❓Bolalar kamqonlikda qanday ovqatlanishi kerak?

1 yoshgacha bo‘lgan bolalar anemiyasini asosan diyeta yo‘li bilan davolanadi. Ovqat ratsionida temir ko‘p saqlovchi mahsulotlar berish tavsiya etiladi. Albatta, bolaning individual xususiyati va yoshiga bog‘liq ravishda diyeta tanlanadi.
Chaqaloqlarda anemiyani bartaraf etish uchun eng yaxshi ozuqa – ona suti. 8 oylikdan boshlab qo‘shimcha ovqat: go‘sht, grechkali kasha berish mumkin. 12 oyligidan boshlab – baliq, mevalar va sabzavotlar.

🩺Ba’zida gemotologlar anemik bolalarga stol №11 ni tavsiya etishadi (bir kunda 5 mahal ovqatlanish). Bu stol quyidagi mahsulotlardan tashkil topgan:
-Non, makaron, un mahsulotlari
-Sho‘rva
-Baliq
-Go‘sht, jigar
-Tvorog, sariyog‘, pishloq
-Tuxum
-Yong‘oq
-Grechka
-No‘xat, fasol sho‘rva;
-Sabzavotlar, mevalar va rezavorlar.

Kanalga ulanish👉@Pediatric_uz

Telegram | Instagram | Facebook

Ko'krak yoshidagi bolalar najasining shilliq aralash bo'lishini noinfeksion sabablari

▪️Disbakterioz
▪️Bola ovqat ratsioniga qo'chimcha ovqatlarni kiritish
▪️Sun'iy oziqlantirilayotgan bolalarda ozuqani o'zgarishi
▪️Ovqat ratsionini birdan almashtirish
▪️Laktozani o'zlashtira olmaslik
▪️Ichakdagi allergik reaksiyalar
▪️ Antibakterial preparatlarni qabul qilish
▪️Ichak kandidozi
▪️O'tkir ta'mli mahsulotlarga organizmning reaksiyasi
▪️Steril bo'lmagan ona suti

©Doctor Muxtorov

Kanalga ulanish👉@Pediatric_uz

Telegram | Instagram | Facebook | YouTube

Bolalar sog‘ligi uchun bananning foydalari

🍌Suyaklarni mustahkamlaydi. Banan o‘zida Ca(kalsiy) saqlaydi va u ichaklardan yaxshi so‘riladi. Suyaklarda yig‘iladi, raxitni oldini oladi va ularni tezroq o‘sishini ta’minlaydi.

🍌Qabziyat. Banan klechatkaga boy bo‘lganligi sababli ich kelishini yaxshilaydi.

🍌Oshqozon himoyasi. Oshqozon devorini o‘rab oladi va uni har xil mexanik(qattiq ovqat) va kimyoviy(xlorid kislota) ta’sirlardan himoya qiladi.

🍌Hazm faoliyatini yaxshilaydi. Banan tarkibidagi fermentlar iste’mol qilingan ovqatni tezroq hazm bo‘lishiga yordam beradi.

🍌Stressga qarshi ta’siri. Banan ko‘p miqdorda magniy(Mg) saqlaydi va u nerv tizimi faoliyatini normallashtiradi.

© Doctor Muxtorov

Kanalga ulanish👉@Pediatric_uz

Telegram | Instagram | Facebook | YouTube

❓Odimlagich (xodunok)ni qanday zararli tomonlari bor?

Ko‘rinishidan xodunok xavfsizdek tuyuladi, aslida ham shundaymi?

📌Oyoqlarga va umurtqaga ta‘siri - bola hali yurishga tayyor emas, lekin xodunokda tik yurganda butun tana og‘irligi oyoqlarga tushadi va oyoqlarda maymoqlik va yassioyoqlik rivojlanishiga sabab bo‘ladi. Muddatidan avval tik yurish umurtqa pog‘onasida ham deformatsiyalar paydo bo‘lishiga sabab bo‘ladi.
📌Muvozanatga ta’siri - xodunokda bola muvozanatini xodunok ta’minlaydi va muvozanat organi yaxshi rivojlanmaydi.
📌Yurishga ta’siri - xodunokda yurganda bola emaklash bosqichini o‘tkazib yuboradi. Oqibatda muskul va paylar yaxshi rivojlanmaydi. Bu esa yurishni kechikishiga sabab bo‘ladi.

Bolani xodunokda yuritib, undagi tabiiy jarayonlar kechikishiga sababchi bo‘lmang!

© Doctor Muxtorov

Kanalga ulanish👉@Pediatric_uz

Telegram | Instagram | Facebook | YouTube

Go'daklarda tish chiqish alomatlari

▪️Bolaning milklari bo'rtishni boshlaydi.
▪️Bolaning milklari och pushti yoki oqish rangga kiradi.
▪️Tish chiqishidan taxminan bir oy oldin ko'p so'lak oqishni boshlaydi
▪️Bola hamma narsani og'ziga olib chaynashni xohlaydi(milklardagi qichishish hisobiga).
▪️Tana harorati ko'tariladi ( ko'pi bilan 37-38 °C gacha) va ko'p vaqt o'tmay o'zi tushadi.
▪️Bola injiqroq bo'lib qoladi, ba'zan emishni ham xohlamasligi mumkin.
▪️ Bolaning uyqusi buziladi yoki uyqu rejimi o'zgaradi.
▪️Bola emayotganda ona ko'kragini yoki qo'lini tishlashni xohlaydi.
▪️ Bolaning ishtahasi pasayadi
▪️Bolaning najasi suyuqlashadi, ichi ketadi(najas rangi va hidi o'zgarmagan holda)

© Doctor Muxtorov

Kanalga ulanish👉@Pediatric_uz

Telegram | Instagram | Facebook | YouTube

Pediatrlarni bolalarni ko‘rish yoki davolash charchatmaydi. Ularni ezma, o‘zidan doctor yasab olgan va aytganni qilmaydigan onalar charchatadi.

Foto operatsiyauz kanalidan olindi.

Kanalga ulanish👉@Pediatric_uz

Telegram | Instagram | Facebook | YouTube

Bolalarni shifokor pediatrning profilaktik ko'rigiga borish jadvali

▪️1 yoshgacha bo'lgan bolalar - 1-oyda 3 marta, 2-oydan har oyda bir marta, 1 yoshgacha 14 marta.

▪️1 yoshdan 3 yoshgacha bo'lgan bolalar - har uch oyda bir marta, 3 yoshgacha 9 marta.

▪️3 yoshdan 5 yoshgacha bo'lgan bolalar - har olti oyda bir marta, 5 yoshgacha 4 marta.

❗️5 yoshgacha umumiy profilaktik ko'riklar soni 27 ta bo'lishi kerak.

© Doctor Muxtorov

Kanalga ulanish👉@Pediatric_uz

Telegram | Instagram | Facebook

❓Bolalarda skoliozning kelib chiqish sabablari qanday?

▪️Tug'ruq travmalari
▪️Markaziy genezli bolalar paralichi
▪️Mushaklar distrofiyasi
▪️Poliomiyelit
▪️Orqa miyaning zararlanishi
▪️Skeletdagi o'zgarishlarga olib keluvchi metabolik buzilishlar
▪️Umurtqa pog'onasiga vertikal bosimning haddan tashqari ortishi
▪️Noto'g'ri tana holatida uzoq muddat turish

❗️Eslatma: Kasalik asosan bolaning parta yoki stulda noto'g'ri statik holat ya'ni bukchaygan holda o'tirishidan yuzaga kelishi mumkin. Shuning uchun ota-onalar va o'qituvchilar bola maktabda va uyda qanday holatda o'tirayotganiga e'tiborli bo'lishlari lozim!

© Doctor Muxtorov

Kanalga ulanish👉@Pediatric_uz

Telegram | Instagram | Facebook | YouTube

Chanoq-son displaziyasi qanday kasallik?

Chanoq-son displaziyasi (grekcha dys – buzilish, plaseo – hosil boʻlish) – tugʻma patologiya boʻlib, son suyagi boshchasi chiqishi yoki chala chiqishi bilan asoratlanadi. Boʻgʻimning shakllanmaslik darajasi shunchaki kosmetik jihatdan noqulaylik tugʻdirishi yoki harakatdagi turli xil kamchiliklar bilan namoyon boʻladi.

Chanoq-son boʻgʻimi displaziyasi asoratlari jiddiy oqibatlarga olib kelmasligi uchun patologiyani erta muddatda aniqlash davolash kerak boʻladi, yaʼni bola hayotining birinchi oyidan boshlab.

Keyinchalik ogʻriqlar, oqsoqlanish, tez charchab qolish kabi holatlar kuzatiladi. Patologiya ultratovush tekshiruvi va rentgenografiya usuli bilan aniqlanadi. Davo muolajalari maxsus fiksatorlardan foydalanish va maxsus mashqlar(massaj) yordamida olib boriladi.

© Doctor Muxtorov

Kanalga ulanish👉@Pediatric_uz

Telegram | Instagram | Facebook | YouTube

❓Chaqaloqlar nima uchun yig‘laydilar?

▪️Och qolganida
▪️Tagligi to‘lib qolganda
▪️Uyqusi kelganida
▪️Qo‘rqqanida
▪️Sovuq qotganida
▫️Ichak sanchig‘ida
▫️Qulog‘i og‘riganida
▫️Stomatit toshmalari toshganida
▫️Nevrologik muammo borligida

❗️Chaqaloqlar yig‘isining sababi ko‘pincha kasallik bo‘ladi. Shuning uchun uni darhol vrach pediatr ko‘rigiga olib borish zarur.

©Doctor Muxtorov

Kanalga ulanish👉@Pediatric_uz

Telegram | Instagram | Facebook

🤱Ko‘krak suti bilan ovqatlantirishning afzalliklari

1. Ovqatlantirish turining o‘ziga xosligi (Ona o‘z farzandini ona 
suti bilan boqadi).
2. Bolalar yuqumli kasalliklari va oshqozon-ichak infeksiyalarining passiv immunoprofilaktikasi (Agar ona suvchechak, qizamiq, parotit va shu kabi kasalliklarni boshdan kechirgan bo‘lsa, bolada bunday infeksiyalar rivojlanmaydi).
3. Intellektual (aqliy) rivojlanish Ko‘krak suti tarkibida mavjud 
bo‘lgan polito‘yinmagan yog‘ kislotalari 6–9 oy davomida tabiiy usulda boqiladigan bolalarda yuqori aqliy qobiliyatlar rivojlanishiga xizmat qiladi.
4. Onada sut bezi saratoni profilaktikasi (Statistika ma’lumotlariga ko‘ra, bolasini emizib boqayotgan onaning sut bezi saratoniga chalinishi ehtimoli 30 % ga kamayadi, mastopatiya holati yuzaga kelmaydi).
5. Tug‘ruqdan keyin bachadondan qon ketishi profilaktikasi (Bola 
ko‘krak emayotgan vaqtda ona organizmida ajralib chiqadigan oksitosin gormoni bachadonning silliq mushaklari qisqarishiga olib keladi, bu esa tug‘ruq yo‘llaridan qon ajralib chiqishini kamaytiradi).
6. Yaqinlik (tug‘ishganlik) his-tuyg‘ulari paydo bo‘lishi (Tabiiy 
usulda boqiladigan bolalar katta boʻlganda keksa ota-onalarini qariyalar uylariga tashlab ketmaydilar, emizikli onalar esa o‘z farzandlarini bolalar uylariga topshirmaydilar).
7. Kontrasepsiya (saqlanish) Laktatsiya yetarli darajada bo‘lganda, yangi hayz davri va homiladorlik boshlanishiga yo‘l qo‘yilmaydi.
8. Gipoallergenlik (Ona sutidagi oqsillarning 1/3 qismi oshqozonda 
parchalanmay soʻriladi, begona oqsilga nisbatan oziq-ovqat allergiyasi xavfi kamayadi).
9. Iste’mol qilish osonligi (Ona suti doimo iste’mol qilish uchun tayyor, sterillangan, isitilgan, ko‘krak uchini qaynatish, idishlarni sterilizatsiyalash va qaynatish kerak emas).
10. Bepullik (Emizikli ona to‘g‘ri ovqatlanishini tashkil qilish kifoya – ikki kishi ovqatlanadi, bolalar uchun mo‘ljallangan sun'iy aralashmalar esa – bu anchagina qimmatga tushadigan ozuqa hisoblanadi). 

© Doctor Muxtorov

Kanalga ulanish👉@Pediatric_uz

Telegram | Instagram | Facebook | YouTube

Bolaning immunitetini ko‘tarish uchun nima qilish kerak?

▪️Uyqu rejimi. 7 yoshgacha bo'lgan bolalar uchun kunduzgi uyqu sog‘lik garovi hisoblanadi. Tungi uyqu kechki soat 22:00 dan boshlanishi, ertalabki uyqu esa 9:00 dan kech bo‘lmasligi lozim.
▪️To‘g‘ri ovqatlanish: vitamin A, B guruh, C, D vitaminlari, sinkka boy bo‘lgan mahsulotlar, go‘sht va baliq mahsulotlari, sabzavot, mevalarni ko‘proq iste’mol qilish lozim.
▪️Ko‘proq suyuqlik qabul qilish lozim. Bir kunda bir marta na’matak suvi ichirish kerak.
▪️Sayr qilish. Bir kunda kamida 2 soat toza havoda sayr qilish lozim.
▪️Boladagi stress. Har qanday darajadagi stress immunitet pasayishiga olib keladi.
▪️Suvda chiniqtirish. Kichik yoshdagi bolalarni kuniga 1-2 marta cho'miltirish, katta yoshdagi bolalarni sport to'garaklariga berish.
▪️Gigiyenaga rioya qilish. Ovqatlanishdan oldin qo'llarni sovunlab yuvish.

© Doctor Muxtorov

Kanalga ulanish👉@Pediatric_uz

Telegram | Instagram | Facebook | YouTube

🤒Bolalarda O'RVI(O'tkir respirator virusli infeksiya) paytida nimalar qilish mumkin emas:

❌Uyda o'zboshimchalik bilan davolash;
❌Pediatr tavsiyasi bo'lmasdan turib antibiotiklarni qo'llash;
❌Pediatr maslahatini olmasdan burunga tomizadigan dorilarni qo'llash;
❌Shifokor maslahati bo'lmasdan o'zboshimchalik bilan turli xildagi tomchilatib quyiladigan (osma ukollar) preparatlardan foydalanish;
❌Pediatr yoki Lor ko'rigi bo'lmasdan, tibbiy ilmi yo'qlarga tomog'ini arttirish;
❌Bolada isitma yuqori vaqtda oyog'ini vanna qilish;
❌Agar bolada yo'tal, xansirash bo'lsa, ovozi bo'g'ilib, xirillab nafas olib turgan bo'lsa, isiriq tutatish;
❌Ko'krak qafasiga turli xildagi oziq-ovqat mahsulotlarini (qo'y yog'i, lavlagi, asal, tuz, turp va h.k) surtish va bog'lash;
❌Tomog'iga yoki ko'krak qafasiga yod surish.

© Doctor Muxtorov

Kanalga ulanish👉@Pediatric_uz

Telegram | Instagram | Facebook | YouTube

💉Bolalar gripp vaksinasi(inflyuvak)ni necha yoshdan olsa bo‘ladi?

☑️14 yoshdan katta bolalarga -
0,5 ml(bitta doza) bir marta
☑️3 yoshdan 14 yoshgacha -
0,5 ml bir marta
☑️6 oylikdan 3 yoshgacha -
0,25 ml bir marta.
☑️6 oylikdan kichik bolalarni
onasiga olish tavsiya etiladi. Hosil bo‘lgan gumoral immunitet, ona suti orqali bolaga o‘tadi.

📌Oldin gripp bilan kasallanmagan va vaksinatsiya qilinmagan bolalarga 4 hafta oralig‘ida 2 marta qilinadi.
Preparat himoya effekti inyeksiyadan so‘ng 14 kunda namoyon bo‘ladi. Davomiyligi 6-12 oy.

📌Vaksinani yaroqlik muddati bir yil. Qutisiga “2024-2025 sezon” uchun deb yozilganini xarid qiling.

📌Vaksinatsiya paytida bola mutlaqo sog‘lom bo‘lishi kerak. Shuning uchun muolajani vrach Pediatr bilan maslahatshib keyin amalga oshiring.

© Doctor Muxtorov

Kanalga ulanish👉@Pediatric_uz

Telegram | Instagram | Facebook | YouTube

❓Tug‘ma stridor nima o‘zi?

Bola nafas olganida normada ovoz eshitilmaydi. Ba'zi bolalarda nafas olayotganda shovqin eshitiladi. Tug‘ma stridor bu-chaqaloqlardagi shovqinli, qattiq, dag‘al nafas(xuddi videodagidek).

Buning asosiy sababi nafas yo‘llaridagi anomaliyadir. Ya'ni hiqildoq va traxeyadagi torayish hisobiga o‘pkadan chiqayotgan havo oqimi shovqinli bo‘ladi(hushtakni eslang).

❗️Agar shovqinli nasaf bilan birga og‘iz atrofi ko‘karishi, marmarsimon teri, yutishga qiynalish va ozib ketish kuzatilsa, bolani darhol shifokor pediatr va lor ko‘rigiga olib borish lozim.

©Doctor Muxtorov

Kanalga ulanish👉@Pediatric_uz

Telegram | Instagram | Facebook

Massaj qaysi kasalliklarda buyuriladi?

📌Mushaklar gipertonusi
📌Yassi oyoqlik
📌Raxit
📌Chanoq-son displaziyasi
📌Qiyshiq bo‘yinlik
📌G‘ilaylik
📌O‘pka-bronx kasalliklarida
📌Skolioz
📌Nevrologik buzilishlarda
📌Jismoniy rivojlanishdan orqada qolish
📌Ichak kolikasida
📌Travmalarda(sinish, chiqish)

© Doctor Muxtorov

Kanalga ulanish👉@Pediatric_uz

Telegram | Instagram | Facebook | YouTube

❓Qanday holatlarda bolani beshikka belash tavsiya etilmaydi yoki qat'iyan rad etiladi?

📌Chanoq-son displaziyasi yoki sonning tug‘ma chiqishi bilan tug‘ilgan chaqaloqlarni beshikka belash tavsiya etilmaydi. Chunki beshikka belash jarayonni og‘irlashtiradi va bolaning tuzalishi kechikadi. Shuning uchun bu kasalliklarda bola oyoqlari orasini keng ochib qo‘yish tavsiya etiladi.

📌Tug‘ma yurak nuqsonlari(Fallo tetradasi) bilan tug‘ulgan chaqaloqlarni beshikka belash tavsiya etilmaydi. Chunki ularda nafas olish va kislorod bilan bog‘liq muammolar bo‘ladi.

📌Tug‘ruq travmalari(ayniqsa miya ichi gematomalari va kefalogematoma) bilan tug‘ilgan chaqaloqlarni ham beshikka belash tavsiya etilmaydi. Kalla suyagi ichida bosim baland bo‘ladi, tebratish vaqtida bola qattiq bezovta bo‘lishi va ko‘ngilsiz oqibatlar olib kelishi mumkin.

©Doctor Muxtorov

Kanalga ulanish👉@Pediatric_uz

Telegram | Instagram | Facebook

Qaysi holatlarda bolaning qusishi kasallik belgisi bo'lib, darhol vrach Pediatrga murojaat etishini talab qiladi?

📌Bola og'irligi kamayib ketsa yoki bola vazni yetarlicha oshmasa;
📌Qusishlar soni va miqdori oshib borsa;
📌Qusish darajasi kuchaymoqda (fontan bo'lib otilib chiqmoqda);
📌Qayt qilingan massaning rangi yashil yoki to'q sariq bo'lsa;
📌Qusish bilan bir qatorda bolaning qornida og'riq bo'lsa;
📌Bola ovqatlanish jarayonida doim qaqalib, yo'talsa.

© Doctor Muxtorov

Kanalga ulanish👉@Pediatric_uz

Telegram | Instagram | Facebook | YouTube

🌡Bolalar isitma qilgan paytda parasetamol(Sefekon D) shamchalari va tabletkasini qanday dozalarda qo‘llash kerak?

✅Shamchani bir martalik qo‘llash dozalari:

-1 oylikdan 3 oylikgacha - 50 mg
-3 oylikdan 3 yoshgacha - 100 mg
-3 yoshdan kattalarga - 250 mg

❗️Bir kunda 3 tagacha shamcha qo‘llash mumkin!

✅Tabletkani bir martalik qo‘llash dozalari (Parasetamol 200 mg tabletkasi uchun):

-1 oylikdan 3 oylikgacha - 50 mg (1/4 tab yoki chorak tab)
-3 oylikdan 3 yoshgacha - 100 mg ( 1/2 tab yoki yarimta tab)
-3 yoshdan kattalarga - 200 mg (1 tab )

❗️Tabletkani ham yuqoridagi dozada kuniga 3 mahal berish mumkin!

‼️Eslatma! Tabletka va shamchalarni bola tana harorati 38 °C dan oshgandan keyin qo‘llash mumkin!

© Doctor Muxtorov

Kanalga ulanish👉@Pediatric_uz

Telegram | Instagram | Facebook | YouTube

Bolangiz qaysi yoshda qanday tovush(harf)larni talaffuz qila olishi kerakligini bilasizmi?

Bolalar talaffuzida tovushlarni paydo bo‘lish normalari:

📌 1 yoshdan 2 yoshgacha:
A, O, E
P, B, M

📌 2 yoshdan 3 yoshgacha:
I, U
F, V
T, D, N
K, G, X,

📌 3 yoshdan 5 yoshgacha:
S, Z
SH
J, CH

📌 5 yoshdan 6 yoshgacha:
L, R

© Doctor Muxtorov

Kanalga ulanish👉@Pediatric_uz

Telegram | Instagram | Facebook