❤️دیل_گِتَه_تالش❤️

هموندان عزیز و گرامی

با درود
بدینوسیله به اطلاع می رساند؛ به مناسبت تکریم از دکتر علی عبدلی، نویسنده و پژوهشگر فقید تالش، مراسم نکوداشتی در روز دوشنبه مورخه 1402/04/12 از ساعت 18 الی 20 با ایراد سخنرانی و اجرای موسیقی آیینی توسط گروه طیلسان
در سالن شورا یاری شهران شمالی سالن آمفی تئاتر سرای محله شهران شمالی واقع در
ضلع غربی فلکه سوم شهران برگزار می گردد.
حضور عزیزان تات و تالش، زینت بخش مجلس و ادای دینی به این استاد فقید خواهد بود.

گروه حامیان فعالیت های تالشی

❤️دیل_گِتَه_تالش❤️

هر روز یک مطلب در مورد تالشان

امروز

دین و مذهب
پندار آیینی اقوام تالش قبل از تاریخ تا پایان دوره ساسانیان

قسمت دوم

و این مسئله امروز بطور یقین ثابت شده است که در مورد معتقدات دینی اقوام ما قبل از تاریخ بطور یکسان ویا قاطع نظر جامع و متقن ابراز نشده است و آنچه گفته شده ،یک سلسله پندار یا قرینه هایی است.
از نقاشی کج و معوج و یا نقوش حک شده در الات وابزار ابتدایی ،یا اشیا بدست آمده از حفاریها و قبور آنان ویا تدفین مردگان ،طبعا اقوام تالشی که حتی تاریخ مدون و یا روشنی تاکنون از آنان بدست نیامده از این قاعده مستثنی نبوده و نیستند .

چه اینکه روح جستجوگر آدمی بیکار نمی ماند و چه بسا ممکن است در آینده به واقعیاتی دست یابند که پرده از روی بسیاری ازمجهولات برداشته شود .

اما آنچه تا امروز بدست آمده حفاریها مجاز علمی بدست آمده در قبور اقوام اولیه تالشی در مناطقی است که من باب مثال یاد آوری می شود.

مثلا در ییلاق وسکه ،مینرود از مناطق تالش دولاب قبلی و شهرستان رضوانشهر فعلی ویا در آق اولر از شهرستان تالش فعلی و همچنین از سایر مناطق تالش بزرگ که همگی بیانگر توجه عمیق تالشی ها نسبت به آفتاب بوده است و در این مورد تردیدی وجود ندارد .

حال اگر این توجه را یک نوع معتقدات دینی بدانیم و یا آنان را مهر آیین بدانیم و یا آفتاب پرست بخوانیم هریک بحث جداگانه ای است و باستان شناسان آگاه و کارشناس برای اظهار نظر صالح ترند و من چنین ادعایی ندارم و فقط به جنبه اطلاع رسانی اکتفا می کنم.

پایان قسمت دوم

منبع کتاب تالشنامه


نوشته آقای سید نهضت حسینی فصل اول ص ،۴۰

انتخاب متن گروه تالشه خله مجید نعمتی سیاهمزگی

❤️دیل_گِتَه_تالش❤️

آموزش زبان تالشی جنوبی گویش شاندرمنی
بخش ۴۶ برخی اصطلاحات تالشی
اجرا محمد طاها پورمحمد
تهیه و تنظیم مهرداد پورمحمد



بخش بعدی محل اجرا تونل جنگلی گیسوم بهشت زیبای تالش زمین .
موضوع بخش بعدی فعل آلاوندِ ، از گریه باز داشتن و آرام کردن فرد
🌺🌺

#آموزش_زبان_تالشی
#رشت
#گیلان
#ماسال
#شاندرمن
#کشتی_شکسته_تالش
#کریم_محله
#دریا
#ساحل
#تالشی
#الماس_تالش
#هیران_نگین_آستارا_گیلان #حیران_استارا_گیلان #الماس_نگین_تالش #مهردادپورمحمد #محمدطاهاپورمحمد #گیلک#لاهیجان#آستارا#پونل#پره_سر
#رضوانشهر#تهران#تالش#تبریز
🌺🌺
لطفاً در معرفی پیج آموزش زبان تالشی همکاری نمایید 🌺🌺
با کمک یکدیگر زبان اجدادی مان را حفظ کنیم.
🌺🌺

❤️دیل_گِتَه_تالش❤️

🌸بنام آنکه جان را فکرت آموخت🌸

✅یادمان یکی از مفاخر تات و تالش، استاد برجسته تالش شناس، دکتر علی عبدلی در تهران برگزار شد.

