📌 دیوان بین‌المللی دادگستری (ICJ) قرار است در روز ۲۳ ژوئیه نظر مشورتی خود را درباره تعهدات دولت‌ها نسبت به تغییرات اقلیمی صادر کند. این فرایند حاصل تلاش‌های خستگی‌ناپذیر دانشجویان جزایر اقیانوس آرام برای مقابله با تغییرات اقلیمی (PISFCC)، جوانان جهان برای عدالت اقلیمی (WY4CJ) و گروهی از کشورها به رهبری وانواتو 🇻🇺 است. قطعنامه درخواست این نظر مشورتی در تاریخ ۲۹ مارس ۲۰۲۳ با اجماع در مجمع عمومی سازمان ملل🇺🇳 تصویب شد.

⚠️ انتظار میرود دیوان فردا تعهدات دولت‌ها در زمینه اقدام اقلیمی را از جمله پاسخ‌گویی به زیان و خسارت (Loss and Damage) روشن کند و نیز لزوم ارائه حمایت‌های مالی متناسب با نیاز کشورهای در حال توسعه را مورد تأکید قرار دهد. این نیازها برای سال ۲۰۲۵ بین ۱۲۸ تا ۹۳۷ میلیارد دلار برآورد شده و محاسبات جدید نشان می‌دهد که سالانه حدود ۷۲۴.۴۳ میلیارد دلار نیاز خواهد بود.

📜 این نظر مشورتی در ادامه‌ی دو رأی مشورتی مهم دیگر صادر می‌شود:

▪️ مه ۲۰۲۴: دیوان بین‌المللی حقوق دریاها (ITLOS) در پاسخ به درخواست کشورهای جزیره‌ای کوچک، اعلام کرد که دولت‌ها طبق کنوانسیون حقوق دریاها موظف‌اند انتشار گازهای گلخانه‌ای از فعالیت‌های دریایی را کاهش داده و محیط زیست دریایی را در برابر آثار تغییر اقلیم، از جمله اسیدی شدن اقیانوس‌ها، حفظ کنند.

▪️ ژوئیه ۲۰۲۵: دیوان آمریکایی حقوق بشر (IACHR) در پاسخ به درخواست شیلی و کلمبیا، اعلام کرد دولت‌ها بر اساس حقوق بشر بین‌الملل، موظف‌اند خسارات اقلیمی را پیشگیری، جبران و پاسخ‌گویی مؤثر داشته باشند. این شامل تنظیم مقررات شرکت‌ها، تضمین دسترسی به عدالت، و مشارکت عمومی در تصمیم‌گیری است.

⚖️ این سه نظر مشورتی تاریخی می‌توانند مبنایی حقوقی برای اقدام اقلیمی، تأمین مالی زیان و خسارت، و افزایش پاسخ‌گویی دولت‌ها ایجاد کنند. همچنین به دادخواهی اقلیمی بین‌المللی کمک کرده و فشار بر دولت‌ها برای جلوگیری، کاهش و جبران خسارات اقلیمی را افزایش خواهند داد.
برای نمونه، در پرونده‌ی Lliuya v. RWE دادگاه آلمان اعلام کرد که شرکت‌های بزرگ آلاینده می‌توانند بابت آثار تغییر اقلیم بر اساس حقوق مدنی آلمان مسئول شناخته شوند.

📺 چگونه رأی را دنبال کنیم؟

▪️ قرائت نظر مشورتی توسط ریاست دیوان، ۱۶:۰۰ تا ۱۸:۳۰ به وقت ایران🇮🇷به صورت زنده از طریق همین لینک پخش خواهد شد.

@law_academia | Website | Instagram | Linkedin | Castbox | Youtube

تیم موت‌کورت دانشگاه علامه طباطبائی🇮🇷 در نخستین تجربه حضور خود در رقابت معتبر جهانی موت‌کورت نورمبرگ🇩🇪 ۲۰۲۵، موفق شد در مرحله کتبی این مسابقات جایگاهی درخور توجه کسب کند. این تیم که متشکل از فاطمه فقیه، فاطمه امینی، مبینا مظاهری، مهسا طایفی و ارشیا مرادی است و با هدایت مربی خود، امیربهادر میربلوچ، ماه‌ها تلاش مستمر و فشرده را پشت سر گذاشته بود، توانست در میان تیم‌های ایرانی، رتبه نخست و در مجموع امتیازات دو لایحه، رتبه هشتم جهان را از آن خود کند.

با وجود این دستاورد ارزشمند در بخش لوایح، شرایط ناشی از جنگ مانع شد تا تیم بتواند در مرحله شفاهی رقابت‌ها حاضر شود. لازم به ذکر است که سه تیم از ایران به این مرحله راه یافته بودند. با این حال، نتایج به دست آمده در مرحله کتبی نشان‌دهنده سطح بالای آمادگی علمی و انسجام این تیم در یکی از پیچیده‌ترین رقابت‌های بین‌المللی حوزه عدالت کیفری است.

این موفقیت، هرچند با غیبت اجباری در دور شفاهی همراه شد، نقطه آغاز امیدبخشی برای حضور پررنگ‌تر دانشگاه‌های کشور در رقابت‌های آتی است و نشان می‌دهد که تلاش هدفمند و کار تیمی می‌تواند حتی در دشوارترین شرایط نیز ثمر بدهد.
تبریک به اعضای تیم و مربی‌شان برای این موفقیت ارزشمند و امید به درخشش‌های بعدی.

💡پی‌نوشت:
1️⃣ در این دوره از رقابت‌ها، تیم‌هایی از دانشگاه‌های تهران، شهید بهشتی، خوارزمی، فردوسی مشهد، شاهد، و همچنین تیم‌های موسسه MIS، استیلا و هوشیدر نیز حضور داشتند.

2️⃣ پیش از این نیز، تیم موسسه حقوقی فاتح در سال ۲۰۲۲ موفق به کسب جایزه بهترین لایحه دادستانی در این مسابقات شده بود.
https://lawacademia.org/mootcourt-atu-nuremberg-2025/

@law_academia | Website | Instagram | Linkedin | Castbox | Youtube

⚠️ نظر مشورتی مهم دیوان بین‌المللی دادگستری؛ تعهدات اقلیمی، تعهدات عام‌الشمول‌اند (erga omnes)!

🔥 نظر مشورتی تاریخی دیوان بین‌المللی دادکستری: تعهدات اقلیمی، تعهدات در برابر همه بشریت!

دیوان بین‌المللی دادگستری در نظر مشورتی ۲۳ ژوئیه ۲۰۲۵ خود، تحولی بنیادین در حقوق بین‌الملل اقلیمی ایجاد کرد و با تأکید بر اینکه همه دولت‌ها ذی‌نفع مشترک در حفاظت از جو و دریاهای آزاد به‌عنوان میراث جهانی بشریت هستند، اعلام کرد که تعهدات کشورها در زمینه حفاظت از نظام اقلیمی و پیشگیری از آسیب‌های فرامرزی ناشی از انتشار گازهای گلخانه‌ای، تعهداتی با ماهیت عام‌الشمول erga omnes به شمار می‌آیند.

این بدان معناست که این تعهدات صرفاً در برابر دولت‌های متضرر برقرار نیستند، بلکه در برابر کل جامعه بین‌المللی و حتی نسل‌های آینده مستقرند و نقض آن‌ها می‌تواند مسئولیت بین‌المللی به‌همراه داشته باشد. دیوان همچنین با تفسیری موسع از کنوانسیون تغییرات اقلیمی و توافق پاریس، تصریح کرد که این معاهدات تغییرات اقلیمی را به‌عنوان «نگرانی مشترک بشریت» شناسایی کرده و بر لزوم «پاسخی جهانی» تأکید نموده‌اند و از این رو، تعهدات ناشی از آن‌ها را تعهداتی با ماهیت erga omnes partes دانست؛ به این معنا که همه دولت‌های عضو این معاهدات نه‌تنها در برابر یکدیگر، بلکه در جهت پاسداری از منفعتی بنیادین و مشترک برای کل جامعه بین‌المللی مسئولیت دارند.

این نظر جایگاه توافق پاریس را به یک سند حقوقی الزام‌آور ارتقا داد و بر قدرت تعهدات مندرج در آن، به‌ویژه تعهد دولت‌ها به تدوین و ارتقای پیوسته برنامه‌های ملی کاهش انتشار افزود و روشن ساخت که کوتاهی در انجام این تعهدات می‌تواند زمینه‌ساز مسئولیت بین‌المللی و حتی مطالبه جبران خسارت باشد.
بدین ترتیب، دیوان تغییرات اقلیمی را از سطح یک دغدغه سیاسی و اخلاقی به سطح یک تعهد حقوقی بین‌المللی ارتقا داد و این امکان را فراهم ساخت که هر دولت، حتی در صورت عدم آسیب مستقیم، بتواند رعایت این تعهدات را مطالبه کند. این نظر مشورتی نه‌تنها برای کشورهای جزیره‌ای و آسیب‌پذیری که بیشترین فشار تغییرات اقلیمی را تحمل می‌کنند یک پیروزی حقوقی به شمار می‌آید، بلکه برای کل جامعه بین‌المللی این پیام روشن را دارد که حفاظت از اقلیم وظیفه‌ای است که در برابر همه بشریت و نسل‌های آینده برقرار است و نقض آن بی‌پاسخ نخواهد ماند.

@law_academia | Website | Instagram | Linkedin | Castbox | Youtube

همین بند می‌تونه دیوان رو تا سال‌ها به مرجع رسیدگی به دعواهای اقلیمی و تعهدات جمعی تبدیل کنه. حالا هر کشوری حتی اونی که مستقیم ضرر ندیده می‌تونه علیه سایرین طرح دعوا کنه و توقف رفتار یا تضمین بخواد. این یعنی دیوان باید آماده ترافیک بالای پرونده‌ها بشه.

* تاکید بیشتر رو عام‌الشمول بودن تعهد هست!

قاضی تیلادی از آفریقای جنوبی در نظر جداگونه خودش گفت:

من بر این باورم که موضوع این نظر مشورتی حتی از موضوع نظر مشورتی مربوط به سلاح‌های هسته‌ای نیز پیامدهای مهم‌تری دارد؛ نظری که قاضی شهاب‌الدین آن را مرتبط با «بقای نوع بشر» توصیف کرده بود.

قاضی نولته از آلمان در بند پایانی نظر جداگونه خودش:

آیا این نظر مشورتی در گذر زمان اثرگذار باقی می‌ماند؟ این بستگی زیادی به این دارد که کشورها و جامعه بین‌المللی چطور آن را تفسیر کنند. متن رای بعضی‌ جاها شبیه پیشگویی‌های مبهم معبد دلفی است؛ اگر این‌طور برداشت شود که هدفش صرفاً تشویق به طرح دعوا برای جبران کمبود اراده سیاسی دولت‌ها در مقابله با تغییرات اقلیمی است، احتمالاً نتیجه معکوس خواهد داشت. اما اگر چنین فهمیده شود که این نظریه مشورتی می‌خواهد تعهد دولت‌ها را به مقابله با تغییرات اقلیمی از راه همکاری‌های سیاسی و اداریِ مبتنی بر چارچوب‌های حقوقی که دعاوی قضایی فقط نقش مکمل در آن دارند تقویت کند، می‌تواند تأثیری ماندگار در تلاش جهانی برای مقابله با این چالش بزرگ و پیچیده بگذارد.

جمله پایانی قاضی بندری Bhandari از هند در نظر جداگونه خودش رو هم بگیم و پرونده رو فعلا ببندیم:

این نظر مشورتی، سخن پایانی در زمینه حقوق بین‌الملل تغییرات اقلیمی نیست و نمی‌تواند هم باشد، زیرا کارکرد نظر مشورتی برای تعریف جامع و دقیق تمام تعهدات مرتبط با تغییرات اقلیمی طراحی نشده است. بااین‌حال، این نظر نقطه عطف مهمی در عرصه حقوقی به شمار می‌رود؛ نقطه‌ای که می‌تواند گفتمان حقوق بین‌الملل درباره مسئولیت اقلیمی را شکل دهد و ارتقا بخشد. در ژرفای خود، این نظر درباره آینده سیاره ما سخن می‌گوید، به‌ویژه زمین، مادر ما (Bhūmi Devi)، که بنیاد و نگهدارنده همه زندگی است. وقتی او آسیب می‌بیند، تمام بشریت و جهان طبیعی رنج می‌برند. همین منفعت مشترک است که اهمیت این نظر و شایستگی توجه عمیق به آن را برجسته می‌سازد.

✍🏻 این یادداشت در EJIL:Talk که امروز صبح منتشر شد به یکی از مهم‌ترین ابعاد نظر مشورتی دیوان لاهه درباره تغییرات اقلیمی می‌پردازد: رابطه میان معاهدات اقلیمی و حقوق عرفی بین‌المللی. نویسندگان توضیح می‌دهند که دیوان چطور تعهدات عرفی پیشگیری و همکاری را با تعهدات ناشی از توافق‌هایی مثل پاریس و کیوتو تلفیق کرده و به جای lex specialis از رویکرد یکپارچه‌سازی نظام‌مند بهره گرفته است. این تحلیل همچنین به پیامدهای این تفسیر برای کشورهای خارج از معاهدات اقلیمی و تقویت الزام‌آوری اهداف توافق پاریس می‌پردازد.

در صورتی که به این موضوع علاقمندید پیشنهاد میکنیم مطالعه کنید.
https://www.ejiltalk.org/treaty-and-custom-in-the-icjs-climate-change-opinion/

@law_academia | Website | Instagram | Linkedin | Castbox | Youtube

📣 فرصت کارآموزی حقوقی در کمیسیون بین‌المللی حقوقدانان (ICJ)

ICJ= International Commission of Jurists

🔹 موقعیت: دورکاری (فعالیت از راه دور)
🔹 زمان: حداقل ۱۰ ساعت در هفته (ساعات کاری منعطف)
🔹 تاریخ شروع: فوری
🔹 مدت دوره: تا دسامبر ۲۰۲۵
🔹 پشتیبانی: نیازمند حمایت مالی دانشگاه، بورس تحصیلی یا واحد درسی

درباره ICJ:
کمیسیون بین‌المللی حقوقدانان سازمانی جهانی متشکل از قضات و حقوقدانان است که برای پیشبرد حاکمیت قانون و حقوق بشر فعالیت می‌کند. مأموریت آن شامل تقویت نهادها و استانداردهای بین‌المللی، حمایت از استقلال قضات و وکلا، و افزایش دسترسی به عدالت است.

شرح کارآموزی:
این فرصت شامل مشارکت در پژوهش و تدوین مقاله‌ای برای یک مجمع سطح بالا درباره راه‌های دستیابی به عدالت و پاسخگویی فراتر از عدالت کیفری سنتی (از جمله رویه‌های مدنی و اداری) است.

مسئولیت‌ها:
🔹تحقیق در رویه‌های مدنی، اداری، عرفی و غیرکیفری برای پاسخگویی به نقض شدید حقوق بشر.
🔹خلاصه‌سازی ادبیات دانشگاهی و مطالعات موردی.
🔹کمک به تدوین مقاله تحقیقاتی مقایسه‌ای.
🔹حضور و گزارش‌نویسی از وبینارها و نشست‌های تخصصی.
🔹پشتیبانی پژوهشی و ویرایشی.

شرایط:
🔹دانشجوی حقوق یا فارغ‌التحصیل (ترجیحاً LLM، JD یا معادل آن) با تجربه در حقوق بشر بین‌الملل، حقوق کیفری بین‌الملل یا عدالت انتقالی.
🔹مهارت قوی در تحقیق و نگارش حقوقی.
🔹علاقه‌مند به پاسخگویی، دسترسی به عدالت و حقوق قربانیان.
🔹سازمان‌یافته، دقیق و خودانگیخته.
🔹تسلط به انگلیسی (فرانسه یا اسپانیایی مزیت است).

⭐️ نکات مهم:
- این کارآموزی بدون حقوق است؛ تأمین مالی از سوی دانشگاه یا بورس الزامی است.
- درخواست‌ها به صورت نوبتی بررسی می‌شود و ممکن است محدودیت‌هایی بر اساس قوانین کار کشور محل اقامت وجود داشته باشد.

مدارک مورد نیاز:
🔹رزومه (۱–۲ صفحه)
🔹کاورلتر مختصر (حداکثر ۱ صفحه)
🔹تأییدیه وضعیت مالی/حمایت دانشگاهی
🔹نمونه متن کوتاه (حداکثر ۵ صفحه)

📩 ارسال مدارک به:
[email protected]

⏳ مهلت:
تا زمان تکمیل ظرفیت (بررسی به‌صورت نوبتی).
@law_academia | Website | Instagram | Linkedin | Castbox | Youtube

@law_academia | Website | Instagram | Linkedin | Castbox | Youtube

قرائت منحصر به فرد ایالات متحده آمریکا از بعضی قواعد حقوقی بین‌المللی عامل خلق رویکرد دکترینی جدیدی موسوم به "حقوق بین‌الملل آمریکایی" شده، که در چارچوب آن مشی خاصه این بازیگر مهم جامعه بین‌المللی و تفسیر قواعد آن، به نحوی که با منافع ملی این دولت منطبق باشند مورد مطالعه و ارزیابی قرار می‌گیرد.
دکتر سید قاسم زمانی، استاد تمام دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی در آخرین اثر نوشتاری خود به نام "آمریکایی‌سازی حقوق بین‌الملل و راهبردهای جمهوری اسلامی ایران" به بررسی این رویکرد پرداخته، و آن را مورد مداقه قرار داده‌اند.
در فضای بی دروبند علم‌سازی و رقابت برای تولید آثار پژوهشی مبتذلی که اندیشه حقوقی را از آستانه ترهات تکراری جلوتر نمی‌برند، انتشار کتابی همچون اثر جدید استاد که نگاهی جدید و سخنی تازه من باب حقوق بین‌الملل مطرح می‌کند حقیقتا فرصتی مغتنم است. امید آن می‌رود مطالعه و تحلیل محتوای این اثر گران‌سنگ از سوی جامعه حقوق بین‌الملل ایران به طرح مباحث تحلیلی بدیع پیرامون گفتمان حقوق بین‌الملل آمریکایی، و تعمیق دانش حقوق بین‌الملل در ایران منتهی شود.
آرش ملکی (پژوهشگر حقوق بین‌الملل)

خیلی جلوی خودم رو دارم میگیرم که به جلد کتاب انتقاد نکنم. آثار اساتید گرانقدر لایق طراحی‌های بهتر، بروزتر و جذاب‌تر هست. از فونت بگیرید تا اِلِمان‌های بکار گرفته شده.

📥فایل اینفوگرافیک تحلیل نظریه مشورتی دیوان بین‌المللی دادگستری در مورد تغییرات اقلیمی.
📄OBLIGATIONS OF STATES IN RESPECT OF CLIMATE CHANGE

@masoumehnourbakhsh

یه اینفوگرافی جذاب و خلاصه‌ای از نظر مشورتی اخیر دیوان

📌 کمیته جوانان انجمن ایرانی مطالعات سازمان ملل متحد با همکاری خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار می‌کند:


🔷 سلسله جلسات جمع‌خوانی اسناد بین‌المللی
«سند اول: منشور سازمان ملل متحد: مبحث اصل منع توسل به زور»


🎙 استاد راهبر:

👤 دکتر سیامک کریمی
«دکتری حقوق بین‌الملل و مدرس دانشگاه»


🎤 میزبان و دبیر نشست:

👤 صادق بشیره
«دانشجوی دکتری حقوق بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبایی و مسئول کمیته جوانان انجمن ایرانی مطالعات سازمان ملل متحد»


⏰🗓 تاریخ برگزاری نشست:
پنجشنبه، ۹ مرداد ۱۴۰۴، ساعت ۱۷


🏢 مکان برگزاری نشست:
خانه اندیشمندان علوم انسانی، سالن خیام


💐 کمیته جوانان انجمن‌ ایرانی مطالعات سازمان ملل متحد مقدم استادان، پژوهشگران و دانشجویان را گرامی می‌دارد.


#⃣ #اطلاعیه #نشست #سند_خوانی #کمیته_جوانان

🆔 @unstudies

خبری در راه است ...

https://opiniojuris.org/2025/07/31/a-path-from-ukraine-to-iran-a-special-international-tribunal-for-criminal-prosecution-of-israels-aggression/

وبلاگ «A Path from Ukraine to Iran: A Special International Tribunal for Criminal Prosecution of Israel’s Aggression» نوشتهٔ ساوالان محمدزاده و محمدمهدی سید ناصری، تحلیلی جامع از امکان پیگرد جنایت تجاوز اسرائیل علیه ایران از طریق ایجاد یک دادگاه ویژه بین‌المللی ارائه می‌دهد. نویسندگان ابتدا با استناد به معیارهای حقوق بین‌الملل، حملهٔ اسرائیل به ایران را مصداق بارز جنایت تجاوز می‌دانند و سپس با بررسی تجارب مشابه، به‌ویژه دادگاه ویژه جنایت تجاوز علیه اوکراین، دو الگوی اصلی برای تأسیس چنین دادگاهی (در چارچوب سازمان ملل یا از طریق معاهده بین‌المللی مستقل) را بررسی می‌کنند. بخش مهمی از بحث به چالش مصونیت مقامات عالی‌رتبه اختصاص دارد و دو دیدگاه متعارض درباره امکان بی‌اثر کردن مصونیت شخصی در برابر چنین دادگاهی را به تفصیل تحلیل می‌کند. در پایان، نویسندگان با پیشنهاد الگوی مشابه دادگاه اوکراین، تأکید می‌کنند که ایجاد دادگاه ویژه می‌تواند گامی مهم در پاسخ‌گویی کیفری و تقویت عدالت بین‌المللی باشد.