Telegram Web Link
تفاوت ادعا و باور

Claims vs. Beliefs

ترجمه و بازنویسی: محمدرضا سلیمی

۱. باورها به اثبات نیاز ندارند، درحالی‌که ادعاها به اثبات نیاز دارند. برای مثال، اگر کسی بگوید «من باور دارم که جن وجود دارد»، درواقع دارد باور خودش را بیان می‌کند و نیازی به ارائه‌ی شواهد نیست. اما اگر تلاش کند ما را متقاعد کند که جن وجود دارد باید دلیل بیاورد.

۲. باور دانش نیست، اما ادعا دانش است. وقتی ما به چیزی ایمان داریم، این بدین معنی است که ما آن را بدون شواهد قطعی جایی شنیده‌ایم. درواقع، باورها دانش ما را افزایش نمی‌دهند، زیرا هیچ تضمینی برای صحت آنها وجود ندارد. اما ادعاها از شواهد قطعی نشئت می‌گیرند و دانش ما را افزایش می‌دهند.

۳. هیچ‌کس مالکیت باورها را بر عهده نمی‌گیرد، درحالی‌که ادعاها مالک دارند. به بیان دیگر، هیچ‌کس مسئولیت باورهایش را نمی‌پذیرد، اما افراد در برابر ادعاهایشان مسئولیت‌پذیرند. باورها از منابع ناشناس نشئت می‌گیرند. معمولاً ما باورها را بدون اینکه بدانیم چه کسی گفته می‌پذیریم. برای مثال، ما باور داریم که خوردن هویج باعث تقویت قوه‌ی بینایی می‌شود، در‌حالی‌که نمی‌دانیم مالک این باور کیست. اما ادعاها از منابع خاصی نشئت می‌‌گیرند و افراد مسئولیت ادعاهایشان را بر عهده می‌گیرند.

متفکران نقاد باید تفاوت بین باورها و ادعاها را بدانند تا بتوانند به باورهایی که می‌توانند در آینده به عنوان واقعیت پذیرفته شوند بیش‌تر اهمیت بدهند و صحت و سقم آنها را بررسی کنند.

📄منبع:

https://learnfromblogs.com/differences-between-claims-and-beliefs

آموزش تفکر نقادانه

https://www.tg-me.com/wikifallacy
سخنرانی در گوگل‌میت

موضوع: آناتومی و آسیب‌شناسی تفکر نقادانه

سخنران: محمدرضا سلیمی

🗓 تاریخ: سه‌شنبه ۲۰ آذر ۱۴۰۳

🕗 ساعت: ۸ شب

هرچند «آناتومی» و «آسیب‌شناسی» دو اصطلاح مهم در علم پزشکی هستند، ‌می‌توانیم این دو اصطلاح را برای تشریح و آسیب‌شناسی رویدادها و مفاهیم دیگر نیز بکار بگیریم، مانند آناتومی‌/آسیب‌شناسی انقلاب، آناتومی/آسیب‌شناسی ازدواج یا آناتومی/آسیب‌شناسی تفکر نقادانه.

به زبان ساده و بیان کلی، «آناتومی» یعنی «مطالعه‌ی ساختار بدن» و «آسیب‌شناسی» یعنی «مطالعه‌ی تاثیر بیماری‌ها و آسیب‌ها بر بافت‌ها و سلول‌های بدن».

در این سخنرانی می‌خواهیم ساختار تفکر نقادانه را با نگاه تلسکوپی و میکروسکوپی تشریح کنیم و آسیب‌های رذیلت‌های فکری، خطاهای شناختی، مغالطه‌ها و احساسات را در فرایند تفکر شرح دهیم.

ما از «تلسکوپ» برای مشاهده‌ی اجرام «بسیار بزرگ» و «بسیار دور» و از «میکروسکوپ» برای مشاهده‌ی موجودات «بسیار ریز» و «بسیار نزدیک» استفاده می‌کنیم.

درواقع، در این سخنرانی می‌خواهیم با نگاه تلسکوپی و میکروسکوپی ساختارهای خرد و کلان مهارت تفکر نقادانه را شرح دهیم. سپس، تاثیر خطاهای شناختی، مغالطه‌ها، احساسات و عواطف را بر این مهارت بیان کنیم.

این سخنرانی به مناسبت پنجمین سال تاسیس کانال آموزش تفکر نقادانه برگزار می‌گردد. ۵ سال پیش در تاریخ ۲۰ آذر ۱۳۹۸ به پیشنهاد برخی دوستان علاقه‌مند به تفکر نقادانه کانال آموزش تفکر نقادانه تاسیس شد. در این ۵ سال بیش از ۱۱۰۰ پست در این کانال به اشتراک گذاشته شده است.

در این سخنرانی به سوال‌‌های اساسی و مفاهیم پایه در تفکر نقادانه نیز پرداخته می‌شود.

لینک ورود به جلسه 👇

http://meet.google.com/ykn-xtqs-gan

ساعت ورود به جلسه: ۷:۵۵

آموزش تفکر نقادانه

https://www.tg-me.com/wikifallacy
Audio
نشخوار فکری ـ بیش‌فکری ـ تفکر تاملی

سخنران: دکتر محمدباقر باقری

در این سخنرانی دکتر باقری درباره‌ی سه مفهوم زیر به‌تفصیل توضیح می‌دهند:

۱. نشخوار فکری

rumination

۲. بیش‌فکری

overthinking

۳. تفکر تأملی

reflective thinking

در این سخنرانی به سوال‌های زیر پاسخ داده می‌شود:

۱. نشخوار فکری چیست؟

۲. نشخوار فکری چه ویژگی‌هایی دارد؟

۳. نشخوار فکری چه پیامدهایی دارد؟

۴. چگونه با نشخوار فکری مقابله کنیم؟

۵. بیش‌فکری چیست؟

۶. بیش‌فکری چه ویژگی‌هایی دارد؟

۷. بیش‌فکری چه پیامدهایی دارد؟

۸. چگونه با بیش‌فکری مقابله کنیم؟

۹. نشخوار فکری چه شباهت‌هایی با بیش‌فکری دارد؟

۱۰. نشخوار فکری چه تفاوت‌هایی با بیش‌فکری دارد؟

۱۱. تفکر تاملی چیست؟

۱۲. تفکر تاملی چه ویژگی‌هایی دارد؟

۱۳. چگونه درباره‌ی نشخوار فکری، بیش‌فکری و تفکر تاملی نقادانه بیندیشیم؟

آدرس کانال دکتر باقری در یوتیوب 👇

https://youtube.com/@drbagheri.critical.thinking?si=Y08UZJ22UjnjkDW7

آموزش تفکر نقادانه

https://www.tg-me.com/wikifallacy
سوگیری روایت: توهم علیت

narrative bias: the illusion of causality

📝 محمدرضا سلیمی

چرا به داستان‌ها بیش‌ازحد اعتماد می‌کنیم؟

یووال نوح هراری در کتاب نکسوس: تاریخ مختصر شبکه‌های اطلاعاتی از عصر حجر تا هوش مصنوعی درباره‌ی قدرت داستان می‌گوید: «داستان‌ها از طریق کاشتن خاطرات جعلی، شکل دادن روابط خیالی یا ایجاد واقعیت‌های بین ذهنی شبکه‌های انسانی را در مقیاس بزرگ شکل داده‌اند. شبکه‌های مبتنی‌بر داستان انسان خردمند را به قدرتمندترین حیوان روی زمین تبدیل کرده است.»

ما انسان‌ها به داستان‌ها و روایت‌ها اعتماد می‌کنیم، آنها را به‌خاطر می‌سپاریم و به‌لحاظ عاطفی به آنها وابسته‌ایم. ما انسان‌ها به‌طور فطری داستان‌ها را دوست داریم و اجازه می‌دهیم در تصمیم‌گیری‌های منطقی بر واقعیت‌ها و شواهد عینی سایه بیفکنند. هرگاه حادثه‌ای روی می‌دهد، ما به دنبال ساختن روایت‌هایی هستیم که کمتر عینی به نظر می‌رسند. درواقع، ما قادر نیستیم در زندگی روزمره به‌طور عینی استدلال کنیم. بنابراین، به دنبال «معناسازی» و «الگوسازی» از رویدادهای تصادفی هستیم تا بتوانیم جهان پیرامون خود را مدیریت و تاحدی آن را مهار کنیم.

«رویدادهای تصادفی» نمی‌توانند تبیین کنند که چرا «پدیده‌ای» شکل می‌گیرد. بنابراین، زمانی که رویدادی غیرمنتظره رخ می‌دهد، ما بلافاصله داستانی ساده و منسجم می‌سازیم تا بتوانیم احساس خوبی داشته باشیم. ذهن ما به دنبال ساختن روایتی است که بتواند از طریق آن جهان را ساده، منسجم و قابل‌پیش‌بینی تصور کند.

نسیم طالب در سال ۲۰۰۷ در کتاب قوی سیاه خاطر نشان می‌کند که علت بسیاری از معلول‌ها ناشناخته است. با‌این‌حال، ما تلاش می‌کنیم به دنبال علتی باشیم که وجود خارجی ندارد. ما انسان‌ها علت بسیاری از رویدادها را از طریق روایت و داستان بیان می‌کنیم. درواقع، ناتوانی‌ خودمان را در ارائه‌ی علت‌های عینی از طریق «سوگیری روایت» جبران می‌کنیم.

سوگیری روایت به تمایل انسان به خلق داستان برای درک جهان اشاره می‌کند. به‌عبارت‌دیگر، سوگیری روایت یعنی تمایل انسان به خلق داستان از رویدادهای تصادفی به‌‌منظور تبیین روابط بین علت‌ها و معلول‌ها. سوگیری روایت زمانی در استدلال آشکار می‌شود که از داده‌ها و اطلاعات تصادفی و پراکنده داستان بسازیم؛ داستانی که با واقعیت ناسازگار است.

ما به داستان‌ها اعتماد می‌کنیم و به آنها علاقه‌مندیم. ما داستان‌ها را بهتر به‌خاطر می‌سپاریم و راحت‌تر به یاد می‌آوریم. خطر سوگیری داستان (سوگیری روایت) زمانی آشکار می‌شود که از داده‌ها و اطلاعات تصادفی داستان بسازیم و آن را در استدلال برای متقاعد کردن مخاطب به کار بگیریم. خطر دیگر سوگیری روایت این است که مانع ارزیابی عینی اطلاعات می‌شود. سوگیری روایت بیش‌تر در استدلال علی و در قالب علت کاذب یا معلول کاذب ظاهر می‌شود. درواقع، سوگیری روایت منشأ مغالطه‌های علت کاذب و معلول کاذب است. به‌عبارت‌دیگر، مغالطه‌های علت کاذب و معلول کاذب از سوگیری روایت متولد می‌شوند.

زمانی که علت‌ها و معلول‌ها به صورت داستان بیان می‌شوند، ذهن ما به‌‌طور خودکار و با سیستم ۱ (تفکر سریع) به آنها اعتماد می‌کند و می‌پذیرد. داستان‌ها مفاهیم و ادعاها را باورپذیرتر و ماندگارتر می‌کنند. برای مثال، مانایی و باورپذیری مفاهیم «خلقت آدم» و «جهان پس از مرگ» از طریق بیان داستان بیش‌تر می‌شود.

افرادی که قصد دارند با فرد مورد علاقه‌‌شان ازدواج کنند یا از همسرشان جدا شوند شروع به داستان‌سرایی و روایت‌سازی می‌کنند تا بتوانند خودشان و دیگران را درباره‌ی تصمیمشان متقاعد کنند.

در عالم سیاست هم سوگیری روایت اتفاق می‌افتد؛ زمانی که سیاستمداران قادر نیستند مواضع رقیبانشان را از طریق استدلال عینی نقد کنند، درباره‌ی آنها داستان‌سرایی و خیا‌پردازی می‌کنند تا بتوانند طرفدارانشان را متقاعد کنند. روایت‌سازی سبب می‌شود انسجام بین طرفداران احزاب و گروه‌های سیاسی حفظ شود. از‌این‌رو، لازم است با آگاهی از سوگیری روایت و پرسشگری منطق روایت سیاستمداران را نقد کنیم تا در دام این سوگیری نیفتیم.

البته، سوگیری روایت مزایایی هم دارد. برای مثال، معلمان و سخنوران می‌توانند از طریق بیان داستان مفاهیم و محتوای درسی را شفاف‌تر و جذاب‌تر شرح دهند. به خاطر سپردن و یادآوری مفاهیم و محتوای درسی از طریق داستان‌سرایی به مراتب موثرتر از بیان صرف فکت‌(واقعیت‌)هاست.

📕۱۰۱ سوگیری در سیاست (در دست تالیف)

آموزش تفکر نقادانه

@wiKifallacy
سوگیری میلیتاریسم (نظامی‌گری یا ارتش‌سالاری)

militarism bias

📝 محمدرضا سلیمی

«در ادبیات سیاسی، میلیتاریسم (نظامی‌گری یا ارتش‌سالاری) بار معنایی منفی دارد. هرچند میلیتاریسم در حکومت‌های استبدادی پررنگ است، در بسیاری از حکومت‌های دموکراتیک (مانند آمریکا) هم میلیتاریسم مشاهده می‌شود. در حکومت‌های جهان قدیم، نظامی‌گری چنان با سیاست درهم‌تنیده بود که تفکیک و تشخیص سیاستمداران از نظامیان دشوار بود. میلیتاریسم، به‌طورکلی، به دو معنا به کار می‌رود:

۱. دخالت نظامیان در سیاست

۲. نفوذ فرهنگ نظامی‌گری در جامعه

نفوذ فرهنگ نظامی‌گری در جامعه سبب تقویت نگرش جنگ‌طلبانه در جامعه می‌شود. در این نگرش، جنگ به‌ لحاظ اخلاقی موجه به نظر می‌رسد و به عنوان عنصر وحدت‌بخش تمجید می‌شود. در این معناست که میلیتاریسم نوعی بیماری سیاسی و اجتماعی محسوب می‌شود.

از سال ۱۹۳۰ تا ۱۹۴۵ میلادی نفوذ رهبران نظامی در سیاست و حکومت ژاپن باعث تقویت سنت سامورایی در این کشور شد. در این سال‌ها، نظامیان اراده‌شان را بر احزاب سیاسی و افکار عمومی تحمیل می‌کردند. درنتیجه، نظام پارلمانی ژاپن شکست خورد.

بنابراین، میلیتاریسم چیزی بیش از گسترش توانایی‌های نظامیان است. میلیتاریسم وضعیتی را توصیف می‌کند که در آن بخش‌های عمده‌ای از زندگی اجتماعی نظامی می‌شود. این وضعیت سبب خروج نظامیان از حدود وظایف ذاتی‌شان می‌شود.» (سایت عصر ایران)

در این وضعیت است که حکومت و جامعه در دام «سوگیری میلیتاریسم» می‌افتند.

سوگیری میلیتاریسم (نظامی‌گری) چیست؟

سوگیری میلیتاریسم یا سوگیری نظامی‌گری به ذهنیت یا وضعیتی اشاره می‌کند که در آن جامعه و حکومت در مواجهه با مسائل سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و آموزشی به راه‌حل‌ها و دیدگاه‌های نظامیان اولویت می‌دهند. در این سوگیری، بیش‌ازحد بر قدرت نظامی و باور به اینکه نیروهای نظامی موثرترین راه‌حل برای دستیابی به منافع ملی و اهداف سیاسی هستند تاکید می‌شود.

چگونه جامعه و حکومت‌ها در دام سوگیری میلیتاریسم می‌افتند؟

علائمی که نشان می‌دهند جامعه و حکومت به سوگیری میلیتاریسم مبتلا شده‌اند عبارت‌اند از:

۱. عادی‌سازی راه‌حل‌های نظامی: در این سوگیری، جامعه و رهبران سیاسی تمایل دارند اقدامات نظامی را به عنوان راه‌حل اصلی در درگیری‌ها و اختلافات بین‌المللی بر راه‌حل‌های سیاسی ترجیح دهند. درواقع، گزینه‌های دیپلماتیک کنار گذاشته می‌شوند.

۲. حمایت از دخالت نظامیان در سیاست: سیاست‌گذاران ممکن است شدیداً تحت تاثیر رهبران نظامی یا پیمانکاران دفاعی قرار گیرند. این وضعیت به تصمیم‌هایی منجر می‌شود که بیش‌تر به نفع هزینه‌های نظامی است. درواقع، بودجه‌‌ی دفاعی نسبت به بودجه‌های عمرانی و برنامه‌های اجتماعی، آموزشی و بهداشت‌ودرمان در اولویت قرار می‌گیرد.

۳. روایت‌های تاریخی: در سوگیری میلیتاریسم، جامعه و رهبران سیاسی بر پیروزی‌های نظامیان تاکید می‌کنند، درحالی‌که به هزینه‌های جنگ یا اثربخشی رویکردهای غیرنظامی اشاره نمی‌کنند.

۴. قهرمان‌سازی: در سوگیری میلیتاریسم از نظامیان به عنوان قهرمانان ملی تمجید می‌شود، درحالی‌که به نخبگان سیاسی و اندیشمندان کمتر اهمیت می‌دهند.

سوگیری میلیتاریسم چه پیامدهایی دارد؟

سوگیری میلیتاریسم پیامدهای متعددی در پی دارد. در اینجا به چهار پیامد مهم آن اشاره می‌کنیم.

۱. تشدید درگیری‌ها: اتکا بیش‌ازحد به راه‌حل‌های نظامی به تشدید درگیری‌ها منجر می‌شود. در این صورت، خشونت، بی‌ثباتی و جنگ طولانی‌تر خواهد شد.

۲. غفلت از نیازهای انسانی: تمرکز بر راه‌حل‌های نظامی ممکن است رهبران سیاسی را از پرداختن به مسائل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی زیربنایی غافل کند.

۳. تخصیص منابع
: هزینه‌های نظامی بیش‌ازحد بودجه‌های ملی را تحت فشار قرار می‌دهد و سرمایه‌گذاری در زمینه‌های حیاتی مانند آموزش، بهداشت‌ودرمان و زیرساخت‌ها را محدود می‌کند.

۴. تضعیف دموکراسی: سوگیری میلیتاریسم فرایندهای دموکراتیک و نظارت مدنی بر نظامیان را تضعیف و دیدگاهایشان را در بحث‌های امنیت ملی و بین‌المللی غالب می‌کند.

چگونه با سوگیری میلیتاریسم مقابله کنیم؟

۱. ترویج دیپلماسی: تشویق به تعاملات دیپلماتیک و استراتژی حل تعارض به عنوان گزینه‌های منطقی به‌جای اقدامات نظامی به متعادل کردن دیدگاه‌ها کمک کند.

۲. کمپین‌های آگاهی‌بخش: افزایش آگاهی از پیامدهای خطرناک و ناگوار سوگیری میلیتاریسم و ترویج بحث‌ها درباره‌ی اثربخشی راه‌حل‌های دیپلماتیک و غیرنظامی می‌توانند درک منطقی‌تری را در افکار عمومی از امنیت ملی ایجاد کند.

۳. رویکردهای بین رشته‌ای: جامعه‌شناسان، روان‌شناسان، اقتصاددانان، حقوقدانان و کارشناسان روابط بین‌الملل می‌توانند درک عمیق‌تر و وسیع‌تری از رویکردهای نظامی‌گری ارائه کنند و اتکا به راه‌حل‌های نظامی را کاهش دهند.

📕 ۱۰۱ سوگیری در سیاست (در دست تالیف)

@wikifallacy
سخنرانی در واتس‌آپ

موضوع: قدرت «چرا؟» در تفکر نقادانه

The Power of «Whyin Critical Thinking

سخنران: محمدرضا سلیمی

🗓 زمان: دوشنبه، ۱۰ دی ۱۴۰۳

🕗 ساعت: ۸ شب

چرا «چرا؟» مهمترین و کارآمدترین سوال در تفکر نقادانه است؟

چگونه «چرا؟» مسیر موفقیت ما را هموار می‌کند؟

چگونه «چرا؟» مسائل و مشکلات ما را حل می‌کند؟

چگونه «چرا؟» در تصمیم‌گیری‌ به ما کمک می‌کند؟

چگونه «چرا؟» به زندگی‌مان معنا می‌بخشد؟

«دایره‌ی طلایی» سایمون سینِک چیست و چه مزایایی دارد؟

چگونه «چرا؟» شکل می‌گیرد؟

چگونه سوال‌«چرا؟» بسازیم؟

تکنیک «۵ چرا؟» چیست؟

لینک ورود به جلسه 👇

https://call.whatsapp.com/voice/yrzBPhQSjDqzAG3xi8iG5b

https://www.tg-me.com/wikifallacy
با چرا شروع کنید
@ketabiya
🎧 کتاب صوتی

📚 با چرا شروع کنید

سایمون سینِک

♻️ قسمت: ۱/۱۴

آموزش تفکر نقادانه

https://www.tg-me.com/wikifallacy
با چرا شروع کنید
🎧 کتاب صوتی

📚 با چرا شروع کنید

سایمون سینِک

♻️ قسمت: ۲/۱۴

آموزش تفکر نقادانه

https://www.tg-me.com/wikifallacy
با چرا شروع کنید
🎧 کتاب صوتی

📚 با چرا شروع کنید

سایمون سینِک

♻️ قسمت: ۳/۱۴

آموزش تفکر نقادانه

https://www.tg-me.com/wikifallacy
با چرا شروع کنید
@managementtools
🎧 کتاب صوتی

📚 با چرا شروع کنید

سایمون سینِک

♻️ قسمت: ۴/۱۴

آموزش تفکر نقادانه

https://www.tg-me.com/wikifallacy
با چرا شروع کنید
@managementtools
🎧 کتاب صوتی

📚 با چرا شروع کنید

سایمون سینِک

♻️ قسمت: ۵/۱۴

آموزش تفکر نقادانه

https://www.tg-me.com/wikifallacy
با چرا شروع کنید
@managementtools
🎧 کتاب صوتی

📚 با چرا شروع کنید

سایمون سینِک

♻️ قسمت: ۶/۱۴

آموزش تفکر نقادانه

https://www.tg-me.com/wikifallacy
با چرا شروع کنید
@managementtools
🎧 کتاب صوتی

📚 با چرا شروع کنید

سایمون سینِک

♻️ قسمت: ۷/۱۴

آموزش تفکر نقادانه

https://www.tg-me.com/wikifallacy
با چرا شروع کنید
@managementtools
🎧 کتاب صوتی

📚 با چرا شروع کنید

سایمون سینِک

♻️ قسمت: ۸/۱۴

آموزش تفکر نقادانه

https://www.tg-me.com/wikifallacy
با چرا شروع کنید
@managementtools
🎧 کتاب صوتی

📚 با چرا شروع کنید

سایمون سینِک

♻️ قسمت: ۹/۱۴

آموزش تفکر نقادانه

https://www.tg-me.com/wikifallacy
با چرا شروع کنید
@managementtools
🎧 کتاب صوتی

📚 با چرا شروع کنید

سایمون سینِک

♻️ قسمت: ۱۰/۱۴

آموزش تفکر نقادانه

https://www.tg-me.com/wikifallacy
با چرا شروع کنید
@managementtools
🎧 کتاب صوتی

📚 با چرا شروع کنید

سایمون سینِک

♻️ قسمت: ۱۱/۱۴

آموزش تفکر نقادانه

https://www.tg-me.com/wikifallacy
با چرا شروع کنید
@managementtools
🎧 کتاب صوتی

📚 با چرا شروع کنید

سایمون سینِک

♻️ قسمت: ۱۲/۱۴

آموزش تفکر نقادانه

https://www.tg-me.com/wikifallacy
با چرا شروع کنید
@managementtools
🎧 کتاب صوتی

📚 با چرا شروع کنید

سایمون سینِک

♻️ قسمت: ۱۳/۱۴

آموزش تفکر نقادانه

https://www.tg-me.com/wikifallacy
با چرا شروع کنید
@managementtools
🎧 کتاب صوتی

📚 با چرا شروع کنید

سایمون سینِک

♻️ قسمت: ۱۴/۱۴

آموزش تفکر نقادانه

https://www.tg-me.com/wikifallacy
2025/06/30 16:31:12
Back to Top
HTML Embed Code: