جمهوریِ پیرمردها؛
نگاهی از درون به شکست‌‌ها



رحیم محمدی
جمعه ـ ۲۱ شهریور ۱۴۰۴


جامعه‌شناسان «تغییر» را همواره «نسلی» می‌فهمند و به طور کلی نیز از «تغییراتِ نسلی» و از «پیشرفت‌هایِ نسلی و دوره‌ای» سخن می‌گویند. چند روز پیش که گفتگویی از رؤسای جمهور چین و روسیه به بیرون درز کرد که از «پروژه‌ی جاودانگیِ انسان» سخن گفته بودند، بی‌پرده بگویم؛ من تا این حرف‌ها را شنیدم بدجوری تنـم لرزید و تصور کردم اگر آیت‌الله جنتی‌ها و آیت‌الله موحدی کرمانی‌ها و پوتین‌ها و ترامپ‌ها و نتانیاهوها و خیلی‌های دیگر از سیاستمداران و فرماندهان و دانشمندان و فیلسوفان و ایدئولوگ‌ها عمر چند صد ساله پیدا کنند و تغییراتِ نسلی متوقف شود، ملت‌ها و کشورها و جمعیت‌ها چه خاکی باید بر سر کنند؟

این را به روشنی بگویم؛ ((افراد و آدم‌ها تغییر نمی‌کنند، بلکه می‌میرند.)) این تنها سخن من هم نیست هر کسی از روانکاوان و روانشناسان و جامعه‌شناسان و فیلسوفان که اندکی از فهم عادی خارج شده و انسان و هویّت و شخصیّت او را از بیرون تماشا کرده و اندیشیده است، به یک شکلی چنین سخنی را مطرح کرده است.

من بارها و روزها در مورد این جنگ ۱۲ روزه‌ی ایران و رژیم اسرائیل و شکست‌های دو سال اخیر فکر کرده‌ام و در چیستی و چرائی آنها از زوایای مختلف اندیشیده‌ام، اجازه دهید بگویم؛ اگر آقای سید حسن نصرالله «رهبرِ مادام العمر» حزب‌الله لبنان نبود، اگر یاسر عرفات و محمود عباس و اسماعیل هنیه و خالد مشعل «رهبرانِ دائمی» فلسطین نبودند، اگر آیت‌الله خامنه‌ای «رهبرِ مادام ‌العمر» جمهوری اسلامی ایران نبود و «چرخشِ نسلیِ رهبران» به صورت تدریجی در این جنبش‌ها و کشورها اتفاق ‌افتاده بود، قطعاً این جنگ ۱۲ روزه و شکست‌های اخیر به وقوع نمی‌پیوستند. بنابراین تغییراتِ نسلی و جابجایی آدم‌ها اینقدر سرنوشت‌ساز هستند.


کانال جامعه‌ ایرانی
تلگرام:
https://www.tg-me.com/RahimMohamadi

واتساپ:
https://chat.whatsapp.com/IxZpaituwxd9KpX9d8trxi
👍91👎1
1
👍31
در همایش تخصصی «ایران و کریدور زنگزور؛ زمینه ها و پیامدها» که در تاریخ ۲۶ مرداد ۱۴۰۴ به همت گروه جامعه شناسی کشورهای اسلامی برگزار گردید. دکتر رحیم محمدی، مدیر گروه جامعه شناسی ایران؛ در سخنرانی خود با عنوان «آگاهی ملی و جایگاه ایران در فلات ایران» فرمودند:
مقدمه
ایران در قلب فلاتی تاریخی و تمدنی قرار دارد که از دیرباز نقطه تلاقی شرق و غرب و شمال و جنوب بوده است. با این حال، ضعف در آگاهی ملی و نداشتن تعریف درست از استراتژی، موجب فروپاشی ژئوپلیتیکی و استراتژیک در پیرامون ایران شده است. احداث گذرگاه زنگزور نیز در همین بستر، تهدیدی جدی برای موقعیت منطقه‌ای ایران محسوب می‌شود.
محورهای اصلی سخنرانی:
1- فلات ایران و جایگاه تاریخی آن
•فلات ایران یا نجد، بستر تمدن‌های بزرگ و محل تلاقی فرهنگی، زبانی و قومی منطقه.
‌سرمایه‌های فرهنگی، سیاسی و جمعیتی ایران در این فلات، میراثی ارزشمند برای تعامل منطقه‌ای.
•ایران از دیرباز دلِ فلات ایران بوده و نقش مرکزی در اتصال شرق و غرب ایفا کرده است.
2- ضعف آگاهی ملی و پیامدهای آن
•عدم شناخت جایگاه ایران در فلات، موجب ناهنجاری‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شده است.
•غفلت از ژئوپلیتیک داخلی و منطقه‌ای و بازی ضعیف در دریای خزر و مناطق پیرامونی.
•برخورد قومیتی با مسئله قره‌باغ، به جای نگاه ملی و راهبردی، موجب تضعیف موقعیت ایران شده است.
3- چالش‌های منطقه‌ای و ژئوپلیتیکی
🔹 مرزهای زمینی و دیوارهای سیاسی
•دیوار بین ایران و ترکیه، و ایران و افغانستان.
•ناامنی در مرز پاکستان
•مرز افغانستان و مسیر قاچاق انسان و مواد مخدر.
🔹 بحران‌های آبی و انرژی
•اختلافات آبی با ترکیه و افغانستان.
•بهره‌برداری ناکافی از میادین گازی مشترک با همسایگان جنوبی.
•ناامن جلوه دادن تنگه هرمز و دور زدن آن توسط خطوط انتقال نفت.
🔹 ضعف در روابط اقتصادی و فرهنگی
•روابط ضعیف با عراق، قاچاق کالا از کردستان عراق، و موشک‌باران اقلیم کردستان.
•تبادل فرهنگی و گردشگری ناکارآمد با همسایگان.
•عدم جدیت در پیشبرد پروژه کریدور شمال–جنوب و تبادل انرژی با کشورهای منطقه.
🔹 افغانستان و فرصت‌های از دست‌رفته
•اشغال افغانستان توسط شوروی و سپس حاکمیت طالبان، مانع از روابط پایدار با ایران.
•اشتراکات دینی و فرهنگی که می‌توانند به همکاری در برابر غرب و آمریکا منجر شوند.
🔹 ترکمنستان و غفلت راهبردی
•بی‌توجهی به ظرفیت‌های ترکمنستان و دریای خزر.
•پروژه‌های معطل‌مانده مانند اتصال جنوب به سرخس و اینچه‌برون.
🔹 کشورهای تازه استقلال یافته از شوروی سابق
•عدم توجه ایران به نیازهای زیرساختی این کشورها، موجب گرایش آن‌ها به قدرت‌هایی با مواضع خصمانه نسبت به ایران شده است.
گذرگاه زنگزور: فرصت یا تهدید؟
•شاید این گذرگاه در ظاهر فرصت‌هایی اقتصادی برای ایران ایجاد کند، اما با ورود آمریکا به‌عنوان سازنده، مدیر و سیاست‌گذار، به محل منازعه بدل شده است.
•حضور آمریکا همواره با حضور اسرائیل همراه است و این گذرگاه انسداد ژئوپلیتیکی ایران را کامل‌تر کرده و مسیر تاریخی ایران به اروپا را قطع می‌کند.
•تنگه زنگزور یکی از حساس‌ترین نقاط مرزی ایران است که اکنون در معرض نفوذ قدرت‌های رقیب قرار گرفته است.
نتیجه‌گیری و توصیه راهبردی
•ایران به دلیل نداشتن تعریف درست از استراتژی، در پیرامون خود گرفتار فروپاشی ژئوپلیتیکی شده است.
•درک دقیق موضوع، مطالعه عمیق و تدوین استراتژی‌هایی برای کاهش خسارت‌های ناشی از احداث گذرگاه زنگزور، ضرورتی حیاتی است.
• بازگشت به آگاهی ملی، تقویت دیپلماسی منطقه‌ای، و احیای نقش تاریخی ایران در فلات، تنها راه برون‌رفت از انسداد ژئوپلیتیکی فعلی است.
@sociologyofislamiccountries20
1👍1
*🔵🔴جهان چگونه #دین خود را از دست می‌دهد؟ نگاهی به نتایج بزرگترین پیمایش جهانی*

بر اساس یکی از جامع‌ترین تحقیقات مرکز معتبر Pew Research Center، هویت دینی در بسیاری از کشورهای جهان، به‌ویژه در جوامع توسعه‌یافته، در حال محو شدن است. این یک روند تدریجی اما پیوسته است که نقشه دینی و فرهنگی جهان را دگرگون می‌کند. اما این خروج از دین چگونه و با چه الگویی اتفاق می‌افتد؟

✏️ الگوی سه‌مرحله‌ایِ سکولار شدن (P-I-B Sequence)

محققان دریافته‌اند که خروج نسل‌ها از دین، معمولاً در یک فرآیند سه‌مرحله‌ای و قابل پیش‌بینی رخ می‌دهد:

*۱. کاهش مشارکت (Participation) 🚶‍♂️*
اولین قدم، کاهش حضور در مراسم دینی است. مردم کمتر به کلیسا، مسجد یا معبد می‌روند، اما همچنان خود را دین‌دار می‌دانند و دین در زندگی‌شان اهمیت دارد.

*۲. کمرنگ شدن اهمیت (Importance) ❤️‍🩹*
در مرحله بعد، دین اهمیت خود را در زندگی شخصی افراد از دست می‌دهد. دیگر معیار اصلی تصمیم‌گیری‌ها و ارزش‌های فردی نیست، هرچند فرد هنوز ممکن است خود را به یک دین خاص "متعلق" بداند.

*۳. کنار گذاشتن تعلق (Belonging) 🏷*
این مرحله آخر است؛ جایی که افراد به طور کامل هویت و برچسب دینی را کنار می‌گذارند و خود را "بی‌دین"، "آگنوستیک" یا "آتئیست" معرفی می‌کنند.

*🌍 جهان در کدام مرحله قرار دارد؟*

**   مرحله اول (کاهش مشارکت):*
بسیاری از کشورهای مسلمان و هندو، مانند سنگال و هند، در این مرحله هستند. جوانان کمتر در مراسم دینی شرکت می‌کنند، اما تقریباً همه همچنان هویت دینی خود را حفظ کرده‌اند.

*   *مرحله دوم (بحران همه‌جانبه):*
کشورهایی مانند ایالات متحده، شیلی و بخش‌هایی از آسیا در این مرحله قرار دارند. در این کشورها، هر سه روند (کاهش مشارکت، اهمیت و تعلق) به وضوح دیده می‌شود و جمعیت «بی‌دینان» (Nones) به سرعت در حال رشد است.

*   *مرحله سوم (وداع با هویت دینی)*:
اکثر کشورهای اروپای غربی مانند دانمارک و هلند به این مرحله رسیده‌اند. مشارکت و اهمیت دین قبلاً به حداقل رسیده و حالا تفاوت اصلی نسل‌ها در این است که جوانان به طور کلی هویت دینی را کنار می‌گذارند.

*📊 آمار کلیدی تغییرات دینی در جهان (۲۰۱۰-۲۰۲۰)*

*   *مسلمانان* ☪️: سریع‌ترین رشد را در میان تمام ادیان داشته‌اند (عمدتاً به دلیل نرخ زاد و ولد بالا و جمعیت جوان). سهم آن‌ها از جمعیت جهان ۱.۸ درصد افزایش یافته است.

*   *مسیحیان* ✝️: همچنان بزرگترین گروه دینی جهان هستند، اما سهمشان از جمعیت جهان ۱.۸ درصد کاهش یافته است. مرکز ثقل مسیحیت از اروپا به آفریقا منتقل شده است.

*   *بی‌دینان* ("Nones") 👤: تنها گروهی که در کنار مسلمانان، سهمش از جمعیت جهان افزایش یافته است. رشد این گروه نه به دلیل زاد و ولد، بلکه عمدتاً به دلیل خروج افراد از ادیان دیگر (خصوصاً مسیحیت) است.

*   *بودایی‌ها ☸️*: تنها گروه دینی بزرگی هستند که جمعیت مطلق آن‌ها در این دهه کاهش یافته است.

*💡 چرا این اتفاق می‌افتد؟*

دو عامل اصلی این تغییرات را توضیح می‌دهند:

۱. *ترک دین (Religious Switching)*: در سطح جهانی، به ازای هر ۱ نفری که به یک دین می‌پیوندد، ۳.۲ نفر دین خود را ترک کرده و به گروه بی‌دینان اضافه می‌شوند. این پدیده بیشترین ضربه را به مسیحیت زده است.

۲. *رشد طبیعی (Natural Increase):* جمعیت جوان و نرخ باروری بالا باعث رشد سریع جمعیت مسلمانان شده، در حالی که جمعیت مسن و نرخ باروری پایین در کشورهای مسیحی و بودایی، رشد آن‌ها را کند یا منفی کرده است.

*📖 جمع‌بندی:*
تحقیقات نشان می‌دهد که یک ارتباط قوی میان توسعه اقتصادی و انسانی با کاهش دین‌داری وجود دارد. هرچه یک کشور امن‌تر، ثروتمندتر و تحصیل‌کرده‌تر می‌شود، نیاز به دین به عنوان یک منبع آرامش و هویت جمعی کاهش می‌یابد. این روند، آینده‌ای را ترسیم می‌کند که در آن، نقش دین در زندگی عمومی و خصوصی افراد، دست‌کم در شکل سنتی آن، به شدت کمرنگ‌تر خواهد بود. سوال بزرگ این است: آیا این به معنای پایان دین است یا تحول آن به اشکال جدیدی از معنویت فردی؟

👈 منبع: https://www.pewresearch.org/short-reads/2025/09/02/how-religion-declines-around-the-world
📚 @ktyab



@bestdiplomacy
2👍2
رحیم محمدی
عنوان سخنرانی: نقدی بر مفهوم‌سازی دانشگاه ایرانی
همایش کنکاش‌های مفهومی و نظری
محل: دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
زمان: چهارشنبه، ۱۶ مهر ۱۴۰۴، ساعت ۸:۳۰
#انجمن_جامعه‌شناسی_ایران
1👍1
Forwarded from جامعه ایرانی (رحیم محمدی)
اطلاعیه:
به اطلاع عزیزان و دوستانی که عضو انجمن جامعه‌شناسی ایران هستند، می‌رسانم بر اساس بررسی که کردم، من هم "کاندیدای" هیئت مدیره انجمن جامعه‌شناسی شدم.
امیدوارم در صورت مؤفقیت بتوان با همکاری بقیه‌ی منتخبان به بازاندیشی و توسعه‌ی انجمن جامعه‌شناسی ایران مؤفق شد.
انتخابات هیئت مدیره در ۲۹ خرداد ۱۴۰۴ برگزار خواهد شد.

رحیم محمدی
۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۴
کانال جامعه ایرانی
2👍1
پنل دانشگاه ایرانی
در ششمین دوره همایش کنکاش‌های مفهومی و نظری
درباره جامعه ایران

چهارشنبه | ٠۴/۷/۱۶ | ساعت ۸:۳٠ تا ۱٠:۳٠ صبح


با ارائه‌هایی از:

محمدباقر تاج‌الدین
زوال دانشگاه در ایران

رحیم محمدی
نقدی بر مفهوم‌سازی دانشگاه ایرانی

کیهان صفری
این‌سو و آن‌سوی دیوارهای دانشگاه

سامان یوسف‌وند
برون‌افتادگی جامعه‌شناسی سیاست‌گذار انتقادی

دبیر نشست:
پیام افشاردوست

#دانشگاه_ایرانی
@iran_sociology
#انجمن_جامعه_شناسی_ایران
3
🔺گزارش روزنامه «شرق» از جزئیات کشته شدن شهلای ۳۸ ساله در مهاباد به دست شوهر و برادر شوهرش

۱۴ مهر ۱۴۰۴


🔹️شهین کریمانی، خواهر مقتول:
شوهرش اول او را متهم می‌کرد و بعد با تهدید مردان همکارش از آن‌ها اخاذی می‌کرد


👈🏻نیلوفر حامدی

«شهین کریمانی» خواهر «شهلا» از یک سال آخر زندگی خواهرش می‌گوید. زندگی یک زن با مردی که بارها طلاقش داده بود، مکررا او را به ارتباط با مردان دیگر متهم می‌کرد، برادر شوهری که مدام به او توهین می‌کرد و مادر شوهری که می‌گفت با جادو کاری می‌کند که هیچ‌وقت نتواند زندگی دیگری را شروع کند، که گویی هم همان شد؛ زندگی شهلا با فشار گره روسری و دستان شوهر و برادر شوهرش به پایان رسید.

حالا مانده‌اند یک دختر ۱۵ ساله و یک پسر ۱۹ ساله که به تازگی سربازی‌اش را به اتمام رسانده بود. مادرشان کشته شده و پدر روانه زندان. محصولی جدید از زن‌کشی‌هایی که بی‌محابا پیش می‌روند و به عددشان افزوده می‌شود و خاطر مسئولان را مکدر نمی‌کند. «شهین کریمانی» خواهر «شهلا» از یک سال آخر زندگی خواهرش می‌گوید. زندگی یک زن با مردی که بارها طلاقش داده بود، مکررا او را به ارتباط با مردان دیگر متهم می‌کرد، برادر شوهری که مدام به او توهین می‌کرد و مادر شوهری که می‌گفت با جادو کاری می‌کند که هیچ‌وقت نتواند زندگی دیگری را شروع کند، که گویی هم همان شد؛ زندگی شهلا با فشار گره روسری و دستان شوهر و برادر شوهرش به پایان رسید. زنی ۳۸ ساله که هنوز راه زیادی تا مرگ داشت.

✳️ادامه گزارش را از اینجا بخوانید:

sharghdaily.com/fa/tiny/news-1…‎

کانال جامعه ایرانی
😢1
پروژه ناتمام - ایبنا

تداوم و گسست مشروطیّت ایران در گفت‌وگو با رحیم محمدی؛

پروژه‌ی ناتمام مشروطیت علیه تقدیرباوری؛

رحیم محمدی استاد دانشگاه و مدیر گروه جامعه شناسی ایران گفت:
انقلاب مشروطه یک «پروژه‌ی ناتمام» بود و مدتها پیش خواهد رفت تا خودش را محقق سازد و به کمال خود برسد و حکومتِ قانون در کانون سیاست قرار گیرد و دموکراسی و احزاب و جامعه‌ی مدنی ظهور کنند.


خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - خداداد خادم؛ 
رحیم محمدی استاد دانشگاه و مدیر گروه جامعه‌شناسی ایران انجمن جامعه شناسان ایران در گفت‌وگویی که با وی در زمینه مشروطه داشتم در پاسخ به این‌که آیا انقلاب مشروطیت یک انقلاب تمام بوده یا خیر، معتقد است که انقلاب مشروطه زمانی تمام خواهد شد که حکومت قانون و آزادی و جامعه مدنی حاکم شود. در ادامه این گفت‌وگو را می‌خوانید....

https://www.ibna.ir/news/538489/%D9%BE%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%87-%D9%86%D8%A7%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%85
2👍1
https://media.ibna.ir/old/docs/000313/n00313772-s.jpg

شهریارشناسی/ شماره دو، رحیم محمدی؛
احیای دنیای حافظ در شعر شهریار/ خلاء محسوس نپرداختن به ساحت فلسفه و نظریه در ادبیات فارسی
1👍1
https://media.ibna.ir/old/docs/000312/n00312151-s.jpg

رحیم محمدی در وبینار «شهریار و ایران»:
شهریار به زمانه و زمینه خودش تعلقی نداشت/ او شاعر معاصر ما نیست.
1👍1
https://img.iranketab.ir/img/225x330?pic=www.iranketab.ir/Images/ProductImages/3802d2d92a234fd692df844f7463b380.jpg

کتاب:
در میانه جامعه‌شناسی و روشنفکری
نویسنده رحیم محمدی
👍2
👍2
https://www.farhangemrooz.com/tag/%D8%B1%D8%AD%DB%8C%D9%85+%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%DB%8C

فرهنگ امروز
گفتارهای رحیم محمدی



کانال جامعه ایرانی
1👍1
فایل صوتی

پرسش:
آیا انجمن جامعه‌شناسی نهادِ علم است یا نهادِ مدنی؟
به عبارت دیگر
آیا انجمن جامعه‌شناسی یک مجموعه دانشگاهی است یا روشنفکری؟


یک ارزیابی گذرا از روندهای کنونی انجمن جامعه‌شناسی ایران و همایش کنکاش‌های مفهومی و نظری درباره‌ی جامعه ایران

رحیم محمدی
۱۸ مهر ۱۴۰۴

کانال جامعه ایرانی
1👍1👏1
‏عنوان: درباره‌ی دانشگاه ایرانی

فایل صوتی

سخنرانی رحیم محمدی
۱۶ مهر ۱۴۰۴

در پنل دانشگاه ایرانی-
همایش کنکاش‌های مفهومی و نظری درباره‌ی جامعه ایران-
انجمن جامعه‌شناسی ایران-
دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
👍1
"یاد و نام ناصر تقوایی گرامی باد"


من تقوایی را در حد دائی‌جان ناپلئون و ناخدا خورشید می‌شناسم. اما می‌خواهم این اعتراف را بکنم که آیندگان، نسل ما و نسل قبل از ما را به سختی سرزنش خواهند کرد و خواهند پرسید؛ چرا خادمان و هنرمندان ممتاز خود را حذف و خانه‌نشین کردید؟ و چرا خود و جامعه را از خدمات فرهنگی و هنری کسانی چون ناصر تقوایی و محمدرضا شجریان و کیومرث پوراحمد و بهرام بیضایی و بقیه محروم کردید؟

رحیم محمدی
۲۲ مهر ۱۴۰۴
👍6
طرح تونل اتصال آمریکا و روسیه


‏پس از گفت‌وگوی تلفنی ولادیمیر پوتین و دونالد ترامپ؛ گفت‌وگویی که دو طرف در آن توافق کردند در بوداپست دیدار و درباره‌ راه‌های پایان جنگ اوکراین گفت‌وگو کنند، پیشنهاد ساخت یک تونل برای اتصال آمریکا و روسیه مطرح شد.

«کیرل دیمیتریف»، نماینده سرمایه‌گذاری ولادیمیر پوتین و رئیس صندوق سرمایه‌گذاری دولتی روسیه (RDIF)، پیشنهاد ساخت این تونل به طول ۱۱۲ کیلومتر زیر تنگه برینگ را مطرح کرده است که روسیه و ایالات متحده را به هم متصل کند. به گفته‌ او، این پروژه‌ ۸ میلیارد دلاری که با سرمایه‌گذاری روسیه و شرکای بین‌المللی اجرا خواهد شد، می‌تواند ظرف هشت سال تکمیل شود و «نمادی از اتحاد» میان دو کشور باشد.

ترامپ در واکنش به این ایده آن را «جالب» توصیف کرد، اما ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، با خنده گفت که از آن «خوشحال نیست».

دیمیتریف پیشنهاد داده است شرکت The Boring Company متعلق به ایلان ماسک مسئول ساخت تونل باشد و شرکت‌های انرژی آمریکایی نیز در پروژه‌های روسیه در قطب شمال مشارکت کنند. او معتقد است فناوری جدید حفاری می‌تواند هزینه‌ معمول چنین پروژه‌ای (حدود ۶۵ میلیارد دلار) را به کمتر از ۸ میلیارد دلار کاهش دهد.

هرچند ایده‌ی اتصال آلاسکا و سیبری بیش از یک قرن قدمت دارد، کارشناسان می‌گویند زیرساخت‌های موجود در دو سوی تنگه بسیار محدود است. دیمیتریف این طرح را با ایده‌های دوران جنگ سرد مانند «پل صلح جهانی کندی–خروشچف» مقایسه کرده و گفته است: «زمان آن رسیده که قاره‌ها برای نخستین‌بار در تاریخ بشر به هم متصل شوند.»
👍1
2025/10/20 05:42:52
Back to Top
HTML Embed Code: