروز بازتاب یافته است؛ از ۱۳ شهریور گرفته تا ۱۸ شهریور. 

سالهاست؟! کدام سالها دقیقا؟! بین کدام پژوهشگران؟! قبل از انتخاب تاریخ یا بعد از آن؟!کدام پژوهشگران درباره آن صحبت کرده‌اند؟! بجز دیروز که از نوشته من شنیدید قبلا کجا شنیده بودید؟ لطفا موثق و مستند صحبت کنید!

از ۱۳ شهریور گرفته تا ۱۸ شهریور؟! مگر بغیر از این دو تاریخ دیگری هم گفته شده؟! بیان کنید

این عدم قطعیت محدود به بیرونی نیست. تاریخ‌نگاران نمونه‌های دیگری را هم یاد کرده‌اند:
محمد بن زکریای رازی: منابع او را در سال‌های مختلفی میان ۲۵۰ تا ۲۶۵ هجری قمری متولد دانسته‌اند.

اولا عدم قطعیت یعنی چه؟! ما در مورد بیرونی ساعت و درجه طالعِ زمان تولدش را هم داریم! ساعت ۵:۰۵ دقیقه صبح و طالع سنبله! نمودار ولادتش و جای سیاراتش هم مشخص است. این موضوع اصلا با مواردی که سالشان را نمی‌دانیم قابل مقایسه نیست. چیزهایی هست که نمی‌دانیم و نمی‌شود هم دنبالش گشت ولی چرا با چیزی که داریم انقدر ناشیانه برخورد می‌شود؟! کجایش قاطع نیست؟! هم روز قمری‌اش مشخص است که با محاسبه ساده ماه قابل بررسی است. هم ساعتش، هم بقیه جزئیاتش!

این اختلاف، نتیجهٔ تفاوت میان تقویم ژولیانی و گریگوری و دشواری تبدیل تاریخ‌ها از قرون گذشته به روزگار ماست.

واقعا دشواری تبدیل تاریخ‌ها از قرون گذشته؟! تبدیل تاریخ آن هم از این نوع که دشواری ندارد! یک دانش آموز دبیرستانی در ۱ ساعت می‌تواند تبدیل ۱۰ نوع تقویم به یکدیگر را یاد بگیرد. من یک منجم ساده هستم و می‌توانم بیشتر از ۲۰۰ نوع تقویم رایج و باستانی را به هم تبدیل کنم و حتی تقویم جدید بسازم. امتحان کنید. یک نوجوان با هوش متوسط بیاورید در یک روز یادش می‌دهم تمام تقویم‌ها را به هم تبدیل کند. اینکه بنیان جامعه علمی تا این حد سست شده که شما چهار تا ضرب و تقسیم را کاری سخت بلکه نشدنی می‌دانید بسیار تاسف آور است.

ین تجربه نشان می‌دهد که مسألهٔ اصلی نه انتخاب میان سیزدهم یا هجدهم شهریور است، بلکه ادامه دادن راه ابوریحان و پاسداشت میراث علمی و فکری اوست؛

واقعا؟! راه ابوریحان که یکی از بزرگترین ریاضی‌دانان تاریخ است است و در آثار‌الباقیه لحظه لحظه تاریخ را ثبت کرده را اینطوری ادامه می‌دهید؟! اینکه مهم نیست روز تولدش ۱۳ باشد یا ۱۸؟! اگر مهم نبود چرا روز تولدش را در نظر گرفتند!‌ دقیقا از کدام میراث بیرونی پاسداشت می‌کنید؟!

اما با توجه به دشواری تعیین زمان دقیق تولد ابوریحان، به جای اصرار بر تعیین یک روز مشخص، می‌توان رویکردی تازه داشت.

ادامه در بخش دوم

احسان خازنی ۱۳ شهریور ۱۴۰۴

بخش دوم پاسخ به آقای علیرضا حسن زاده

بخش اول را اینجا بخوانید

اما با توجه به دشواری تعیین زمان دقیق تولد ابوریحان، به جای اصرار بر تعیین یک روز مشخص، می‌توان رویکردی تازه داشت.

اسم این رویکرد تازه پاک کردن صورت مسئله است. وقتی یک متخصص و صاحب نظر اشتباه سیستم‌تان را مشخص می‌کند به جای پذیرش اشتباه دنبال رویکرد تازه می‌گردید؟

مثلا روز تولد ابوریحان دیگر لازم نیست روز تولد ابوریحان باشد؟ یا روزِ بزرگداشت ابوریحان که قبلا اشتباها ۱۳ شهریور بوده را هم لازم نیست ۱۳ شهریور بگیریم.
مثلا دهه‌اش کنید؟ مثل دهه فجر که بعدا شمرده‌اند و دیده‌اند ۱۱ روز است!!! مثل بقیه کارهای مهم دیگری که به دست آدم‌های اشتباهی و ناقص اشتباه اجرا شده است.

خیر قربان رویکرد کاملا مشخص است! اشتباهی صورت گرفته است و آن هم اشتباهِ واضح. کارِ خطیر را به دست فرومایگان سپرده‌اید و حالا نمی‌شود دنبال رویکرد تازه بگردیم.

در این رویکرد تازه‌تان از عمر ابوریحان که برای رصد و دقت محاسبات صرف شد چه باقی می‌ماند؟! بعد این‌طوری می‌خواهید از میراث ابوریحان پاسداری کنید؟! میراثِ ابوریحان برای شما چند مراسم در دانشگاه‌ها و پارک‌ها و چاپ چند پوستر و کمی فاکتور تراشیدن و بخور بخور‌های احتمالی است؟ چند تا مدیر دولتی دور هم جمع بشوند و میوه بخورند و عکس جلد کتاب‌های بیرونی و چند شکل از وسط کتاب‌هایش را نمایش بدهند و بگویند این میراث بیرونی است؟!

در پایان ناچارم از جایگاه تخصصی‌ام با شما صحبت کنم! کاملا مشخص است که افراد مسئول این کار را به دست آدم‌های نادان سپرده‌اند و آن‌ها هم خرابکاری کرده‌اند! این کار یک تبدیل تاریخ ساده‌است اما همین کار ساده هم باید به دست اهلش انجام شود نه هر کارمند ساده‌ای. این کار را باید کسی که بلد است انجام بدهد. افراد دانا و توانا کم نداریم اما به هزاران دلیل از آن‌ها استفاده نمی‌شود.

با این توضیحات حالا می‌دانید که موضوع مجهول و غیر قطعی نیست! کاملا معلوم و قطعی است! مشکل شما و سیستم شما این است که اهل فن در بساطتان ندارید و همچنین نمی‌خواهید این اشتباه را بپذیرید که سوگولی‌های علمی‌تان خراب کرده‌اند! اگر می‌خواهید قدمی بردارید کارشناس‌هایتان را به خط کنید تا جوابگو باشند!

امیدوارم همانطور که سریع از نوشته‌اولم وام گرفتید و چیزهایی سرهم کردید پاسخگوی این نوشته هم باشید اما این بار مستند و موثق

با احترام
احسان خازنی ۱۳ شهریور ۱۴۰۴

آقای علیرضا حسن‌زاده در پاسخ پست قبلی مطالبی نوشته‌اند و خواستند که بیشتر در فضای مجازی ادامه ندهیم. من هم ضمن بازنشر پاسخشان به چند نکته کوتاه بسنده می‌کنم:

https://www.tg-me.com/iraniananthropologist/9597
https://www.tg-me.com/iraniananthropologist/9598


ایشان کمی خودشان را معرفی کرده‌اند و اشاره کرده‌اند که مثل دیگران بورسیه‌ای و آقازاده و سوگلی نیستند. من هم چنین برداشتی از ایشان نداشتم بلکه همانطور که نوشته‌ام کارها دست آدم‌های نادرست قرار گرفته‌اند.

ندهد هوشمند روشن‌رای
به فرومایه کارهای خطیر
بوریاباف اگرچه بافنده‌است
نبرندش به کارگاه حریر

با این حال به هیچ کدام از پرسش‌های اصلی من پاسخ نداده‌اند! کدام پژوهشگران روی این موضوع کار کردند؟! کدام تاریخ‌ها را گفته‌اند و ... پاسخی ندادند که ایرادی هم ندارد.

ایشان همچنین گفته‌اند «ما تاکیدی بر روز تولد ابوریحان نداریم» که شواهد موجود در صفحه‌شان نشان می‌دهد برعکس است.

اما نکته‌آخر که نوشته‌اند:

و یک پرسش دوستانه: روز تولد ابوریحان مهم است، اما مهم‌تر از آن منش و اخلاق اوست. یکی از وجوه والای میراث او، پرهیز از قضاوت و پیش‌داوری درباره دیگران است؛ کاری که شما در متن کوتاه خود نسبت به من انجام داده‌اید.

نمی‌دانم چرا پرسش‌های من که دقیقا ذیل جمله‌ به جمله خودشان است را پیش‌داوری دانسته‌اند. اگر افراد مسئول را نادان و بی‌سواد خطاب کرده‌ام ایشان می‌توانند به اندازه مسئولیتشان پاسخگو باشند. در عین حال همچنان روی موضع اولیه‌ام هستم که در حق ابوریحان جفا شده و این کار با چلفتگی و بی‌دقتی انجام شده.

دلیل اینکه چرا ایشان را خطاب قرار دادم این است که ایشان مطلبی منتشر کردند که دلیل دقیق نبودن تاریخ را گردن پیچیده بودن تبدیل تاریخ انداختند که ادعای نادرستی بود. من هم وظیفه خود دیدم که جمله‌ها را دقیق نقد کنم.

در نهایت تنها جایی که به شخص ایشان معترض شدم پیشنهادهایشان به اسم «رویکرد دیگر» بود که به گمانم رویکردی سراسر نادرست است و آسیب‌هایش را هم نوشتم.

اما اینکه من را ناامید و خشمگین خوانده‌اند هم خیلی درست نیست. صراحت با خشم فرق دارد. اگر استاد ابوریحان می‌نویسد «و من اين را وجهى ندانم جز محكم شدن حماقت» از روی خشم نیست بلکه با صراحت از حماقت گروهی از منجمان نام می‌برد.

در نهایت اینکه دعوتشان به مناظره با ایشان یا با آقای ابراهیم فیاض را می‌پذیرم. راستش نمی‌دانم اصلا این مناظره چه سودی دارد اما اگر به شناخت بهتر ابوریحان، اهمیت تقویم و دانش نجوم در میان مردم‌شناسان منجر شود برای این گفت‌و‌گو اعلام آمادگی می‌کنم. به هرحال پرداختن به موضوع ابوریحان را خویشکاری خودم می‌دانم و هر کاری بتوانم برای شناخت درست آثار و اندیشه‌اش انجام می‌دهم. ضمن تشکر از دوست عزیز آقای کلانی برنامه ریزی و پیگیری این گفت‌و‌گو و انتخاب طرفین صحبت را به ایشان می‌سپارم.

احسان خازنی ۱۴ شهریور ۱۴۰۴

در طول بیش از هزار سال و در پهنه‌ای گسترده از جهان — از ری تا بغداد، از اصفهان تا فلورانس — نسل‌های پیاپی از منجمان، رصدگران و جویندگان دانش کیهانی، با کوشش بسیار در پی دستیابی به اندازه‌گیری دقیق زمان، مکان و موقعیت سیارات بودند و هم‌زمان راه‌های تازه‌ای برای کشف معنای حرکات آسمانی می‌یافتند.

در این نشست، بررسی می‌کنیم که چگونه نجوم قرون وسطی نه تنها فهم ما از کیهان را دگرگون ساخت، بلکه پایه و بنیان بسیاری از ابزارها و فنون احکامی امروز را نیز پی‌ریزی کرد. بیایید ببینیم منجمان روزگاران کهن چه چیزهایی در دست — و حتی در جیب — خود داشتند!

این کارگاه هفته آینده (‌۱۳ سپتامبر) در کالج کپلر به زبان انگلیسی برگزار می‌شود. شرکت در آن رایگان است اما نیاز به ثبت‌نام در سایت Kepler.edu دارد. البته ویدیوی ضبط شده‌اش چند روز بعد در یوتیوب قرار می‌گیرد.

قرار است در این کارگاه به معرفی بخشی از محاسبات دانش نجومی بپردازم که معمولا و به طور خاص در دنیای غرب به آن توجه نشده است.

پ.ن: توضیحات را با ترجمه ماشینی به فارسی برگرداندم. اگر روان نیست عذرخواهی می‌کنم.

