101. Farzandingizdan ba’zi foydali mavzularda insholar yozib berishini talab qiling.
102. Har doim farzandingiz yozgan narsani o‘qishga harakat qiling.
103. Farzandingiz qilgan har bir grammatik yoki tilga oid xatolarni ustida qattiq talashmang.
104. Farzandingizni kitob o‘qishini qo‘lab-quvvatlang.
105. Farzandingiz o‘zi o‘qimoqchi bo‘lgan kitobini o‘zi tanlashiga imkon bering.
106. Farzandingiz biror narsani o‘qiyotgan bo‘lsa u bilan birga o‘tirib, unga sherik bo‘ling.
107. Farzandingiz uchun ba’zi zakovatga tegishli o‘yinlarni o‘ynating.
123. Jazo qo‘llashni ko‘paytirib yuormang.
124. Agar farzandingizni jazolasangiz unga o‘sha jazoning sabablarini tushuntirib bering.
125. Siz farzandingizni alamingizdan chiqish uchun jazolamang. Yoki uni ko‘ra olmasdan jazolayotgan bo‘lmang.
126. Odamlar orasida farzandingizni urmang. Uni jahlingiz chiqayotgan paytda umuman urmang va urishmang.
127. Farzandingizning yuziga urmang va qo‘lingizni umuman ko‘tarmang. Unga hammani oldida izza qalbiga juda og‘ir botadi.
128. Agar farzandingizga uni endi umuman urmaslikka va’da bergan bo‘lsangiz, o‘sha ishni aslo qaytarmang. Holbuki shunday qilsangiz, uning sizga bo‘lgan ishonchi yo‘qoladi. Chunki siz va’daga vafo qilmadingiz.
129. Siz farzandingizni uni foydasi uchungina jazo qo‘llayotganingizni aytib o‘ting. Unga bo‘lgan mehringiz shuni talab qilayotganini tushuntiring.
130. Jazo berish uni qiynash yoki unga azob berish uchun emas, balki uni tarbiyaga chaqirish uchun bo‘lishini tushuntiring.
© Islom uz
Postni boshlanish qismi 👈
102. Har doim farzandingiz yozgan narsani o‘qishga harakat qiling.
103. Farzandingiz qilgan har bir grammatik yoki tilga oid xatolarni ustida qattiq talashmang.
104. Farzandingizni kitob o‘qishini qo‘lab-quvvatlang.
105. Farzandingiz o‘zi o‘qimoqchi bo‘lgan kitobini o‘zi tanlashiga imkon bering.
106. Farzandingiz biror narsani o‘qiyotgan bo‘lsa u bilan birga o‘tirib, unga sherik bo‘ling.
107. Farzandingiz uchun ba’zi zakovatga tegishli o‘yinlarni o‘ynating.
123. Jazo qo‘llashni ko‘paytirib yuormang.
124. Agar farzandingizni jazolasangiz unga o‘sha jazoning sabablarini tushuntirib bering.
125. Siz farzandingizni alamingizdan chiqish uchun jazolamang. Yoki uni ko‘ra olmasdan jazolayotgan bo‘lmang.
126. Odamlar orasida farzandingizni urmang. Uni jahlingiz chiqayotgan paytda umuman urmang va urishmang.
127. Farzandingizning yuziga urmang va qo‘lingizni umuman ko‘tarmang. Unga hammani oldida izza qalbiga juda og‘ir botadi.
128. Agar farzandingizga uni endi umuman urmaslikka va’da bergan bo‘lsangiz, o‘sha ishni aslo qaytarmang. Holbuki shunday qilsangiz, uning sizga bo‘lgan ishonchi yo‘qoladi. Chunki siz va’daga vafo qilmadingiz.
129. Siz farzandingizni uni foydasi uchungina jazo qo‘llayotganingizni aytib o‘ting. Unga bo‘lgan mehringiz shuni talab qilayotganini tushuntiring.
130. Jazo berish uni qiynash yoki unga azob berish uchun emas, balki uni tarbiyaga chaqirish uchun bo‘lishini tushuntiring.
Postni boshlanish qismi 👈
Telegram
Tohir Abdulloh
Farzand tarbiyasida 130 maslahat
Aqida
1. O‘z farzandingizga tavhid kalimasini “La ilaaha illalloh muhammadan abduhu va rasuluh”ni o‘rgating.
2. Biz insonlar nima uchun yaratilganimiz va ibodat bizning oliy vazifamiz ekani borasida ta’lim bering.
3.…
Aqida
1. O‘z farzandingizga tavhid kalimasini “La ilaaha illalloh muhammadan abduhu va rasuluh”ni o‘rgating.
2. Biz insonlar nima uchun yaratilganimiz va ibodat bizning oliy vazifamiz ekani borasida ta’lim bering.
3.…
Aql haqida naql
Aql arabcha so‘z bo‘lib, lug‘atda “tutish”, “qaytarish”, “bog‘lash” kabi ma’nolarni anglatadi. Aql o‘zagidan olingan “iqol” so‘zi chorva hayvonlarini bog‘lab qo‘yiladigan “tushov”, “zanjir”, “kishan” degan ma’nolarni ifoda etadi. Tushov chorva hayvonini qochib ketishdan saqlab, ekinlarni payxon qilishi, birovga jarohat yetkazishi, o‘zi yo‘qolib qolishi kabi zararlarning oldini olganidek, insondagi aql ham o‘z egasini yomon axloqlardan, zararli ishlardan qaytarib, uni insoniylik chegarasida ushlab turadi. Bu borada ulug‘ tobe’inlardan Omir ibn Abdi Qays rahimahulloh aytadi:
"إذا عَقَلَك عَقْلًك عما لا ينبغي فأنت عاقل"
“Agar aqling seni noma’qul ishlardan man qila olsa, sen (chindan ham) oqilsan”.
Alloh taolo O‘z marhamati va fazli bilan insonga xuddi chorva hayvonlardek arqon yoxud zanjirni emas, balki uning azizu mukarramligiga munosib o‘laroq, sirtdan ko‘zga ko‘rinmas nurafshon aqlni ravo ko‘rdi. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam bunday dedilar:
" العقل نورٌ في القلب ، يفرق بين الحق والباطل "
“Aql qalbdagi nur bo‘lib, u haq bilan botil o‘rtasini ajratadi”.
Ulamolar tomonidan aqlga ko‘plab ta’riflar berilgan. Bu ta’riflar o‘zaro bir-birini to‘ldiruvchidir. Jumladan: Aql – Alloh taolo insonga ato etgan quvvat va tabiiy his bo‘lib, u bilan inson nazariy ishlarni idrok qiladi va hayvondan ajralib turadi.
Aql – qalbdagi ruhoniy nur bo‘lib, uning vositasida zaruriy ilmlar idrok etiladi.
Aql – insonga berilgan buyuk ne’mat bo‘lib, u orqali Robbisini taniydi, dunyoviy va uxroviy foydalarni jalb qilib, zararlarni daf qiladi.
Qur’oni karimda aqlga taalluqli so‘zlar 50 marta, “Aql egalari” iborasi esa 10 martadan zikr qilingani dinimizda aqlga nechog‘lik yuksak e’tibor berilganining tasdiqidir. Zotan, Islomda diniy majburiyatlar inson zimmasiga aynan aql sababli yuklatilgandir. Shuning uchun, shariatda aqlsiz, esi past odam va yosh bola kabi aqli to‘liq shakllanmaganlarga alohida hukmlar joriy qilingan.
Aqli bo‘la turib uni ishlatmagan, havoyi nafsiga ergashib ilohiy ko‘rsatmalarga amal qilmagan va qonun-qoidalarni buzgan kimsalar qattiq tanqid qilinadi. Alloh taolo ularning oxiratdagi foyda bermas xasratli nolalarini quyidagicha bayon qiladi:
“Yana ular: “Agar quloq solganimizda yoki aql yuritganimizda edi, do‘zaxiylar qatorida bo‘mas edik” derlar” (Mulk surasi, 10-oyat).
Aqlini ishlatib nafsini jilovlay olgan va shaytonning yo‘liga yurmasdan Robbisining amriga quloq solgan bandalarga xushxabarlar beriladi:
“Shaytondan – unga ibodat qilishdan yiroq bo‘lgan va Alloh(ning toati va ibodati)ga qaytgan zotlar uchun (jannat) xushxabari bo‘lsin! Bas, (ey Muhammad) gapga quloq tutib, uning eng go‘zaliga (ya’ni najotga eltuvchi rost So‘zga) ergashadigan bandalarimga xushxabar bering! Ana o‘shalar Alloh hidoyat qilgan zotlardir. Va ana o‘shalar aql egalaridir” (Zumar surasi, 17-18-oyatlar).
Maqtovga sazovor xislatlarning me’yoridan ortig‘i nuqson sanaladi. Masalan, shijoatning haddan tashqarisi hovliqish deyiladi. Saxovatning chegaradan chiqib ketish holati sovirish deyiladi. Biroq, aql borasida bunday deb bo‘lmaydi. Chunki kishining aqli qancha ko‘p bo‘lsa, u uchun bu ziyoda fazilat hisoblanadi. Shu bois:
“Odamlarning eng afzali ularning aqllirog‘idir”, deyilgan.
“Mansurul-hikam” (Sochilgan durdona hikmatlar) kitobida:
كلُّ شيئِ إذا كثر رخص إلاّ العقل ، فإنه إذا كثر غلا
“Qaysi narsa ko‘paysa, qadri kamayib ketadi. Faqat aql bundan mustasno, chunki u ko‘paygani sari qadri oshaveradi”, deyilgan.
Ammo, aqlning ziyodaligi deganda ayyorlik va makr-hiylaga yovrilgan, birovning haqqini poymol etishga qaratilgan yovuzlikni tushunmaslik kerak. Balki, o‘z sohibini nojo‘ya ishlardan qaytarib, ko‘plab solih amallar qilishga safarbar etish orqali uni Robbisiga yaqinlashtiruvchi ruhiy quvvat aqlning ziyodaligi deb ataladi.
Davomi....
Aql arabcha so‘z bo‘lib, lug‘atda “tutish”, “qaytarish”, “bog‘lash” kabi ma’nolarni anglatadi. Aql o‘zagidan olingan “iqol” so‘zi chorva hayvonlarini bog‘lab qo‘yiladigan “tushov”, “zanjir”, “kishan” degan ma’nolarni ifoda etadi. Tushov chorva hayvonini qochib ketishdan saqlab, ekinlarni payxon qilishi, birovga jarohat yetkazishi, o‘zi yo‘qolib qolishi kabi zararlarning oldini olganidek, insondagi aql ham o‘z egasini yomon axloqlardan, zararli ishlardan qaytarib, uni insoniylik chegarasida ushlab turadi. Bu borada ulug‘ tobe’inlardan Omir ibn Abdi Qays rahimahulloh aytadi:
"إذا عَقَلَك عَقْلًك عما لا ينبغي فأنت عاقل"
“Agar aqling seni noma’qul ishlardan man qila olsa, sen (chindan ham) oqilsan”.
Alloh taolo O‘z marhamati va fazli bilan insonga xuddi chorva hayvonlardek arqon yoxud zanjirni emas, balki uning azizu mukarramligiga munosib o‘laroq, sirtdan ko‘zga ko‘rinmas nurafshon aqlni ravo ko‘rdi. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam bunday dedilar:
" العقل نورٌ في القلب ، يفرق بين الحق والباطل "
“Aql qalbdagi nur bo‘lib, u haq bilan botil o‘rtasini ajratadi”.
Ulamolar tomonidan aqlga ko‘plab ta’riflar berilgan. Bu ta’riflar o‘zaro bir-birini to‘ldiruvchidir. Jumladan: Aql – Alloh taolo insonga ato etgan quvvat va tabiiy his bo‘lib, u bilan inson nazariy ishlarni idrok qiladi va hayvondan ajralib turadi.
Aql – qalbdagi ruhoniy nur bo‘lib, uning vositasida zaruriy ilmlar idrok etiladi.
Aql – insonga berilgan buyuk ne’mat bo‘lib, u orqali Robbisini taniydi, dunyoviy va uxroviy foydalarni jalb qilib, zararlarni daf qiladi.
Qur’oni karimda aqlga taalluqli so‘zlar 50 marta, “Aql egalari” iborasi esa 10 martadan zikr qilingani dinimizda aqlga nechog‘lik yuksak e’tibor berilganining tasdiqidir. Zotan, Islomda diniy majburiyatlar inson zimmasiga aynan aql sababli yuklatilgandir. Shuning uchun, shariatda aqlsiz, esi past odam va yosh bola kabi aqli to‘liq shakllanmaganlarga alohida hukmlar joriy qilingan.
Aqli bo‘la turib uni ishlatmagan, havoyi nafsiga ergashib ilohiy ko‘rsatmalarga amal qilmagan va qonun-qoidalarni buzgan kimsalar qattiq tanqid qilinadi. Alloh taolo ularning oxiratdagi foyda bermas xasratli nolalarini quyidagicha bayon qiladi:
“Yana ular: “Agar quloq solganimizda yoki aql yuritganimizda edi, do‘zaxiylar qatorida bo‘mas edik” derlar” (Mulk surasi, 10-oyat).
Aqlini ishlatib nafsini jilovlay olgan va shaytonning yo‘liga yurmasdan Robbisining amriga quloq solgan bandalarga xushxabarlar beriladi:
“Shaytondan – unga ibodat qilishdan yiroq bo‘lgan va Alloh(ning toati va ibodati)ga qaytgan zotlar uchun (jannat) xushxabari bo‘lsin! Bas, (ey Muhammad) gapga quloq tutib, uning eng go‘zaliga (ya’ni najotga eltuvchi rost So‘zga) ergashadigan bandalarimga xushxabar bering! Ana o‘shalar Alloh hidoyat qilgan zotlardir. Va ana o‘shalar aql egalaridir” (Zumar surasi, 17-18-oyatlar).
Maqtovga sazovor xislatlarning me’yoridan ortig‘i nuqson sanaladi. Masalan, shijoatning haddan tashqarisi hovliqish deyiladi. Saxovatning chegaradan chiqib ketish holati sovirish deyiladi. Biroq, aql borasida bunday deb bo‘lmaydi. Chunki kishining aqli qancha ko‘p bo‘lsa, u uchun bu ziyoda fazilat hisoblanadi. Shu bois:
“Odamlarning eng afzali ularning aqllirog‘idir”, deyilgan.
“Mansurul-hikam” (Sochilgan durdona hikmatlar) kitobida:
كلُّ شيئِ إذا كثر رخص إلاّ العقل ، فإنه إذا كثر غلا
“Qaysi narsa ko‘paysa, qadri kamayib ketadi. Faqat aql bundan mustasno, chunki u ko‘paygani sari qadri oshaveradi”, deyilgan.
Ammo, aqlning ziyodaligi deganda ayyorlik va makr-hiylaga yovrilgan, birovning haqqini poymol etishga qaratilgan yovuzlikni tushunmaslik kerak. Balki, o‘z sohibini nojo‘ya ishlardan qaytarib, ko‘plab solih amallar qilishga safarbar etish orqali uni Robbisiga yaqinlashtiruvchi ruhiy quvvat aqlning ziyodaligi deb ataladi.
Davomi....
Luqmon ibn Omir, Abu Dardo roziyallohu anhudan rivoyat qiladi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bunday dedilar: “Ey Uvaymir, aqlingni ko‘paytir, shunda Rabbingga yaqinliging ortadi”. Men: “Ota-onam sizga fido bo‘lsin! Aql borasida kim ham menga kafil bo‘la olardi?!” dedim. U zot sollallohu alayhi vasallam: “Alloh harom qilgan ishlardan saqlan va Allohning farzlarini ado et, shunda oqil bo‘lasan. So‘ng, qo‘shimcha solih amallarni ham bajar, shunda dunyoda aqling ko‘payadi, Robbingga yaqinliging ortadi va bu bilan azizlikka erishasan”, dedilar.
© Muslim uz
Boshlanish qismi...
Boshlanish qismi...
“إِذَا أَقَمْتَ الصَّلَاةَ، أَتَاكَ الرِّزْقُ مِنْ حَيْثُ لَا تَحْتَسِب”
(Agar namozni barpo qilsang, rizq seni o‘ylamagan joydan keladi)
Bu so‘zda katta ma’nolar mujassam:
1. Namoz – barcha yaxshiliklar kaliti
Namoz – musulmon insonning eng asosiy ibodatlaridan biri. Alloh taolo Qur’onda ham ko‘p joyda namozni barpo qilishga buyurgan. Bu yerda «aqamta» (barpo qilding) degani, faqat o‘qish emas, balki uni hushu’ bilan, shariatga muvofiq, vaqtida, sidqidildan ado etish deganidir.
2. Rizq – Allohning kafolatida
Agar banda namozni to‘g‘ri ado qilsa, Alloh uni o‘z yordamiga oladi. Rizq faqat mehnat bilan emas, Allohning fazlu karami bilan ham keladi. «Min haysu la tahtasib» (sen o‘ylamagan joydan) – bu Allohning qudrati va g‘ayrioddiy yo‘llar bilan rizq yetib kelishini anglatadi. Ya’ni, inson umid qilmagan tarafdan, u sabab deb o‘ylamagan narsalar orqali rizq keladi.
3. Tavakkul va ishonch
Bu so‘z bandani Allohga ishonishga, Unga tavakkul qilishga undaydi. Ko‘pincha odamlar rizq qo‘rquvi bilan namozni qoldiradi, ish bilan band bo‘lib, ibodatni kechiktiradi. Lekin aynan namozni barpo qilish rizqning kelishiga sabab bo‘ladi.
⸻
Xulosa:
Bu ibora Ibn Kasir rahimahullohdan rivoyat qilingan bo‘lib, insonlarni namozga mustahkam bo‘lishga va rizq masalasida Allohga ishonishga da’vat etadi.
© Obidxon Sobitxon Abdulhamid
(Agar namozni barpo qilsang, rizq seni o‘ylamagan joydan keladi)
Bu so‘zda katta ma’nolar mujassam:
1. Namoz – barcha yaxshiliklar kaliti
Namoz – musulmon insonning eng asosiy ibodatlaridan biri. Alloh taolo Qur’onda ham ko‘p joyda namozni barpo qilishga buyurgan. Bu yerda «aqamta» (barpo qilding) degani, faqat o‘qish emas, balki uni hushu’ bilan, shariatga muvofiq, vaqtida, sidqidildan ado etish deganidir.
2. Rizq – Allohning kafolatida
Agar banda namozni to‘g‘ri ado qilsa, Alloh uni o‘z yordamiga oladi. Rizq faqat mehnat bilan emas, Allohning fazlu karami bilan ham keladi. «Min haysu la tahtasib» (sen o‘ylamagan joydan) – bu Allohning qudrati va g‘ayrioddiy yo‘llar bilan rizq yetib kelishini anglatadi. Ya’ni, inson umid qilmagan tarafdan, u sabab deb o‘ylamagan narsalar orqali rizq keladi.
3. Tavakkul va ishonch
Bu so‘z bandani Allohga ishonishga, Unga tavakkul qilishga undaydi. Ko‘pincha odamlar rizq qo‘rquvi bilan namozni qoldiradi, ish bilan band bo‘lib, ibodatni kechiktiradi. Lekin aynan namozni barpo qilish rizqning kelishiga sabab bo‘ladi.
⸻
Xulosa:
Bu ibora Ibn Kasir rahimahullohdan rivoyat qilingan bo‘lib, insonlarni namozga mustahkam bo‘lishga va rizq masalasida Allohga ishonishga da’vat etadi.
© Obidxon Sobitxon Abdulhamid
🔴 #JONLI_EFIR AQL, ISLOM VA G‘ARB MEZONIDA 2-SUHBAT
👉 https://www.youtube.com/live/ympWJmnOA6c?si=k7_F7iVIT0xOBfX7
👉 https://www.youtube.com/live/ympWJmnOA6c?si=k7_F7iVIT0xOBfX7
YouTube
Tohir Abdulloh в прямом эфире!
#ayyom_muborak
✨ Hayotingizning yana bir kunini oʻzining oʻzgacha tarovati bilan bezagan qutlugʻ Juma ayyomi muborak boʻlsin!
☝️ Salovot aytishni unutmang:
📿 Allohuma solli a'la sayyidina Muhammad!
📿 Allohuma solli a'la sayyidina Muhammad!
👉 @TohirAbdulloh — sahifamizga obuna boʻling!
✨ Hayotingizning yana bir kunini oʻzining oʻzgacha tarovati bilan bezagan qutlugʻ Juma ayyomi muborak boʻlsin!
☝️ Salovot aytishni unutmang:
📿 Allohuma solli a'la sayyidina Muhammad!
📿 Allohuma solli a'la sayyidina Muhammad!
👉 @TohirAbdulloh — sahifamizga obuna boʻling!
🔴 HAJ VA UNING FAZILATLA...
Tohir Abdulloh
Haj va uning fazilatlari
Savollaringizni quyidagi botga yuboring, keyingi jonli efirlarda javob beramiz
👉 @RTVSavollarbot
Savollaringizni quyidagi botga yuboring, keyingi jonli efirlarda javob beramiz
👉 @RTVSavollarbot
🔴 #JONLI_EFIR HAJ IBODATINING BAJARISH TARTIBI VA ODOBLARI
👉 https://www.youtube.com/live/SVLaJRyed3I?si=SulKGQJXNGC83Qz9
👉 https://www.youtube.com/live/SVLaJRyed3I?si=SulKGQJXNGC83Qz9
YouTube
🔴 HAJ IBODATINING BAJARISH TARTIBI VA ODOBLARI (2-iyun 2025-yil) LIVE
#Haj #Qurbonlik #Qurbon
Haj ibodatining bajarish tartibi va odoblari
Tohir Abdulloh
Haj ibodatining bajarish tartibi va odoblari
Savollaringizni quyidagi botga yuboring, ertaga bo‘ladigan jonli efirda javob beramiz.
👉 @RTVSavollarbot
Savollaringizni quyidagi botga yuboring, ertaga bo‘ladigan jonli efirda javob beramiz.
👉 @RTVSavollarbot
Sizdan kelgan savollarga javoblar
Tohir Abdulloh
Qurbonlik haqida
Savollaringizni quyidagi botga yuboring, ertaga bo‘ladigan jonli efirda javob beramiz.
👉 @RTVSavollarbot
Savollaringizni quyidagi botga yuboring, ertaga bo‘ladigan jonli efirda javob beramiz.
👉 @RTVSavollarbot
ARAFA VA HAYIT KUNI HAQIDA
Tohir Abdulloh
Arafa va hayit kuni haqida
Savollaringizni quyidagi botga yuboring, keyingi jonli efirlarda javob beramiz
👉 @RTVSavollarbot
Savollaringizni quyidagi botga yuboring, keyingi jonli efirlarda javob beramiz
👉 @RTVSavollarbot