🍁 «برچسب» معادل فارسیِ «تگ»

💬 نسرین پرویزی (معاون واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی):

در شبکه‌های اجتماعی واژه «تگ» معمولاً برای معرفی نماگر یا همان پروفایل شخصی به‌کار می‌رود و در قالب یک پیوند در فرسته‌ها نمایش داده می‌شود.

این نماد به‌صورت یک دایره در گوشه سمت چپ فرسته‌ها نمایش داده می‌شود و، در واقع، نوعی «برچسب» است که برای معرفی نماگر فرد در پیام درج می‌شود. واژهٔ «تگ» در کاربرد عمومی نیز به معنای «برچسب» است.

به همین علت، فرهنگستان زبان و ادب فارسی معادل «برچسب» را برای «تگ» و «برچسب‌زنی» را برای «تگینگ» تصویب کرد.

©️ خبرگزاری صدا و سیما (۱۴۰۴/۶/۱۶) | #واژه‌شناسی

🍁 Of all the languages I know, Persian is the one that speaks directly to me and offers a new way of being

✍🏻 Shadi Khan Saif:

I’ve found metaphors that mirror my own journey, phrases that feel like home and poetry that speaks directly to the soul.

I’ve always carried a deep sense of gratitude for my ability to speak more than one language. It has allowed me to build bridges across cultures, to connect with people from vastly different walks of life and to find a sense of belonging wherever I’ve been: Australia, Germany, Pakistan or Afghanistan. Each language I’ve learned has brought with it a new lens through which to view the world. But nothing has stirred my soul quite like Persian – the language of mystics and lovers.

My journey into the Persian language felt less like consciously acquiring a new skill and more like unlocking a secret passage inside myself. It has opened doors not just to new ideas and ways of thinking but to the deepest emotions. For the first time, I’ve found a language that doesn’t just help me navigate time and space in mere practical terms but helps me to express and feel every moment beyond that.

My journey with Persian began a couple of years ago, with some naive assumptions and fake smiles when Persian-speaking Afghans cracked jokes. I was new in Kabul, following years of wandering in neighbouring Pakistan and then later in Europe. I had no idea about this second national language of the country – mine was Pashtu. I have been fascinated with the Persian language since learning it in an entirely natural way – just by talking to friends, through music, movies and poetry. It is the cultural elegance so woven into the language and its abundance of rich emotional expressions that make it unique.

For instance, consider “Nosh-e jaan” (May it nourish you) said to someone eating food, or “Gul Gufti” (Your words are beautiful like roses). There’s also “Del-at shad bashad” (May your heart be joyful) or “Khak-e paye tu-am” (I am the dust beneath your feet), used to show respect to and love of elders or teachers. These may sound bizarrely formal, but they are everyday staples in Persian.

From its greetings to the haunting depth of its classical verse, Persian is rich with rhythm, subtlety and emotional nuance. It is a language that carries music in its tone and wisdom from the music of Bollywood to the mountains of Afghanistan to the valleys of Iran, orchids of central Asia and as far as the gates of Europe in Turkey. Even the most ordinary phrases seem to hum with history and feeling. It’s as if every word carries a centuries-old heartbeat.

In Persian I’ve discovered expressions for emotions I had long felt but could never articulate. I’ve found metaphors that mirror my own journey, phrases that feel like home and poetry that speaks directly to the soul. It’s more than a means of communication – it’s a new way of being, of loving, of remembering and of dreaming.

©️ the Guardian (25 Aug 2025)

#️⃣ #زبان_فارسی

🍁 چرا وقتی به زبان دیگری حرف می‌زنیم صدای خود را تغییر می‌دهیم؟

✍🏻 جولیا گرانچی:

اگر به بیش از یک زبان صحبت می‌کنید، شاید متوجه شده باشید که صدای شما در همۀ زبان‌ها یکسان نیست.

من متوجه شدم که صدای من، وقتی انگلیسی حرف می‌زنم، نازک‌تر است، به زبان فرانسه صدای من سنجیده‌تر و لطیف‌تر است و به زبان اسپانیایی پرشور‌تر و تند‌تر حرف می‌زنم. انگار هر زبان جنبۀ متفاوتی از شخصیت مرا آشکار می‌کند.

از نظر زبان‌شناسی، این فقط تصور شخصیِ من نیست. بدن ما، مغز و حتی هویت ما با نقشی که هر زبان نیاز دارد سازگار می‌شود.

آنا پائولا پتریو فریه‌را، استاد دانشگاه فناوری دولتی پارانا در برزیل، که در دوران دکترای خود به‎طور دقیق به موضوع تغییر صدا و اینکه این تصور تا چه حد واقعیت دارد پرداخته است توضیح می‌دهد: «درست مثل رفتار هنرپیشه‌هاست. ما ویژگی‌های جامعۀ گفتاری را جذب می‌کنیم و در آن زبان «فرد جدیدی» از خودمان می‌سازیم. ما خودمان هستیم، اما طور دیگری هستیم».

او توضیح می‌دهد که در زبان‌شناسی، این برداشت‌ها ساختارهای فرهنگی هستند. «برای مثال، در زبان آلمانی صداهایی وجود دارد که در انتهای مجرای صوتی تولید می‌شوند و حس خشن‌تری را منتقل می‌کند. از سوی دیگر، زبان فرانسوی آوا‌های نرم‌تری دارد.»

چگونه صدا‌ها در زبان‌های مختلف تولید می‌شوند
صدای ما در هر زبان یا اینکه دیگران چگونه صدای ما را در هر زبان دریافت می‌کنند نتیجۀ چندین عامل است. اول، لازم است به یاد داشته باشیم که صدا چگونه شکل می‌گیرد: تارهای صوتی صدا را تولید می‌کنند که در دستگاه صوتی تقویت شده، بیان شده و به گفتاری که می‌شنویم تبدیل می‌شود.

رناتا آزودو، گفتاردرمانگر و استاد دانشگاه فدرال سائوپائولو، توضیح می‌دهد: «همۀ اینها توسط سیستم عصبیِ مرکزی کنترل می‌شود و تحت تأثیر جنبه‌های عاطفی قرار دارد: اگر هیجان‌زده، عصبی، مضطرب یا غمگین باشیم، صدای ما تغییر می‌کند.» او اشاره می‌کند که عوامل تحصیلی، منطقه‌ای و فرهنگی نقش مهمی در این زمینه دارند و هر زبانی صدا‌های خاص خود را دارد.

به‌علاوه، تفاوت‌های آوایی و فرهنگی هم وجود دارد. «نوای گفتار سر میز شام ایتالیایی معمولاً بلندتر از میز شام ژاپنی است. حتی در فرهنگ مشابه هم شخصیت‌های مختلف افراد بر مرتبۀ زبانی، شدت صدا‌ها، نحوۀ بیان و آهنگ کلام و حتی استفاده از اشارات تأثیر می‌گذارد».

هم‌خوانی و همانندسازی با فرهنگ زبان و زمینه‌ای که زبان در آن استفاده می‌شود صدای ما را شکل می‌دهد. به نظر او، «کسوت و جامه زبانی» شامل یادگیری زبان و همچنین برقراریِ خویشاوندیِ فرهنگی است.

«وقتی به زبان خارجی حرف می‌زنیم، به‎طور معمول در متن و زمینۀ ویژه‌ای است و همین بر صدای ما هم اثر می‌گذارد. در مورد خودم باید بگویم من از زبان انگلیسی در کار استفاده می‌کنم و ویژگی‌های زبانیِ دیگری نسبت به زبانی که در خانواده‌ حرف می‌زنم به‎کار می‌گیرم. زمینه، هدف و نقش اجتماعی تأثیر فراوانی دارد». پژوهش دورۀ دکترای فریه‌را شواهد روشنی از این پدیده ارائه می‌دهد.