زایجه شاهزاده ولی میرزا 😍

شاهزاده ولی‌میرزا منجم و صاحب تالیفات بسیاری در نجوم است. مکاتبات و پرسش‌و‌پاسخ‌های وی با منجمان خراسانی بسیار جذاب است.

همچنین به دستور او بسیاری از کتاب‌های نجوم گردآوری و ترجمه و تصحیح شدند. خودِ او هم دست در نگارش و خلاصه کردن رساله‌های نجومی داشت.

احسان خازنی ۱۵ شهریور ۱۴۰۴

به شبی کز فلک جمال قمر
چهره در پرده‌ی سیاه نهفت
می‌شنیدم که مهربان مادر
این چنین شرح ماجرا می‌گفت:

که در آن سوی چرخ جایی هست
که گروه کروبیان آن‌جا
واندر آن بام اژدهایی هست
که بسی زشت روی و نا زیباست

نام او برخیای ذوالطول است
که خدا کرده وصف او اینسان
فی المثل خود یکی ابوالهول است
از برای نبیره‌ی انسان

چونکه طفلی به روی مادر خویش
بی‌مهابا زبان دراز کند
یا برای مویز و نقل و نخود
بخورشد بهانه ساز کند

اژدها از کمین برون آید
ماه تابنده را کشد در دم
آنزمان تیرگی بیافزاید
تا بدین‌سان سیه شود عالم

یکی از کودکان روشن‌بین
داد پاسخ چنین به‌مادر من
که نکرده زدایه چون تمکین
پس گرفته‌است مه بخاطر من؟

مادرم گفت: آری این شده‌است
که تو کودک مگر حیا بکنی
نشده تا مجال کار از دست
بروی دایه را رضا بکنی

طفل دیگر از آن‌ میان پرسید
پارسال از چه آفتاب گرفت؟
چهره خود زچشم ما پوشید
به رخ خویشتن نقاب گرفت؟

گفت او هم ز کودکان زمین
هر زمانی که سر گران دارد
رخ خود در حجاب تیره یقین
از تماشای ما نهان دارد

به پس سنگ آسیا برود
باز جوید زخلق بیزاری
یا که در کام اژدها برود
روزگار جهان کند تاری

«ادیب طوسی»

به سیفعلی گفتم جار بکش!

شب پنجم مهرماه [1310 خورشیدی]، 14 جمادی الثانیه- تمام جرم قمر منخسف شد. چهار ساعت تمام طول کشید. من، سیفعلی مهتر را گفتم جار کشید. تمام ده بیدار [بودند] و صدای مس فضا را پر کرده بود. این‌بار دوم در این سال است که تمام جرم قمر منخسف می‌شود. آقای سعیدالممالک برای آن تعبیرات می‌کند. در فلان سنه ماه گرفت چه واقعه رخ داد. در فلان تاریخ آفتاب گرفت چه پیش آمد. حالا هم چه‌ها واقع شود، خصوصاً دوبار خسوف واقع شده است. (سالور، 1374: ج10، 7646)
امروز عصر کسوف کلی است و چهار دانگ و چیزی بالا از آفتاب گرفته می‌شود. در کافرکش هوا تاریک شد. صدای زدن مس و هلهله از هرانک و مدان بلند بود. خیلی تماشا کردیم. (سالور، 1374: ج6، 4182)

مأخذ: سالور، قهرمان میرزا. 1374. روزنامه خاطرات عین‌السلطنه. 10 جلد. به کوشش مسعود سالور و ایرج افشار. تهران: اساطیر.
@mirasmaktoob

اینک چهار مطلب شایان ذکر را که در مدت اقامت کوتاهم در اینجا توجه مرا جلب کرده است، به اختصار متذکر می‌شوم: اولین مطلب راجع به خسوف کاملی است که در بین شب شانزدهم و هفدهم اوت گذشته، دو ساعت قبل از نیمه شب شروع شد و برای مدت سه ساعت ادامه یافت. طی این مدت من استنباط کردم که در اینجا نیز رفتار مسلمانان در موقع خسوف، درست مانند رفتار مردم حلب واقع در خاک عثمانی است و گمان می‌کنم در این باره قبلاً مطالبی نوشته باشم. در موقع خسوف، تمام مردم به بام خانه‌ها می‌روند و با صدای بلند آواز می‌خوانند و طشت می‌کوبند و از اصطکاک ظروف فلزی، سر و صدای فراوان به راه می‌اندازند. چون در ایران، تعداد اشخاص تحصیل‌کرده و فهمیده خیلی بیشتر از ترکیه است، گمان می‌کنم علت به وجود آوردن این همه سر و صدا را باید چنین توجیه کرد که می‌خواهند توجه مردم را به این نمایش‌ها معطوف دارند، تا از این راه آثار ترس احتمالی آنها از این واقعه فلکی، حتی‌المقدور زایل شود. البته بسیاری از مردم عامی، تصور می‌کنند که مقصود از ایجاد این سر و صداها، مرعوب کردن حیوانی است که می‌خواهد ماه را ببلعد و یا گمان می‌کنند به این ترتیب ماه بهتر خواهد توانست از درب تنگ یا راه باریکی که ظاهراً مدار آن را به این نحو پیش خود مجسم می‌کنند، بگذرد. باسوادان این سرزمین که مانند دانشمندان قدیم مصر، از تفهیم مطالب به مردم دریغ دارند، سعی می‌کنند با توسل به این شیوه‌های عامیانه، حقیقت را از مردم مکتوم دارند و ضمناً حتی مانند مصری‌ها و یونانی‌ها حقایق را در لفافه افسانه‌های نشاطآور و دلنشین بیان نمی‌کنند تا در اذهان عامه جای‌گیر شود. (دلاواله، 1370: 8/67)

مأخذ: دلاواله، پیترو. 1370. سفرنامه پیترو دلاواله. مترجم شعاع الدین شفا. تهران: شرکت انتشارات علمی فرهنگی.

@mirasmaktoob
.

چند نکته درباره ماه گرفتگی و زمان‌-آگاهی

دوستان عزیز، من هم مثل خیلی‌های دیگر از ماه‌ها پیش درباره این ماه‌گرفتگی می‌دانم. از اهمیتِ رصدی آن و اینکه در آسمان ایران قابل رویت است هم خبر دارم. اگر می‌بینید چیزی درباره‌اش نمی‌نویسم (و حتی تحلیل کوتاهی چند روز پیش نوشتم را پاک کردم و به نمایش نمودارش اکتفا کردم) به این دلیل است که احتمالا چیز سودمندی برای نوشتن پیدا نکرده‌ام یا اثرات خاصی در آن برای عموم مردم ندیده‌ام. بنابرین برخلاف صفحه‌های زرد اینستاگرام که برای مردم تعیین تکلیف می‌کنند حرفی برای گفتن ندارم.

در پاسخ به دوستانی که می‌پرسند چه کار کنیم فقط می‌گویم «همان کاری را بکنید که همیشه می‌کنید!» اگر اهل مراقبه و سکوت آرامش هستید بروید گوشه‌ای مراقبه کنید و اگر نیستید صرفا به زندگی معمولی‌تان بپردازید. برخلاف خورشید‌گرفتگی، ماه‌گرفتگی آسیب خاصی ندارد. می‌توانید تماشایش کنید و عکس بگیرید ولی من خلوت و آرامش را ترجیح می‌دهم. صرفا مثل هر ماه-کیتو و ماه-راهوی دیگری بهتر است بی عمل باشید. بهتر است در آن ساعت چیزی نخورید و نیاشامید و تولید مثل نکنید تا بیولوژی بدن آسیبی نبیند! بجز آن بهتر است کار حساس و خطیری انجام ندهید. بقیه‌اش همان زندگی عادی‌تان باشد. اگر این‌ها هم نشد فدای سرتان. مثل همیشه‌تان باشید.

احسان خازنی ۱۶ شهریور ۱۴۰۴

امروز جلسه دوم کلاس اسطرلاب برگزار می‌شو‌د. جلسه نخست را خیلی دوست داشتم. شیوه ارائه به صورت گفتمان و پرسش‌و‌پاسخ برگزار شد. اندام‌های اسطرلاب را شناختیم و درباره «عنکبوت» اسطرلاب صحبت کردیم.

این هفته در مورد افق و خطوط موازی آن که «مقنطرات» نام دارند صحبت می‌کنیم و یاد میگیریم چقدر آسان می‌شود ارتفاع خورشید و سیارات را محاسبه کرد و در چند ثانیه درجه دقیق طالع را بدست آورد.

برای شرکت در این دوره به @ashiimaaa پیام بدهید

بنیاد جهان چو یافت تأسیس
شد بوالبشر آشکار و ابلیس

باشد مَثَل اینکه گشت در رمل
شد خانه‌ی هشت جای اِنکیس

صفی‌علیشاه

پ.ن: انکیس یکی از اشکال ۱۶‌گانه رمل است که حکمران خانه هشتم است از آن رو که فقط خط چهارمش باز است. این شکل را منسوب به زحل می‌دانند.

روز شنبه ۲۲ شهریور، عطارد از حدود ۷:۳۰ تا حدود ۲۱:۳۰ در تصمیم آفتاب است که زمان بسیار پر برکتی است برای کارهای عُطارِدی همچون یادگیری، آموزش، خواندن، مراقبه و ... است. می‌گویند در این ساعات به تمثیل عطارد مانند خورشید عمل می‌کند. در نجوم ایرانی به این ترکیب با ارزش «صمیمیت» یا «تصمیم» می‌گوییم.

با سپاس از خانم دامونا برای یاد‌آوری این تاریخ

احسان خازنی ۲۱ شهریور ۱۴۰۴

نکته‌ای درباره دوره‌های‌ آموزشی

راستش می‌خواستم فردا بعد از سخنرانی فردا در کالج کپلر کمی درباره‌ دوره‌های آموزشی اطلاع رسانی کنم اما دیدم حیف است کسانی که علاقمندان زمان عالی فردا را از دست بدهند. برای همین امشب مختصری درباره‌اش می‌نویسم تا اگر خواستید از فرصت فردا برای آغاز یا ادامه اقدام کنید.


دوره‌هایی که نیاز به پیش‌نیاز ندارند و با دانش قبلی می‌توانید در آن‌ها شرکت کنید:

✅ مدخل منظوم*
آموزش ۱۲۰ عنوان کلیدی در نجوم ایرانی. در سیستم آموزشی ایرانی، مدخل‌ها کتاب‌هایی هستند که برای آموزش مقدماتی تالیف می‌شوند. در دوره مدخل منظوم ۱۲۰ عنوان آموزشی می‌آموزیم و برای دوره‌های پیشرفته‌تر آماده می‌شوم. دوره مدخل منظوم به همراه ۱۳۰ صفحه هند‌آوت و ۲۰ ساعت ویدئوی آموزشی به صورت ضبط شده ارائه می‌شود.

✅ شناخت آسمان و زمین*
این دوره در سه سرفصل «صورت برین» «صورت زیرین» و «دل زمین» به بررسی مفاهیم بنیادین آسترونومی می‌پردازد و بسیاری از چرایی‌های نجوم را پاسخ می‌دهد.
🔭 مناسب برای علاقه‌مندان به هر سبک از نجوم (ایرانی، غربی، ودایی)

✅ ستاره پنج‌پر زهره*
در این کارگاه به طور تخصصی به رقص زهره-خورشید-زمین می‌پردازیم و جنبه‌های مختلف آن را بررسی می‌کنیم. زهره و ۵ راس ستاره شش نقطه مهم در نظم و هارمونی و تحلیل روابط هستند.

✅ شناخت و بررسی خانه‌ها در این دوره برای نخستین بار بر پایه منابع معتبر با نگاه مقایسه‌ای و تطبیقی با مفاهیم خانه‌ها در نجوم ودایی و ایرانی و نجوم سنتی و مدرن غربی و خواهیم داشت تا مفهوم خانه‌ها هم به صورت نظری و هم در تمرین عملی کاملا روشن شود.

✅ اختیارات چابک
اختیارات چابک نگاهی مدرن است که ما کمک می‌کند با بهره‌گیری روشمند از دانش اختیارات حتی در مواجهه با محدودیت‌ها و شرایط سخت، بهترین زمان ممکن را برای انجام کارها انتخاب کنیم. این دوره با تکیه بر عمق مفاهیم طراحی شده است بنابرین برای شرکت آشنایی با یکی از سبک‌های نجوم کافی است.دانش آموزان یا منجمان حرفه‌ای در هر سطحی که هستند می‌توانند دانش خود از اختیارات را عمیق‌تر و کاربردی تر کنند.

✅ ناکشاتراهای جهانی‌

در این رویکرد نو و متفاوت نظم تازه و معناداری میان ناکشاتراها بیان می‌شود. هر ناکشاترا در گفت‌وگویی مداوم با ناکشاترای قبل و بعد خود است. هرکدام پیامی ویژه دارند و نقش مهمی در مسیر آگاهی ما ایفا می‌کنند. قوانین و تعاریف «ناکشاتراهای جهانی» ابزاری در اختیار ما می‌گذارند که کار با ناکشاتراها را هم کاربردی‌تر و هم لذت‌بخش‌تر می‌کنند. این رویکرد منجمان هر دو مکتب سایدریال و تروپیکال می‌توانند از ناکشاتراها در تفسیرهای خود به‌کار ببرند.


برای ثبت‌نام و اطلاع از دوره‌های دیگری که پیش‌نیاز دارند به این بخش مراجعه کنید

💎سی‌فصل
💎روابط سیارات
💎قرانات
💎فردار
💎ستارگان ثابت
💎تکنیکهای همزمان ۱
💎 قوت و ضعف
💎 منتخبات الاحکام

برای دوره‌های نجوم ودایی هم می‌توانید آی‌دی زیر درخواست بدهید تا لینک پیش‌ثبت‌نام را برایتان بفرستند.

برای ثبت‌نام به @ashiimaaa مراجعه کنید.

https://www.youtube.com/watch?v=8Z4VpzWQQ-U

ویدئوی همایش «گنجینه آسترولوژی قرون وسطی» در یوتیوب مدرسه کپلر قرار گرفت

دیروز سال تحصیلی جدید دانشگاه بلغارستان آغاز شد. یک سال از تدریسم در این دانشگاه گذشت و در این مدت بزرگترین دست‌آوردم نگاه علمی‌تر و دقیق‌تر و موشکافانه‌تر به موضوعات عمیق و پایه‌ای نجوم بود. بیشتر از هر چیز مطمئن هستم که ما باید عمقِ دانش نجوم را در مبانی پایه شناسایی کنیم.

هرچه بیشتر پیش می‌روم متوجه می‌شوم بن‌بست‌های بزرگ نجوم بخاطر مطالعه نکردن آثار بنیادین است. برای همین تصمیم گرفتم از این به بعد به موازات کلاس‌های بلغارستان و کالج کپلر همان مباحث را هم با هم بخوانیم. خواندن منابع دست اول همچون «کیهان شناخت» و «التفهیم» و «صور الکواکب» و «بندهش» و «زیج الغ‌بیگ» و ... در برنامه‌های امسالم هست. هرجا که وقت آزاد شود یکی‌شان را شروع خواهیم کرد.

فعلا از «صورالکواکب» آغاز می‌کنیم که یکی از متون ریشه‌ای نجوم برای همه سبک‌هاست. در پست بعدی درباره‌اش می‌نویسم.

می‌خواهیم سراغ جامع‌ترین کتابِ صورت‌های فلکی در تاریخ جهان برویم و آن را با دقت مرور کنیم.

این کتاب قرن‌ها مرجع اصلی منجمان بود تا اینکه در قرن‌های میانه، بی‌سواد‌های غربی بدون توجه به ریشه‌های باستانی، شکل‌های جدید و سلیقه‌ای و غیر اصیلی از صورت‌های فلکی ساختند و شناخت باستانی مردم از آسمان را خراب کرند.

منظورم طرح‌های IAU و شکل‌های نرم‌افزارها و اپلیکیشن‌هایی است که یکسری نقاشی جعلی را به جای صورت‌های فلکی نشان می‌دهند...

صورت‌های فلکی را با تمام جزئیات به روایت صوفی، ترجمه خواجه، صیقلِ معزالدین مهدوی و واکاوی احسان خازنی هم‌خوانی کنیم.

نمی‌دانم چند دوره طول بکشد اما راهی دراز داریم.

آغاز: پنجشنبه ۲۷ شهریور ساعت ۱۶:۰۰ تا ۱۷:۳۰
مدت دوره: ۵ هفته
شهریه دوره: یک میلیون و ۲۴ هزار‌تومان
برای ثبت نام به @ashiimaaa مراجعه کنید.

این دوره‌ها پیش‌نیاز خاصی ندارد. به هر کس اندکی نجوم بداند و ذوقی برای شناخت آسمان داشته باشد خوش آمد می‌گوییم.