14-15.pdf
1.8 MB
14-15.pdf
🔹گفت‌و‌گوی رضا صائمی با عباس کاظمی
دربارهٔ کتاب سفر نظریهها در روزنامهٔ هم‌میهن
عنوان:از نظریه‌بازی تا نظریه‌سازی
همراه با یادداشتی از محمد هندی
#سفر_نظریه_ها #نظریه #کتاب
@varijkazemi
🔹گفت‌و‌گوی رضا صائمی با عباس کاظمی
دربارهٔ کتاب سفر نظریهها در روزنامهٔ هم‌میهن
عنوان:از نظریه‌بازی تا نظریه‌سازی
همراه با یادداشتی از محمد هندی
#سفر_نظریه_ها #نظریه #کتاب
@varijkazemi
📚 معرفی کتاب
📕نامۀ دختر ترسا به عطار نیشابوری
✍️جواد موسوی خوزستانی
سال نشر: ۱۴۰۰
عباس کاظمی
https://www.tg-me.com/Varijkazemi
▫️از نوجوانی با منطق‌الطیر عطار هم‌نشینم. آخرین‌بار سه سال پیش، وقتی که در حال تأمل در معنای سفر بودم، به این کتاب مراجعت کردم و یکی از سفرها یعنی سفر شیخ صنعان به روم را بهانۀ تأمل بر سفر از مبدأ شرق به مقصد غرب قرار دادم. بگذریم! نتیجۀ آن تأمل، در کتاب #سفر_نظریهها بازتاب یافته است.
▫️چند هفته پیش در مجلسی، آقای جواد موسوی خوزستانی را برای نخستین‌بار دیدم. مرافقتی درگرفت و ایشان با مهربانی کتاب نامۀ دختر ترسا به عطار نیشابوری را به من دادند. موضوع جالب می‌آمد، چون نوعی نگاه فوکویی- یعنی دیدن از زاویۀ پنهان نگاه داشته شده- در عنوان مندرج بود.
◀️ نویسنده، شجاعت عطار را در ترسیم به‌اصطلاح عشق مجازی یک مرد مسلمان به زنی مسیحی در زمانۀ خود می‌ستاید اما درعین‌حال ما را متوجه غفلت از فروپاشی زندگی دختر ترسا می‌کند. اینکه چگونه زیبایی قلم عطار و تعلق به میراث عرفانی، موجب طرد درد و رنج دختری شده است که شیخی به‌ناگاه عاشقش می‌شود و به‌ناگاهی دیگر او را ترک می‌کند.
☑️ اما مسئلۀ کتاب صرفاً به ترسا محدود نمی‌شود، بلکه بهانه‌ای است برای طرح دغدغه‌های نویسنده در زمانۀ خود با فرهنگ مذهبی-عرفانی.
⬅️نویسنده در مقدمه چنین می‌نویسد: «بی‌شک بازگشت نامنتظر شیخ از روم به حجاز و رهاکردن همسر جوان خود، از نقاط عطف و تکان‌دهنده داستان است...که... حتا ازسوی اغلب کارگردان‌های تئاتر و نمایشنامه‌نویسان متأخر که... آثار عطار را روی صحنه برده‌اند غفلت شده است»(ص۱۵).
فصول کتاب، در قالب نُه نامۀ خیالی دختر ترسا به عطار آمده است. نویسنده کوشیده است مستمر میان دنیای مسیحیان زمان ترسا و مسلمانان زمان عطار رفت‌وبرگشت کند. ازسوی‌دیگر، میان زمانۀ کنونی ما و زمان عطار سفر کند؛ بنابراین، نمی‌شود گفت با نوشتاری مواجهید که شما را به قرن ششم پرتاب می‌کند، بلکه زمان‌ها در این نوشتار به‌شدت به هم می‌آمیزند و نویسنده می‌کوشد زمینۀ تأملاتی را برای خوانندۀ زمانۀ ما فراهم سازد.
⬅️بخش نخست این‌گونه آغاز می‌شود:
«سرانجام تصمیم گرفته‌ام بر تردیدهایم غلبه کنم و پس از بیست‌وسه سال برایت نامه بنویسم!... تو مرا با هزاران لحظه‌ی زیبا و ماندگار، ناگهان تنها گذاشتی... ماه‌ها و فصل‌ها از پی هم می‌گذشتند و من به‌سختی بیمار و نحیف شده بودم... جنین سه‌ماهه‌ام که می‌توانست... یادگار گرانبهایی از تو باشد، بالاخره سقط شد. جسم و جانم را به‌شدت تحلیل برد. با وخامت حالم باعث شد... پدر آندریک... سرانجام ترتیب انتقال مرا به صومعه بدهد و در آنجا مدت‌ها تحت درمان قرار گرفتم...».
✅ خواننده نباید انتظار داستانی ادبی را از کتاب داشته باشد، چراکه داستان کتاب صرفاً به واژگونی تصویر داستان شیخ صنعان و دختر عطار محدود نمی‌شود، بلکه- همان‌طور که اشاره کردیم- نویسنده کوشیده است دغدغه‌ها و پرسش‌های خود را از مناسبات میان مراد و مرید، تلقی از عشق، سرسپردگی مطلق و مفاهیمی نظیر آن طرح کند و خواننده را به بازاندیشی در میراث فرهنگی‌دینی خود تشویق نماید.
#نقد_کتاب #کتاب
@Abbasvarijkazemi
📕نامۀ دختر ترسا به عطار نیشابوری
✍️جواد موسوی خوزستانی
سال نشر: ۱۴۰۰
عباس کاظمی
https://www.tg-me.com/Varijkazemi
▫️از نوجوانی با منطق‌الطیر عطار هم‌نشینم. آخرین‌بار سه سال پیش، وقتی که در حال تأمل در معنای سفر بودم، به این کتاب مراجعت کردم و یکی از سفرها یعنی سفر شیخ صنعان به روم را بهانۀ تأمل بر سفر از مبدأ شرق به مقصد غرب قرار دادم. بگذریم! نتیجۀ آن تأمل، در کتاب #سفر_نظریهها بازتاب یافته است.
▫️چند هفته پیش در مجلسی، آقای جواد موسوی خوزستانی را برای نخستین‌بار دیدم. مرافقتی درگرفت و ایشان با مهربانی کتاب نامۀ دختر ترسا به عطار نیشابوری را به من دادند. موضوع جالب می‌آمد، چون نوعی نگاه فوکویی- یعنی دیدن از زاویۀ پنهان نگاه داشته شده- در عنوان مندرج بود.
◀️ نویسنده، شجاعت عطار را در ترسیم به‌اصطلاح عشق مجازی یک مرد مسلمان به زنی مسیحی در زمانۀ خود می‌ستاید اما درعین‌حال ما را متوجه غفلت از فروپاشی زندگی دختر ترسا می‌کند. اینکه چگونه زیبایی قلم عطار و تعلق به میراث عرفانی، موجب طرد درد و رنج دختری شده است که شیخی به‌ناگاه عاشقش می‌شود و به‌ناگاهی دیگر او را ترک می‌کند.
☑️ اما مسئلۀ کتاب صرفاً به ترسا محدود نمی‌شود، بلکه بهانه‌ای است برای طرح دغدغه‌های نویسنده در زمانۀ خود با فرهنگ مذهبی-عرفانی.
⬅️نویسنده در مقدمه چنین می‌نویسد: «بی‌شک بازگشت نامنتظر شیخ از روم به حجاز و رهاکردن همسر جوان خود، از نقاط عطف و تکان‌دهنده داستان است...که... حتا ازسوی اغلب کارگردان‌های تئاتر و نمایشنامه‌نویسان متأخر که... آثار عطار را روی صحنه برده‌اند غفلت شده است»(ص۱۵).
فصول کتاب، در قالب نُه نامۀ خیالی دختر ترسا به عطار آمده است. نویسنده کوشیده است مستمر میان دنیای مسیحیان زمان ترسا و مسلمانان زمان عطار رفت‌وبرگشت کند. ازسوی‌دیگر، میان زمانۀ کنونی ما و زمان عطار سفر کند؛ بنابراین، نمی‌شود گفت با نوشتاری مواجهید که شما را به قرن ششم پرتاب می‌کند، بلکه زمان‌ها در این نوشتار به‌شدت به هم می‌آمیزند و نویسنده می‌کوشد زمینۀ تأملاتی را برای خوانندۀ زمانۀ ما فراهم سازد.
⬅️بخش نخست این‌گونه آغاز می‌شود:
«سرانجام تصمیم گرفته‌ام بر تردیدهایم غلبه کنم و پس از بیست‌وسه سال برایت نامه بنویسم!... تو مرا با هزاران لحظه‌ی زیبا و ماندگار، ناگهان تنها گذاشتی... ماه‌ها و فصل‌ها از پی هم می‌گذشتند و من به‌سختی بیمار و نحیف شده بودم... جنین سه‌ماهه‌ام که می‌توانست... یادگار گرانبهایی از تو باشد، بالاخره سقط شد. جسم و جانم را به‌شدت تحلیل برد. با وخامت حالم باعث شد... پدر آندریک... سرانجام ترتیب انتقال مرا به صومعه بدهد و در آنجا مدت‌ها تحت درمان قرار گرفتم...».
✅ خواننده نباید انتظار داستانی ادبی را از کتاب داشته باشد، چراکه داستان کتاب صرفاً به واژگونی تصویر داستان شیخ صنعان و دختر عطار محدود نمی‌شود، بلکه- همان‌طور که اشاره کردیم- نویسنده کوشیده است دغدغه‌ها و پرسش‌های خود را از مناسبات میان مراد و مرید، تلقی از عشق، سرسپردگی مطلق و مفاهیمی نظیر آن طرح کند و خواننده را به بازاندیشی در میراث فرهنگی‌دینی خود تشویق نماید.
#نقد_کتاب #کتاب
@Abbasvarijkazemi
Telegram
attach 📎
Forwarded from زیر سقف آسمان
♦️جامعه در متن؛ جامعه‌شناسی در حاشیه
✍️ مجید یونسیان
۲۹ مرداد ۱۴۰۱
دکتر عباس کاظمی جامعه‌شناس کم حاشیه‌ای که سعی کرده است در کتاب جدیدش به نام «سفر نظریهها»ی اجتماعی به آن چیزی توجه کند که بزرگ‌ترین مانع تحرک و عبور جامعه‌شناسان از حاشیه به متن اجتماعی است؛ فقدان نظریه‌هایی که بتواند وضعیت اجتماعی ما را توضیح دهد و مبنایی برای عمل و تحرک علمی ایجاد کند۔ این مهم‌ترین چالشی است که ابتدا در ذهن نویسنده شکل گرفته و سپس بر نوشته و کتاب او جاری شده است.
با اینکه سرتاسر این کتاب و حتی در مصاحبه‌ای که با روزنامه هم‌میهن انجام داده سعی کرده است مقصود و مکنون ذهنی و تجربیات خود را جمع‌بندی و بیان کند و حرف نویی برای گشودن گره‌ای ارائه نماید، اما به‌رغم این، همچنان در همان نقطه‌ای گیر کرده است که نیم قرن است جامعه‌شناسان ایرانی در آن متوقف شده‌اند و آن تبدیل و تلقی حاشیه‌ها به‌عنوان متن و ترس از پا گذاشتن در متن اجتماعی است۔
به‌رغم این، کتاب «سفر نظریهها» یک نوآوری است؛ به‌گونه‌ای که می‌توان آن را سرآغاز نقد حاشیه‌ها برای تسهیل ورود به متن اجتماعی دانست. شاید بتوان در باره‌ی آنچه متن اجتماعی نامیده می‌شود، مناقشه کرد: اینکه چه چیزی، چه موضوعی یا مولفه‌ای متن اجتماعی است، توافق نظر زیادی در میان جامعه‌شناسان ایرانی وجود ندارد. شاید به همین علت است که دو موضوع در حوزه‌ی جامعه‌شناسی ایران به "مثابه علم" ناروشن است:
اول: فقدان یا کم پرسش‌گری است.
دوم: فقدان مساله‌یابی یا مساله‌شناسی است۔
اساس هر دانشی پرسش است و دلیل ادامه و تحول و تکامل آن شناخت مساله است۔ دکتر کاظمی سعی کرده است به این دو نزدیک شود ولی باز هم گرفتار همان موضوعی شده است که اغلب جامعه‌شناسان نسل نو گرفتار آن هستند: نقد. نقد از خود تا دیگری.
جامعه‌شناسان ایرانی، که کنشگری علمی یا شبه علمی دارند، دو گروه اند: گروهی که شارحان و مفسران نظریه‌های کلاسیک اند و دوم آن‌هایی که ناقدان این گروه اند و هر دو البته محترم اند و کنش علمی آنها مفید است. اما موضوع شرح، تفسیر و نقد آنها همان یافته‌ها و چارچوب‌های نظری و پژوهشی جامعه‌شناسان کلاسیک است. لذا متون مورد استناد و اشاره‌ی آنها متونی است که جز در کلیات موضوعی چارچوب و موضوع دیگری اعتبار ندارد۔
در واقع آنچه مورد استناد و معتبر است یافته‌های دیگران است. لذا مقالات، تحقیقات و کتب در هر شکل و شمایلی بر پژوهش‌های تجربی فردی و گروهی استوار نیست۔ در بسیاری از موضوعات و حوزه‌های اجتماعی پژوهش‌های تجربی فردی صورت گرفته که رجوع و استناد به آن یا اندک است یا برای رد و اثبات نظریه‌هایی که اعتبار آن از پژوهش‌های بیرونی کسب شده است. ما به ندرت در حوزه‌ی مطالعات اجتماعی به نام و متفکری اجتماعی بر می خوریم که توانسته باشد بر اساس یافته‌های تجربی خود، چه بر اساس پژوهش، چه روش‌های دیگر به مرز ارائه‌ی نظریه، چه درست و چه غلط، چه ناقص و چه کامل رسیده باشد۔
شاید بتواندبا کمی مسامحه علی شریعتی را از معدود کسانی دانست که در صدد برآمد با توجه به مطالعات خود و شناختی که از ارتباط دین و مردم یافته بود، به نوعی نظریه‌سازی برسد که البته فرصت این کار را نیافت. اما شریعتی این جسارت را داشت که خود را به متن اجتماعی نزدیک کند و آنچه را که در این متن می‌بیند، فارغ از خوب و بد آن بیان کند۔
در دوره‌ی کنونی برخی از جامعه‌شناسان نسل نو که در راس آنها دکتر سعید مدنی قابل تمایز است، با تمرکز روی موضوعاتی خاص سعی کرده است پایه‌های طرح یک نظریه در حوزه‌ی آسیب‌های اجتماعی را فراهم آورد. وی با پژوهش‌های تجربی و استمرار آن به فهم و شناخت متن اجتماعی و تحلیل بی‌واسطه‌ی آن مبادرت کرده است۔ دکتر محدثی نیز در موضوع زن و خانواده و آئین‌های مذهبی چنین مسیری را می‌پیماید که نقطه‌ی قوتی برای نسل نو جامعه‌شناسی در ایران است. اما اینکه آیا این حرکت‌ها منجر به طرح پرسش‌های اساسی خواهد شد یا نه و اینکه آیا چنین پرسش‌هایی برای ما روشن می‌کند که واقعاً مساله‌های ما در جامعه چیست.
کمی باید صبوری کرد تا این غنچه‌ها بشکفند. کاری که دکتر کاظمی در کتاب سفر نظریهها انجام داده است، نوعی تسهیل‌گری علمی در توجیه و ضرورت این مسیر است. به همین دلیل باید کار او را ارج نهاد و ابتدا به فهم و درک او از موضوع پرداخت و سپس با نقد آن که مشتمل بر بیان نقاط مثبت و سپس احتمالاً بیان کاستی‌ها و غفلت‌ها است، به رشد و گسترش این مسیر کمک کرد۔
توفیق یارتان
#مدنی
#کاظمی
#یونسیان
#سفر_نظریهها
@NewHasanMohaddesi
✍️ مجید یونسیان
۲۹ مرداد ۱۴۰۱
دکتر عباس کاظمی جامعه‌شناس کم حاشیه‌ای که سعی کرده است در کتاب جدیدش به نام «سفر نظریهها»ی اجتماعی به آن چیزی توجه کند که بزرگ‌ترین مانع تحرک و عبور جامعه‌شناسان از حاشیه به متن اجتماعی است؛ فقدان نظریه‌هایی که بتواند وضعیت اجتماعی ما را توضیح دهد و مبنایی برای عمل و تحرک علمی ایجاد کند۔ این مهم‌ترین چالشی است که ابتدا در ذهن نویسنده شکل گرفته و سپس بر نوشته و کتاب او جاری شده است.
با اینکه سرتاسر این کتاب و حتی در مصاحبه‌ای که با روزنامه هم‌میهن انجام داده سعی کرده است مقصود و مکنون ذهنی و تجربیات خود را جمع‌بندی و بیان کند و حرف نویی برای گشودن گره‌ای ارائه نماید، اما به‌رغم این، همچنان در همان نقطه‌ای گیر کرده است که نیم قرن است جامعه‌شناسان ایرانی در آن متوقف شده‌اند و آن تبدیل و تلقی حاشیه‌ها به‌عنوان متن و ترس از پا گذاشتن در متن اجتماعی است۔
به‌رغم این، کتاب «سفر نظریهها» یک نوآوری است؛ به‌گونه‌ای که می‌توان آن را سرآغاز نقد حاشیه‌ها برای تسهیل ورود به متن اجتماعی دانست. شاید بتوان در باره‌ی آنچه متن اجتماعی نامیده می‌شود، مناقشه کرد: اینکه چه چیزی، چه موضوعی یا مولفه‌ای متن اجتماعی است، توافق نظر زیادی در میان جامعه‌شناسان ایرانی وجود ندارد. شاید به همین علت است که دو موضوع در حوزه‌ی جامعه‌شناسی ایران به "مثابه علم" ناروشن است:
اول: فقدان یا کم پرسش‌گری است.
دوم: فقدان مساله‌یابی یا مساله‌شناسی است۔
اساس هر دانشی پرسش است و دلیل ادامه و تحول و تکامل آن شناخت مساله است۔ دکتر کاظمی سعی کرده است به این دو نزدیک شود ولی باز هم گرفتار همان موضوعی شده است که اغلب جامعه‌شناسان نسل نو گرفتار آن هستند: نقد. نقد از خود تا دیگری.
جامعه‌شناسان ایرانی، که کنشگری علمی یا شبه علمی دارند، دو گروه اند: گروهی که شارحان و مفسران نظریه‌های کلاسیک اند و دوم آن‌هایی که ناقدان این گروه اند و هر دو البته محترم اند و کنش علمی آنها مفید است. اما موضوع شرح، تفسیر و نقد آنها همان یافته‌ها و چارچوب‌های نظری و پژوهشی جامعه‌شناسان کلاسیک است. لذا متون مورد استناد و اشاره‌ی آنها متونی است که جز در کلیات موضوعی چارچوب و موضوع دیگری اعتبار ندارد۔
در واقع آنچه مورد استناد و معتبر است یافته‌های دیگران است. لذا مقالات، تحقیقات و کتب در هر شکل و شمایلی بر پژوهش‌های تجربی فردی و گروهی استوار نیست۔ در بسیاری از موضوعات و حوزه‌های اجتماعی پژوهش‌های تجربی فردی صورت گرفته که رجوع و استناد به آن یا اندک است یا برای رد و اثبات نظریه‌هایی که اعتبار آن از پژوهش‌های بیرونی کسب شده است. ما به ندرت در حوزه‌ی مطالعات اجتماعی به نام و متفکری اجتماعی بر می خوریم که توانسته باشد بر اساس یافته‌های تجربی خود، چه بر اساس پژوهش، چه روش‌های دیگر به مرز ارائه‌ی نظریه، چه درست و چه غلط، چه ناقص و چه کامل رسیده باشد۔
شاید بتواندبا کمی مسامحه علی شریعتی را از معدود کسانی دانست که در صدد برآمد با توجه به مطالعات خود و شناختی که از ارتباط دین و مردم یافته بود، به نوعی نظریه‌سازی برسد که البته فرصت این کار را نیافت. اما شریعتی این جسارت را داشت که خود را به متن اجتماعی نزدیک کند و آنچه را که در این متن می‌بیند، فارغ از خوب و بد آن بیان کند۔
در دوره‌ی کنونی برخی از جامعه‌شناسان نسل نو که در راس آنها دکتر سعید مدنی قابل تمایز است، با تمرکز روی موضوعاتی خاص سعی کرده است پایه‌های طرح یک نظریه در حوزه‌ی آسیب‌های اجتماعی را فراهم آورد. وی با پژوهش‌های تجربی و استمرار آن به فهم و شناخت متن اجتماعی و تحلیل بی‌واسطه‌ی آن مبادرت کرده است۔ دکتر محدثی نیز در موضوع زن و خانواده و آئین‌های مذهبی چنین مسیری را می‌پیماید که نقطه‌ی قوتی برای نسل نو جامعه‌شناسی در ایران است. اما اینکه آیا این حرکت‌ها منجر به طرح پرسش‌های اساسی خواهد شد یا نه و اینکه آیا چنین پرسش‌هایی برای ما روشن می‌کند که واقعاً مساله‌های ما در جامعه چیست.
کمی باید صبوری کرد تا این غنچه‌ها بشکفند. کاری که دکتر کاظمی در کتاب سفر نظریهها انجام داده است، نوعی تسهیل‌گری علمی در توجیه و ضرورت این مسیر است. به همین دلیل باید کار او را ارج نهاد و ابتدا به فهم و درک او از موضوع پرداخت و سپس با نقد آن که مشتمل بر بیان نقاط مثبت و سپس احتمالاً بیان کاستی‌ها و غفلت‌ها است، به رشد و گسترش این مسیر کمک کرد۔
توفیق یارتان
#مدنی
#کاظمی
#یونسیان
#سفر_نظریهها
@NewHasanMohaddesi
fehrest agar.pdf
2.9 MB
📘کتابنامه نشر اگر
برنامه نشر اگر در حوزه علوم انسانی را اینجا ☝ دانلود کنید
در حوزه علوم انسانی به‌زودی مجموعه کتاب‌های سرگذشت اجتماعی اشیا منتشر می‌شود. این مجموعه، موضوعات متنوع و جالبی را پوشش می‌دهد. زندگی اجتماعی اشیایی چون دوش حمام، سنگ توالت، رژلب، تقویم، ازجملهٔ این موضوعات‌اند. این کتاب‌ها، ضمن آنکه تاریخ اجتماعی یک شیء را در بستر زندگی مدرن ایرانی شرح می‌دهند، به شیوه‌ای روان نوشته شده‌اند، به‌نحوی که برای عموم خوانندگان قابل‌فهم باشند.
اخبار جدید را از اینستاگرام نشر اگر دنبال کنید 👇
https://instagram.com/agarpub?igshid=YmMyMTA2M2Y=
@varijkazemi
برنامه نشر اگر در حوزه علوم انسانی را اینجا ☝ دانلود کنید
در حوزه علوم انسانی به‌زودی مجموعه کتاب‌های سرگذشت اجتماعی اشیا منتشر می‌شود. این مجموعه، موضوعات متنوع و جالبی را پوشش می‌دهد. زندگی اجتماعی اشیایی چون دوش حمام، سنگ توالت، رژلب، تقویم، ازجملهٔ این موضوعات‌اند. این کتاب‌ها، ضمن آنکه تاریخ اجتماعی یک شیء را در بستر زندگی مدرن ایرانی شرح می‌دهند، به شیوه‌ای روان نوشته شده‌اند، به‌نحوی که برای عموم خوانندگان قابل‌فهم باشند.
اخبار جدید را از اینستاگرام نشر اگر دنبال کنید 👇
https://instagram.com/agarpub?igshid=YmMyMTA2M2Y=
@varijkazemi
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
بخش اول رونمایی کتاب سفر نظریهها
در این بخش، دکتر محدثی دربارهٔ پدیدهٔ سفر اندیشه صحبت می‌کند.
زمان :ده دقیقه
مرداد ۱۴۰۱
شهرکتاب تجریش
#سفر_نظریه_ها
@varikazemi
در این بخش، دکتر محدثی دربارهٔ پدیدهٔ سفر اندیشه صحبت می‌کند.
زمان :ده دقیقه
مرداد ۱۴۰۱
شهرکتاب تجریش
#سفر_نظریه_ها
@varikazemi
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
جلسه رونمایی کتاب سفر نظریهها
در بخش دوم، دکتر محدثی از کارگزارانی از نظریهها در ایران صحبت می‌کند که از سفرکردن ناتوان‌اند.
زمان: ده دقیقه
شهر کتاب تجریش
مرداد ۱۴۰۱
#سفر_نظریه_ها
@varijkazemi
در بخش دوم، دکتر محدثی از کارگزارانی از نظریهها در ایران صحبت می‌کند که از سفرکردن ناتوان‌اند.
زمان: ده دقیقه
شهر کتاب تجریش
مرداد ۱۴۰۱
#سفر_نظریه_ها
@varijkazemi
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
جلسه رونمایی کتاب سفر نظریهها
در بخش سوم، دکتر شیوا علینقیان با این پرسش شروع می‌کند که اگر میراث غربی را از علوم اجتماعی ایران جدا کنیم، چه اتفاقی خواهد افتاد؟
وی با استفاده از داستان «انتری که لوطی‌اش مرده است» صحبت‌های خود را درخصوص داستان نظریه‌پردازی در ایران به جلو می‌برد.
زمان: ده دقیقه
شهر کتاب تجریش
مرداد ۱۴۰۱
#سفر_نظریه_ها
@varijkazemi
در بخش سوم، دکتر شیوا علینقیان با این پرسش شروع می‌کند که اگر میراث غربی را از علوم اجتماعی ایران جدا کنیم، چه اتفاقی خواهد افتاد؟
وی با استفاده از داستان «انتری که لوطی‌اش مرده است» صحبت‌های خود را درخصوص داستان نظریه‌پردازی در ایران به جلو می‌برد.
زمان: ده دقیقه
شهر کتاب تجریش
مرداد ۱۴۰۱
#سفر_نظریه_ها
@varijkazemi
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
جلسه رونمایی کتاب سفر نظریهها
در این کلیپ، عباس کاظمی دربارهٔ دو مفهوم سفر و قصه‌گویی در تجربهٔ خود و ماجرای نوشتن کتاب می‌گوید.
زمان: ده دقیقه
شهرکتاب تجریش
مرداد ۱۴۰۱
#سفر_نظریه_ها
@varijkazemi
در این کلیپ، عباس کاظمی دربارهٔ دو مفهوم سفر و قصه‌گویی در تجربهٔ خود و ماجرای نوشتن کتاب می‌گوید.
زمان: ده دقیقه
شهرکتاب تجریش
مرداد ۱۴۰۱
#سفر_نظریه_ها
@varijkazemi
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
جلسهٔ رونمایی کتاب سفر نظریهها
در این کلیپ، عباس کاظمی به شرح فصلی از کتاب می‌پردازد. شرح مسیرهای سفر در نظریات ادوارد سعید، محور اصلی بحث است. وی تاکید می‌کند که کتاب، راهی متفاوت در برابر دوگانهٔ اسلامی/بومی‌شدن و شیفتگی و در عین‌حال، استعلایی فرض کردن نظریات غربی پیش می‌کشد.
زمان: ده دقیقه
شهر کتاب تجریش
مرداد ۱۴۰۱
#سفر_نظریه_ها
@varijkazemi
در این کلیپ، عباس کاظمی به شرح فصلی از کتاب می‌پردازد. شرح مسیرهای سفر در نظریات ادوارد سعید، محور اصلی بحث است. وی تاکید می‌کند که کتاب، راهی متفاوت در برابر دوگانهٔ اسلامی/بومی‌شدن و شیفتگی و در عین‌حال، استعلایی فرض کردن نظریات غربی پیش می‌کشد.
زمان: ده دقیقه
شهر کتاب تجریش
مرداد ۱۴۰۱
#سفر_نظریه_ها
@varijkazemi
عباس وریج کاظمی pinned «📘معرفی کتاب سفر نظریهها ✍عباس کاظمی @Varijkazemi کتاب سفر نظریهها را «نشر اگر» در هزار نسخه و صدوپنجاه صفحه منتشر کرده است. کتاب در پنج فصل به‌همراه یک مقدمه و مؤخره آمده است. 🔸فصل یک با عنوان «استعارهٔ سفر برای نظریه»، به این پرسش پاسخ داده است که چرا…»
14-15-1.pdf
1.8 MB
🧊گزارشی از نشست درباره رمان سالتو اثر مهدی افروزی‌منش در نشر چشمه جم
🧭زمان نشر پنج‌شنبه ۲۴ شهریور
🌐روزنامه هم میهن
عباس کاظمی
#نقد_کتاب #کتاب #رمان
@varijkazemi
🧭زمان نشر پنج‌شنبه ۲۴ شهریور
🌐روزنامه هم میهن
عباس کاظمی
#نقد_کتاب #کتاب #رمان
@varijkazemi
🔹در هشتمین نشست "ارغنون خرد" بررسی می شود: تجاری سازی در علوم انسانی
🔹زمان: سه شنبه ۲۹ شهریورماه از ساعت ۱۷ الی ۱۹
مکان: تالار فارابی مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی
🔹این مراسم از طریق صفحه اسکای‌روم مؤسسه به نشانی http://b2n.ir/iscs و صفحه اینستاگرام مؤسسه به نشانی instagram.com/iscs.ac.ir بصورت مجازی پخش خواهد شد.
🔹زمان: سه شنبه ۲۹ شهریورماه از ساعت ۱۷ الی ۱۹
مکان: تالار فارابی مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی
🔹این مراسم از طریق صفحه اسکای‌روم مؤسسه به نشانی http://b2n.ir/iscs و صفحه اینستاگرام مؤسسه به نشانی instagram.com/iscs.ac.ir بصورت مجازی پخش خواهد شد.
عباس کاظمی
درباره جوانان و نوجوانان دهه هشتادی
مصاحبه با ماهنامه تجارت
۲۹ خرداد ۱۳۹۵
@Varijkazemi
🔷 وقتی اغلب تحلیلگران از دهه هشتادی‌ها به عنوان نسل بی‌هویت و بی‌آرمان یاد می‌کردند در خرداد ۹۵ در مصاحبه‌ای با تجارت فردا، از ارمانهای این نسل در باب زندگی گفتم. نکته مهمتر اینکه گفتم اگر سیاستگذاریهای فرهنگی در ایران تغییر نکند ما با خیزشی از درون زندگی روزمره روبرو خواهیم شد.
💧مجله تجارت فردا : "در مورد آینده چه پیش‌بینی دارید؟آیا این نسل نسلی تاثیرگذار خواهد بود؟
🔸"نسلهای گذشته همچنان که گفته شد با آرمانهای بزرگی زندگی خود را سر کردند، آرمانهایی که عمدتا بیرون و ورای زندگی روزمره‌شان بود،اما نسل جدید برای آرمانهای درون زندگی روزمره خودش تلاش می‌کند، نسلی است که می‌خواهد خودش با تعارضاتی که درون زندگی‌روزمره‌اش است کنار بیاید. نسلی است که مداخلات از بیرون را به درون زندگی خود چندان نمی‌پسندد، بنابراین اگر روند سیاستها بر زندگی روزمره، مانند دهه‌های قبل ادامه یابد، یعنی مداخله همچنان بدین صورت باقی بماند، کنش‌ورزی درون زندگی روزمره، به سمت آرمانهای بزرگتر مجدد کشیده می‌شود، و زندگی روزمره عمیقا رادیکال می‌شود، بنابراین، تصور نسلی بی‌خاصیت، بی‌هویت، و غیرسیاسی از جوانان امروزی صحیح نیست. و همه چیز به شکل مدیریت زندگی روزمره توسط دولت بستگی دارد"
https://www.tg-me.com/Varijkazemi/124
درباره جوانان و نوجوانان دهه هشتادی
مصاحبه با ماهنامه تجارت
۲۹ خرداد ۱۳۹۵
@Varijkazemi
🔷 وقتی اغلب تحلیلگران از دهه هشتادی‌ها به عنوان نسل بی‌هویت و بی‌آرمان یاد می‌کردند در خرداد ۹۵ در مصاحبه‌ای با تجارت فردا، از ارمانهای این نسل در باب زندگی گفتم. نکته مهمتر اینکه گفتم اگر سیاستگذاریهای فرهنگی در ایران تغییر نکند ما با خیزشی از درون زندگی روزمره روبرو خواهیم شد.
💧مجله تجارت فردا : "در مورد آینده چه پیش‌بینی دارید؟آیا این نسل نسلی تاثیرگذار خواهد بود؟
🔸"نسلهای گذشته همچنان که گفته شد با آرمانهای بزرگی زندگی خود را سر کردند، آرمانهایی که عمدتا بیرون و ورای زندگی روزمره‌شان بود،اما نسل جدید برای آرمانهای درون زندگی روزمره خودش تلاش می‌کند، نسلی است که می‌خواهد خودش با تعارضاتی که درون زندگی‌روزمره‌اش است کنار بیاید. نسلی است که مداخلات از بیرون را به درون زندگی خود چندان نمی‌پسندد، بنابراین اگر روند سیاستها بر زندگی روزمره، مانند دهه‌های قبل ادامه یابد، یعنی مداخله همچنان بدین صورت باقی بماند، کنش‌ورزی درون زندگی روزمره، به سمت آرمانهای بزرگتر مجدد کشیده می‌شود، و زندگی روزمره عمیقا رادیکال می‌شود، بنابراین، تصور نسلی بی‌خاصیت، بی‌هویت، و غیرسیاسی از جوانان امروزی صحیح نیست. و همه چیز به شکل مدیریت زندگی روزمره توسط دولت بستگی دارد"
https://www.tg-me.com/Varijkazemi/124
Telegram
عباس وریج کاظمی
عباس کاظمی
جنبشی که سرانجام نیکویی دارد از ابتدای مسیر خودش را نشان می‌دهد. اما شورشی که از سر استیصال است و با خشم گره بخورد به مسیری می‌رود که به حذف آدمها و جریانها ختم می‌شود. بوی آشنای خشم و خشونت بی‌پایان از همین ابتدای راه به مشام می‌رسد. اتهام زدن این یا آن و مرزبندی‌های مکرر در نهایت به جایی می‌رود که اکنون در آن ایستاده‌اید و برای تغییرش تلاش می‌کنید.
خشونت و تخریب به معنای کاسته شدن از گستردگی اعتراض،امکان مواجهه خشونت بارتر حاکمیت و در نهایت جنبش اعتراضی به شورشی کور و شکننده تقلیل خواهد یافت.
در بدو اعتراضات ۱۴۰۱، اگرچه نشانه‌هایی از بلوغ دیده شده اما به سرعت به سمت نابالغی و غلبه بازنمایی‌شبکه‌های رسانه‌ای در آن کشیده شده است.
۲ مهر ۱۴۰۱
#یاد_داشت
@varijkazemi
جنبشی که سرانجام نیکویی دارد از ابتدای مسیر خودش را نشان می‌دهد. اما شورشی که از سر استیصال است و با خشم گره بخورد به مسیری می‌رود که به حذف آدمها و جریانها ختم می‌شود. بوی آشنای خشم و خشونت بی‌پایان از همین ابتدای راه به مشام می‌رسد. اتهام زدن این یا آن و مرزبندی‌های مکرر در نهایت به جایی می‌رود که اکنون در آن ایستاده‌اید و برای تغییرش تلاش می‌کنید.
خشونت و تخریب به معنای کاسته شدن از گستردگی اعتراض،امکان مواجهه خشونت بارتر حاکمیت و در نهایت جنبش اعتراضی به شورشی کور و شکننده تقلیل خواهد یافت.
در بدو اعتراضات ۱۴۰۱، اگرچه نشانه‌هایی از بلوغ دیده شده اما به سرعت به سمت نابالغی و غلبه بازنمایی‌شبکه‌های رسانه‌ای در آن کشیده شده است.
۲ مهر ۱۴۰۱
#یاد_داشت
@varijkazemi
🔍 آنچه بر ما رفت و می‌رود
✍️ عباس کاظمی
سوم مهر ۱۴۰۱
▫️جامعۀ ایران که سال ۵۷ انقلاب کرد، سرشار از امید و انبوهی از وعدهها بود اما به‌تدریج که جلو رفتیم، برخی وعدهها انکار شدند و برخی دیگر به آینده حوالت شدند.
مردمْ با صبوری و متانت، جنگ و تحریم و بمباران‌ها را پشت سر گذاشتند. برای عصر بازسازی و نوسازی هم صبر کردند. به‌تدریج متوجه شدند که وعدهها قرار نیست هیچ‌گاه محقق شوند.
▫️آنها راه صندوق رأی را برای چندین دهه انتخاب کردند، از اصلاح‌طلب، اصولگرا تا اعتدالی را محک زدند، زمانی رأی دادند و زمان دیگر قهر کردند. آنها همه‌چیز را به صندوق رأی محول نکردند؛ سازمان مردم‌نهاد ساختند، مدارس غیررسمی بنا کردند، دانشگاه رفتند، شبکه‌های اجتماعی خودشان را شکل دادند. درمجموع، شکل زندگی خود را سامان دادند؛ اما در مقابل جلوی بسیاری از مسیرهای مسالمت‌آمیز گرفته شد.
▫️راه‌های متفاوت تجربه شد و با هر قدم، امیدواری جدید می‌جوشید و با قدمی دیگر، موج ناامیدی بیرون می‌زد. کافی است تصاویر سرخوشی‌های خیابانی دوم‌خرداد، جنبش سبز و پیروزی روحانی، برجام و... را مرور کنید و آن را با تصاویر ناکامی‌هایی که قدرت بر سر راهشان می‌گذاشت و حوادث ناگوار پی‌درپی دهۀ ۹۰ در هم بیامیزید.
▫️نه رأی مردم در انتخابات دیده شد و نه قهرشان. تقاضای مردم معترض برای اعتراض مسالمت‌آمیز که در قانون اساسی آمده است، حتی برای یک‌بار هم ممکن نشد. سمن‌ها بر سرشان ویران شد، سندیکاها در فشار قرار گرفتند، معلمان دلسوز و کارگرانی فداکار زندانی شدند، روشنفکرانی به قتل رسیدند و برخی وادار به مهاجرت شدند یا در زندان گرفتار آمدند و دانشجویانی شجاع ستاره‌دار شدند. به‌نظر شما این مردم همۀ راه‌های مسالمت‌آمیز را آزمون نکردند؟ کافی است متن حسرت‌ها و ناکامی‌های فراموش‌نشده در توییتر را که با جملۀ «برای...» شروع می‌شود تحلیل کنید. این‌همه، همچون زخمی کهنه بر سرشان تلنبار شده است.
▫️سال‌هایی بود که جامعه در رخوت و اوج ناامیدی به سر می‌برد. افرادی کوشیدند با مهاجرت، از تلخی بی‌پایان زندگی خود بکاهند اما خیل عظیمی از آنها این امکان را نداشتند و در سیاه‌چالۀ ناامیدی فروافتادند. در کنار این‌همه فشار تورم، بیکاری، حاشیه‌نشینی گسترده، ناامیدی تحصیل‌کردگان دانشگاهی، تحقیر و فشارهای ایدئولوژیک در برابر سبک زندگی معمولی مردم مزید بر علت شد. گویا گروهی یادشان رفته که حرمت زن و مقام مادری که در رسانه‌ها و ایدئولوژی مسلط مدام تأکید می‌شد در خیابان به‌واسطۀ گشت ارشاد مکرر شکسته می‌شد.
⬅️ آنچه در انتهای دهۀ ۹۰ و شروع دهۀ جدید شاهدیم، فوران همین موج ناامیدی است. دیگر امید واهی، درمانِ کار نیست. خشونت موجود، محصول همین سرخوردگی است.
تمامی منابع عقلانی گفت‌وگو و میانجی‌های فرهنگی، به‌دستِ حاکمیت نابود شد. با کمک و خواست سیاست‌های حاکم، تاریخ‌مصرف روشنفکران و احزاب اصلاحی و جنبش نهادمند دانشجویی برای جامعه به پایان رسید.
اکنون در این موج اعتراض، مردم و دولت به‌تنهایی رویاروی هم قرار گرفتند، بدون اینکه کمترین توانی برای میانجی‌گری مانده باشد.
اما آنچه تا اینجا گفتیم نباید مانع از این شود که جنبش اعتراضی موجود را نقد نکنیم. ما بدین نقد نیازمندیم برای‌اینکه از آسیب‌ها و خطاهای آن کم کنیم. یکی از مولفه‌هایی که باید به نقد کشیده شود شیوه اعمال خشونت در این اعتراضات و تنشهای عمیق درون این جریان اعتراضی است.
☑️جنبشی که با شعار زن، زندگی، آزادی شروع کرد، باید از هر سه عنصر کلیدی در شعار مراقبت کند. اینک این جنبش ناشی از ناامیدی مطلق، خودش به امیدی جدید بدل شده است اما هیچ تضمینی نیست که آتش امیدواری فروکش نکند و ازطریق انتظار بیش‌ازحد از آن، موج جدید ناامیدی به دلیل ناکامی از راه نرسد. در شبکه‌های اجتماعی، امیدی بیش از توان بر آن سوار شده‌است و با مونتاژ تصاویر اعتراضی، کولاژی متفاوت با خودش ساخته‌شده است. ما با وضعیتی روبه‌روییم که ناشی از خشم انباشته است و هیچ برنامۀ دموکراتیک و عقلانی پشت آن وجود ندارد، هیچ‌گونه اتحادی جز اتحاد در شعارهای رادیکال علیه رژیم دیده نمی‌شود.
↩️ اما در فضای مجازی تصویری بنظر متفاوت از جنبش روزمره برساخته شده‌است.کافی است لیست دشنام‌ها به برخی سلیبریتی‌ها که با جنبش همراهی کردند، برخی شخصیت‌های موسوم به اصلاحات یا برخی شخصیت‌های دانشگاهی که انگ لیبرال حتی چپ خوردند را مرور کنید. کامنت‌های ذیلِ پیج‌هایشان را بخوانید، خشونت بی‌هدف و هیجان کور در توییتر را ببینید، «واقعیت افزوده» در ایران‌اینترنشنال را دنبال کنید. اغلب مفسرین، از موج همبستگی جدید میان مردم می‌گویند اما باید ترک‌های عمیق میان آن را ورانداز کرد. این جنبش ممکن است آمادگی لازم را برای ویران‌کردن داشته باشد اما برای ساختن، هنوز چنین آمادگی‌ای دیده نمی‌شود.
#مهسا_امینی #جنبش #یاد_داشت
@Abbasvarijkazemi
✍️ عباس کاظمی
سوم مهر ۱۴۰۱
▫️جامعۀ ایران که سال ۵۷ انقلاب کرد، سرشار از امید و انبوهی از وعدهها بود اما به‌تدریج که جلو رفتیم، برخی وعدهها انکار شدند و برخی دیگر به آینده حوالت شدند.
مردمْ با صبوری و متانت، جنگ و تحریم و بمباران‌ها را پشت سر گذاشتند. برای عصر بازسازی و نوسازی هم صبر کردند. به‌تدریج متوجه شدند که وعدهها قرار نیست هیچ‌گاه محقق شوند.
▫️آنها راه صندوق رأی را برای چندین دهه انتخاب کردند، از اصلاح‌طلب، اصولگرا تا اعتدالی را محک زدند، زمانی رأی دادند و زمان دیگر قهر کردند. آنها همه‌چیز را به صندوق رأی محول نکردند؛ سازمان مردم‌نهاد ساختند، مدارس غیررسمی بنا کردند، دانشگاه رفتند، شبکه‌های اجتماعی خودشان را شکل دادند. درمجموع، شکل زندگی خود را سامان دادند؛ اما در مقابل جلوی بسیاری از مسیرهای مسالمت‌آمیز گرفته شد.
▫️راه‌های متفاوت تجربه شد و با هر قدم، امیدواری جدید می‌جوشید و با قدمی دیگر، موج ناامیدی بیرون می‌زد. کافی است تصاویر سرخوشی‌های خیابانی دوم‌خرداد، جنبش سبز و پیروزی روحانی، برجام و... را مرور کنید و آن را با تصاویر ناکامی‌هایی که قدرت بر سر راهشان می‌گذاشت و حوادث ناگوار پی‌درپی دهۀ ۹۰ در هم بیامیزید.
▫️نه رأی مردم در انتخابات دیده شد و نه قهرشان. تقاضای مردم معترض برای اعتراض مسالمت‌آمیز که در قانون اساسی آمده است، حتی برای یک‌بار هم ممکن نشد. سمن‌ها بر سرشان ویران شد، سندیکاها در فشار قرار گرفتند، معلمان دلسوز و کارگرانی فداکار زندانی شدند، روشنفکرانی به قتل رسیدند و برخی وادار به مهاجرت شدند یا در زندان گرفتار آمدند و دانشجویانی شجاع ستاره‌دار شدند. به‌نظر شما این مردم همۀ راه‌های مسالمت‌آمیز را آزمون نکردند؟ کافی است متن حسرت‌ها و ناکامی‌های فراموش‌نشده در توییتر را که با جملۀ «برای...» شروع می‌شود تحلیل کنید. این‌همه، همچون زخمی کهنه بر سرشان تلنبار شده است.
