💠عضدالدوله دیلمی وارث شاهنشاهی ساسانی در شعر ابن نباته شاعر نامدار عرب دوره آل بویه💠



🔴ابو نصر بن نباته از شاعران دربار عضدالدوله ضمن قصیده ای که در مدح عضدالدوله سروده به جاشینی او از پادشاهان ساسانی و تجدید مجد و عظمت شاهنشاهی ساسانی توسط وی اشاره نموده و چنین گفته است :


و سربلت ايوان المدائن بهجة
اناف به و الحاسدون شهودها

ملوك بني ساسان تزعم انه
له حفظت اسرار ها و عقودها

فتاها ومولاهاو وارث مجدها
و سیدها ان كان رب يسودها

قبيلة بهرام و اسرة بهمن
يميت و يحیی وعدها و وعيدها


🟠ترجمه: تو علی رغم حاسدان به ایوان مدائن صفا و بهجت بخشیدی شاهنشاهان ساسانی آنچه وصیت و راز داشتند برای تو به جا گذاشتند ، تو جوانمرد و مولا و جانشین عظمت ساسانیانی، اگر آنان سروری دارند توئی از خاندان بهرام و دوده بهمن خاندانی که وعده امید بخششان باعث زندگی و تهدیدشان موجب مرگ است.


📚منبع


📗شاهنشاهی عضدالدوله دیلمی، علی اصغر فقیهی، ۱۳۴۷، ص۲۴


🌹@Historiumclub🌹

🔺«از دل خاک برخاستیم، آتش رنج و شعله‌های تاریخ ما را آزمود، ما مردمان سرزمین پارس هستیم»🔺


✍رسانه‌ی تاریخی Historium، پس از ۵ سال روایتگری در قلمرو تاریخ و باستان‌شناسی، اکنون با هویت بصری نو، راهی تازه را آغاز می‌کند.

این تغییر، تنها یک تصویر نیست؛ نمادی‌ست از تداوم یک تعهد:
تعهد به حقیقت، به پژوهش مستند، و به بازگویی روایت‌هایی که نه با تعصب، که با بینش و جسارت روایت می‌شوند.

اگر شما نیز تاریخ را صرفا گذشته نمی‌دانید،
بلکه آیینه‌ای برای فهم اکنون و ساخت فردا می‌پندارید،
در کنار ما بمانید❤️


🔺🔺 @HistoriumClub 🔺🔺

🔺پولاد سواران پارتی🔺


✍ژوستن مورخ رومی سده دوم میلادی درمورد جنگاوری اشکانیان چنین می‌نویسد:

🔸«آن‌ها در نبرد تن‌به‌تن و محاصره شهرها مهارتی ندارند. نبردشان بر اسب، با پیش‌تاخت یا عقب‌نشینی است. اغلب وانمود به فرار می‌کنند تا دشمن را فریب دهند و سپس با تیر بزنند. علامت آنان در آغاز نبرد، شیپور نیست، بلکه طبل است.


🔸استقامت‌شان اندک است؛ اما اگر پایداری‌شان به‌اندازه شدتِ هجوم‌شان بود، مهارناپذیر می‌شدند. اغلب در اوج نبرد عقب می‌کشند و سپس بازمی‌گردند، بطوری‌که هرزمان دشمن مطمئن از پیروزی‌ است، تازه خطر واقعی آغاز می‌شود.


🔸زره‌ها و پوشش اسب‌هایشان از صفحات فلزی لایه‌لایه مانند پرهای پرنده ساخته شده که کل بدن انسان و اسب را می‌پوشاند.
آنها جز برای آراستن سلاح‌ها، از طلا و نقره استفاده نمی‌کنند.»


📚منبع:
📕Watson, J. S. (Trans.). (1853). Justin, Cornelius Nepos, and Eutropius: Literally translated, with notes and a general index. London: Henry G. Bohn.
📄P 273_274


🔺 @HistoriumClub 🔺

#خبر

🔺ردپای ۱۱۵ هزارساله انسان!🔺

✍دانشمندان می‌گویند گودال گِلیِ ماقبل‌تاریخی که به‌شکلی منحصربه‌فرد حفظ شده، ممکن است کهن‌ترین ردپای انسانی در شبه‌جزیره عربستان را در خود جای داده باشد. این هفت ردپا، که در میان صدها اثر پای جانوران ماقبل‌تاریخی کشف شده‌اند، قدمتی در حدود ۱۱۵ هزار سال دارند.

ادامه...👇

🫆 @HistoriumClub 🫆

🔺ردپای ۱۱۵ هزارساله انسان!🔺


✍بسیاری از کشفیات مهم فسیلی و باستان‌شناختی، از مکان‌هایی شبیه همین بستر دریاچه‌ای در شمال عربستان سعودی به‌دست آمده‌اند.

🔸 باستان‌شناسان این منطقه را در سال ۲۰۱۷، در اعماق صحرای نفود و در مکانی که به زبان عربی «الآثار» (به‌معنای «ردپا» یا «نشانه») نام‌گذاری شده، کشف کردند؛ جایی که باد و زمان رسوبات سطحی را شسته و راز زیرین را آشکار کرده بود.

🔸یکی از مطالعات آزمایشی نشان داده که ردپای انسان مدرن در گل‌ولای، طی دو روز جزئیات خود را از دست می‌دهد و پس از چهار روز دیگر قابل‌شناسایی نیست. همین موضوع درباره ردپای پستانداران دیگر هم مشاهده شده است.

🗣باستان‌شناسان می‌گویند:
«هفت ردپای انسانی (هومینین) با اطمینان شناسایی شده‌اند. با توجه به شواهد فسیلی و باستانی از گسترش انسان خردمند (Homo sapiens) در سرزمین شام و عربستان در بازه زمانی ۱۳۰هزار تا ۸۰هزار سال پیش، و نیز نبود نئاندرتال‌ها در آن زمان در منطقه، ما نتیجه می‌گیریم که این ردپاها متعلق به انسان‌های خردمند اولیه بوده است. همچنین اندازه ردپاها با انسان خردمند بیشتر همخوانی دارد تا نئاندرتال‌ها.»

🔸پژوهشگران در پایان می‌گویند:
«نبود شواهد بیشتر باستان‌شناسی نشان می‌دهد که دریاچه الآثار تنها به‌طور گذرا توسط انسان‌ها مورد استفاده قرار گرفته است. این یافته‌ها نشان می‌دهد که استفاده از حاشیه این دریاچه، در دوره‌ای خشک از آخرین بین‌یخبندان، احتمالاً عمدتاً برای دسترسی به آب آشامیدنی بوده است.»

🔸احتمال دارد این گروه انسان‌های خردمند، در مسیر عبور از منطقه‌ای با اقلیم معتدل بوده‌اند، درست در آستانه‌ی یخبندان بعدی. این نکته همچنین توضیح می‌دهد که چرا ردپاهایشان با ردپای گروه‌های دیگر پوشانده نشده، دست‌کم تا زمانی که لایه‌ای تازه از رسوبات روی آن را نگرفته است.


🔺 @HistoriumClub 🔺

💠کشتار و غارت مردم شام(سوریه) به دست تیمور 💠



🔴بزرگان شهر (دمشق) مایوس و تسلیم شدند. با این حال شهر پایداری کرد اما بعد از مدتی به دست سپاهیان تیموری افتاد. تیمور بعد از سقوط شهر، ظلم هایی را که مردم دمشق در حق حضرت علی (ع) و خاندان او نموده بودند یادآوری کرد و اظهار داشت:

«چگونه خداوند بر چنین قومی بلا نفرستد و به عقوبت گرفتار نگرداند».


🟠پس قتل و غارت و کشتار را در شهر به راه انداخت و در بحبوحه این قتل و غارت و کشتار، حریق مدهشی(آتش سوزی) نیز در دمشق روی داد که قسمت اعظم شهر را از بین برد. عده زیادی از مردم سوختند و حتی مسجد بزرگ بنی امیه با هزاران فراری که در آن تحصن کرده بودند، طعمه شعله های آتش شد منار شرقی مسجد، خاکستر گشته و فرو ریخت و بدین سان دمشق بکلی سوخت و به تاراج رفت. سرانجام تیمور دستور داد، اسرای ولایات شام را آزاد سازند.


🟢ابن عربشاه که هنگام حمله تیمور به دمشق دوازده ساله بود و در این شهر به سر میبرد در کتاب خود شرح مفصلی را در مورد حمله تیمور به دمشق و قتل و غارت وی آورده است. او می نویسد: «آنگاه لشکریان را به غارت و تاراج آزاد کردند و به کشتن و سوختن و بریدن و دریدن آنچه بود فرمان دادند... بلای ناگهانی همه جا را فرا گرفت. فکرها نارسا و خردها ناتوان شد. گرد ماتم و اندوه در فضا پیچید.


🔵قسم به خدا که آن روزها نشان روز رستاخیز و نمودار آن وقت ساعت هول انگیز بود. تیمور از ارباب فضیلت و صنعت و هرکس که در فنی از فنون پارچه بافی، جامه دوزی، درودگری، سنگتراشی، بیطاری (دامپزشکی) پزشکی، خیمه دوزی، نقاشی، کمان سازی و امثال آن دستی داشت گروهی گرد آورده با سپاهیان خود به سمرقند فرستاد.


📚منبع

📘تاریخ تحولات سیاسی اجتماعی اقتصادی فرهنگی ایران در دوره تیموریان و ترکمانان، دکتر حسین جعفری،۱۳۸۸، ص ۳۶و۳۷


🌹@Historiumclub🌹

🔸وضع عراق عرب در اواخر عثمانی به نقل ویلیام پن کریسن آمریکایی🔸

بخش نخست
✍در بغداد و حوالی آن:
«حضور سربازان ترک در استان‌های تسخیر شده‌ی نزدیک بغداد مانند کشورهای مسیحی زیل یوغ سلطان، باوجود هم‌کیشی اعراب و ترک‌ها، مورد نفرت است.

🔺سربازان ترک پادگان یونیفرم‌های اروپایی بر تن دارند اما با عادات شرقی خود، آلوده و نامرتب به نظر می‌رسند، با بی‌کفایتی و به مثابه فاتحان شهری تسخیر شده ، در خیابان‌های بغداد، ظاهر می‌شوند.

🔺پیش از ورود ما، گروهی از سربازان ، به دلیل آنکه دستمزدشان به عنوان اضافه حقوق به افسران مافوق داده شده بود، قسمت‌هایی از بازار را غارت کرده بودند و تا جایی که فهمیدم، دولت هیچ اقدامی برای تنبیه این مجرمان انجام نداده بود.

🔺چند روز بعد، یکی از خدمتکاران ما که از خیابان اصلی بازار به خانه بازمی‌گشت توسط گروهی از سربازان دستگیر شد و دارایی‌های اندک ارزشمندش به یغما رفته بود، وی حتی فرصت نیافته بود که ابراز کند در خدمت اروپاییان است!»


📔ایران شرق بیدار، نوشته ویلیام پن کریسن، مترجم: دکتر محمد ابراهیم زارعی و دکتر مریم دهقانی، نشر دانشگاه بوعلی‌سینا، سال چاپ 1402، صفحه 156

🔺 @HistoriumClub 🔺

#موزه

🔺"خدای چهاردست در دیوارنگاره سغدی"🔺

✍نقاشی دیواری با عنوان "خدای چهار دست سغدی" (احتمالا ویشراوانا/Vaishravana؟)، که به «شاه شیاطین» نیز معروف است، همراه با زرهی بر تن، با تاجی بالدار و جمجمه‌ بر روی کلاهخود و شعله‌هایی که از شانه‌هایش بیرون زده است.

🔸مربوط به قرن ۵ تا ۸ میلادی. از شهر باستانی پنجه‌کند/پَنجَکِنت کشور تاجیکستان.


🏛نگهداری در: دوشنبه، موزه ملی تاجیکستان

🏛 @HistoriumClub 🏛

🔸وضع عراق عرب در اواخر عثمانی به نقل ویلیام پن کریسن آمریکایی🔸

بخش دوم
✍در مسیر کربلا و حوالی آن:

«قوانین دولت عثمانی خارج از شهرهایی که در آن مستقر هستند، وجهه چندانی ندارد و سایه‌ای بیش نیست، در بعضی از ایستگاه‌ها، سربازان و سواره نظام ترک را می‌دیدم، کسانی که از جاده‌های اصلی پاسداری می‌کردند یا حافظ امنیت مسافران بودند.

🔺در روستاهای بزرگ‌تر، سربازان ترک در بازارها پرسه می‌زدند و در هر پاسگاه نظامی، یک افسر پلیس و چند محافظ دیده می‌شد.
بعید است اعراب صحرا نگران شوند، زیرا مقامات ترک، آنان را در منازعات قبیله‌ای و کینه ورزی‌های قدیمی براساس قوانین شیخ قبلیه آزاد گذارده‌اند.

🔺با وجودی که اروپاییان و جهانگردان دیگر تحت حمایت ترک‌ها از آزار و اذیت‌هایی مانند کینه‌جویی و انتقام خونین در امان هستند، بنابراین، پیگیری خدمات پایگاهی، شایسته و عاقلانه است.


📔ایران شرق بیدار، نوشته ویلیام پن کریسن، مترجم: دکتر محمد ابراهیم زارعی و دکتر مریم دهقانی، نشر دانشگاه بوعلی‌سینا، سال چاپ 1402
📄صفحه 172

🔺 @HistoriumClub 🔺

#خبر

🔺اهمیت باستان‌شناسی در کشور ترکیه🔺

اردوغان: ترکیه در کشفیات باستان‌شناسی جهان پیشتاز است!


ادامه...👇

🔻 @HistoriumClub 🔻

✍رئیس‌جمهور ترکیه در سمپزیوم بین‌المللی باستان‌شناسی در آنکارا، با اشاره به بازگرداندن بیش از ۱۳ هزار اثر تاریخی به ترکیه، اعلام کرد ترکیه در عرصه اکتشافات باستان‌شناسی در سطح جهانی پیشتاز است.


🔸به گزارش خبرگزاری TRT Global، اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، روز چهارشنبه ۶ آگوست در سخنانی در سمپزیوم بین‌المللی باستان‌شناسی و افتتاحیه نمایشگاه عصر طلایی باستان‌شناسی که در مجتمع ریاست‌جمهوری در آنکارا انجام شد، تأکید کرد: ترکیه در زمینه اکتشافات باستان‌شناسی، چه در خشکی و چه در آب، در جهان پیشتاز است.

🔸وی همچنین اظهار داشت: کارشناسان ما ابتدا هر وجب از سرزمینمان را و سپس هر جایی که ترک‌ها قدم گذاشته‌اند را با دقت بررسی خواهند کرد و میراث‌فرهنگی ما را ثبت و مستندسازی می‌کنند.

🔸در این همایش، بیش از ۲۵۰ پژوهشگر از جمله ۲۹ کارشناس بین‌المللی حضور دارند و ۳۳ استاد دانشگاه، از جمله ۱۷ نفر از خارج از کشور، قرار است یافته‌های خود را ارائه دهند. همچنین مدیران حفاری از سراسر ترکیه نیز در این رویداد شرکت کرده‌اند.

🔸هم‌زمان با این سمپزیوم، نمایشگاه عصر طلایی باستان‌شناسی نیز گشایش یافت که در آن ۴۸۵ اثر از شهرهای باستانی مختلف برای نخستین‌بار در معرض دید عموم قرار گرفته‌اند. از جمله مهم‌ترین آثار این نمایشگاه، مجسمه برنزی امپراتور روم، «مارکوس اورلیوس» است که پس از ۶۵ سال به ترکیه بازگردانده شده است.

🔺برای مشاهده متن خبر🔺


▪️ @HistoriumClub ▪️

پ.ن: همچنین مقایسه‌ شود با اهمیت باستان‌شناسی در ایران...!

🔺ادای احترام اسکندر مقدونی به آرامگاه کوروش بزرگ🔺


✍ آریان مورخ رومی (۸۶_۱۶۰ پس از میلاد)، در کتاب «لشکرکشی اسکندر» روایت جالبی از نحوه برخورد اسکندر با آرامگاه کوروش دارد که در ادامه بخش‌هایی از آن را قرار خواهیم داد.

🔻 @HistoriumClub 🔻

📜«اسکندر از اهانتی که به آرامگاه کوروش، پسر کمبوجیه، شده بود اندوهگین شد؛ زیرا به گفته اریستوبولوس، او آرامگاه را در حال حفاری و غارت‌شده یافت.

🔸درون بنا، تابوتی زرین قرار داشت که پیکر کوروش در آن دفن شده بود و کنار تابوت، تختی با پایه‌های زرین و کوبیده‌شده با چکش دیده می‌شد. روی تخت، فرش‌های بافت بابل و رواندازهای ارغوانی گسترده شده بود. بر روی آن‌ها، یک ردای آستین‌دار مادی و دیگر تونیک‌های ساخت بابل قرار داشت.

🔸اریستوبولوس می‌افزاید که شلوار مادی و جامه‌هایی به رنگ سنبل (آبی متمایل به بنفش) نیز بر آن بود، همچنین لباس‌هایی ارغوانی و به رنگ‌های گوناگون دیگر، نیز گردنبندها، شمشیرها و گوشواره‌هایی از طلا و سنگ‌های قیمتی به هم پیوسته؛ و نزدیک‌شان میزی قرار داشت. در وسط تخت، تابوت حاوی پیکر کوروش آرمیده بود.

🔸نزدیک راه ورودی به آرامگاه، خانه‌ای کوچک برای مغان ساخته شده بود که نگهبانان آرامگاه بودند؛ وظیفه‌ای که از زمان کمبوجیه، پسر کوروش، نسل به نسل میان آن‌ها منتقل شده بود.

🔸بر آرامگاه کتیبه‌ای به خط پارسی نوشته شده بود که معنی آن چنین است:
«ای انسان، من کوروش، پسر کمبوجیه، بنیان‌گذار شاهنشاهی پارسیان و شاه آسیا هستم. از من این یادمان را دریغ مدار.»

🔸اسکندر، پس از فتح پارس، بسیار مشتاق بود که به آرامگاه کوروش وارد شود؛ اما دید که همه چیز جز تابوت و تخت از میان رفته است. حتی به پیکر شاه نیز بی‌حرمتی شده بود؛ درِ تابوت را کنده و جسد را بیرون افکنده بودند. کوشیده بودند تابوت را کوچک‌تر و قابل‌حمل‌تر کنند؛ بخشی از آن را بریدند و بخشی را کوبیدند، ولی چون موفق نشدند، آن را همان‌طور رها کردند.

🔸اریستوبولوس می‌گوید که از سوی اسکندر مأمور شد تا آرامگاه کوروش را مرمت کند، پیکر باقی‌مانده را دوباره در تابوت بگذارد، درِ تابوت را ببندد و بخش‌های آسیب‌دیده تابوت را بازسازی کند.

🔸اسکندر مغان نگهبان آرامگاه را دستگیر و شکنجه کرد تا اعتراف کنند که چه کسی این کار را کرده است، اما آنان هیچ اعترافی نکردند؛ نه درباره خود و نه دیگری. چون هیچ دلیلی برای دخالت آن‌ها به دست نیامد، اسکندر آنان را آزاد کرد.»


📚منبع
📘Arrian. The Anabasis of Alexander: Or, The History of the Wars and Conquests of Alexander the Great. Translated by E. J. Chinnock, 1884.
📄P 365-367

🔺 @HistoriumClub 🔺

💠تأثیر نغمه ها و بزمهای ایرانی در اعراب💠



🔴اعراب نغمه های خود را از ایرانیان اقتباس کردند و اشعار خود را بدان نغمه ها سرودند. ایرانیان در الحان عرب تأثیر بسیار مهمی داشتند. بزمهای ایرانی نیز اثر فوق العاده زیادی بر اعراب گذاشت. زیرا بزمهای ایرانی منحصر به موسیقی نبود بلكه در واقع حكم يك محفل ادبی را داشت.


🟠 در آن بزمها اشعاری سروده میشد. این اشعار را با موسیقی تطبیق میدادند.علاوه بر آن خود مجالس ادبی نتایج بسیار مهمی داشت زیرا در این مجالس داستانهای ادبی و نطق های شیرین و بیانات بلیغ و نکات مهمه و روایات فکاهی نقل میشد. شعرا و فضلا در آن محل باهم مسابقه میدادند.


🟢مایه های فضل و ادب را هر يكي به يك نحو و رنگ خاصی عرضه میداشتند.و بدین نحو در نزد بزرگان قرب و منزلتی می یافتند.مجالس انس و بزمهای ایرانی در تهذیب شعر و ایجاد ادب و برانگیختن قریحه و انشاء سرود دارای اثر مهمی بود.



📚منبع


📕سهم ایران در تمدن جهان، حمید نیر نوری، ۱۳۷۴، ص ۴۹۴ و ۴۹۵

📙پرتو اسلام، احمد امین مورخ مصری، ترجمه عباس خلیلی، ص ۱۴۸ و ۱۴۹و ۱۵۰


🌹@HistoriumClub🌹

💠تأثیر عمیق ادب پارسی بر عربی از نگاه احمد امین استاد مصری💠



✨آقای احمد امین استاد مصری مینویسد : « شاید شما هم مانند من معتقد شده باشید که ادب پارسی ادب عرب را به رنگ خود در آورده و صورت نوینی به آن بخشیده است. »


📚منبع

📕سهم ایران در تمدن جهان، حمید نیر نوری، ۱۳۷۴، ص ۴۹۵

🌹@HistoriumClub🌹

💠تاثیرات فکری فرهنگی ایرانیان در ادبیات عرب در زمان آل بویه(بخش یکم)💠



🔴تا قرن چهارم وضع بدین منوال بود که شاعران و  نویسندگان ایرانی که به عربی شعر میسرودند و نویسندگی میکردند گاهی در اشعار و نوشته های خود، افکار ایرانی را بکار میبردند. با اینکه تا این زمان افکار و ادب ایرانی تاحد زیادی در ادب عرب اثر کرده بود، اساس شعر و نثر عربی به همان وضع سابق باقی بود و علماء ادب به خود حق نمیدادند جز به شعر و نثر عصر جاهلیت و آثار مربوط به قرن اول و دوم هجری به اثر دیگری استشهاد کنند.


🟠در نتیجه تأثیر شدید فکر ذوق ایرانی اوضاع ادب عربی دگرگون شد از این پس تا مدتی دراز ، زمامداران ادبیات عرب کسانی بودند که از ایران برخاسته و در شهرهای ایران نزد استادان ایرانی درس خوانده بودند.اينك نمونه هایی از تأثیر فکر ایرانی در ادب عرب که معلول تحول فکری مزبور میباشد ذکر میگردد.


🟢۱.بزرگداشت پادشاه


✨تعظیم و بزرگداشت پادشاهان يك رسم باستانی ایرانی است که در طول تاریخ ایران معمول بوده است و اشعار و ادب فارسی حاکی از این رسم باستانی میباشد، در زمان آل بویه این موضوع در ادب و زبان عرب نیز شیوع یافت و شاعران و نویسندگان زبردستی از قبیل ابراهیم صابی و ابوالقاسم زعفرانی و متنبی در این زمینه اشعار بسیار نغز و پرمعنائی سروده اند که ثعالبی قسمتی از آنها را در یتیمه الدهر ذکر کرده است و در دیوانهای شعر او کتب ادب نمونه های بسیاری از آن یافته میشود.


📚منبع


📗شاهنشاهی عضدالدوله دیلمی، علی اصغر فقیهی، ۱۳۴۷، ص۲۸۳ تا ۲۸۷


🌹@Historiumclub🌹