عظمت و فضیلت تلاوت و تدبر قرآن:
( ۴۸ )
ایه الکرسی ( ۲ )
مبانی و موضوعات این آیه:
۱- الوهیت
۲- الحی
۳- القیوم
۴- لاتاخذه سنه و لا نوم
۵- له ما فی السموات و ما فی الارض
۶- من الذی یشفع عنده الا باذنه
۷- یعلم ما بین ایدیهم و ما خلفهم
۸- وسع کرسیه السموات و الارض
۹- و لا یوده حفظهما
۱۰- العلی العظیم
ذات خداوند فقط از طریق اسماء و صفات و افعالش شناخته می شود؛
چون:
ذات و وجود الهی برای انسان ها غیر قابل درک و دیدن است و هیچ راهی برای این درک و دیدن در دنیا وجود ندارد؛
پس:
تنها راه مطالعهٔ اسماء و صفات الهی قرآن و سنت و جهان هستی است که این جهان با این عظمت نمود و آثار خلق خداوندی است.

اسماء و صفات الهی را می توان به چهار نوع تقسیم بندی کرد:
۱-اسماء و صفات ایجابی و مثبت،
۲-اسماء و صفات سلبی و منفی،
۳-اسماء و صفاتی که بصورت مفردند،
۴-اسماء و صفاتی که بصورت جمله اند.
در آیة الکرسی هر چهار نوع از اسماء و صفات الهی وجود دارند:
الحی القیوم: اسماء ایجابی و مفرداند.
لاتاخذه سنه و لا نوم: اسماء سلبی و جمله اند.

اسماء و صفات سلبی دلالت بر خصایص منفی و نقص اند و اسماء و صفات ایجابی دلالت بر خصایص مثبت و کمال اند؛
یعنی: خداوند نه تنها هیچ گونه نقص و عیبی ندارد بلکه صاحب کمال و جمال است..
یعنی:
یک ذات مطلق از کمالات و دور از نقایص.
در حالیکه تمام موجودات صاحب نقص و عدم کمال اند؛ چون:
موجودات محدث و مخلوق اند و نیازمند و محتاج؛ بطوریکه مرگ و میر بر آنها عارض می گردد.
(در درسهای بعدی توضیح مختصری در این رابطه داده می شود.
ان شاءالله)

به مناسبت غزهٖٔ فلسطین
پندها و اندرزها:
( ۱۹ )

پیشینهٔ اقوام و ملت ها و نژادها در طول تاریخ اکثراً تکرار می شود؛
در طول تاریخ یکی از موانع بر سر راه دعوت و تبعیت پیامبران (علیهم السلام) تعصبات اباء و اجداد بوده است.
«و اذا قیل لهم التبع ما انزل الله قالوا بل نتبع ما وجدنا علیه ابائنا»
چنین تکراری را می‌توان در خصایص و اوصاف یهود مشاهد کرد؛
اگر امروزه مسلمانان غزه ی فلسطین قتل عام می شوند جای هیچگونه شگفتی و تعجبی نخواهد بود!!
چون: پیشینه تاریخی آنها وحشتناک تر
بوده است!!

سوره مبارکه المائدة آیه70:
«لَقَدْ أَخَذْنَا مِيثَاقَ بَنِي إِسْرَائِيلَ وَأَرْسَلْنَا إِلَيْهِمْ رُسُلًا ۖ كُلَّمَا جَاءَهُمْ رَسُولٌ بِمَا لَا تَهْوَىٰ أَنْفُسُهُمْ فَرِيقًا كَذَّبُوا وَفَرِيقًا يَقْتُلُونَ»
«ما از (یهودیان) بنی‌اسرائیل پیمان گرفتیم و پیغمبرانی به سوی آنان فرستادیم
هر زمان که پیغمبری دین و برنامه ای می‌آورد که با هوا و هوسهای آنان موافق و سازگار نبود، دسته‌ای (از پیغمبران) را تکذیب می‌کردند و گروهی را می‌کشتند.»