🔗 متن کامل را در اینجا بخوانید.

©️ از: بی‎بی‎سی فارسی (۱۴۰۴/۶/۱۹)

🍁 «رایانه» چگونه به جای «کامپیوتر» برگزیده شد؟

این روزها در شبکه‌های اجتماعی دربارۀ سرچشمۀ واژۀ «رایانه» بسیار سخن گفته شد. برخی از علاقه‌مندان در میانۀ جدال‌های خود هوش مصنوعی را نیز به کمک فراخواندند تا به آنها بگوید «رایانه» از چه زمانی در زبان فارسی رواج پیدا کرده است.

واژۀ «رایانه» نخستین‌بار در نوشته‌ای از دکتر صادق کیا، رئیس فرهنگستان زبان ایران (فرهنگستان دوم، ۱۳۴۹ــ ۱۳۵۸) به‎کار رفته است. او در پایان یادداشتی که بر کتاب واژه‌نامۀ بسامدی شعرهای شهید بلخی (فراهم‌آوردۀ محمود منشی، زیرنظر فریدون بدره‌ای، انتشارات فرهنگستان زبان ایران: تیرماه ۱۳۵۵) این واژه را در برابر «کامپیوتر» به‌کار برده است. کیا نوشته است: «فرهنگستان زبان ایران در آغاز کار می‌دانست که برای آنکه واژه‌نامه‌های بسامدی با باریک‌بینی و موشکافی بیشتر و نیروی انسانیِ کمتر و در زمانی کوتاه‌تر انجام پذیرد، باید از رایانه (کامپیوتر) بهره گرفت.» او در پانویس، نوشته‌ است: «واژۀ «رایانه» را نگارنده از «راینیتن» پهلوی به معنی آراستن، ترتیب‌ دادن و نظم دادن ساخته و در برابر واژه‌های انگلیسی Computer و فرانسه Ordinateur پیشنهاد کرده است.»

با آنکه دکتر کیا واژۀ «رایانه» را در یکی از نوشته‌های خود به‌کار برده است و در جزوۀ داخلیِ صحافی‌شده‌ای که فرهنگستان زبان ایران با عنوان «برابرهای فارسی پیشنهادی گروه‌های واژه‌گزینی» تدوین کرده است، «رایانه» در برابر «کامپیوتر» ثبت شده است، و شمارۀ پنجم «پیشنهاد شما چیست؟» نیز با عنوان «بخش از واژه‌های رایانه‌ای (کامپیوتری)» چاپ‌ شده، شواهدی در دست نیست که فرهنگستان زبان ایران تا پایان فعالیت خود (۱۳۵۸) برابری برای «کامپیوتر» مصوب کرده باشد، زیرا هم در جزوۀ یادشده تأکید شده است که واژه‌های این جزوه صرفاً پیشنهاد گروه‌های واژه‌گزینیِ فرهنگستان است و نباید آنها را مصوب فرهنگستان دانست، هم، چنانکه گفتیم، در دفتر هشتم از مجموعۀ «پیشنهاد شما چیست؟» که بهمن ۱۳۵۶ منتشر شده است، واژۀ «کامپیوتر» نیز ازجمله واژه‌هایی بود که از علاقه‌مندان خواسته شده برای آن برابری پیشنهاد کنند. با این‌ همه، در دو دهۀ شصت و هفتاد سدۀ گذشته برخی از استادان و مهندسان واژۀ «رایانه» را در برابر «کامپیوتر» به‌کار می‌بردند، اما این نوواژه همه‌گیر و مصوب دستگاه‌های رسمی و مسئول نبود.

🔗 متن کامل را در اینجا بخوانید.