《استاد علی عبدلی پژوهشگری که تا نسل‌های متمادی زنده خواهد ماند》

⭕️عصر روز دوشنبه ۱۲ تیرماه ۱۴۰۲ در سرای محله شهران تهران با تلاش و دعوت گروه حامیان فعالیت های تالشی عده زیادی از دوستان و دوستداران زنده یاد دکتر علی عبدلی، نويسنده و پژوهشگر  برجسته تات و تالش از مناطق مختلف کشور گرد هم آمدند تا با نکوداشت تلاش‌های ارزنده ایشان بار دیگر درگذشت غم انگیز این عالم فرزانه را به سوگ بنشینند و یاد و خاطره این گنجینه فراموش نشدنی علم و ادب را گرامی بدارند.
⭕️دکتر علی عبدلی بزرگمردی از عرصه فرهنگ و اندیشه ایران زمین بود که در تمام عمر گرانقدرش به پژوهش، تحقیق و تفکر در فرهنگ و تمدن هزاران ساله ایران در یکی از کهن ترین و ماندگارترین بخش آن به نام تات و تالش پرداخت و آثار و یادگار بسیاری از خود برجای گذاشت.
او متولد ۱۳۳۰ در کلور خلخال و بزرگ شده تالش بود که با پژوهش‌های بسیار و نویسندگی و انجام فعالیت های گوناگون فرهنگی و اجتماعی خدمات بسیار درخشانی به فرهنگ تات و تالش نمود و با نیم قرن تلاش و کوشش، ناگفته های فرهنگی و تاریخی بسیاری را موشکافانه برای مشتاقان و شیفتگان تاریخ و هویت این مرز و بوم شکافت و احیا کرد.
دکتر عبدلی در ۲۶ خرداد ماه ۱۴۰۲ پس از تحمل سالها بیماری در سن ۷۲ سالگی جان به جان آفرین تسلیم نمود و قوم بزرگ تات و تالش را در فقدان از دست دادن یکی از برجسته ترین اساتید تالش شناسی ایران و جهان سوگوار نمود.
⭕️در این مراسم با شکوه، استادان، پیشکسوتان، فرهیختگان و شخصیت های برجسته تات و تالش نیز حضور داشتند و برنامه هایی درخور توجه و متناسب با وجود ارزشمند این استاد گرانقدر اجرا شد.
⭕️ افشین کرمزاده هفتخوانی ، یکی از حامیان اصلی برنامه های تالشی و عضو شورایاری شهران تهران که از بانیان اصلی این مراسم بود با حضور در جایگاه سخنرانی، ضمن ارائه چکیده ای از زندگینامه دکتر علی عبدلی، خدمات ارزنده ایشان را برای حضار بازگو و از ایشان با عنوان پدر تالش شناسی ایران یاد نمود.
⭕️محسن حداد از فعالان فرهنگی اجتماعی تات زبان و یکی از مسئولان سابق شهر کلور نیز مطالب مهمی از تاثیر دکتر عبدلی در انسجام و گسترش فرهنگ تات و تالش ارائه کرد.
⭕️در ادامه، ابتدا پیام تسلیت بوریس تالیشینسکی رئیس مجمع تالشان مهاجر شمال ارس و پس از آن پیام عبدالسلام کریمی مشاور رئیس جمهور در امور اقوام و اقلیت‌های دینی و مذهبی کشور توسط سرکار خانم نیلوفر نعمتی سیاهمزگی برای حضار خوانده شد و بعد از آن قطعات التیام بخش موسیقی توسط گروه تیلسان به سرپرستی و خوانندگی موسیقیدان نامدار تالش، حامد رضوان طلب اجرا شد تا مرهمی باشد بر درد جانسوز درگذشت استاد عبدلی.
⭕️مراسم با سخنرانی مجید نعمتی سیاهمزگی دبیر گروه حامیان فعالیت‌های تالشی ادامه یافت. ایشان ضمن تسلیت مجدد به جامعه تات و تالش، استاد عبدلی را به دلیل مشقات و رنجهای فراوانی که در طول زندگی متحمل شدند مظلوم‌ترین محقق تات و تالش از زبان بسیاری از بزرگان دانست و فعالیت های او را همچون چراغی برای شناخت و تحقیق بیشتر پژوهشگران قوم تات و تالش خواند و گفت: دکتر عبدلی با چاپ ۲۸ کتاب و دهها مقاله و پژوهش های گوناگون و ارزشمند، تاثیری عمیق و انکار ناپذیر در قوم تات و تالش گذاشت.
⭕️در بخش پایانی سخنرانیها، عسکر اسلامدوست کاربندی نماینده سابق شهرستان‌ های تالش، رضوانشهر و ماسال در مجلس شورای اسلامی ، سخنانی ارزشمند و آموزنده از فضایل اخلاقی و تلاش‌های ارزشمند استاد عبدلی ایراد نمود. ایشان ضمن بر شمردن  محاسن و نیک اخلاقی های استاد عبدلی، نکات ارزشمندی از خصلت های آموزنده و ستودنی این مرد بزرگ را برای دوستدارانش بیان کرد و با این سخنان گرانقیمت، پایبندی به اخلاق و تعهد دکتر عبدلی را در تمام طول عمر برای همگان یادآور شد. این سخنان زیبا و دلنشین بار دیگر موجب تاثر خاطر و غمگینی حضار در فقدان این استاد از دست رفته گردید. غمی جانکاه که با قطرات اشک حاضرین و خواندن فاتحه و صلوات، شوق و مهربانی و قدر شناسی قوم نجیب تات و تالش را به تصویر کشید.
⭕️این مراسم با شکوه در فضایی معنوی و بسیار تاثیرگذار برگزار شد و با خواندن فاتحه برای شادی روح دکتر علی عبدلی به پایان رسید، اما علی عبدلی با عنوان تاثیر گذار ترین پژوهشگر و نویسنده تات و تالش و ایران دوستی ابدی در یاد و خاطره همگان تا بی نهایت نقش بست و راهش همچنان ادامه دارد.

گروه حامیان فعالیت‌های تالشی _ بخش خبری

❤️دیل_گِتَه_تالش❤️

سخنرانی جناب #مجید_نعمتی_سیاهمزگی دبیر گروه حامیان فعالیت های تالشی در یادمان زنده یاد دکتر علی عبدلی نویسنده و پژوهشگر برجسته تات و تالش
تهران، عصر روز دوشنبه ۱۲ تیرماه ۱۴۰۲ در آمفی تئاتر سرای محله شهران با حضور باشکوه استادان، پیشکسوتان، فرهیختگان و شخصیت های برجسته تات و تالش
✍️گروه حامیان فعالیتهای تالشی، شهران، تهران.

❤️دیل_گِتَه_تالش❤️

اجرای زیبای تصنیف و آوازهای حزن انگیز تالشی و فارسی توسط خواننده خوش صدای تالش جناب #حامد_رضوان_طلب به همراه گروه موسیقی #طیلسان در یادمان زنده یاد دکتر علی عبدلی به همت گروه حامیان فعالیتهای تالشی، شهران، تهران و استقبال بی‌نظیر حضار در همه ی اجراهایی که داشتند

❤️دیل_گِتَه_تالش❤️

آموزش زبان تالشی جنوبی گویش شاندرمنی
بخش ۴۷
اجرا محمد طاها پورمحمد
تهیه و تنظیم مهرداد پورمحمد

بخش بعدی محل اجرا دریاچه گیسوم بهشت زیبای تالش زمین .
موضوع بخش بعدی فعل انجندِ
🌺🌺

#آموزش_زبان_تالشی
#رشت
#گیلان
#ماسال
#شاندرمن
#کشتی_شکسته_تالش
#کریم_محله
#دریا
#ساحل
#تالشی
#الماس_تالش
#هیران_نگین_آستارا_گیلان #حیران_استارا_گیلان #الماس_نگین_تالش #مهردادپورمحمد #محمدطاهاپورمحمد #گیلک#لاهیجان#آستارا#پونل#پره_سر
#رضوانشهر#تهران#تالش#تبریز
🌺🌺
لطفاً در معرفی پیج آموزش زبان تالشی همکاری نمایید 🌺🌺
با کمک یکدیگر زبان اجدادی مان را حفظ کنیم.
🌺🌺

❤️دیل_گِتَه_تالش❤️

هر روز یک مطلب در مورد تالشان

امروز زبان تالشی

قسمت اول

زبان های ایرانی از زبان های هند و اروپایی یا آربایی هستند .این زبان ها از هند تا اروپا امتداد دارند و نیمی از مردم جهان بدین زبان ها سخن می گویند .

زبان های ایرانی سه دوره باستانی میانه ونو را گذرانده اند .

این زبان ها در دوره ی باستانی اختلا فاتی در لهجه داشتند و این اختلافات مبنای تقسیم لهجه های ایرانی به دو گروه لهجه های غربی و لهجه های شرقی شده است . در میان لهجه های غربی ایران نیز در دو گروه مشخص میشود .

-گروه لهجه های شمال غربی (مادی ) که در شمال غرب فلات ایران ایران رواج داشته

- گروه لهجه های جنوب غربی (پارسی )

در تاریخ زبان های ایرانی عصر زبان ایرانی میانه از قرن چهار وسه ی پیش از میلاد تا قرن هشت و نه پس از میلاد مرحله ی انتقالی و حلقه ی واسط و پیوند دهنده ی زبان ایرانی باستان و زبان کنونی است .

در این دوره زبان های ایرانی بیش از پیش از هم دور شدند..
دوره ی نوی زبان های ایرانی که از قرن نهم ودهم میلادی آغاز می شود دوره ی است که آثار مکتوب زبان های ایرانی بیشتر به خط عربی نوشته شده است .

در این دوره رویدادهای پیچیده تاریخی نقشه زبانی آسیای میانه را دگرگون کرد . هجوم قبایل صحرانشین ترک و آمیختن آنها با مردم ایرانی زبان محلی غلبه ی مغول ها وعرب ها موجب تاثیر زبان های ایرانی در یکدیگر و در زبان های غیر ایرانی شد .

منبع

کتاب تالشی نامه ص17-18

تالیف اقای دکتر علی نصرتی سیاهمزگی

انتخاب متن گروه تالشه خله

مجید نعمتی سیاهمزگی

❤️دیل_گِتَه_تالش❤️

آموزش زبان تالشی بخش ۵۰
با زیر نویس
محل اجرا رضوانشهر ارتفاعات پونل
موضوع خرید از میوه فروشی

معرفی چهره‌های فرهنگی فعال تالش بزرگ
😍🌺💚🌺😍
ترانه های شاد و متنوع تالشی
آموزش تالشی
اطلاعات سرزمین های تالشان
و عکس های زیبا از پوشش و طبیعت تالشان 🌺💚🌺

❤️دیل_گِتَه_تالش❤️

🤛 گیلان کجاست و به چه معناست 🤜
✍ رسول علیزاده ماکلوانی

قسمت اول

مقدمه

یکی از مسائل فرهنگی و ادبی که لازم است این روزها بیشتر مورد توجه قرار گیرد، چیستی و چرایی_ کهن نامواژه های زیبا و حکیمانه ی به یادگار مانده از نیاکان ماست که بر بسیاری از کوه و برزن ها، محل ها و استان ها بر جای مانده است.زیرا به نظر می رسد این نامواژه ها به دلایل گوناگون از جمله گذشت زمان و عدم درک درست، از مفهوم واقعی خود دورگشته و در بسیاری از موارد باگمانِ کسانِ نابلد شبیه سازی شده و حتی گاه برایشان داستان سرایی و افسانه سازی کرده اند.غم انگیزتر آن که بیشتر این افسانه سازی ها از جانب برخی افراد اهل تحقیق پردازش و برزبان آورده می شوند که این خود دلیل مضاعفی میشود تا به یک باور عمومی تبدیل و زمانی فرا رسد که تشخیص درست از نادرست دشوارگردد.
یکی از این نام واژه های زیبا و پرمفهوم، کهن نامواژه ی " گیلان " است که بر روی یکی از سه استان شمالی کشور ما با مرکزیت رشت می درخشد، که نگارنده در این نوشتار کوشش دارد تا نتیجه ی اندیشه و جستجوی خودرا در باره ی ریشه و مفهوم کهن واژه ی " گیلان " با خوانندگان محترم در میان بگذارد. با این امید که این اندک بررسی زمینه ی تحلیلی نو از معنا و مفهوم گیلان را برای داوری و اظهار نظر اهل فن فراهم آورد.

گیلان کجاست؟

استان گیلان با نامهای باستانی لک سیر،وارنا، دیلمستان، گیلان و طوالش، استان یکم ، شمالی ترین نقطه ی کشور ما ایران است. گیلان در گذشته قسمت هایی از استان های کنونی مازندران، زنجان ، قزوین،البرز و اردبیل را نیز شامل می شده است و از محدوده ی نمک آبرود ( مرز چالوس و تنکابن) آغاز و تانمین و برخی مواقع تا بیله سوار اردبیل امتداد داشت. در گذشته خاور سپیدرود یعنی از نمک آبرود چالوس تا سپیدرود با مرکزیت" لاهیجان" را ولایت بیه پیش یا گیلان شرقی و باختر سپیدرود یعنی از سپیدرود تانمین و برخی مواقع تا بیله سوار با مرکزیت "فومن" را ولایت بیه پس یا گیلان غربی می گفتند.
استان گیلان هم اکنون ۱۴۷۱۱ کیلومتر مربع مساحت و طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ دارای جمعیتی بالغ بر ۲۵۳۰۶۹۶ نفر می باشد. این استان در ۳۶ درجه و ۳۶دقیقه،۳۸درجه و ۳۴دقیقه طول شرقی از نصف النهار قرارگرفته است. طول استان از شمال غربی تاجنوب شرقی ۲۳۵ کیلومتر وعرض آن از ۲۵ تا ۱۰۵ کیلومتر متغیر است.
گیلان از شمال به دریای خزر و جمهوری آذربایجان،ازجنوب به استان های زنجان و قزوین،ازشرق به استان مازندران و از غرب به استان اردبیل محدوداست و دهمین استان پرجمعیت ایران و دومین استان پرجمعیت شمال ایران پس از مازندران است. از شهرستان های پرجمعیت و مهم ای استان می توان به رودسر،لنگرود،لاهیجان فومن، صومعه سرا،بندرانزلی،تالش و آستارا اشاره کرد.
طبیعت گیلان پوشیده از جنگل و دارای آب وهوای مرطوب است.این استان شامل مناطق سرسبز شمال غربی رشته کوه البرزو بخش غربی کرانه های جنوبی است.
گیلان درسال ۱۳۴۴ در طرح تقسیمات کشوری به عنوان یک استان مستقل وارد نقشه ی جغرافیایی ایران شد.(۱)

منبع ماهنامه تالش شماره ۱۷۴

ادامه دارد

❤️دیل_گِتَه_تالش❤️

*🤛 گیلان کجاست و به چه معناست🤜*

✍ رسول علیزاده ماکلوانی

قسمت اول

*مقدمه*

یکی از مسائل فرهنگی و ادبی که لازم است این روزها بیشتر مورد توجه قرار گیرد، چیستی و چرایی_ کهن نامواژه های زیبا و حکیمانه ی به یادگار مانده از نیاکان ماست که بر بسیاری از کوه و برزن ها، محل ها و استان ها بر جای مانده است.زیرا به نظر می رسد این نامواژه ها به دلایل گوناگون از جمله گذشت زمان و عدم درک درست، از مفهوم واقعی خود دورگشته و در بسیاری از موارد باگمانِ کسانِ نابلد شبیه سازی شده و حتی گاه برایشان داستان سرایی و افسانه سازی کرده اند.غم انگیزتر آن که بیشتر این افسانه سازی ها از جانب برخی افراد اهل تحقیق پردازش و برزبان آورده می شوند که این خود دلیل مضاعفی میشود تا به یک باور عمومی تبدیل و زمانی فرا رسد که تشخیص درست از نادرست دشوارگردد.
یکی از این نام واژه های زیبا و پرمفهوم، کهن نامواژه ی *گیلان* است که بر روی یکی از سه استان شمالی کشور ما با مرکزیت *رشت‌* می درخشد، که نگارنده در این نوشتار کوشش دارد تا نتیجه ی اندیشه و جستجوی خودرا در باره ی ریشه و مفهوم کهن واژه ی *گیلان* با خوانندگان محترم در میان بگذارد. با این امید که این اندک بررسی زمینه ی تحلیلی نو از معنا و مفهوم گیلان را برای داوری و اظهار نظر اهل فن فراهم آورد.

*گیلان کجاست؟*

استان گیلان با نامهای باستانی لک سیر،وارنا، دیلمستان، گیلان و طوالش، استان یکم ، شمالی ترین نقطه ی کشور ما ایران است. گیلان در گذشته قسمت هایی از استان های کنونی مازندران، زنجان ، قزوین،البرز و اردبیل را نیز شامل می شده است و از محدوده ی نمک آبرود ( مرز چالوس و تنکابن) آغاز و تانمین و برخی مواقع تا بیله سوار اردبیل امتداد داشت. در گذشته خاور سپیدرود یعنی از نمک آبرود چالوس تا سپیدرود با مرکزیت" لاهیجان" را ولایت *بیه پیش* یا گیلان شرقی و باختر سپیدرود یعنی از سپیدرود تانمین و برخی مواقع تا بیله سوار با مرکزیت "فومن" را ولایت *بیه پس* یا گیلان غربی می گفتند.
استان گیلان هم اکنون ۱۴۷۱۱ کیلومتر مربع مساحت و طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ دارای جمعیتی بالغ بر ۲۵۳۰۶۹۶ نفر می باشد. این استان در ۳۶ درجه و ۳۶دقیقه،۳۸درجه و ۳۴دقیقه طول شرقی از نصف النهار قرارگرفته است. طول استان از شمال غربی تاجنوب شرقی ۲۳۵ کیلومتر وعرض آن از ۲۵ تا ۱۰۵ کیلومتر متغیر است.
گیلان از شمال به دریای خزر و جمهوری آذربایجان،ازجنوب به استان های زنجان و قزوین،ازشرق به استان مازندران و از غرب به استان اردبیل محدوداست و دهمین استان پرجمعیت ایران و دومین استان پرجمعیت شمال ایران پس از مازندران است. از شهرستان های پرجمعیت و مهم ای استان می توان به رودسر،لنگرود،لاهیجان فومن، صومعه سرا،بندرانزلی،تالش و آستارا اشاره کرد.
طبیعت گیلان پوشیده از جنگل و دارای آب وهوای مرطوب است.این استان شامل مناطق سرسبز شمال غربی رشته کوه البرزو بخش غربی کرانه های جنوبی است.
گیلان درسال ۱۳۴۴ در طرح تقسیمات کشوری به عنوان یک استان مستقل وارد نقشه ی جغرافیایی ایران شد.(۱)

*نام واژه ی گیلان به عقیده ی دیگران*

منبع ماهنامه تالش شماره ۱۷۴ خرداد ۱۴۰۲

ادامه دارد....

❤️دیل_گِتَه_تالش❤️

*🤛گیلان کجاست و به چه معناست🤜*

✍ رسول علیزاده ماکلوانی
قسمت دوم

*نام واژه ی گیلان به عقیده دیگران*
در باره ی چیستی و چرایی نام واژه ی گیلان نظرات مختلفی وجود دارد که مهم ترین آن نسبت دادن به جیل بن باسل بن آشور بن سام بن نوح و از قول مورخ معروف احمد بن یوسف قرمانی ودر کتاب اخبارالدول است و دیگری گیل + ان یعنی مسکن قوم گیل ، که تا آنجا که دریافته ام بیشتر اهل تحقیق ( گمانم به تاسی و تبعیت از یک یا چند اهل نظر) عقیده بر آن دارند که گیلان یعنی مسکن قوم گیل، و همین خود دلیلی بر آن شده است تا این نظر در اندیشه ی عموم گیلانیان و غیر گیلانیان جا خوش نماید.
برای نمونه به چند مورد از اهم آنها اشاره می نمایم:
در لغت نامه ی دهخدا؛ گیلان مرکب از《 گیل》+《ان》 پسوند مکان و در پهلوی گِلان یعنی مملکت گیل ها نزد یونانیان گِلا در اوستا نام ناحیتی است به صورت ورنا آمده ( دهخدا ؛ ج ۶۴۳:۱۳۶۴،۴۱)
نام گیلان از کلمه《گیل 》گرفته شده و به معنی سرزمین 《 گیل》 است که از آن در اوستا به نام وارنا نام برده می شود.[ ۲]
معنی گیلان در فرهنگ لغت آبادیس این گونه آمده است《 گیلان》 مرکب از < گیل> + < ان > پسوند مکان است که در پهلوی یعنی گِلان یعنی مملکت گیل ها نزد یونانیان گِلا در اوستا نام ناحیتی به صورت ورنا آمده است.[۳]
در فرهنگ فارسی دکتر معین واژه ی گیلان چنین تعریف شده است. گیلان ( گیل + ان) ناحیه ای در جنوب غربی دریای خزر، مسکن قوم گیل، در قدیم قسمت کوهستانی گیلان را دیلم و مردمان آن را دیلمان می گفتنند.( معین، ج۶: ۱۷۵۵و۱۷۵۶)

*آیا نظریه ی گیلان به معنی مسکن قوم گیل درست است؟*

دلایل و شواهدی وجود دارد که اگر به آنها دقیق شویم این باور که اسم گیلان برروی استان شمالی ما صرفا به آن خاطر که محل و زیستگاه قوم گیل بوده و《 ان 》پسوند مکان و موید این امر است را نفی و حقیقتی دیگر را آشکار می نماید. برای تنویر ذهن شما عزیزان به صورت اختصار به پاره ای از این دلایل و شواهد اشاره می نمایم:

*۱*. اگر به جغرافیای ایران و چند کشور همسایه پارسی گوی توجه نماییم، خواهیم دید که مکان های فراوان و اشخاص زیادی وجودارند که پیشوند یا پسوند گیلانی دارند که بسیاری از اینان نه سرزمین شان در محدوده ی سرزمین قوم گیل بوده و نه اصالتی گیلکی دارند مثال :
الف) روستای گِل (گیل) سفید واقع در بخش کومله شهرستان لنگرود.
ب) روستای گیل ده واقع در شهرستان شفت.
پ) روستای گیل ده( پایین محله و بالا محله) واقع در دهستان دهگا شهرستان آستانه اشرفیه.
ت) گیلاکجان، دهی است از دهستان پل رودبار، بخش رودسر شهرستان لاهیجان . ( دهخدا،ج۴۱، ۶۴۳:۱۳۶۴)
ث) گیلایه؛ دهی از دهستان اشکور پایین بخش رودسر شهرستان لاهیجان. ( همان: ۶۴۶)
ج) گیل چاله سر، دهی است از ده های فرخ آباد گیلان. ( همان: ۶۴۶ )

*منطقه ی تالش نشین استان گیلان*

منبع : ماهنامه تالش شماره ۱۷۴ خرداد ۱۴۰۲

ادامه دارد

❤️دیل_گِتَه_تالش❤️

آموزش زبان تالشی بخش ۵۳
با زیر نویس
محل اجرا انزلی 🌺

اسامی تعدادی از حیوانات.

معرفی چهره‌های فرهنگی فعال تالش بزرگ
😍🌺💚🌺😍
ترانه های شاد و متنوع تالشی
آموزش تالشی
اطلاعات سرزمین های تالشان
و عکس های زیبا از پوشش و طبیعت تالشان 🌺💚🌺

❤️دیل_گِتَه_تالش❤️

*🤛گیلان کجاست و به چه معناست🤜*

✍رسول علیزاده ماکلوانی
قسمت سوم

*منطقه ی تالش نشین استان گیلان*

الف) منطقه‌ی گیلنده رو (گیلوندرود)؛‌ واقع در بخش سردار جنگل شهرستان فومن.
ب)  گیلی بلنگا؛ واقع در ییلاقات روستای گشت رودخان شهرستان فومن.
پ) روستای گیلندی‌ یا گیلان ده؛ واقع در جاده‌ی اسالم به خلخال .
ت) روستای گیلده؛ واقع در گردنه‌ی حیران شهرستان آستارا.

*ردپای نام گیلان در سایر نقاط ایران*

الف) گیل آباد دهی است از دهستان میان دورود بخش مرکزی شهرستان ساری. (همان:۶۴۲)
ب) منطقه‌ی گیلورد؛ واقع در اطراف شهرستان نکا استان مازندران.
پ) گیلاپی؛ دهی است از دهستان اهلمرستاق بخش مرکزی  شهرستان آمل استان مازندران. (همان: ۶۴۲)
ت) گیلان ده؛ دهی است در دهستان میانرود پایین،  بخش نور، شهرستان آمل استان مازندران.
ث) گیلان آباد؛ نام موضعی در حدود آمل مازندران. ( همان: ۶۴۲)
ج) گیلان دوز؛ دهی است از دهستان  گنجگا، بخش سنجید شهرستان مشکین شهر استان اردبیل.( همان: ۶۴۴)
چ) گیلان ده؛ دهی است از دهستان کلخوران شهرستان اردبیل (همان : ۶۴۴)
ح) گیلارلو؛ دهی است از دهستان اجارود بخش گرمی شهرستان اردبیل. (همان: ۶۴۳)
خ) روستای گیلوان؛ واقع در بخش شاهرود شهرستان خلخال استان اردبیل .
د) شهرستان گیلان غرب؛ واقع در استان کرمانشاه .
ذ) گیلانه: دهی است از دینور بخش صحنه استان کرمانشاه (همان : ۶۴۵)
ر)گیللو ؛ دهی است از دهستان اسفند آباد بخش قروه، شهرستان سنندج استان کردستان (همان : ۶۴۷)
ز) گیلی کران؛ دهی است از دهستان سر شیوه مریوان استان کردستان. (همان: ۶۴۸)
س) روستای گیلان؛ از توابع بخش ززوماهر بخش الیگودرز شهرستان بروجرد استان لرستان (همان ۶۴۴)
ش) گیلاوند؛ دهی است در دهستان سگوند، بخش زاغه شهرستان خرم آباد استان لرستان.(همان : ۶۴۵)
ص) منطقه گیلوان؛  واقع در محدوده‌ی شهرستان منجیل و طارم استان زنجان .
ض) روستای گیلانکشه؛  واقع در منطقه‌ی گیلوان طارم استان زنجان.
ط) منطقه‌ی گیلاوند؛ درحوالی دماوند استان تهران.
ظ) گیلاباد؛ نام موضعی در شرق ری که در آن بناهای عظیم و چشمه سار و باغهای زیبا باشد. (معین،۱۳۷۵: ۱۷۵۵)
ع) گیلان دره؛ واقع در حوالی شهرستان ماهدشت استان البرز.
غ) گیلان مال ویران؛  دهی است از دهستان سوسن بخش ایذه شهرستان اهواز استان خوزستان .
(دهخدا،ج۴۱، سال ۱۳۶۴ : ۶۴۷)
ف) شهرستان کوه گیلویه؛  از شهرستان های استان کهگیلویه و بویراحمد.

*ردپای نام واژه‌ی گیلان در کشور افغانستان و پاکستان*

منبع : ماهنامه تالش شماره ۱۷۴ خرداد ۱۴۰۲

ادامه دارد....

❤️دیل_گِتَه_تالش❤️

هر روز یک مطلب در مورد تالشان
امروز

تالشان ایل چهار لنگ بختیاری
تالشان تبعید شده به قلمرو ایل بختیاری در استان لرستان

چندی پیش در سایتم مطلبی قرار گرفت که از وجود انبوهی از تالشان در کتالم مازندران خبر می داد که نام بسیاری از آنها پسوند تالشی دارد .

اکنون نیز دوستی به نام اردشیر تونی از الیگودرز لرستان با نگارنده تماس گرفته و از وجود 150 خانواده تالشی در آن استان خبر داده است .این خانواده ها بشرحی که خواهد امد وابسته به شاخه چهار لنگ ایل بزرگ بختیاری هستند و نام بخشی از آن مردم پسوند تالشی دارد .

جالب توجه این است که در شهرستان رضوانشهر در ایل خوشابر نیز طایفه بزرگی زندگی می کند که شیرازی خوانده می شوند و گویا از شیراز به تالش تبعید شده اند . همانطور که آقای تونی اشاره کرده است این جابجایی حدود دویست واندی سال پیش ودر دوره افشاریان اتفاق افتاده است.

آقای تونی ضمن توضیحاتی مفصل در مورد ریشه و اصل تالشی خود نوشته است ..

به گفته پیران و بزرگان از آمدن ما به لرستان حدود 230 سال می گذرد و با توجه به سخنان بزرگترها طایفه ما در اصل تالشی است که از این بابت خوشحالیم .

طایفه ما هفت نسل پیش به دو برادر می رسد که با خانواده های خود از تالش آمدند . یکی از آنها به نام دورش خان در روستایی بنام طاسهل از توابع الیگودرز لرستان ودیگری بنام میرزا خان در دربند از توابع ازناکه به همدیگر نزدیک می باشند سکنی گزیدند از نسل این دو مرد بزرگ 100 الی 150 خانوار به وجود آمد که تا به حال با عزت و بزرگی در این دیار زندگی کرده اند و از احترام خاصی بین طوایف برخورداریم .

اینجانب اردشیر تونی فرزند میرزا علی فرزند قاسمعلی فرزند کربالی فرزند حسین فرزند دورش خان هستم .

همانطور که گفتم دورش خان و برادرش میرزا خان تالشی از تالش آمده اند و در ضمن مناطقی نیز داریم که در زمان قدیم مهاجرینی از گیلان در آن جا ساکن شده اند و اکنون آنها را گیلاوند می گویند . ما هم که به تالشی معروفیم .

سلسله مراتب ایلی ما عبارت است از تش تالشی کوه جلالوند تیره تونی طایفه عبدالوند ایل میوند ایل چهارلنگ بختیاری
تیره ای از ما که در روستای در بند ساکن هستند نام خانوادگی خود را تالشی ثبت کرده اند و ایشان از نسل میرزا خون یا همان میرزا خان هستند .

می گویند در زمان های پیش چند نفر از بزرگان تالش که با ما نسبت برادری وفامیلی دارند به الیگودرز و از آنجا به طاسهل آمده تا ما را با خود به زادگاه مان بر گردانند ولی چون همگی دارای زن و فرزند شده بودند و به واسطه این پیوند ها بسیار مورد احترام بودند اقوام دیگر فامیل از برگشت آنها جلو گیری کردتد . لازم است بدانید طایفه ما در میان طوایف دیگر از ارزش و جایگاه ویژه ای برخورداراست.

در حال حاضر بیشتر خانواده های تیره ما در شهرستان الیگودرز ساکن هستند و در روستا نیز دارای املاک کشاورزی می باشیم عده زیادی از خانوارهای ما در اهواز تهران دزفول پاکدشت با نام های فامیلی تونی جلالی درویشی و محمدی زندگی می کنند .

زبان ما مخصوصا تالش های که در دربند ساکن هستند با زبان تالشی نزدیک است .
مثلا
جیر-زیر / هنی --دوباره /شو----شب/
پو----نخ/آو--آب/آورو --ابرو
پیشت انده پیشت ---اجداد / استل --استخر/
نوم ---اسم / پف--آبشش/ یواش---آهسته /
تمارزو----حسرت به دل / هیسه --الان /
آفتاو --آفتاب /خوارزا-- خواهر اده /
زو --زود / ورزا --گاونر

منبع

مجله تالش شماره 112 ص ۲۰

نوشته
استاد دکتر علی عبدلی

انتخاب متن گروه تالشه خله
مجید نعمتی سیاهمزگی

❤️دیل_گِتَه_تالش❤️

آموزش زبان تالشی بخش ۵۴ گویش شاندرمنی

❤️دیل_گِتَه_تالش❤️

*🤛گیلان کجاست و به چه معناست🤜*

✍رسول علیزاده ماکلوان
قسمت چهارم

*ردپای نام واژه‌ی گیلان در کشور افغانستان و پاکستان*
الف) و لسوالی گیلان؛ یکی از ۱۹  ولسوالی ولایت غزنی به مرکزیت شهر جانده در جنوب خاوری کشور افغانستان است. ۸۹۹ کیلومتر مساحت دارد و جمعیت آن در سال ۱۳۸۳ به تعداد ۷۸۰۴۰۴ نفر می باشد و شخصیت هایی بزرگی چون پیر اسحق گیلانی، پیر احمد گیلانی، پیر حامد گیلانی و احمد شاه مسعود گیلانی برخاسته از این سرزمینند. .
ب) محله گیلانی تون(Gillanitown) واقع در دیره اسماعیل خان در  ولایت خیبرپختونخواه پاکستان و....
که شخصیت های بزرگی چون یوسف رضا گیلانی نخست وزیر اسبق پاکستان و سید علی شاه گیلانی رهبر سیاسی و از چهره های برجسته و مدافع حق خود مختاری برای مردم جامو و کشمیر از این سرزمینند .
*۲*. میر ظهیرالدین مرعشی، مؤلف کتاب تاریخ گیلان و دیلمستان در کتاب خود از و برای نام واژه‌ی گیلان اینچنین گفته است:
الف) اگر شما تشریف فرمائید ما در سر حد کوه و گیلان باهم ملاقات میکنیم .
                            (مرعشی ۱۳۶۴: ۵۳)
ب) و چون سخنان بی عاقبت او به سمع امامت پناهی رسید لشکر کوه و گیلان را مهیا ساخته متوجه دفع کیا سیف الدین گشتند.                                  (مرعشی ، ۱۳۶۴ : ۶۷)
پ) و ملک پدری را از کوه و گیلان و رودبارات و طالقان به سویت قسمت نمود.
 (مرعشی ، ۱۳۶۴ : ۱۸۷ )
*۳*. در برخی از کتاب ها و اشعار شعرای قدیم واژه ا‌ی بسیار قدیم و تا حدودی از رواج افتاده دیده می‌شود که «گریوه» خوانده می‌شود مانند:
الف) محمد خوارزم شاه به قصد این خاندان لشکری بزرگ آورد و در گریوه اسد آباد به برف گرفتار شد و اکثر لشگر او تلف شد.
ب) مایین شهرکی است در میان کوهستان افتاده در زیر گریوه‌ای و سر راه است. (ابن  بلخی:۱۲۳ دهخدا ، ج ۴۱ ، ۱۳۶۴ :۲۷۷)
پ)  شه برآن اشتر گریوه نورد
                      کزشتابش ندید گردون گرد.
                                        «نظامی»
                    (دهخدا ، ج ۴۱ ،سال ۱۳۶۴ :۲۷۷)
ت) رهایی را نشاید هیچ تدبیر
                   گریوه پست و سیلاب آسمان گیر
                                 « امیر خسرو دهلوی»
(همان : ۲۷۷)
ث)   چون باز پرنده برگریوه
                              چون باد رونده بر تریوه
                                                                                      «لطیفی»
(همان:۲۷۷)
ج)   در شاهراه جاه و بزرگی خطر بسی است
                  آن به کزین گریوه سبکبار بگذری
                                                     «حافظ»
چ)  خری بر گریوه  ز سرما بمرد
                       که از کاهلی جامه با خود نبرد
                                                     «نظامی»
(فرهنگ عمید، ج ۲، ۱۳۹۰: ۱۵۲۴)
گریوه به چه معناست؟
در فرهنگ لغت علامه دهخدا «گریوه» کوه پست و پشته‌ی بلند (آنندراج) و کوه کوچک (برهان)  معنی گردیده است.
                           (دهخدا ،ج۲۷۷:۴۱)
در کتاب لغت دکتر معین 《گریوه》 کوه پست، تپه، گردونه‌ی کوه معنی گردیده است.
در کتاب فرهنگ عمید «گریوه» تل، پشته، تپه، گردونه‌ی کوه معنی گردیده است .(فرهنگ عمید، ج ۲ ، ۱۳۹۰: ۱۵۲۴)
سرخ گریوه روستایی است از بخش یانه سر شهرستان بهشهر در استان مازندران این روستا بین شهرهای گلوگا و دامغان در یک منطقه‌ی کوهستانی واقع گردیده است. این روستا دارای کوه و تپه های سرخ فام متنوع  باطبیعت بی نظیر است که چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند.
*۴*.  مردم تالش زبانِ دامدارِ ساکن در پایین دست کوه و به قول تالش ها «گیلون» و نیز به پارسی گیلان (جلگه یا گرمسیر و قشلاق) به رسم دیرین پس از سپری نمودن ایام نوروز (۱۵ فروردین تا پایان اردیبهشت) دامهای خود را کوچانده و عازم مین کوه (میان کوه) می‌شوند و سپس با گرم‌تر شدن هوا و گذشت حدود یک ماه از آنجا راهی بالا دست و روی کوهها یعنی گیریه و بَند  (سردسیر و ییلاق) می‌شوند.

*واژه‌ی گیلان در فرهنگ تالش*

منبع: ماهنامه تالش شماره ۱۷۴ خرداد ۱۴۰۲

ادامه دارد...

❤️دیل_گِتَه_تالش❤️

هر روز یک نکته در مورد تالشان

امروز گستره ی تالشان

تالشان در گذشته در گستره ی وسبع تری از سرزمین فعلی خود سکونت داشتند که به دلایل مختلفی از این گستره ی وسیع کاسته شده است در طول تاریخ تالشان به نقاط مختلف کوچیده اند یا تبعید شده اند که درزیر نگاهی گذرا به این موارد داریم .

با توجه به تحقیقات به عمل آمده بسیاری از تالشان علاوه بر کشورهای جمهوری آذربایجان روسیه قزاقستان و در استان های زنجان اردبیل گیلان مازندران و..... زندگی کرده اند طوری که فقط نام تالش روی نام آن ها یا نام روستا و محل زندگی آنها باقی مانده است و زبان و هویت قومی خود را از دست داده اند .

این موضوع نشان دهنده ی زندگی تالشان در ادوار مختلف در آنجا به خاطر مهاجرت مرگ ومیر کوچ اجباری و دیگر موارد میباشد .

در مناطق تالش نشین نیز نامواژه ی تالش روی اماکن به چشم می خورد به عنوان مثال در شاندرمن در بین راه ییلاقی به سمت النزه به یکی از آن مناطق تالشی و یا در روستای دران شاندرمن به بخشی از رودخانه مرغک (الکان رود شاندرمن ) تالشه خاله می گویند .

لازم به ذکر است که در کتب مختلف تاریخی نیز از نقاطی چون تالش تالش آستارا تالش تتف رود تالش شفت تالش فومن تالشدولاب تالشان تالش خاله تالشستان ( تالش خرگام تالشستان فومن تالشستان کهدم تالشستان لاهیجان تالشستان بیه پیش بر اساس کتاب تاریخ گیلان عبدالفتاح فومنی )تالش کولی ( سپهسالار دیلمان ) تالش دیلمانی (از تاءبان سید علی کیا ) تالش کسگر تالش محله کوه های توالش رشته کوه تالش و....... نام برده شده که این امر نشان از زندگی تالشان و حضور آنان در آن مناطق بوده است .

منبع

مقاله نگاهی به ساختار اجتماعی ایلات تالش

نوشته سید مومن منفرد چماچار پژوهشگر تاریخ و فرهنگ مردم تالش مندرج در ص 5 ماهنامه سیاسی فرهنگی اجتماعی واقتصادی تالش به شمارگان 90

انتخاب متن گروه تالشه خله مجید نعمتی سیاهمزگی

❤️دیل_گِتَه_تالش❤️

*🤛گیلان کجاست و به چه معناست🤜*

✍رسول علیزاده ماکلوانی

قسمت پنجم

*واژه‌ی گیلان در فرهنگ تالش*

در رابطه با واژه­ ی گیلان و کلمات در پیوند با این واژه لازم است به موارد زیر توجه شود.
*الف) گیلون* به تالشی یا گیلان به پارسی و سایر؛ به پایین دست( تحتانی)، پایه،  محل قرار کوه یا به عبارتی دیگر به جلگه یا منطقه­ ی گرمسیر و قشلاق، گیلون می‌گویند که در پارسی و سایر به آن گیلان گفته می‌شود. این ناحیه از کناره های دریا تا بخشی از کوه را شامل می‌شود و دارای آب و هوای گرم و مرطوب است.
*ب) مین کوه*؛ به کوههای متوسط یا حد وسط کوههای بزرگ و به مکان‌هایی که محاط و بین کوه می‌باشند مین کوه می‌گویند که به فارسی و سایر به آن میان کوه گفته می‌شود. این ناحیه دارای آب و هوای معتدل است .
*پ) گیریه* ؛ به بالا دست و روی کوه های بلند که امکان رشد و نمو درخت در آن وجود دارد گیریه گاه گریه و گیه میگویند که مترادف با سردسیر و ییلاق میباشد. این ناحیه دارای آب و هوای سرد و خشک است.
*ت) بَند*؛ به بلندترین نقاط یک رشته از کوه یا به یک رشته از کوه بلند که به دلیل سرمای شدید و وزش بادهای سهمگین امکان رویش درخت در آنجا ممکن نبوده یا اگر بوده به سختی است بَند گاه با تلفظی دیگر وَند می‌گویند.
*حدو مرز گیریه و گیلون یا سر حد کوه و گیلان کجاست؟*

تالش ها برای تعیین حد و مرز گیریه و گیلون و یا بقول میرظهیرالدین مرعشی مؤلف کتاب تاریخ گیلان و دیلمستان سر حد کوه و گیلان ، معیار خاص خود و البته جالبی دارند که آنرا از پیران خردمند خود آموخته و پیران خردمند هم آن را در طی سالها تجربه و با نگاهی حکیمانه بدست آورده اند و آن بر اساس گیاه شناختی و به این قرار است که از کناره های دریا (جلگه) تا جایی از کوه که گونه‌ای از درختان همانند : کوچی (لرگ )،کرف (سرخس) و مهمتر از همه له لِکی توان و محل روئیدن دارد، انجا انتهای گیلون و ابتدای گیریه یا حد ومرز گیریه و گیلون و همان سر حد کوه و گیلان از قول میر ظهیرالدین مرعشی می باشد. و از آنجا تا به فرا دستی که درخت الاش (راش) توان و محل روئیدن دارد آنجا ابتدا و انتهای گیریه( ییلاق) می باشد.

*آیا گیریه، گریه یا گیه تالشی صورتی از گریوه پهلوی است؟*

منبع : ماهنامه تالش شماره ۱۷۴ خرداد ۱۴۰۲

ادامه دارد....

❤️دیل_گِتَه_تالش❤️

آموزش زبان تالشی بخش ۵۵
با زیر نویس
محل اجرا اسالم 🌺

معرفی چهره‌های فرهنگی فعال تالش بزرگ
😍🌺💚🌺😍
ترانه های شاد و متنوع تالشی
آموزش تالشی
اطلاعات سرزمین های تالشان
و عکس های زیبا از پوشش و طبیعت تالشان 🌺💚🌺