Telegram Web Link
اطلاعیه
زمان ۴۷امین دوره مسابقه ریاضی کشور تغییر می‌کند. لطفا سرپرستان محترم تیم‌ها اقدام به خرید بلیط نکنند. تاریخ جدید برگزاری مسابقه به زودی اعلام خواهد شد.

#47th
@SCoIMS
نقدی بر اصلاح آموزش ریاضی با توسل به رویکرد اگر و تنها اگری و پیشنهادی متفاوت

منوچهر ذاکر

در خصوص مطلب منتشره در کانال انجمن ریاضی و سوال و پیشنهاد آقای دکتر کرمزاده که به درستی نگران آموزش ریاضی در کشور هستند، مطالبی را به عرض می‌رسانم.

در ذهن بشر، به یاد آوردن قضیه‌های ریاضی در مقایسه با ارائه مثال‌های نقض بسیار ساده‌تر است. علت این موضوع اینست که صورت قضیه‌ها بطور مداوم در ذهنِ ریاضی‌کاران تکرار می‌شوند و در نتیجه تبدیل به بسته‌های اطلاعاتی آماده در حافظه بلند مدت شده بنحوی‌که با کمترین سرنخ تداعی می‌شوند. وضعیت در مورد مثال‌های نقض متفاوت است. بسیاری از مثال‌های نقض را که قبلاً در تحصیل یا پژوهش یاد گرفته‌ایم اکنون فراموش کرده‌ایم. مثال‌های نقض در ذهن (بجز موارد مشهور) به مراتب کمتر تکرار می‌شوند. آنها در ذهن آماده نیستند بلکه باید با کاوش ذهنی پیدا شوند.

اگرچه اینجانب با قسمتی از نظرات ارائه شده آقای دکتر کرمزاده در مورد رویکرد اگر و تنها‌ اگری موافق هستم ولی باور ندارم تجویز معیار اگر و تنها اگر در کار ریاضی به معنای اولویت دادن به گزاره‌های به صورت اگر و تنها اگر، تاثیر مثبت و مطلوبی برای آموزش ریاضی و کار پژوهشی داشته باشد.

این فرهنگ درستی است که بعد از آموختن یک قضیه ریاضی از خود یا محصلین بپرسیم آیا همه مفروضات قضیه، به نحو موثر در اثبات قضیه استفاده شده‌اند؟ دو شق ایجاد می‌شود. یا تلاش می‌کنیم قضیه را با مفروضات کمتر اثبات کنیم و یا مثال‌های نقضی پیدا کنیم حاکی از اینکه حکم قضیه با مفروضات کمتر برقرار نیست.

گرچه باید فرهنگ آموزشی و پژوهشی فوق را ترویج کرد ولی از طرف دیگر اهرمی وجود دارد که پژوهشگران ریاضی را مشتاق به پیروی از این قاعده می‌کند. این اهرم، اقتضائات و الزامات پژوهشی است. در یک کار پژوهشی، اگر مثال‌هایی پیدا کنیم که قضیه الف با مفروضات کمتر را باطل کند، خود، نتیجه‌ای جدید است که می‌تواند به مقاله اضافه شود. برعکس، اثبات درستی قضیه الف با مفروضات کمتر می‌تواند بعنوان حدسیه یا مسئله‌ای جدید به مقاله اضافه شود. بنابراین یک هنجار پژوهشی وجود دارد که بررسی برعکس قضیه‌ها و جستجوی مثال‌های نقض را توصیه می‌کند.

یافتن روشی برای اصلاح آموزش ریاضی رایج در ایران در مطالب دکتر کرمزاده مستتر است. با این هدف، خوانندگان را به بخش دوم مقاله "ﻧﮑﺘﻪ‌هایی درباره آموزش و پژوهش در جامعه ریاضی ایران" منتشره در شماره ۱۵۱ خبرنامه انجمن ریاضی (بهار ۱۳۹۶) ارجاع می‌دهم. جهت ارتقاء توان ذهنی محصلین ریاضی، پیشنهاد مقاله فوق روی اصلاح شدید نحوه امتحانات ریاضی استوار است. خواستن اثبات قضیه‌های ریاضی در امتحان، محصلین را به حفظ کردن آنها بدون درک صحیح و تشریح اثبات سوق می‌دهد. امتحانات ریاضی بایستی بجای اثباتِ قضیه‌ها روی ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺣﻞ ﻧﺸﺪه و اﺑﺘﮑﺎری ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺷﻮﻧﺪ. حتی اﮔﺮ اﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋل ساده و ﯾﺎ ﺣﻠﺸﺎن ﮐﻮﺗﺎه ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ﺟﻨﺒﻪ اﺑﺘﮑﺎری و ﻧو بودن آنها رعایت شود. پیشنهاد کرده‌ام بجای کل اثبات، بخشی از احکام کوچکتر داخل اثبات قضیه در امتحان خواسته شود. با اصلاح امتحانات به این نحو، خلاقیت و ابتکار محصلین ریاضی افزایش خواهد یافت. قطعاً سوالات در خصوص اینکه آیا برعکس فلان قضیه‌ یا درستی آن با مفروضات کمتر برقرار است یا خیر نیز تلاش فکری موثر و مفیدی در ریاضی‌آموزی است که فراتر از حفظ قضیه و یا صرفاً تحقیق درستی آنست. از اینگونه سوالات نیز بهتر است در امتحانات استفاده شود.

اگر رویکرد اگر و تنها اگری به معنای توصیه به یافتن قضیه‌ها بصورت اگر و تنها اگر و اولویت دادن به اینگونه گزاره‌ها تعبیر شود، این رویکرد محتمل است فعالیت ریاضی را به شرح زیر مسدود کند. عمده گزاره‌های ریاضی یا به صورت توصیفی (descriptive) و یا به صورت مشخص‌سازی (characterization) هستند. گزاره‌های نوع دوم صورت اگروتنهااگری دارند ولی گزاره‌های توصیفی چنین نیستند. صورت عکس برای بسیاری از گزاره‌های توصیفی، قابل تعریف نیست و از لحاظ معنا و سمانتیکِ ریاضی دارای ایراد است. به ازای هر y اگر y فلان جور شی ریاضی باشد آنگاه p(y). در واقع p(y) فقط برای اشیا y تعریف شده است. بعنوان مثال، در هر گراف تعداد راس‌ها از درجه فرد عددی زوج است. عکس این حکم به لحاظ سمانتیک ایراد دارد. علاوه بر این موضوع در بسیاری مواقع گزاره‌های توصیفی بخاطر توصیف ناب و خلاقانه‌ای که ارائه می‌دهند ارزشمند هستند، فارغ از اینکه عکس‌شان برقرار است یا خیر. اگر تلاش کنیم آنها را به گزاره‌های مشخص‌سازی تبدیل کنیم علاوه بر اینکه روند شناخت اشیا ریاضی را مختل می‌کند بسیار محتمل است به نتیجه‌ای نیز نیانجامد. البته باید اذعان کرد که یکی از روش‌های حصول گزاره‌های مشخص‌سازی، آغاز از گزاره‌ای توصیفی با تعداد مفروضات کافی و یافتن توصیف‌های کامل‌تر برای اشیا ریاضیِ صادق در آن مفروضات است تا به یک مشخص‌سازی بیانجامد.
ویتالی برگلسون مدال استفان باناخ را دریافت کرد
ویتالی برگلسون مدال استفان باناخ را دریافت کرد


آکادمی علوم لهستان مدال استفان باناخ سال 2024 را به پروفسور ویتالی برگلسون به خاطر پژوهش‌ها و فعالیت‌های برجسته‌اش در نظریه ارگودیک، نظریه رمزی و نظریه اعداد ترکیبیاتی اعطا کرده است. این مدال که در سال 1992 به مناسبت صدمین سالگرد تولد استفان باناخ تأسیس شد، به افرادی با دستاوردهای استثنایی در توسعه علوم ریاضی اعطا می‌شود.