©️ وبگاه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (۱۴۰۴/۵/۲۷)

#️⃣ #واژه‌شناسی

🍁 مشکلات آموزشی در مناطق دوزبانه چیست؟

فرحناز نژادغفوری، معلم و مدیرعامل مؤسسهٔ قشم: جزیره‌ای برای کودکان، در این باره توضیح می‌دهد.

©️ ویدیوی کامل این نشست را در اینجا ببینید. (۱۴۰۳)

#️⃣ #دوزبانگی

این شعر را مترجمان همزمان چه ترجمه کرده‌اند؟

گنه کرد در بلخ آهنگری
به شوشتر زدند گردن مسگری

🔗 ترجمۀ مترجم همزمان از این بخش را در اینجا ببینید.

🔗 ترجمۀ پیامرسان تلگرام:

The blacksmith sinned in Balkh
But they beheaded the coppersmith in Shushtar

#️⃣ #ترجمه #ترجمه‌ناپذیری

🍁 واتس‌آپ قابلیت ترجمهٔ متن را به اپلیکیشن iOS و اندروید خود اضافه کرد

واتس‌آپ به‌تازگی از قابلیت ترجمهٔ متن برای اپلیکیشن اندروید و iOS خود رونمایی کرده است. این قابلیت فعلاً از چند زبان پشتیبانی می‌کند که شامل فارسی نیست، اما واتس‌آپ می‌گوید که پشتیبانی از زبان‌های بیشتر در آینده ممکن خواهد بود.

براساس اعلام واتس‌آپ، قابلیت جدید ترجمهٔ متن برای اپلیکیشن‌های اندروید و iOS درحال انتشار است که می‌تواند پیام‌ها را برای کاربران ترجمه کند. این قابلیت از امروز در چت‌های دونفره، گروه‌ها و پست‌های کانال‌ها فعال خواهد شد. همچنین برای استفاده از آن کافی است انگشت خود را روی یک پیام نگه دارید، گزینه «Translate» را بزنید و زبان مبدأ یا مقصد خود را انتخاب کنید.

کاربران اندروید واتس‌اپ می‌توانند قابلیت ترجمه را به زبان‌های انگلیسی، اسپانیایی، هندی، پرتغالی، روسی و عربی دریافت کنند، درحالی‌که این قابلیت در آیفون از ۱۹ زبان پشتیبانی خواهد کرد.

©️ از: دیجیاتو (۱۴۰۴/۷/۲)

#⃣ #ترجمه #رسانه‌های_اجتماعی

نادیده‎دوستی ترجمۀ این بخش را همرسانی کرد.

ترجمه‎اش چطور است؟

🔗 webtv.un.org/en/asset/k1t/k1t64l9ozs (11' 48")

#⃣ #ترجمه #ترجمه_همزمان

نشست عصر سه‌شنبه‌های بخارا به مناسبت انتشار کتاب «زبان‌شناسیِ تاریخی» (۱۴۰۴)، نوشتۀ مهرداد نغزگوی کهن، که از سوی نشر آگه منتشر شده است.

00:05 علی دهباشی

02:53 مهرداد نغزگوی کهن

12:37 علی‌اشرف صادقی

34:54 عسکر بهرامی

57:23 محمد راسخ مهند

01:07:59 پرسش و پاسخ

📍باغ‌موزۀ نگارستان، تالار دکتر روح‌الامینی

🎥 از: کانال مجله بخارا (۱۴۰۴/۷/۱)

💰نرخ‌نامهٔ ترجمه ۱۴۰۴ (نیم‌سال دوم)

▪️مطابق با قانون کار ایران و با درنظرگرفتن ساعت کار روزانهٔ مترجمان

این نرخ‌نامه هر شش ماه یک‌بار (اواخر فروردین و مهر) متناسب با شرایط بازار و تورم به‌روزرسانی می‌شود.

©️ از: کانال مترجم‌شدن

#️⃣ #ترجمه #مترجمی

🍁 «استفاده از کلمات بیشتر و طولانی‌تر عذرخواهی را باورپذیرتر می‌کند»

تا به حال شده کسی از شما عذرخواهی کند، ولی حرفش را باور نکنید؟ چطور می‌شود به واقعی بودن عذرخواهی پی برد؟

تحقیقی که به‌تازگی در «ژورنال روان‌شناسیِ بریتانیا» منتشر شده به موضوع عذرخواهی و شیوهٔ درست بیان آن پرداخته است. در این پژوهش، به شرکت‌کنندگان جملات مختلفی ارائه شد و از آنها خواسته شد میزان تأثیرگذاری و باورپذیریِ این جملات را مقایسه کنند.

نکته‌ای که در این تحقیق برجسته شده این است که پیش از هر چیز باور داشته باشیم عذرخواهی کردن می‌تواند واقعاً مؤثر باشد. در واقع، عذرخواهی می‌تواند با ایجاد اعتماد دوباره، تجربهٔ فردی را که به او بدی شده بهبود ببخشد. در این تحقیق، علاوه‌بر تعداد، بر بلندیِ کلماتی که برای بیان عذرخواهی استفاده می‌شود تمرکز شده است.

دکتر جین گیلمور، روان‌شناس بالینیِ مشاور در بیمارستان گریت اورموند استریت لندن، به بی‌بی‌سی می‌گوید: «پیش‌فرض این تحقیق این بوده که استفاده از واژه‌های طولانی‌تر، به شنونده این احساس را منتقل می‌کند که گوینده برای بیان عذرخواهیِ خود تلاش بیشتری به خرج داده تا کلمات بهتر و مناسب‌تری را انتخاب کند.»

به گفتهٔ این روان‌شناس بالینی، ظاهر و باطن عذرخواهی با هم فرق دارد. عذرخواهی در ظاهر به این معناست که «من متوجه اشتباه خود شده‌ام و قصد دارم رفتارم را تغییر بدهم.» اما باطن عذرخواهی این است که «من احساس پشیمانی می‌کنم و درک می‌کنم که تو را آزرده‌ام» و این در واقع همان احساس همدلی است، زیرا اگر شنونده باور نکند که گوینده واقعاً پشیمان شده، برای او عذرخواهی بی‌معنا خواهد بود.

چطور عذرخواهی نکنیم
دکتر گیلمور می‌گوید یکی از احساساتی که در عذرخواهی وجود دارد حس شرم است: «شرم در این مورد مفید نیست، زیرا ما را در گذشته متوقف می‌کند و مانع از رشد و تغییر می‌شود. آنچه ارزشمند است فروتنی است. فروتنی یعنی داشتن ذهنی باز برای یادگیری و درک مسئولیتی که برعهده ماست.»

©️ از: کانال بی‌بی‌سی فارسی (۱۴۰۴/۶/۲۶)

#️⃣ #زبان_و_روان‌شناسی #زبان_و_ارتباط

🍁«نام‎یاد» معادل فارسی «منشن»

💬 نسرین پرویزی (معاون واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی):

در شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها، اصطلاحی به نام «منشن کردن» وجود دارد که برای نوشتن شناسۀ کاربری افراد به‌کار می‌رود. این کار معمولاً پس از نویسه اتساین (@) یا به‌قول دوستان تاجیک ما، «سنجابَک» انجام می‌شود.

«منشن» توجه فرد مورد نظر را جلب می‎کند و معمولاً وقتی کسی شما را منشن می‌کند، پیامی برای‎تان ارسال می‌شود که به شما اطلاع می‌دهد در آن مطلب نام‌تان آمده یا پیامی به شما مرتبط است، به همین سبب فرهنگستان برای «منشن»، واژۀ «نام‎یاد» را مصوب کرد.

©️ خبرگزاری صدا و سیما (۱۴۰۴/۷/۶) | #واژه‌شناسی

🍁 فاجعه زبان اداری

🎙 اسماعیل امینی

©️از: رسانه تصویری آن (۱۴۰۴/۷/۹)

🍁 زبان و لهجهٔ تهرانی حاشیهٔ أمنی برای فیلمسازان و هنرمندان

✍🏻 سعید معدنی:

در یک ‌جلسه دفاع از پایان‌نامهٔ کارشناسی ارشد که دانشجو ترک‌زبان بود و تعصب زبان مادری‌اش را داشت، در مقام توضیح و مثال مورد نظرش به حضار گفت چرا باید علی نصیریان در سریال «هزار دستان» [۱۳۵۸ ــ ۱۳۶۶]، یا «کمال‌الملک» [۱۳۶۲]، با لهجهٔ ترکیِ مصنوعی صحبت کند و به ما توهین شود! حقیقتاً به‌عنوان یک ترک‌زبان مغزم سوت کشید و متوجه شدم که کار یک هنرمند در این جامعه چقدر سخت است. علی نصیریان، اگر نگوییم بزرگ‌ترین، ولی یکی از سرآمدان هنر سینما و نمایش در ایران است، مثل همیشه تلاش کرده تا نقش مظفرالدین شاه در فیلم سینمایی «کمال‌الملک» و نقش ابوالفتح صحاف در سریال «هزاردستان» را به نحو شایسته و عالی بازی کند. او ماه‌ها تلاش کرده لهجهٔ ترکی به خود بگیرد و با همهٔ این زحمات، آنگاه از طرف فردی مورد ارزیابی این‌چنینی قرار بگیرد.

یادمان نرفته است که در سریال «سرزمین کهن» [۱۴۰۲ ــ ۱۴۰۳] یک جمله دربارهٔ بختیاری‌ها این سریال خوش تکنیک و ارزشمند را سال‌ها به محاق توقیف برد و چه آشوبی ایجاد کرد و می‌رفت تا به یک بحران ملی تبدیل شود. یا درج یک کلمهٔ «نمنه» ترکی در یک متن روزنامه ایران چه اعتراضاتی در پی‌ داشت. اینجاست که پی می‌بریم گویش و لهجهٔ تهرانی چه حاشیه أمنی برای نویسندگان و هنرمندان است.

از سوی دیگر، شما تصور کنید فیلم تاریخی ساخته شود و مثلاً نقش چنگیزخان مغول را هنر‌پیشه‌ای با لهجهٔ شیرازی، اصفهانی، کردی، لری، ترکی، بلوچی یا عرب بازی کند. آیا گویشوران این زبان‌ها و گویش‌ها و لهجه‌ها زیر بار می‌روند؟ آیا این بهانه‌ای نمی شود که ادعا شود فیلمساز به‌عمد خواسته چنگیز را به تبار آنها نسبت دهد؟

در سریال «یوسف پیامبر» [۱۳۸۷ ــ ۱۳۸۸] نقش فرعون را جهان‌بخش سلطانی با یک ته‌لهجهٔ اصفهانی بازی کرد.‌ برخی اصفهانی‌ها به‌طنز می‌گفتند ما خبر نداشتیم فرعون اصفهانی بوده! و یا یکی از دانشجویانم، که اهل گیلان و هنرپیشه آماتور تئاتر بود، می‌گفت قرار بود که در دانشکده‌مان من نقش زندانبان سقراط را بازی کنم. اما لهجهٔ گیلکی من به هیچ‌وجه با نقش جور درنمی‌آمد و می‌ترسیدم همشهریانم گله‌مند شوند و یا از طرفی مورد خندهٔ حضار قرارگیرد، اینکه آیا نگهبان ۲۰۰۰ سال پیشِ سقراط گیلکی بوده. لذا نقش را به فردی دادیم که لهجه هیچ‌‌یک از اقوام ایران را نداشته باشد تا شائبه قومی و ناراحتیِ احتمالی پیش نیاید.

داستان گروه نمایشیِ فیتیله در برنامۀ کودکان تلویزیون در سال ۱۳۹۴ یادمان نرفته است. در آنجا کودکی می‌رود مسواک بزند، اما جهت خنداندن تماشاچیان به‎جای مسواک از فرچۀ توالت استفاده می‎کند. پدر کودک لهجۀ ترکی دارد. همین‌جا بگویم من خودم هم به دلیل ترک‎بودن زبان مادری‌ام با دیدن نمایش احساس توهین کردم. به هر روی، همه می‎دانند به‎واسطۀ همین نمایش کوتاه چه آشوبی در کشور به پا شد. مدت‎ها تهران و برخی شهرهای ترک‌نشین در التهاب بود. سازندگان برنامه، مسئول شبکه و حتی رییس صدا و سیما رسماً عذرخواهی کردند و حتی بازیگر نقش پدر گفت من خودم ترک هستم. اما خب ترک‎ها قبول نمی‌کردند و اعتراض‎ها مدت‌ها ادامه داشت و یک اتفاق عظیم امنیتی فقط برای یک آیتم کوتاه درست شد. برنامه تعطیل شد و بازیگران آن برنامه کودکانه تا مدت‎ها در تلویزیون حاضر نشدند. البته فرقی نمی‌کرد اگر به‎جای لهجۀ ترکی هر لهجه و زبان دیگر ایرانی به غیر از لهجۀ تهرانی به‎کار می‌رفت، باز ما با اعتراضات مشابه‌ مواجه می‎شدیم. لهجۀ تهرانی تنها لهجه‎ای است که حساسیت‎برانگیز نیست و تمسخر آن عادی و معمولی به‎نظر می‎رسد. ما هر روز و هر ساعت با لهجۀ تهرانی طنز و هجو و تحقیر و تخفیف در تئاترها و سریال‌ها و فیلم‎های سینمایی و متن‎ نوشته‌ها شاهد هستیم، اما هیچ‎کس احساس توهین نمی‎کند و آب از آب تکان نمی‎خورد و هنرمند به‎راحتی هنر خود را ارائه می‎دهد و از پیامد آن نمی‌ترسد. به عبارت دیگر، تمامیِ کارگردانان می‌دانند که اگر نمایشی ارائه می‎دهند و یا فیلمی می‌سازند، می‎بایستی تلاش کنند بازیگر اگر لهجۀ محلی دارد، به آن گویش و لهجه توهین نشود وگرنه کارش با کرام‌الکاتبین است.

گویش و لهجۀ تهرانی به هیچ قوم و طایفه‌ای تعلق ندارد و با توهین به آن دلی آزرده نمی‌شود، صورتی سرخ نمی‎شود و هیچ رگ غیرتی متورم نمی‌شود. در عین حال، این گویش و زبان متعلق به همۀ اقوام ایرانی است که به تهران مهاجرت کرده و یکی دو نسل و یا مدتی در این شهر زیسته‌‌اند و با توهین به آن هیچ قومی از اقوام ایرانی ناراحت نمی‎شود.

(یادآور می‎شود در این نوشته عجالتاً لهجه و گویش و زبان به شکل علمی و دقیق تفکیک نشده است.)

©️ ⁦⁦ از: کانال هفت اقلیم (۱۴۰۴/۶/۲۵)

#️⃣ #لهجه #زبان_و_قومیت #زبان_و_رسانه

🍁 تغییر قلم شبکه اجتماعی ایکس به قلم «وزیر»

شایان صالحیان، مهندس شاغل در شبکه اجتماعی ایکس، از تغییر قلم (فونت) این شبکه اجتماعی به قلم «وزیر» (ساختهٔ زنده‌یاد صابر راستی‌کردار) خبر داد. (۱۴۰۴/۷/۱۵)

#⃣ #رسانه‌های_اجتماعی #خط

🍁 مرزبندی سیاسی با ایران؛ تغییر نام زبان فارسی به «دری» در افغانستان

تصمیم حکومت افغانستان در دههٔ ۱۳۴۰ برای جایگزینیِ «دری» به جای «فارسی» به‌عنوان زبان رسمی این کشور اقدامی سیاسی برای بازتعریف مرزهای هویتی و فرهنگی و به‌نوعی ایجاد تمایز نمادین از حوزهٔ تمدنیِ ایران بزرگ بود. در واقع، محمدظاهرشاه، پادشاه وقت افغانستان، بر آن بود که با این کار میان دو زبان غالب در این کشور یعنی پشتو و فارسی، موازنه برقرار و حساسیت‌های قومی را کنترل کند. این در حالی است که استفاده رسمی از واژهٔ دری، به‏ منزلهٔ جایگزینی برای «زبان فارسی»، مفهومی متفاوت با «فارسی دری» رایج در ادبیات کلاسیک حوزهٔ تمدنیِ ایران بزرگ را تداعی می‌کند. این گزارش بررسی می‌کند که چگونه این تغییر به‌ظاهر کلامی به ابزاری برای مهندسیِ هویت و اعمال سیاست‌های فرهنگی در افغانستان تبدیل شد.

©️از: یوتیوب ایندیپندنت فارسی (۱۴۰۴/۷/۱۳)

#️⃣ #زبان_فارسی #زبان_و_سیاست #زبان_و_هویت

🍁 بررسی ترجمۀ انگلیسی «شاهنامه»

🎙با حضور: احمد صدری (مترجم)

این نشست در ۱۲ مهر ۱۴۰۴ در کلاب حلقه دیدگاه نو برگزار شده است. فایل صوتی این نشست را می‎توانید در اینجا بشنوید.

#️⃣ #ترجمه #کتاب

🍁 بررسی ترجمۀ انگلیسی «شاهنامه»

🎙با حضور: احمد صدری (مترجم)

©️از: کانال حلقه دیدگاه نو (مهر ۱۴۰۴)

#️⃣ #ترجمه #کتاب

🍁«پردک» معادل فارسی «اسلاید»

💬 نسرین پرویزی (معاون واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی):

وقتی از «پرده‌نگار» یا همان «پاورپوینت» فرنگی سخن می‌گوییم، اسلاید هم در کنارش هست؛ به عبارت دیگر، هر صفحه پرده‌نگار را که نمایش می‌دهند یک «اسلاید» می‌گویند.

گروه‌های واژه‌گزینی در فرهنگستان با بررسیِ «اسلاید»، در نهایت، معادل «پردک» را برای آن تصویب کردند. کاف در «پردک» هم می‌تواند کاف تصغیر باشد و هم کاف شباهت، زیرا پردک شبیه به پرده‌نگار یا کوچک‌شدهٔ آن است.

©️ خبرگزاری صدا و سیما (۱۴۰۴/۷/۲۷) | #واژه‌شناسی

🍁 سرطان پستان، نه سینه

💬 آسیه الفت‌بخش (معاون پژوهش پژوهشگاه سرطان معتمد جهاد دانشگاهی):

اگر می‌خواهیم علمی صحبت کنیم، بهتر است هر ارگانی را با اسم علمی آن به‌کار ببریم. سرطان سینه و پستان با یکدیگر متفاوت هستند. ما در قفسهٔ سینه ریه را داریم و وقتی گفته می‌شود سرطان سینه، ما را به سمت سرطان ریه می‌برد. حتی ترجمهٔ این واژه به فارسی می‌شود «سرطان پستان»، نه «سرطان سینه». اما به هر حال، به دلیل نگاه فرهنگی که در جامعه وجود دارد، اغلب از واژهٔ «سینه» به‌جای «پستان» استفاده می‌شود. (روزنامه شرق؛ ۱۴۰۴/۷/۲۷)

#⃣ #زبان_و_فرهنگ #زبان_و_جامعه