O‘zbekiston–Mo‘g‘uliston biznes forumi: agrar hamkorlik yanada kengaymoqda

Ayni vaqtda rasmiy tashrif bilan Mo‘g‘ulistonda bo‘lib turgan Qishloq xo‘jaligi vaziri Ibrohim Abdurahmonov boshchiligidagi O‘zbekiston delegatsiyasi Ulan-Bator shahrida o‘tkazilayotgan O‘zbekiston–Mo‘g‘uliston biznes forumida faol ishtirok etmoqda.

Tadbir avvalida Qishloq xo‘jaligi vaziri o‘rinbosari Jamshid Abduzuhurov so‘zga chiqib, ikki davlat o‘rtasidagi agrar sohadagi hamkorlik loyihalariga to’xtalib o’tdi. Jumladan, u ilm-fan, seleksiya, kadrlar tayyorlash hamda texnologik innovatsiyalar yo‘nalishlarida olib borilayotgan izchil izlanishlar va qo‘shma loyihalar haqida ma’lumot berdi.

Qayd etish lozim, ikki mamlakat qishloq xo’jaligi yo’nalishidagi hamkorlikning iqtisodiy samaradorligi tobora otib bormoqda. Masalan, 2024-yil yakuniga ko‘ra o‘zaro savdo hajmi $8,8 mln.ni tashkil etib, 2023-yilga nisbatan 29 foizga o‘sgan. 2025-yilning dastlabki 5 oyida bu raqam $6 mln.ga yetgan. Eksportda qandolat mahsulotlari, uzum va yong‘oq ustunlik qilsa, importda go‘sht, chorvachilik va sabzavotlar asosiy o‘rinni egallamoqda.

Shuningdek, 2024-yil 24-iyun kuni ikki mamlakat Qishloq xo‘jaligi vazirliklari o‘rtasida Qishloq xo‘jaligi va oziq-ovqat sohasida hamkorlik va Veterinariya va chorvachilik bo‘yicha hamkorlik bitimlari ham imzolangan. Bundan tashqari, ichak mahsulotlari va parranda tuxumi eksport-importiga oid veterinar sertifikatlar ishlab chiqildi va davlat rahbarlari ishtirokida mazkur hujjatlar rasman imzolandi.

Qolaversa, qurg‘oqchil yaylovlar sharoitiga moslashtirilgan qo‘y va echkilarni seleksiya qilish bo‘yicha hamkorlikda qo‘shma ishlar olib borilmoqda. Allaqachon 100 ming bosh jonivordan 7,1 ming bosh olib kelingan, ularning soni qisqa muddatda 13 mingdan oshdi. Tashkent davlat agrar universiteti hamda Mo‘g‘uliston milliy qishloq xo‘jaligi universiteti o‘rtasida tajriba almashish va yaylov boshqaruvi bo‘yicha hamkorlik yo‘lga qo‘yilgan.

Ikki mamlakat o‘rtasidagi ushbu keng qamrovli agrar hamkorlik loyihalarining rivovlanib borishi nafaqat qishloq xo‘jaligi sohasini, balki ikki davlat iqtisodiyotini barqarorlashtirish, oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash va ilmiy-innovatsion taraqqiyotni jadallashtirishda katta ahamiyat kasb etadi.

Aynan bugun bo‘lib o‘tayotgan O‘zbekiston–Mo‘g‘uliston biznes forumi esa ushbu hamkorlik yo‘nalishlarining kengayishiga, ularni amaliy natijalarga yo‘naltirishga va ikki xalq farovonligiga xizmat qiluvchi yangi bosqichga ko‘tarilishiga munosib hissa qo‘shishi shubhasizdir.

O‘zbekiston – Mo‘g‘uliston: istiqbolli loyihalar sari dadil qadam

Qishloq xo‘jaligi vaziri Ibrohim Abdurahmonov Mo‘g‘uliston Respublikasiga amalga oshirgan rasmiy tashrifi davomida Mo‘g‘uliston Oziq-ovqat, qishloq xo‘jaligi va yengil sanoat vaziri Jadamba Enxbayar bilan uchrashdi.

Samimiy ruhda kechgan muloqotda, dastlab ikki davlat o‘rtasidagi agrar sohadagi hamkorlik loyihalarining joriy holati muhokama qilindi. Jumladan, ilm-fan, seleksiya ishlari, kadrlar tayyorlash hamda texnologik innovatsiyalar yo‘nalishlarida olib borilayotgan izchil izlanishlar borasida fikr almashildi.

Vazir Ibrohim Abdurahmonov suhbat chog‘ida chorvachilik va o‘simlikshunoslik sohalarida hamkorlikda qator muvaffaqiyatli loyihalar amalga oshirilayotganini ta’kidladi. Bugungi kunga kelib, Mo‘g‘ulistondan 7 mingdan ortiq “Bayad” zotli qo‘ylar olib kelingan bo‘lib, ular mamlakatimiz iqlimiga muvaffaqiyatli moslashdi va hozirda soni 13,5 ming boshdan oshdi.

Bundan tashqari, Mo‘g‘ulistonning 20 dan ortiq cho‘l hududlariga moslashgan ozuqa o‘simliklari urug‘lari ham olib kelingan bo‘lib, ular ayni paytda Navoiy viloyatining tabiiy yaylovlarida sinovdan o‘tkazilmoqda. Bu esa uzoq muddatli seleksiya va naslchilik ishlarida muhim qadam hisoblanadi.

Yana bir muhim jihat – O‘zbekistonda mo‘g‘ulistonlik mutaxassislar uchun malaka oshirish, ilmiy-tadqiqot va akademik mobillik dasturlari joriy etilmoqda. Jumladan, 50 nafar o‘zbekistonlik talaba Mo‘g‘ulistonda, 10 nafar mo‘g‘ul professori esa Samarqandda amaliyot o‘taydi.

Shuningdek, uchrashuvda ikki tomonlama yangi yo‘nalishlardagi hamkorlik rejalari yuzasidan ham muhim kelishuvlarga erishildi. Mo‘g‘ulistonning qishloq xo‘jaligi sektori — ayniqsa, sug‘oriladigan yerlar maydonining atigi 1% (100 ming gektar) ni tashkil etishi — bu boradagi imkoniyatlarning deyarli foydalanilmayotganini ko‘rsatdi.

Shu bois, O‘zbekiston tomoni o‘zining ilg‘or tajribasini bu sohalarda o‘rtoqlashishga tayyorligini bildirdi. Aynan shunday yondashuv doirasida Mo‘g‘uliston bilan sabzavot, poliz, kartoshka, g‘alla mahsulotlarini iqlimlashtirish, yetishtirish va seleksiya qilish bo‘yicha kelishuvga erishildi.

Ilk bosqichda 15 ta ekin navidan iborat namunalar sinov tariqasida yuboriladi. Sinov natijalari muvaffaqiyatli chiqsa, eksport hajmini 200 ming dollargacha yetkazish rejalashtirilmoqda. Shuningdek, “O‘zbekiston–Mo‘g‘uliston Do‘stlik bog‘i”ni barpo etish doirasida 5 gektarlik hudud uchun 10 ming dona sovuqqa chidamli mevali va rezavor ko‘chatlar yetkazib beriladi.

Sug‘orish texnologiyalari bo‘yicha ham muhim kelishuvlarga erishildi: kamida 10 gektar maydonda suv tejovchi texnologiyalarni joriy etish uchun 25 ming dollarlik texnologik yordam ko‘rsatiladi. Loyiha doirasida Mo‘g‘uliston suv xo‘jaligi vakillari O‘zbekistonga tashrif buyuradi.

Uchrashuvda “Yashil makon” dasturi va Mo‘g‘ulistonning 2030 yilgacha 1 milliard daraxt ekish tashabbusini uyg‘unlashtirish yuzasidan ham aniq choralar belgilandi. Shu bilan birga, 100 ming bosh qo‘y va echkini yangi logistika yo‘lagi – Mo‘g‘uliston–Xitoy–Qirg‘iziston–O‘zbekiston koridori orqali yetkazish bo‘yicha rejalar ishlab chiqilmoqda.

Uchrashuv yakunida tomonlar barcha ustuvor yo‘nalishlarda qator istiqbolli loyihalar ijrosini ta’minlash, hamkorlikni sifat jihatidan yangi bosqichga olib chiqish va amaliy natijalarga erishish yuzasidan kelishib oldilar. Shuningdek, kelgusi rejalar aniq chora-tadbirlar asosida belgilab olindi.