صفحه مدال استفان باناخ در موسسه ریاضیات آکادمی علوم لهستان:
https://www.impan.pl/en/activities/awards/the-stefan-banach-medal

ویتالی برگلسون استاد برجسته دانشگاه ایالتی اوهایو، ایالات متحده آمریکا است که بیشتر به خاطر کارش در زمینه تلاقی نظریه ارگودیک، نظریه رمزی و نظریه اعداد ترکیبیاتی شناخته می‌شود. کار او بخش زیادی از برنامه‌ای را که با اثبات قضیه زمردی توسط استادش فرشتنبرگ (برنده جایزه آبل 2020) آغاز شده بود، گسترش داد و به تعریف حوزه «نظریه رمزی ارگودیک» کمک کرد. آثار و ایده‌های برگلسون تأثیر شگرف و عمیقی بر وجوه مشترک حوزه‌های یادشده ایجاد کرده؛ به‌طوری که در طول بیست سال گذشته، پیشرفت‌های چشمگیری در این حوزه‌ها حاصل شده که منجر به حل حدس‌های دیرینه گردیده است.

مراسم اهدای مدال استفان باناخ در 24 ژوئن 2025 در موسسه ریاضیات آکادمی علوم لهستان در جریان کنفرانس «چشم‌اندازهایی بر نظریه ارگودیک و تعاملات آن» برگزار شد. این کنفرانس جهت بزرگداشت برگلسون و آثار وی در 23 الی 27 ژوئن 2025 برگزار گردید که با سخنرانی افراد تاثیرگذار در حوزه نظریه ارگودیک و برخی از شاگردان برجسته برگلسون همراه بوده است.


میثم جعفری

@IranianMathematicalSociety
فراخوان جایزه شفیعیها
@IranianMathematicalSociety
کرک‌ و پر ۳۰ ریاضیدان برتر دنیا ریخت

در اواسط ماه مه ۲۰۲۵، یک نشست محرمانه با حضور ۳۰ نفر از برجسته‌ترین ریاضی‌دانان جهان در برکلی کالیفرنیا برگزار شد. هدف این گردهمایی، آزمایش توانایی یک مدل زبان بزرگ (LLM) به نام o4-mini در حل مسائل دشوار ریاضی بود؛ مسائلی که بسیاری از آن‌ها در سطح دکتری یا بالاتر طراحی شده بودند. این مدل که توسط OpenAI توسعه یافته، برخلاف نسل‌های پیشین، توانایی استدلال و استنتاج عمیق‌تری دارد.

برای ارزیابی دقیق، سازمان غیرانتفاعی Epoch AI مجموعه‌ای از ۳۰۰ پرسش منتشرنشده در سطوح مختلف طراحی کرد. o4-mini موفق شد حدود ۲۰ درصد از آن‌ها را حل کند. در نهایت، برای تسریع روند، یک رویداد حضوری دو روزه برگزار شد که طی آن ریاضی‌دانان سعی کردند مسائلی طراحی کنند که این مدل قادر به حل آن‌ها نباشد. به هر مسأله حل‌نشده ۷۵۰۰ دلار پاداش تعلق می‌گرفت.

با وجود تلاش‌ها، o4-mini بارها توانست مسائل پیچیده را با دقت و حتی لحنی طنازانه حل کند. برای نمونه، در مواجهه با یکی از سؤالات دشوار نظریه اعداد، ابتدا به منابع مرتبط پرداخت، سپس نسخه‌ای ساده‌شده از مسأله را حل کرد و در نهایت پاسخ صحیحی برای نسخه اصلی ارائه داد.

در پایان، تنها ده مسأله توانستند مدل را شکست دهند. ریاضی‌دانان از سرعت و دقت این مدل شگفت‌زده شدند. برخی آن را با یک دانشجوی دکتری فوق‌العاده قوی مقایسه کردند که می‌تواند ظرف چند دقیقه کاری انجام دهد که برای انسان هفته‌ها زمان می‌برد. با این حال، نگرانی‌هایی نیز مطرح شد؛ از جمله اعتماد بیش از حد به نتایج مدل و تأثیر اثبات با ترساندن که به دلیل لحن قاطع آن ممکن است باعث شود افراد بدون بررسی دقیق، پاسخ را بپذیرند.

🚀 @ofoghroydadd

مشروح‌گزارش

پانوشت:

«اثبات با ترساندن» (proof by intimidation) یک اصطلاح طنزآمیز و انتقادی در فضای دانشگاهی و علمی است. این عبارت به حالتی اشاره دارد که شخصی - مثلاً یک استاد، پژوهشگر یا حتی هوش مصنوعی- یک ادعا یا اثبات را با چنان اعتماد به نفس، لحن قاطع، و اصطلاحات پیچیده‌ای ارائه می‌کند که شنونده جرئت نمی‌کند آن را زیر سؤال ببرد، حتی اگر خودش آن را به‌درستی نفهمیده باشد.

در اصل، به جای این‌که اثبات منطقی، شفاف و قابل پیگیری باشد، فقط به دلیل «مرعوب شدن مخاطب» پذیرفته می‌شود.

در این مقاله، ریاضیدان یانگ هوی هه با کنایه می‌گوید که مدل o4-mini از این روش استفاده می‌کند؛ یعنی جواب‌هایی آن‌قدر قاطع، سریع و پیچیده می‌دهد که باعث می‌شود انسان‌ها در برابرش عقب‌نشینی کنند، حتی اگر دقیقاً نفهمیده باشند چرا جواب درست است.
🔥المپیاد ریاضی هم‌زمان ۱۴۰۴🔥
مسابقه‌ای به سبک IMO، ولی این بار تو هم می‌تونی شرکت کنی!

فقط چند ساعت بعد از برگزاری شصت و ششمین المپیاد بین‌المللی ریاضی در استرالیا، با همان سؤال‌ها و با همان بارم‌بندی!

🎯 برای کی هست؟
هرکی که عاشق چالش ریاضیه! دانش‌آموز، دانشجو، معلم، یا حتی اگه فارغ‌التحصیل هم باشی، مهم نیست!

💡 چی بهت می‌ده؟
- حسابی ذهنت رو به چالش بکش با سوالای سطح جهانی!
- ببین تو دنیا چه جایگاهی داری بین ۶۰۰ شرکت‌کننده از ۱۰۰ کشور!
- شاید استعدادت کشف شه و راهت برای المپیاد جهانی باز بشه!
- رایگانه! پس هیچ بهونه‌ای نداری!

چه زمانی؟
📅 ۲۴ و ۲۵ تیرماه
(دو روز پرچالش!)
📍 کجا؟ توی خونه، زیر کولر، راحت و برخط!

🚀 چه‌طور ثبت‌نام کنم؟
۱. برو به:

https://lms2.sampad.gov.ir

۲. نام کاربری = کد ملی (ساده‌تر از این نمی‌شه!)
۳. کلیک کن و قهرمانی رو شروع کن!

دیر نکن، فرصت محدوده!
#المپیاد_ریاضی_همزمان
#چالش_فکری

📌 پ.ن: اگه فکر می‌کنی ریاضیت خوبه، این‌جا می‌تونی ثابتش کنی! 🏆


@SCoIMS
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
مسابقه ریاضی دانشجویی ایران
خبر فوری 🔊🔊🚨🚨🗞🗞👨‍🎓👩‍🎓 چهل و هفتمین مسابقه دانشجویی ریاضی ایران از ۲۶ تا ۳۰ مرداد ۱۴۰۴ به میزبانی دانشگاه بوعلی سینای همدان برگزار می‌شود. #47th @SCoIMS
ورود تیم‌ها در روز ۲۶ام و برگزاری آزمون در روزهای ۲۷ و ۲۸ام مرداد خواهد بود.
روز ۲۹ام رسیدگی به اعتراضات و روز پنجشنبه ۳۰ مرداد مراسم اختتامیه برگزار خواهد شد.

#47th
@SCoIMS
دانش‌آموزان کشورمان در شصت و ششمین المپیاد جهانی ریاضی ۲۰۲۵ که به میزبانی استرالیا برگزار شد، بار دیگر افتخاری ارزشمند برای ایران رقم زدند.
تیم ملی المپیاد ریاضی جمهوری اسلامی ایران با کسب دو مدال طلا، سه نقره و یک برنز جایگاه خود را در میان برترین‌های جهان تثبیت کرد و بین ۱۱۰ کشور در جایگاه دوازدهم قرار گرفت که نسبت به سال گذشته که جایگاه نوزدهم را داشتیم، جایگاه بالاتری را کسب کرد. مهدی آقاجانلو و بردیا خوش‌اقبال، مدال طلای جهانی را از آن خود کردند. محمدسجاد معماری، محمدرضا عطاران‌زاده و امیرحسین زارعی موفق به کسب مدال نقره شدند و پارسیا تجلایی نیز مدال برنز را به گردن آویخت.

چند روز پیش نیز تیم شش‌نفره المپیاد ریاضی جمهوری اسلامی ایران با شرکت در کمپ آموزشی رقابتی چین توانست در میان ۳۲ کشور شرکت‌کننده، به‌طور مشترک با کشور قزاقستان، جایگاه دوم این رقابت علمی معتبر را از آن خود کند. برای اطلاعات بیشتر لینک زیر را کلیک کنید: https://www.imo-official.org/country_individual_r.aspx?code=IRN
🔴 به اطلاع علاقمندان عزیز می‌رساند که خبرنامه انجمن ریاضی ایران شماره 182 بهار ۱۴۰۴ منتشر شد
https://fa.ims.ir/2025/07/22/newsletter182/
🔴 در ۱۷ سالگی، هانا کایرو، یک راز بزرگ ریاضی را حل کرد. 🔶مسئله، نسخه ساده شده‌ای از حدس میزوهاتا-تاکه‌اوچی بود. ژانگ، استاد هانا، این مسئله را به‌عنوان یک تمرین ساده در یکی از تکالیفش قرار داده بود، به این امید که دانش‌آموزان را به تمرین تکنیک‌های پیشرفته در یکی از حوزه‌های عمیق ریاضیات تشویق کند. این تکلیف همچنین شامل یک بخش اختیاری بود که از آن‌ها می‌خواست بررسی کنند آیا اثباتی که برای حالت ساده‌شده پیدا کرده‌اند، می‌تواند به فرمول‌بندی‌های پیچیده‌تر مسئله نیز تعمیم یابد یا خیر.

کایرو مجموعه مسائل را حل کرد و دعوت ژانگ را برای ادامه تفکر پذیرفت. به نظر او، دنبال کردن یک ایده تا جایی که پیش می‌رفت، امری طبیعی بود. او گفت: «چرا باید دست می‌کشیدم؟»

حدس میزوهاتا-تاکه‌اوچی مسئله‌ای در آنالیز هارمونیک است؛ حوزه‌ای که چگونگی ترکیب توابع از اجزای موج‌مانند را بررسی می‌کند. در مورد این خبر در شماره بعدی خبرنامه انجمن ریاضی بیشتر خواهیم خواند.
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
Photo from Mehrdad Namdari
با نهایت تأسف و تأثر، درگذشت استاد گران‌قدر،
جناب آقای دکتر حمید تولایی
را به جامعه علمی کشور، به‌ویژه جامعه ریاضی، همکاران محترم، شاگردان ایشان و خانواده محترم‌شان تسلیت عرض می‌نماییم.

دکتر تولایی از استادان پیشکسوت و تأثیرگذار دانشکده ریاضی و علوم کامپیوتر دانشگاه علم و صنعت ایران بودند که عمر پربار خود را صرف آموزش، پژوهش و تربیت نسل‌های متعدد از دانش‌پژوهان کردند. بی‌تردید، خدمات علمی و اخلاق والای ایشان در ذهن و دل همگان ماندگار خواهد بود.

روحشان شاد و یادشان گرامی باد.
انجمن ریاضی ایران
@IranianMathematicalSociety
2025/10/23 06:11:35
Back to Top
HTML Embed Code: