ADABIYOTDA YOVUZ HUKMDOR AYOLLAR
Yaqinda Hang Kangning "Vegeterian" kitobini ayol qahramonning otasi va eriga munosabati uchun tanqid qilishgandi o'zbek segmentida. Ana, bu ochiq feminizm deb.
Hozir Oksfordning 2015-yilda chiqqan adabiyot nazariyasi darsligini o'qiyapman (yaqinda bu kitobning o'zbekchasi ham chiqib qoladi) . Qarangki, adabiyot va san'atda ayollar bilan bog'liq eng ko"p tarqalgan motiv hukmron ayolning yovuzligi motivi ekan. Bu erkakning dastlabki qo'rquvi onasidan kelgani bilan izohlanarkan (onalarimiz parvarish qiladi, quloq solmasak, kichikligimizda yasab tashlaganiyam bor gap-da). Mualliflar aytadiki, ijodkor ulg'aygach onadan ko'rgan shafqat va hamdardligini unutadi (o'zi bilmagan holda) va o'sha yovuz hukmronlik qolib ketadi. Shuning uchun kino, adabiyot, qolgan san'at turlari yovuz hukmron ayol obrazlariga to'la deydi. Chunki san'atni shu paytgacha asosan ERKAKLAR yaratib keldi. Demak, bugun tanqid qilanayotgandek ayol qahramonning otasiga e'tirozi motivi adabiyotning hatto 10 % foiziniyam egallamaydi, onaga o"zi bilmas qahrdan yuzaga kelgan yovuz ayol obrazi va motivlari 90%. Ammo biz bu haqda bilmaymiz. Bilmaganimiz uchun Hang Kang yo boshqa yozuvchilarning shunday obrazlari haqida so'z ketsa o'zimiznikini asosli himoya qilolmaymiz.
O'qiganim sari ko'z oldimdagi dunyo manzari mutlaqo chappa aylanib ketyapti. Faqat bir savol: nega biz bilmaganmiz, bilmaganmiz degan o'kinch?!
Shuning uchun aytamanki, faqat o'qing, o"qing, o'g'ilmisiz, qiz, faqat bilim ILLYUZIYADAN qutqarar ekan.
Adabiy tadqiqlar borasida esa umidim shuki, keyingi avlodda yosh bilimli zamonaviy intellektga ega tadqiqotchilar chiqadi va adabiy tahlilni boshqa darajaga chiqarishadi. Chindanam dunyoning chappaligi, adabiyot bizga buni ko'rsatib kelganini ko'rsatib bera olishiga chuqur OPTIMIZM bilan umid qilyapman.
Yaqinda Hang Kangning "Vegeterian" kitobini ayol qahramonning otasi va eriga munosabati uchun tanqid qilishgandi o'zbek segmentida. Ana, bu ochiq feminizm deb.
Hozir Oksfordning 2015-yilda chiqqan adabiyot nazariyasi darsligini o'qiyapman (yaqinda bu kitobning o'zbekchasi ham chiqib qoladi) . Qarangki, adabiyot va san'atda ayollar bilan bog'liq eng ko"p tarqalgan motiv hukmron ayolning yovuzligi motivi ekan. Bu erkakning dastlabki qo'rquvi onasidan kelgani bilan izohlanarkan (onalarimiz parvarish qiladi, quloq solmasak, kichikligimizda yasab tashlaganiyam bor gap-da). Mualliflar aytadiki, ijodkor ulg'aygach onadan ko'rgan shafqat va hamdardligini unutadi (o'zi bilmagan holda) va o'sha yovuz hukmronlik qolib ketadi. Shuning uchun kino, adabiyot, qolgan san'at turlari yovuz hukmron ayol obrazlariga to'la deydi. Chunki san'atni shu paytgacha asosan ERKAKLAR yaratib keldi. Demak, bugun tanqid qilanayotgandek ayol qahramonning otasiga e'tirozi motivi adabiyotning hatto 10 % foiziniyam egallamaydi, onaga o"zi bilmas qahrdan yuzaga kelgan yovuz ayol obrazi va motivlari 90%. Ammo biz bu haqda bilmaymiz. Bilmaganimiz uchun Hang Kang yo boshqa yozuvchilarning shunday obrazlari haqida so'z ketsa o'zimiznikini asosli himoya qilolmaymiz.
O'qiganim sari ko'z oldimdagi dunyo manzari mutlaqo chappa aylanib ketyapti. Faqat bir savol: nega biz bilmaganmiz, bilmaganmiz degan o'kinch?!
Shuning uchun aytamanki, faqat o'qing, o"qing, o'g'ilmisiz, qiz, faqat bilim ILLYUZIYADAN qutqarar ekan.
Adabiy tadqiqlar borasida esa umidim shuki, keyingi avlodda yosh bilimli zamonaviy intellektga ega tadqiqotchilar chiqadi va adabiy tahlilni boshqa darajaga chiqarishadi. Chindanam dunyoning chappaligi, adabiyot bizga buni ko'rsatib kelganini ko'rsatib bera olishiga chuqur OPTIMIZM bilan umid qilyapman.
👍10
Hid Gallyutsinatsiyasi
ADABIYOTDA YOVUZ HUKMDOR AYOLLAR Yaqinda Hang Kangning "Vegeterian" kitobini ayol qahramonning otasi va eriga munosabati uchun tanqid qilishgandi o'zbek segmentida. Ana, bu ochiq feminizm deb. Hozir Oksfordning 2015-yilda chiqqan adabiyot nazariyasi darsligini…
O'sha kitobdan parcha:
"Она ютиб юбориш хавфи билан боғлиқ бўлган қудратли мавжудотдир. Эркаклар дастлабки ўз ожизлик ҳолатини онани ва у ифодалаган барча ғамхўрлик ҳамда ҳамдардликни кескин рад этиш орқали қоплашга ҳаракат қилади. Эркак идентитети ва ҳокимияти бўлиши учун она бўйсундирилиши ва у билан боғлиқ ҳамма нарса ёвузлик сифатида ифодаланиши керак. Эркак ҳаётидаги ушбу рамзий дастлабки объект, умуман олганда, албатта, барча аёлларга кўчирилади. Нега анъанавий жамиятларда аёллар кўпинча эрларининг тўлиқ назорати остида бўлишини шу билан тушунтириш мумкин."
"Она ютиб юбориш хавфи билан боғлиқ бўлган қудратли мавжудотдир. Эркаклар дастлабки ўз ожизлик ҳолатини онани ва у ифодалаган барча ғамхўрлик ҳамда ҳамдардликни кескин рад этиш орқали қоплашга ҳаракат қилади. Эркак идентитети ва ҳокимияти бўлиши учун она бўйсундирилиши ва у билан боғлиқ ҳамма нарса ёвузлик сифатида ифодаланиши керак. Эркак ҳаётидаги ушбу рамзий дастлабки объект, умуман олганда, албатта, барча аёлларга кўчирилади. Нега анъанавий жамиятларда аёллар кўпинча эрларининг тўлиқ назорати остида бўлишини шу билан тушунтириш мумкин."
🔥4
QISH
Qishni kim qanday yoqtiradi, bilmadimu, men alohida yaxshi ko'raman. Assotsiativ xotiralarim ko'proq ikki momom bilan bog'liq ekan. Ona momomnikiga qishda borganimizda doim sho'rva osilgan bo'lardi va ichida sholg'om qaynaydi. Biz ovqatga negadir sholg'om solmasdik. Ona momomnikida esa qishda sholg'om hidi taraladi. Shuning uchun qish yodimga sholg'om hidli sho'rva bilan tushaveradi. Shu hidni, ta'mni izlayman. Es-es bilaman - bochkaga yangi yil arafasi ko'k pomidor tuzlab tashlangan bo'lardi. Hozir ham shu pomidorni qidiraman har qishda. Ba'zan momomdan so'rayman: nega hozir qilmaysizlar shuni?! Men uchun xotirjamlik ramzi bular.
Ikkinchisi katta momom - otamning onasi bilan bog"liq. Bolaligimdagi ramazonlar qishga to'g'ri kelgan. Ro'zadorlar pista holva yerdi qishda to'q tutadi deb. U do'konlarga faqat qishda kelardi shunga. Yozda erib ketadi. Momom tishimga muloyim deb shundan sotib olardi. Menam o'lgudek yaxshi ko'rardim. Momomning pinjida kavshab, rohatlanib o'tirardim.
Ko'p iliq xotiralarim qish bilan bog'liq. Ilk sevgi xotirjamligi, o'z odamimni topdim deb ruhiy tiniqishlarim ham... Qish alohida.
Xuddi o'zingga qaytish, tinish chillasi bu. Tabiatning o'zi kabi. Noyabr oxirida "Chillam" deb kalendarga kiritgan ekanim. Endi rostdan chillam keldi. Soatlab qorga tikilib o'tirish pallalari...
Ish zaruratidan ko'chaga chiqish majburiyatidan ham ozodman endi. Qishni faqat shunday o'tkazish yarashadi.
Qishni kim qanday yoqtiradi, bilmadimu, men alohida yaxshi ko'raman. Assotsiativ xotiralarim ko'proq ikki momom bilan bog'liq ekan. Ona momomnikiga qishda borganimizda doim sho'rva osilgan bo'lardi va ichida sholg'om qaynaydi. Biz ovqatga negadir sholg'om solmasdik. Ona momomnikida esa qishda sholg'om hidi taraladi. Shuning uchun qish yodimga sholg'om hidli sho'rva bilan tushaveradi. Shu hidni, ta'mni izlayman. Es-es bilaman - bochkaga yangi yil arafasi ko'k pomidor tuzlab tashlangan bo'lardi. Hozir ham shu pomidorni qidiraman har qishda. Ba'zan momomdan so'rayman: nega hozir qilmaysizlar shuni?! Men uchun xotirjamlik ramzi bular.
Ikkinchisi katta momom - otamning onasi bilan bog"liq. Bolaligimdagi ramazonlar qishga to'g'ri kelgan. Ro'zadorlar pista holva yerdi qishda to'q tutadi deb. U do'konlarga faqat qishda kelardi shunga. Yozda erib ketadi. Momom tishimga muloyim deb shundan sotib olardi. Menam o'lgudek yaxshi ko'rardim. Momomning pinjida kavshab, rohatlanib o'tirardim.
Ko'p iliq xotiralarim qish bilan bog'liq. Ilk sevgi xotirjamligi, o'z odamimni topdim deb ruhiy tiniqishlarim ham... Qish alohida.
Xuddi o'zingga qaytish, tinish chillasi bu. Tabiatning o'zi kabi. Noyabr oxirida "Chillam" deb kalendarga kiritgan ekanim. Endi rostdan chillam keldi. Soatlab qorga tikilib o'tirish pallalari...
Ish zaruratidan ko'chaga chiqish majburiyatidan ham ozodman endi. Qishni faqat shunday o'tkazish yarashadi.
❤🔥26
https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdXMji4wCW1VTnsjsCoKv1K0RDb-wI-wQHZWRxGXbXrIJePTA/viewform
Bir ilmiy tadqiqot uchun juda zarur. Shuni to'ldirivoraylik , do'stlar
Bir ilmiy tadqiqot uchun juda zarur. Shuni to'ldirivoraylik , do'stlar
Google Docs
So‘rovnoma
Xayrli kun. Bu so’rovnoma ilmiy tadqiqot o’tkazish uchun tayyorlandi. Shaxsiy ma’lumotlaringiz so’ralmaydi. Tashakkurlar.
🫡9
(shunchaki matn)
Qor nima bu - zarrachalarning jipslashuvimi, ruhimning halovati yo bezovtaligi? Yo men yozolmagan she'rimmi - paytini yillab kutgan va yog'ilgan paytini kutib - yog'ilib qoplagan dunyoni.
oppoq qorlar - qor qoplonlari - qor ham yerdan bosh ko'taradimi - eshitadimi jim yo'q quyoshni yo shamol-bo'ronni - lahzadek yengilmi u, yuzimizga urilgan tajribalarmi - yo yelkamdan qo'zg'olgan yerga tortar og'riqmi - singish istab yerlarga - qor mavjudmi - oq mavjudlikmi, mavjudlikmi ko'zlarim - avtolar shovqiniga shohid shunchaki - g'ijimlangan varaqmi - g'ijimlab yasalgan qorbola kabi - shakl olgan mohiyat - erib bitar - ikkita ko'zimga qo'yilgan o'ng va chapmi u - so'limga yursam titroq - o'ngimga yursam titroq - entikib junjikkan yo'qsilligimmi - ko'zlarimda yumshab, erib bitar - QOR!
Qor nima bu - zarrachalarning jipslashuvimi, ruhimning halovati yo bezovtaligi? Yo men yozolmagan she'rimmi - paytini yillab kutgan va yog'ilgan paytini kutib - yog'ilib qoplagan dunyoni.
oppoq qorlar - qor qoplonlari - qor ham yerdan bosh ko'taradimi - eshitadimi jim yo'q quyoshni yo shamol-bo'ronni - lahzadek yengilmi u, yuzimizga urilgan tajribalarmi - yo yelkamdan qo'zg'olgan yerga tortar og'riqmi - singish istab yerlarga - qor mavjudmi - oq mavjudlikmi, mavjudlikmi ko'zlarim - avtolar shovqiniga shohid shunchaki - g'ijimlangan varaqmi - g'ijimlab yasalgan qorbola kabi - shakl olgan mohiyat - erib bitar - ikkita ko'zimga qo'yilgan o'ng va chapmi u - so'limga yursam titroq - o'ngimga yursam titroq - entikib junjikkan yo'qsilligimmi - ko'zlarimda yumshab, erib bitar - QOR!
👍11
ONDAGI VOHA
Meni izlasangiz agar
bo'shliq orqasidaman, bo'shliq orqasida,
bir yerda,
xabarchilar havoning tomirlarinda
Uzoq tuproqda ochilan chechaklardan xabarlar tashir.
Pion guli me'rojiga ketan otlilarning izlari qumlarda.
Orzu soyaboni ochiqdir bo'shliq orqasinda;
yolg'iz yaproq suvsizlik esintisida esa
yag'mur qo'ng'iroqlari tinglanadi u yerda.
Bu yerda inson yolg'izdir.
So'ngsizlikka to'g'ri uzanur ko'lka, bu yolg'izlikda.
Meni axtarsangiz agar,
ohista, mayin keling
chortlamasin yolg'izligim inja chinnisi.
Suhrob Sipehriy.
(Turkchadan moslashtirdim)
Meni izlasangiz agar
bo'shliq orqasidaman, bo'shliq orqasida,
bir yerda,
xabarchilar havoning tomirlarinda
Uzoq tuproqda ochilan chechaklardan xabarlar tashir.
Pion guli me'rojiga ketan otlilarning izlari qumlarda.
Orzu soyaboni ochiqdir bo'shliq orqasinda;
yolg'iz yaproq suvsizlik esintisida esa
yag'mur qo'ng'iroqlari tinglanadi u yerda.
Bu yerda inson yolg'izdir.
So'ngsizlikka to'g'ri uzanur ko'lka, bu yolg'izlikda.
Meni axtarsangiz agar,
ohista, mayin keling
chortlamasin yolg'izligim inja chinnisi.
Suhrob Sipehriy.
(Turkchadan moslashtirdim)
👍8
Gul bog'chasi
Ne kengish dashtlar! Ne yuksak tog'lar!
Gul bog'chasinda mudhish bir yashillik hidi!
Bu yerlarda bir nimalar axtardim:
uyqu, yorug', qum va kulimsa yetovindaman.
Teraklar orqasidan ulug' bir sassizlik meni chaqirar.
Qamishzorlar ichida qoldim, shamol esmoqda,
Tingladim;
Men bilan kim gaplashdi?
Bir timsoh sirg'alib o'tdi.
Yo'lga tushdim.
Yo'l boshida yo'ng'ichqa,
So'ngra, tuproqning unutganligi.
Suhrob Sipehriy
(Turkchadan moslashtirdim)
Ne kengish dashtlar! Ne yuksak tog'lar!
Gul bog'chasinda mudhish bir yashillik hidi!
Bu yerlarda bir nimalar axtardim:
uyqu, yorug', qum va kulimsa yetovindaman.
Teraklar orqasidan ulug' bir sassizlik meni chaqirar.
Qamishzorlar ichida qoldim, shamol esmoqda,
Tingladim;
Men bilan kim gaplashdi?
Bir timsoh sirg'alib o'tdi.
Yo'lga tushdim.
Yo'l boshida yo'ng'ichqa,
So'ngra, tuproqning unutganligi.
Suhrob Sipehriy
(Turkchadan moslashtirdim)
🤷♂9
Forwarded from Oyina.uz | Tafakkur
«Ҳаво» ошкор қилган иситма – ўзбек шеъриятидаги феминизм
Шахссиз шеъриятни сизга ёлғиз табиатгина беради. Бундай шахссизланиш шеърияти Томас Элиотдан бошланди, дейишади. Аслида йўқ. Элиот бизга буни идрок этиб берди. Сакура гулларига кунлаб тикилиб ўтиришдан ибтидо олган япон ҳаккулари ва «ишқ бу лаҳза, лаҳзадагина ишқ бор» деган тасаввуф шеъриятимизда ҳам бу бор эди.
Oʻz: https://oyina.uz/uz/article/3305
Ўз: https://oyina.uz/kiril/article/3306
Расмий саҳифаларимиз👇
Telegram | Facebook | X | Instagram
Шахссиз шеъриятни сизга ёлғиз табиатгина беради. Бундай шахссизланиш шеърияти Томас Элиотдан бошланди, дейишади. Аслида йўқ. Элиот бизга буни идрок этиб берди. Сакура гулларига кунлаб тикилиб ўтиришдан ибтидо олган япон ҳаккулари ва «ишқ бу лаҳза, лаҳзадагина ишқ бор» деган тасаввуф шеъриятимизда ҳам бу бор эди.
Oʻz: https://oyina.uz/uz/article/3305
Ўз: https://oyina.uz/kiril/article/3306
Расмий саҳифаларимиз👇
Telegram | Facebook | X | Instagram
👏6
Abduvali Qutbiddinning "Izohsiz lug'at" ida keladigan "Oyoqqa tushgan qon qorayar" , degan misra ma'nosini biror o'n kuncha o'ylab yurdim. O'ylab o'yimga yetolmadim. Oxir ustoz Aziz Saiddan yordam so'radim. Javob bunday bo'ldi:
"Оёқққа дегани ерга дегани. Ерга тушган қон қораяди.
Бу ердаги қон маъносини турлича талқин қилиш мумкин.
Қон қайнаб турган ҳаёт рамзи.-- ҳаммаси ўтиб кетади, ҳеч.
Қон жон рамзи.-- у ҳам чиқиб кетгач ҳечдир.
Қон --ранг. Бу кўриб турганинг дунё ва тириклик ранги асли бошқа, ўтса, макони ўзгарса асл кўринади.
Карочи, "эй набера, кўпам дунё ишларига куйиниб, ҳовлиқаверма, ҳаммаси сен кўраётганингдек эмас", девоттила.
Яна талқинлари бор, мақола қилиб ёзса ҳаммасини айтиш мумкин. Абдувалини бу шеърида ишоралар, ишоралар остида тасаввуфий тушунчалар, ривоятлар кўп, уларнинг зоҳирий, ботиний маънолари талқинлари ҳам."
Mana, nima uchun she'rni sevish kerak. Bir misra orqasida o'ndan ortiq fikr aytasiz! Mana shu - san'at!
"Оёқққа дегани ерга дегани. Ерга тушган қон қораяди.
Бу ердаги қон маъносини турлича талқин қилиш мумкин.
Қон қайнаб турган ҳаёт рамзи.-- ҳаммаси ўтиб кетади, ҳеч.
Қон жон рамзи.-- у ҳам чиқиб кетгач ҳечдир.
Қон --ранг. Бу кўриб турганинг дунё ва тириклик ранги асли бошқа, ўтса, макони ўзгарса асл кўринади.
Карочи, "эй набера, кўпам дунё ишларига куйиниб, ҳовлиқаверма, ҳаммаси сен кўраётганингдек эмас", девоттила.
Яна талқинлари бор, мақола қилиб ёзса ҳаммасини айтиш мумкин. Абдувалини бу шеърида ишоралар, ишоралар остида тасаввуфий тушунчалар, ривоятлар кўп, уларнинг зоҳирий, ботиний маънолари талқинлари ҳам."
Mana, nima uchun she'rni sevish kerak. Bir misra orqasida o'ndan ortiq fikr aytasiz! Mana shu - san'at!
🤔10
Forwarded from OYINA.UZ
Arxetipik bosqichlarda shakllanadigan shaxsiyat – Nima uchun ichimizdagi “bola”ni saqlab qolishimiz kerak?
Qadimgi xalqlarda bola ota-onasidan ajratilib, uzoq vaqt qabiladan tashqariga olib ketilgan va turli sinovlardan oʻtgan. Sinovdan oʻta olgan bolalar ota-ona “men”idan ajralib chiqqan shaxs sifatida jamiyatga qabul qilingan, oʻtolmaganlari esa yo oʻldirib yuborilgan, yo qabilaga qayta qabul qilinmagan.
Batafsil: https://oyina.uz/uz/article/3303
Rasmiy sahifalarimiz👇
Telegram | Instagram | X | YouTube
Qadimgi xalqlarda bola ota-onasidan ajratilib, uzoq vaqt qabiladan tashqariga olib ketilgan va turli sinovlardan oʻtgan. Sinovdan oʻta olgan bolalar ota-ona “men”idan ajralib chiqqan shaxs sifatida jamiyatga qabul qilingan, oʻtolmaganlari esa yo oʻldirib yuborilgan, yo qabilaga qayta qabul qilinmagan.
Batafsil: https://oyina.uz/uz/article/3303
Rasmiy sahifalarimiz👇
Telegram | Instagram | X | YouTube
🎉6
O‘zbekcha feminizm: taraqqiyot belgisimi yo ijtimoiy tahdid? Video - BBC News O'zbek
https://www.bbc.com/uzbek/articles/c0j1q9ywx7wo/lat
https://www.bbc.com/uzbek/articles/c0j1q9ywx7wo/lat
BBC News O'zbek
O‘zbekcha feminizm: taraqqiyot belgisimi yo ijtimoiy tahdid? Video
Toshkentdagi "NeUyat" ko‘rgazmasi tashkilotchilari O‘zbekistondagi xotin-qizlarga qarshi sodir etilayotgan zo‘ravonliklarga yana bir bor jamiyat e’tiborini qaratishni maqsad qildilar. Ayollarga nisbatan adolatsizlik “uyat” deb ataladigan umum qadriyat ortiga…
👍5
Forwarded from BBC News O’zbek
#BBCUzbek
Ўзбекча феминизм: тараққиёт белгисими ё ижтимоий таҳдид? Видео
Тошкентдаги "NeUyat" кўргазмаси ташкилотчилари Ўзбекистондаги хотин-қизларга қарши содир этилаётган зўравонликларга яна бир бор жамият эътиборини қаратишни мақсад қилдилар. Аёлларга нисбатан адолатсизлик “уят” деб аталадиган умум қадрият ортига беркинаркан, аслида уялиши керак бўлган жиноятчилар жазосиз қолади, дейдилар ташкилотчилар.
https://www.bbc.com/uzbek/articles/c0j1q9ywx7wo/lat
Ўзбекча феминизм: тараққиёт белгисими ё ижтимоий таҳдид? Видео
Тошкентдаги "NeUyat" кўргазмаси ташкилотчилари Ўзбекистондаги хотин-қизларга қарши содир этилаётган зўравонликларга яна бир бор жамият эътиборини қаратишни мақсад қилдилар. Аёлларга нисбатан адолатсизлик “уят” деб аталадиган умум қадрият ортига беркинаркан, аслида уялиши керак бўлган жиноятчилар жазосиз қолади, дейдилар ташкилотчилар.
https://www.bbc.com/uzbek/articles/c0j1q9ywx7wo/lat
👍11
Suv qiyasida
boshmog'imni chiqarib o'tirdim,
oyoqlarim suv ichinda.
Naqadar yashilman bugun,
Naqadar tiniqqanman!
Yoki huzun tog'dan inarmi?
Daraxtlarning ortida kim bor?
hech kimsa,
bir inak o'tlar faqat.
Yozgi peshinda
yoz qandayligini yaxshi biladi soyalar,
dog'siz soyalar.
Bolalar! o'yin maydonida o'ynashadi.
Behuda emas yasham:
Sevgi bor, olma bor, ishonch bor.
Suhrob Sipehriy
(Turkchadan moslashtirdim)
boshmog'imni chiqarib o'tirdim,
oyoqlarim suv ichinda.
Naqadar yashilman bugun,
Naqadar tiniqqanman!
Yoki huzun tog'dan inarmi?
Daraxtlarning ortida kim bor?
hech kimsa,
bir inak o'tlar faqat.
Yozgi peshinda
yoz qandayligini yaxshi biladi soyalar,
dog'siz soyalar.
Bolalar! o'yin maydonida o'ynashadi.
Behuda emas yasham:
Sevgi bor, olma bor, ishonch bor.
Suhrob Sipehriy
(Turkchadan moslashtirdim)
👍20
Bbc uzbek tayyorlagan va o'zining ijtimoiy tarmoqlarida joylagan feminizm haqidagi lavha ostida qoldirilgan izohlardan hayron qoldim. (Aslida o'rganib ketganmiz) Hayron qolganim izohchilarning 99% i erkaklar va asosan haqoratli kommentlar. Maqolani o'qib, suhbatni eshitmagan deyarli bari. Bundan menda bitta xulosa qoldi: jamiyatimizdagi istalgan johil erkak ham o'zini ayollardan kamida ikki bosh baland deb biladi. U ayollarning nimani gapirayotgani, o'ylayotgani, o'qiyotgani , mushohada qilayotgani farqsiz. Ehtimol, sen shu ayollar darajasida ham fikrlamassan, lekin sen erkakmisan, shuning o'ziyoq ustun ekanligingga yetarli! Aslida feminizm shu haqda - ustunlik da'vo qilmasdan, ayolmi erkakmi, fikr ko'lamiga, o'lchoviga qarash haqida. Shu orqali fikrlar tengligini, erkinligini - shaxs tengligini yaratish haqida. Ammo doim o'zini kimdandir ustun sanashga o'rgangan yaratiq buni qaydanam tushinsin!
Eng qizig'i, ayollar ko"proq bag'rikeng. Jamiyat erkaklari siyosiy, ijtimoiy ta'sir kuchiga ega bo'lmay qolgani uchun ayollarning kichkinagina raqobat muhitiga kirib oldi. Yelkaga oftob tushishi mumkin bo'lgan joy o'zi tangadek edi, endi mana o'sha raqobat muhitida ayollar ham, erkaklar ham tirik qolish, so'zini o'tkazish uchun kurashib yotibdi. Ayollar buni biladi, bilgani uchun ham o'sha erkaklarga hamdardlik vajidan jim turadi. Ammo erkaklarning o'zi bunaqa hamdardlikni nainki qadrlaymaydi, sezib ham o'tmaydi hatto. ( shundayam ayollar jamiyat mustahkamligi uchun ma'suliyatni bo'yniga olmayaptimi?!) Toptaydi.
Ko"pchilik feminizmni islom rad etishi vajidan haqorat yog'diradi. Lekin allaqachon biz diniy davlatlarda yashamayotgan bo'lsak, qanday qilib ayol siyosiy huquqi haqidagi masalani din bilan hal qila olamiz?! Buyog'i feminizmning islomiy to'lqini eng katta to'lqinlardan biri ekanini ko'pchilik bilmasa kerak! Germaniyada ko'plab lider feministlar - musulmon feministlari!
Undan ham qizig'i nima aytaymi - ko'pchilik uyg'ongan erkaklar ham ayollarni qutqarish uchun avval erkaklarni qutqarish kerakligini da'vo qiladi. Lekin erkaklar davralarida bu haqda gapirolmaydi. Boshqacha gapiradi. Xo'p, erkaklarni qanday qutqarish kerak? Nega erkaklarimiz shu mavzu ustida bosh qotirib, bir joyga jam bo'lmaydi? Muammoni ko'rib turib, ko'z yumadi?
Bu masalalarda ayollar ilg'or ekani esa ko'pchilikning jig"iga tegadi. Afsuslanarli tomoni shu.
Islom feminizmi haqida o'zbek tilida manba: https://uz.m.wikipedia.org/wiki/Islom_feminizmi?utm_source=chatgpt.com
Eng qizig'i, ayollar ko"proq bag'rikeng. Jamiyat erkaklari siyosiy, ijtimoiy ta'sir kuchiga ega bo'lmay qolgani uchun ayollarning kichkinagina raqobat muhitiga kirib oldi. Yelkaga oftob tushishi mumkin bo'lgan joy o'zi tangadek edi, endi mana o'sha raqobat muhitida ayollar ham, erkaklar ham tirik qolish, so'zini o'tkazish uchun kurashib yotibdi. Ayollar buni biladi, bilgani uchun ham o'sha erkaklarga hamdardlik vajidan jim turadi. Ammo erkaklarning o'zi bunaqa hamdardlikni nainki qadrlaymaydi, sezib ham o'tmaydi hatto. ( shundayam ayollar jamiyat mustahkamligi uchun ma'suliyatni bo'yniga olmayaptimi?!) Toptaydi.
Ko"pchilik feminizmni islom rad etishi vajidan haqorat yog'diradi. Lekin allaqachon biz diniy davlatlarda yashamayotgan bo'lsak, qanday qilib ayol siyosiy huquqi haqidagi masalani din bilan hal qila olamiz?! Buyog'i feminizmning islomiy to'lqini eng katta to'lqinlardan biri ekanini ko'pchilik bilmasa kerak! Germaniyada ko'plab lider feministlar - musulmon feministlari!
Undan ham qizig'i nima aytaymi - ko'pchilik uyg'ongan erkaklar ham ayollarni qutqarish uchun avval erkaklarni qutqarish kerakligini da'vo qiladi. Lekin erkaklar davralarida bu haqda gapirolmaydi. Boshqacha gapiradi. Xo'p, erkaklarni qanday qutqarish kerak? Nega erkaklarimiz shu mavzu ustida bosh qotirib, bir joyga jam bo'lmaydi? Muammoni ko'rib turib, ko'z yumadi?
Bu masalalarda ayollar ilg'or ekani esa ko'pchilikning jig"iga tegadi. Afsuslanarli tomoni shu.
Islom feminizmi haqida o'zbek tilida manba: https://uz.m.wikipedia.org/wiki/Islom_feminizmi?utm_source=chatgpt.com
👍24
#kechikkanpost
Bu postni ancha avval yozishim kerak edi.
12 yildan beri turli sohalarda ishlab ko'rdim - asosan jurnalistika, ammo ichida boshqa har turli "qora" va oq ishlar bor. Jismonan charchagan yoki ruhan ezgan ishlar bo'lgan, lekin ikkisi birda bo'lmagan hech. Ularning orasida eng qiyini - o'qituvchilik bo'ldi! Aytishingiz mumkin, pedagogik mahorat, tug'ma pedagog bo"lib tug'ilish, zamonga moslashish kerak" kabi gaplarni. Lekin hamma gap bundamas. Bunda bo'lsa, qani?! Bitta o'qituvchi o'z ustida ishlagani bilan muammo hal bo"p qolsa.
Ta'lim tizimida muammolar ko"p, baholashda muammolar ko"p, qadriyatlar parchalanib ,o'rniga qonun ishlasin degan zamondamiz - ishlamayotgan qonunlarimizda muammolar ko'p - shu sabab ma'suliyat tuyg'usi tolibi ilmlarda kamayib ketgan. Xay, mayli bular o"z yo"liga. Hatto shular to'g'irlanganda ham o'qituvchilik eng og'ir kasb bo"lib qolaveradi. Ishoning, bolalarni o'qitish, qiziqtirish, baholash - to'g'ri yo"naltirish - bor kuch va energiyangizni oladi. Ham jismonan, ham ruhan. O"zingiz uchun yashamay qo'yasiz. Shunaqa og'ir kasb ekan o'qituvchilik!
Bu tizimga qaytish niyatim yo'q, ammo o"zimgayam, sizgayam gapim shuki, nima uchundir kurashmoqchi bo"lsangiz, o'qituvchi uchun kurashing! Kim eng baland oylikka munosib deyishsa - o'qituvchi deb ayting! Mamlakat, jamiyat kimni ko"p qadrlashi kerak deyishsa, o'qituvchini deb ayting!
Men bir yillik tajribamdan shu xulosani oldim ! Va nihoyat tushindim bekorga o'qituvchi va shifokor mamlakat va jamiyatning eng qadrli odami bo'lishi kerak deb aytilmasligini! Va nihoyat mehnati o'ta kichik ko'rinadigan, kam qadrlanadigan, davralarda dovruq solmaydigan bu odamlar eng og"ir , eng muhim ishni qilayotaganini! Tan olaylik, qolganlarimiznikida ko"proq shaxsiy manfaat ustun. O'qituvchi sarflaydigan energiya esa o"sha shaxsiy manfaat - puldan ming karra ko"proq keladi. Biz o"qituvchilar sohasida nimanidir noto'g'ri qilyapmiz. Na podkast, na ko'rsatuv, na tarmoqlarda ular haqida gapirmayapmiz! Biz eng kerakli odamlarni ko"zdan pana qilganmiz - asosan tanqid yog'diramiz! Shu tanqidchilarimiz ham o'qituvchining bir kunlik ishiga dosh bermay dod deb ketishini tushindim! Bilmadim, hozir ichimda eng ko"p shu soha xodimlariga hurmat va hamdardlik bor!
Jamiyat va davlat o"qituvchi bilan muloqotga ochilishi kerak - bo"lmasa o"zimizni o"zimiz aldaymiz.
Bu postni ancha avval yozishim kerak edi.
12 yildan beri turli sohalarda ishlab ko'rdim - asosan jurnalistika, ammo ichida boshqa har turli "qora" va oq ishlar bor. Jismonan charchagan yoki ruhan ezgan ishlar bo'lgan, lekin ikkisi birda bo'lmagan hech. Ularning orasida eng qiyini - o'qituvchilik bo'ldi! Aytishingiz mumkin, pedagogik mahorat, tug'ma pedagog bo"lib tug'ilish, zamonga moslashish kerak" kabi gaplarni. Lekin hamma gap bundamas. Bunda bo'lsa, qani?! Bitta o'qituvchi o'z ustida ishlagani bilan muammo hal bo"p qolsa.
Ta'lim tizimida muammolar ko"p, baholashda muammolar ko"p, qadriyatlar parchalanib ,o'rniga qonun ishlasin degan zamondamiz - ishlamayotgan qonunlarimizda muammolar ko'p - shu sabab ma'suliyat tuyg'usi tolibi ilmlarda kamayib ketgan. Xay, mayli bular o"z yo"liga. Hatto shular to'g'irlanganda ham o'qituvchilik eng og'ir kasb bo"lib qolaveradi. Ishoning, bolalarni o'qitish, qiziqtirish, baholash - to'g'ri yo"naltirish - bor kuch va energiyangizni oladi. Ham jismonan, ham ruhan. O"zingiz uchun yashamay qo'yasiz. Shunaqa og'ir kasb ekan o'qituvchilik!
Bu tizimga qaytish niyatim yo'q, ammo o"zimgayam, sizgayam gapim shuki, nima uchundir kurashmoqchi bo"lsangiz, o'qituvchi uchun kurashing! Kim eng baland oylikka munosib deyishsa - o'qituvchi deb ayting! Mamlakat, jamiyat kimni ko"p qadrlashi kerak deyishsa, o'qituvchini deb ayting!
Men bir yillik tajribamdan shu xulosani oldim ! Va nihoyat tushindim bekorga o'qituvchi va shifokor mamlakat va jamiyatning eng qadrli odami bo'lishi kerak deb aytilmasligini! Va nihoyat mehnati o'ta kichik ko'rinadigan, kam qadrlanadigan, davralarda dovruq solmaydigan bu odamlar eng og"ir , eng muhim ishni qilayotaganini! Tan olaylik, qolganlarimiznikida ko"proq shaxsiy manfaat ustun. O'qituvchi sarflaydigan energiya esa o"sha shaxsiy manfaat - puldan ming karra ko"proq keladi. Biz o"qituvchilar sohasida nimanidir noto'g'ri qilyapmiz. Na podkast, na ko'rsatuv, na tarmoqlarda ular haqida gapirmayapmiz! Biz eng kerakli odamlarni ko"zdan pana qilganmiz - asosan tanqid yog'diramiz! Shu tanqidchilarimiz ham o'qituvchining bir kunlik ishiga dosh bermay dod deb ketishini tushindim! Bilmadim, hozir ichimda eng ko"p shu soha xodimlariga hurmat va hamdardlik bor!
Jamiyat va davlat o"qituvchi bilan muloqotga ochilishi kerak - bo"lmasa o"zimizni o"zimiz aldaymiz.
❤49