سوره مبارکه البقرة آیه61:
«ۗ وَضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الذِّلَّةُ وَالْمَسْكَنَةُ وَبَاءُوا بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ ۗ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمْ كَانُوا يَكْفُرُونَ بِآيَاتِ اللَّهِ وَيَقْتُلُونَ النَّبِيِّينَ بِغَيْرِ الْحَقِّ ۗ ذَٰلِكَ بِمَا عَصَوْا وَكَانُوا يَعْتَدُونَ»
«و (به سبب این غرور و سرمستی و سرکشی) گرفتار خواری و تنگدستی شدند و مورد خشم و عذاب الهی واقع شدند
و این خواری و ذلت بخاطر آن بود که به آیات خدا کفر می ورزیدند و پیغمبران را به ناحق می‌کشتند و این کفر و کشتار بخاطر آن بود که عصیان و سرکشی کرده و به تعدی و تجاوز ادامه می دادند.»

بررسی اجمالی و مقایسه ای نسبت به دیانت زرتشتی:( ۱۰ )

پندار نیک؛ گفتار نیک و کردار نیک؛
اینها کلمات و گفتار زیبا و نیکوی زردشت اند؛
اما زیباتر و نیکوتر از آن کلمات؛ کلمات و گفتارهای قرآن اند؛
اگر رسالات زردشتی به پندار و گفتار و کردار نیک و حسن توصیه و سفارش می کند؛
رسالت محمدی به پندار و گفتار و کردار نیکوتر و احسن تر امر و دعوت می کند.

بطوریکه در رسالت محمدی چنین بیان شده که:
انسان برای بهترین و نیکوترین عمل و کردار خلق شده است.
یعنی: امر و سفارش کامل تر و جامع تر؛
یعنی: امر به طلب بهترین علم تا منجر به بهترین گفتار و کردار شود؛
یعنی:
تمام زندگی فردی؛ اجتماعی ؛ خانوادگی؛ سیاسی؛ اقتصادی و فرهنگی.....
بهترین و نیکوترین و احسن ترین باشد.

و خداوند هم در روز قیامت جزا و پاداش آنها را به نیکوترین و بهترین شکل خواهد داد.
اشاره به چند آیه خواهد شد:
سوره مبارکه هود آیه7:
«وَهُوَ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ وَكَانَ عَرْشُهُ عَلَى الْمَاءِ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا ۗ »
«خداوندی که آسمانها و زمین را در شش دوره بیافرید در حالیکه  عرش خداوند برآب، قرار داشت تا شما را بیازماید  که چه کسانی از شما بهترین و نیکوترین عمل را انجام می دهید.»
یعنی:
هدف از خلقت آسمان و زمین؛ و مرگ و زندگی انجام بهترین و نیکوترین عمل است؛
بطوریکه عمل در برگیرنده اندیشه و گفتار هم خواهد بود.

نقد و بررسی دیدگاه «دین من انسانیت است»: ( ۳۱ )

تاثیر دین بر زندگی فردی -اجتماعی: ( ۲۲ )

پیامبر ﷺ می فرماید: « من لایرحم لایرحم»
«کسی که رحم نکند به او رحم کرده نمی شود.»
«امام بخاری»

دین رحمت است؛ رحمتی که در ذات و ماهیتش ریشه دوانیده و اخلاق نیکوی انسانی محصول این رحمت است؛
رحمتی که جهان هستی و انسان‌ها و موجودات و نباتات و جامدات از آثار رحمتش است:
رحمتی که مهربانی و شفقت انسان نسبت  به یکدیگر، خود را برای آنان جان فدا می کند؛
از سرچشمه‌های رحمت الهی نشات می گیرد؛
رحمتی که ملائکه در هنگام دعا برای مومنان ابراز میکنند:
« ربنا وسعت کل شی رحمتا و علما»
رحمتی که انسان را به بهترین صورت و سیرت آفرید؛
« و صورکم فاحسن صورکم»
و پیامبر ﷺ نیز می فرماید:
«الراحمون یرحمهم الرحمن،
ارحموا من فی الارض یرحمکم من فی السماء»
«خداوند رحمان؛ به رحم کنتدگان رحم می کند؛
رحم کنید به انچه که در زمین است به شما رحم می کنند کسانی که در آسمان هستند»

بشریت در طول تاریخ همواره تشنه و طالب و دادخوه چنان رحمت و انسانیتی بوده است که در سایهٔ چنان آموزه هایی زندگی نماید؛
دین با چنین اوامر و توصیه های رحیمانه نسبت به همدیگر باعث می شود که محرومیت و ستمگری در زمین باقی نمانده و انسانیت در صلح و آرامش بسر ببرد و دشمنی و رنجش خاطری وجود نداشته باشد؛
چه انسانیت و برنامه ای می تواند چنین ترحم و مهربانی برای انسانها به ارمغان بیاورد؟
و یا بتواند چنین قدرت و توانایی بر آماده
ساختن اخلاقیات و تفکرات انسانی داشته باشد ؟
که وجود و اعتقاد آنها را پرورش و مهیا نموده تا اینکه نسبت به همدیگر رحیم و مهربان باشند ؟
انسانیت انسانها به چنین رحمت و مهربانی نیازمند بوده تا نسبت به همدیگر تعامل و زندگی مهربانه و مشفقانه ای داشته باشند و جزء اخلاقیات آنها گردد.

اصلاح فرد و جامعه در گرو پیاده سازی
اصول اخلاقی مطلق گرا:
( ۶ )

علت در عدم ثبوت ارزش های اخلاقی و انسانی در دیدگاه های مکاتب بشری و
اندیشه های انسانی بر چه امری دلالت دارد؟
و مکتب و اندیشه هایی که قائل به ثبوت و عدم تغییر ارزش های اخلاقی و انسانی اند در چه موضوعی نهفته است؟
اساسی ترین مسئله در این امر و موضوع بحث سرچشمه و منبع ارزش های اخلاقی است؛
مکاتب بشری رسمیت و نظریات آنها به تفکر و اندیشه های بشری برمیگردد و  اندیشه ها هم تابع مصالح و منافع بشری؛
مصالح و منافع بشری هم تحت تاثیر تغییر و تحولات شرایط زمانی و مکانی و جوامع قرار می‌گیرد در نتیجه:
هم منافع و مصالح متغیر اند و هم شرایط زمانی و مکانی؛ و هم اندیشه های بشری مختلف؛ موجود اند.
در نتیجه:
صداقت و عدالت و یا ظلم و دروغ پردازی هنگامی که در تضاد منافع سیاسی و اقتصادی مواجه شوند؛ منبع و سرچشمه ی قوی‌تر و مهم‌تری از ثروت و قدرت برای آن مکاتب و اندیشه های بشری وجود نخواهد داشت؛
در نتیجه:
آن را بعنوان یک فرصت مغتنمی قلمداد کرده تا ثروت و قدرت را به چنگ آورد!
چون:
جنبه و بعد مادی مکاتب بشری از جنبه و بعد معنوی و اخلاقی؛ قوی‌تر و مهم‌تر است و هیچ امر معنوی را با عظمت تر از ثروت و قدرت در منظومه ی فکریش نمی بیند.
این است که در طول تاریخ اندیشه ی بشری مادی؛ کفه ی ترازویش از کف ی اخلاق و ارزش های انسانی سنگین تر بوده است:
چه در جوامع سنتی و چه در جوامع مدرن و پست‌مدرن!
از زمان فرعون و قارون که نمایندگان قدرت و ثروت بوده اند تا قتل و غارت بوسیله ی چنگیز و تاتار و صلیبی ها و تا حمله ی انگلیس به هندوستان و غارت قاره آفریقا توسط فرانسه و ایتالیا و بقیه ی شرکاء!!
و تا حمله به عراق برای چپاول نفت و منابع زمینی و تجاری اش و تا قتل عام مردم
بی دفاع مردم مسلمان غزه ی فلسطین!!!!

بنا بر سیاست و فلسفه ی ماکیاولیستی برای بدست آوردن هدف همه چیز ابزار و وسیله است حتی ارزش های اخلاقی و انسانی!!
حتی بعضی اوقات لازم می شود در لباس گرگ و یا روباه بودن!!
چون در اندیشه ی بشری مادی؛ مادیات فوق همه چیزی اند!!

چرا انسان خلق شده است ؟
( ۸۹ )
خصوصیات جانشینان الهی؛
انجام وظیفه و مسئولیت بر اساس علم و شایستگی:
(سوره مبارکه بقره آیه ۲۴۷)
«ان الله اصطفاه و زاده فی العلم و الجسم بسطه»
«بدرستی که خداوند او (طالوت) را انتخاب کرد و در علم و جسم به او قوت و قدرت بخشید»
جالوت پادشاه ظالم و ستمگری بود که غارت؛ چپاول و ترساندن اقوام شغل و پیشه ی او بود!
یکی از آن اقوام شکایت و دادخواست خود را پیش یکی از پیامبران بنی اسرائیل بردند؛
آن پیامبر هم بیان فرمود:
اگر خداوند فرستاده ای برای شما برگزیند آیا با او جهاد و جنگ خواهید کرد؟
آنها گفتند:
ما حاضر و آماده ی جنگ و جهادیم؛
اما هنگامی که به آنها گفته شد که طالوت بعنوان ملک و فرمانده ی شما انتخاب شده است؛ معترض گشته و گفتند:
ما از او شایسته تر و صاحب مال و دارایی هستیم در حالیکه او ملک و ثروتی ندارد!!
اما آن پیامبر فرمود:
خداوند به او علم و جسم قوی بخشیده و لیاقت و شایستگی این امر را خواهد داشت؛
چون:
جنگ و جهاد قدرت جسمی و جنگی و
اندیشه و تفکر نظامی میطلبد نه مکانت اجتماعی و مال و دارای؛
مال و ثروت وارد جنگ نمی‌شوند بلکه مقدمه‌ای برای جنگ بوده در حالیکه شجاعت و علم و قدرت می جنگند؛
هر امری از امور دنیا و آخرت شایستگی و تخصص می طلبد؛
«فاسئلوا اهل الذکر ان کنتم لا تعلمون»
«آز اهل تخصص سوال کنید..»
برای خزانه داری دربار مصر حضرت یوسف (علیه السلام) فرمود:
«انی حفیظ علیم»
«بدرستی که من حافظ و نگهدارنده و
آگاه هستم»
برای امر ازدواج حضرت موسی (علیه السلام)
دو شرط در نظر گرفته شدند:
« قوی امین»
«قوت و امانتدار»
در نتیجه:
جهل و ناکارآمدی و عدم تخصص و مهارت برای امر دینی و دنیوی ناپسند و محکوم به شکست خواهد بود.

عظمت و فضیلت تلاوت و تدبر قرآن: ( ۴۹ )
آیه الکرسی: ( ۳ )

۱- اولین خصوصیت الهی؛ الوهیت است.
«الله لااله الا الله»
دو نکته ی اساسی و کلیدی در مورد الوهیت الله تعالی باید دانسته شود:
۱- مقتضای الوهیت عبادت و اطاعت الهی در زندگی فردی و اجتماعی است.
یعنی:
فقط اعتقاد ذهنی و فکری نیست بلکه تصحیح کننده ی اقوال و رفتاهای فرد و جامعه است.

۲- ماهیت دعوت پیامبران الوهیت بوده نه ربوبیت الله؛
چون:
حتی مشرکین مکه به ربوبیت الله تعالی اعتقاد داشتند.
«و لئن سئلتهم من خلق السموات و الارض و رب العرش العظیم لیقولون الله.»
محتوا و ماهیت رسالت تمام پیامبران بیان و دعوت به الوهیت الهی بوده است که مقتضی عبادت و بندگی خداوندی است؛
یعنی:
اعمال و رفتار انسانها تحت امر و قانون الهی بوده؛ بطوریکه زندگی فردی و خانوادگی؛ اجتماعی و حکومتی؛ اقتصادی و فرهنگی آنها بر اساس امر الوهیت کنترل و حرکت نماید؛
مثل سکولاریسم نیست که فقط قائل به عبادت و عبودیت فردی باشد و امر الوهیت و کنترل الهی را در زندگی اجتماعی نپذیرد.
«و لقد بعثنا فی کل امه رسولا ان اعبدوا و اجتنبوا الطاغوت»
«بدرستیکه در هر امتی رسولی فرستاده آیم تا خداوند متعال را عبادت کرده و از هر طاغوتی دوری جویند»

سوره مبارکه الأعراف آیه59:
«لَقَدْ أَرْسَلْنَا نُوحًا إِلَىٰ قَوْمِهِ فَقَالَ يَا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ مَا لَكُمْ مِنْ إِلَٰهٍ غَيْرُهُ إِنِّي أَخَافُ عَلَيْكُمْ عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ»
«بدرستیکه ما نوح را به سوی قوم خودشان فرستادیم و بدیشان گفت:
ای قوم من! فقط عبادت و بندگی خدا را انجام دهید؛ چون:
هیچ اله و معبودی جز خداوند نخواهد بود
من می‌ترسم دچار عذاب روز قیامت شوید»
اگر از شرک حذر و دوری نکرده و عبادت و بندگی غیر خدا را انجام دهید.

بررسی اجمالی و مقایسه ای نسبت به دیانت زرتشتی: ( ۱۱ )

توصیهٔ قرآنی به نیکوترین و بهترین گفتارها:

سوره مبارکه الإسراء آیه53:
«وَقُلْ لِعِبَادِي يَقُولُوا الَّتِي هِيَ أَحْسَنُ ۚ إِنَّ الشَّيْطَانَ يَنْزَغُ بَيْنَهُمْ ۚ إِنَّ الشَّيْطَانَ كَانَ لِلْإِنْسَانِ عَدُوًّا مُبِينًا»
(ای پیغمبر!) «به بندگانم بگو: سخنی (در گفتار و نوشتار خود) بگویند که زیباترین (و نیکوترین سخنها) باشد. چرا که شیطان (به وسیله‌ی سخنهای زشت و ناشیرین) در میان ایشان فساد و تباهی به راه می‌اندازد، و بی‌گمان شیطان (از دیر باز)
دشمن آشکار انسان بوده است.»

قرآن به نیکو ترین گفتارها امر می کند:
سوره مبارکه العنكبوت آیه46:
«وَلَا تُجَادِلُوا أَهْلَ الْكِتَابِ إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ»
«با اهل کتاب به نیکوترین و زیباترین شکل و صورت بحث و گفتگو کنید.»

سوره مبارکه النحل آیه125:
«ادْعُ إِلَىٰ سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ ۖ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ »
(ای پیغمبر!) «مردم را با سخنان حکیمانه و بجا و
اندرزهای نیکو و زیبا به راه پروردگارت فراخوان، و با ایشان به شیوه‌ی هرچه نیکوتر و زیباتر گفتگو کن.»

سوره مبارکه المؤمنون آیه96:
«ادْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ السَّيِّئَةَ ۚ نَحْنُ أَعْلَمُ بِمَا يَصِفُونَ»
(به کار دعوت خویش ادامه بده و خصال) «بد (ایشان) را با (خصال) نیک (خود) و (سخنان) نامطلوب (آنان) را با بهترین (منطق) پاسخ بگو. ما کاملاً از چیزهائی که (درباره‌ی تو و دعوت تو) می‌گویند، آگاهیم.»

نقد و بررسی دیدگاه «دین من انسانیت
است»: ( ۳۲ )

تاثیر دین بر زندگی فردی و اجتماعی: ( ۲۳ )

دین نه تنها رحم و شفقت را برای انسانها مورد امر و تاکید قرار داده؛
بلکه رحم و شفقت نسبت به حیوانات را از اسباب غفران و بخشش الهی قرار داده است.
و در ارتباط بدرفتاری با حیوانات:
أنّْ رسول اللَّهِ ص قَال:
«عُذِّبتِ امْرَأةٌ في هِرَّةٍ حبستها حَتَّى ماتَتْ، فَدَخلَتْ فِيهَا النَّارَ، لا هِيَ أطْعمتْهَا وسقَتْها، إذ هي حبَستْهَا ولا هِي تَرَكتْهَا تَأكُلُ مِنْ خَشَاشِ الأرض»(متفقٌ عليه)
پیامبر ﷺ فرمودند:
«زنی (پس از مردن) عذاب داده شد،
زیرا گربه‌ای را زندانی کرده بود؛
نه خود به او غذا و آب می داد و
نه اجازه می داد که گربه بیرون برود و از جانداران و حشرات زمین شکار و تغذیه کند به همین خاطر گربه مرد؛
و خداوند، آن زن را به خاطر آن عملش عذاب داد و وارد آتش جهنم کرد.»
و در حدیث دیگری در ارتباط با نیکوکاری با حیوانات:
أَنَّ رسول الله ﷺ قَالَ:
«بَيْنَا رَجُلٌ يَمْشِي فَاشْتَدَّ عَلَيْهِ الْعَطَشُ فَنَزَلَ بِئْرًا فَشَرِبَ مِنْهَا، ثُمَّ خَرَجَ فَإِذَا هُوَ بِكَلْبٍ يَلْهَثُ...»
تا اخر حدیث. ( رواه بخارى )
رسول الله ﷺ فرمود:
«روزی، مردی در مسیر راه، بشدت تشنه شد و وارد چاهی شد و از آن آب، نوشید.
سپس: بیرون آمد و ناگهان، سگی را دید كه از شدت تشنگی، زبانش بیرون آمده است و
خاک می‌خورد.
(با خود) گفت: این سگ، مثل من تشنه است . (دوباره، وارد چاه شد)، کفشش (خفش) را پر از آب كرد و به دهان گرفت و از چاه بالا آمده و به سگ آب داد.
پس:
خداوند از او راضی شد و گناهانش را بخشید.»
صحابه گفتند:
ای رسول خدا! خداوند برای نیكی به حیوانات هم به ما پاداش می‌دهد؟
رسول خدا ﷺ فرمود: «نیكی كردن به هر موجود صاحب روحی، ثواب دارد.»

اصلاح فرد و جامعه در گرو پیاده سازی اصول اخلاقی مطلق گرا:
( ۷ )

اما راز و رمز ثبوت اخلاقیات و ارزش های انسانی به چه امری بر می گردد ؟
اگر منبع و سرچشمه ی اخلاقیات ثابت و بدون تغییر باشند اخلاقیات هم ثابت و بدون تغییر خواهند ماند.
قرآن سرچشمه و منبع اخلاقیات و
ارزش های انسانی دائمی و جاودانه است؛
قرآنی که تا روز قیامت ماندگار و بدون تحریف؛
قرآنی که خود مبین و مشرع اخلاقیات و منش نیکو؛
قرآنی که جزئی از اجزائش امر کننده و مشوق به اخلاقیات و ارزش های انسانی است؛
چگونه ممکن است که فرد و جامعه منبع و سرچشمه ای برای تربیت و پرورش نداشته باشد!
اگر اخلاقیات و ارزش های انسانی ماندگار و همیشگی نباشند مثل آن است که اصلأ
وجود نداشته باشند؛
حال آن که قرآن برای هدایت و راهنمایی انسانها نازل گشته تا هدایتش بر اساس فضایل اخلاقی بوده و آنها از رذائل نجات دهد.

هنگامی که قرآن امر به عدالت می کند؛
«ان الله یامر بالعدل و الاحسان»
این امر و دستور را تشریع نکرده که چند صباحی تلاوت و عمل شود و چند صباح دیگری از عمل ملغی گردد!
بلکه یک امر ابدی و همیشگی را بیان و مقرر کرده است.
و مقرر نکرده که اخلاقیات و ارزش های انسانی استقلال ذاتی نداشته باشند و ابزار دست ثروت و قدرت قرار گیرند!
تشریع گشته تا انسان ساز باشد؛
تشریع گشته که انسانها بر اساس آن زندگی کنند؛ زندگی سیاسی و اقتصادی و اجتماعی؛
یعنی زندگی آنان بر همان اساس بنا شود تا زمانی که انسان زندگی میکند این عدالت هم زنده و زندگی خواهد کرد!
و روزی را به رسمیت نمی‌شناسد که تبدیل به طلم و ستم شود و این یعنی:
ثبوت و هدف بودن اخلاقیات و ارزش های انسانی.
مادامیکه انسان بر اساس انسان بودن خود باقی بماند عدالت هم مستقل باقی
خواهد ماند بدون اینکه استقلال خود را از دست داده و تبدیل به ابزار و وسیله گردد.