▫️سال‌هایی بود که جامعه در رخوت و اوج ناامیدی به سر می‌برد. افرادی کوشیدند با مهاجرت، از تلخی بی‌پایان زندگی خود بکاهند اما خیل عظیمی از آنها این امکان را نداشتند و در سیاه‌چالۀ ناامیدی فروافتادند. در کنار این‌همه فشار تورم، بیکاری، حاشیه‌نشینی گسترده، ناامیدی تحصیل‌کردگان دانشگاهی، تحقیر و فشارهای ایدئولوژیک در برابر سبک زندگی معمولی مردم مزید بر علت شد. گویا گروهی یادشان رفته که حرمت زن و مقام مادری که در رسانه‌ها و ایدئولوژی مسلط مدام تأکید می‌شد در خیابان به‌واسطۀ گشت ارشاد مکرر شکسته می‌شد.
⬅️ آنچه در انتهای دهۀ ۹۰ و شروع دهۀ جدید شاهدیم، فوران همین موج ناامیدی است. دیگر امید واهی، درمانِ کار نیست. خشونت موجود، محصول همین سرخوردگی است.
تمامی منابع عقلانی گفت‌وگو و میانجی‌های فرهنگی، به‌دستِ حاکمیت نابود شد. با کمک و خواست سیاست‌های حاکم، تاریخ‌مصرف روشنفکران و احزاب اصلاحی و جنبش نهادمند دانشجویی برای جامعه به پایان رسید.
اکنون در این موج اعتراض، مردم و دولت به‌تنهایی رویاروی هم قرار گرفتند، بدون اینکه کمترین توانی برای میانجی‌گری مانده باشد.
اما آنچه تا اینجا گفتیم نباید مانع از این شود که جنبش اعتراضی موجود را نقد نکنیم. ما بدین نقد نیازمندیم برای‌اینکه از آسیب‌ها و خطاهای آن کم کنیم. یکی از مولفه‌هایی که باید به نقد کشیده شود شیوه اعمال خشونت در این اعتراضات و تنشهای عمیق درون این جریان اعتراضی است.
☑️جنبشی که با شعار زن، زندگی، آزادی شروع کرد، باید از هر سه عنصر کلیدی در شعار مراقبت کند. اینک این جنبش ناشی از ناامیدی مطلق، خودش به امیدی جدید بدل شده است اما هیچ تضمینی نیست که آتش امیدواری فروکش نکند و ازطریق انتظار بیش‌ازحد از آن، موج جدید ناامیدی به دلیل ناکامی از راه نرسد. در شبکه‌های اجتماعی، امیدی بیش از توان بر آن سوار شده‌است و با مونتاژ تصاویر اعتراضی، کولاژی متفاوت با خودش ساخته‌شده است. ما با وضعیتی روبه‌روییم که ناشی از خشم انباشته است و هیچ برنامۀ دموکراتیک و عقلانی پشت آن وجود ندارد، هیچ‌گونه اتحادی جز اتحاد در شعارهای رادیکال علیه رژیم دیده نمی‌شود.
↩️ اما در فضای مجازی تصویری بنظر متفاوت از جنبش روزمره برساخته شده‌است.کافی است لیست دشنام‌ها به برخی سلیبریتی‌ها که با جنبش همراهی کردند، برخی شخصیت‌های موسوم به اصلاحات یا برخی شخصیت‌های دانشگاهی که انگ لیبرال حتی چپ خوردند را مرور کنید. کامنت‌های ذیلِ پیج‌هایشان را بخوانید، خشونت بی‌هدف و هیجان کور در توییتر را ببینید، «واقعیت افزوده» در ایران‌اینترنشنال را دنبال کنید. اغلب مفسرین، از موج همبستگی جدید میان مردم می‌گویند اما باید ترک‌های عمیق میان آن را ورانداز کرد. این جنبش ممکن است آمادگی لازم را برای ویران‌کردن داشته باشد اما برای ساختن، هنوز چنین آمادگی‌ای دیده نمی‌شود.
#مهسا_امینی #جنبش #یاد_داشت
@Abbasvarijkazemi
Forwarded from دانشکده
شکل و ماهیت جدید انقلابهای مدنی
همین چند ماه پیش، کتابی منتشر شد که آن‌را «نقطه‌ی عطفی در مطالعات انقلاب‌ها» می‌شناسند. نویسنده‌ی کتاب ، مارک بایسینگر که استاد علوم سیاسی دانشگاه پرینستون است، برای اولین بار داده‌های همه‌ی حرکت‌های انقلابی از سال ۱۹۰۰ تا ۲۰۱۴ را بررسی کرده تا ببیند چه عواملی منجر به وقوع انقلاب‌ها می‌شوند و چه عواملی به موفقیت‌شان کمک می‌کنند.
▪️ انقلاب‌ها در خلال قرن گذشته شکل‌ها و ماهیت‌های متعددی داشته‌اند. «انقلابهای مدنی-شهری» بخت بیشتری برای موفقیت دارند.
▪️ هدف چنین انقلاب‌هایی گسترش حقوق مدنی و پاسخ‌گو کردن دولت مستبد از طریق سازوکارهای دموکراتیک بوده‌اند. انقلابهای مدنی عموما در شهرها رخ داده‌اند. از تاکتیک‌های مسلحانه – که مشارکت عمومی را کاهش می‌دهد – استفاده نکرده‌اند، بلکه با استفاده از روش‌های خشونت‌پرهیز نظیر تظاهرات، در پی گردآوردن شمار زیادی از شهروندان در فضاهای شهری بوده‌اند. گروه‌های مختلف طبقه‌ی متوسط شهری نقش مهمی در پیشبرد این انقلاب‌ها داشته‌اند.
▪️ چه نظام‌های سیاسی‌ای بیشتر در معرض وقوع انقلاب‌ها هستند؟ نظام‌های سیاسی غیردموکراتیک بسته و سرکوب‌گر، با فساد بالا، که رهبران آنها برای مدت زیادی در قدرت بوده‌اند در برابر وقوع انقلابهای مدنی-شهری آسیب‌پذیرترند، خصوصا پس از پایان جنگ سرد.
▪️ انقلاب‌ها اغلب در کشورهایی با درآمد سرانه‌ی متوسط اتفاق می‌افتند نه دولت‌هایی که بسیار ثروتمندند و نه دولت‌هایی که بسیار فقیرند. در ضمن هرچه کشوری بیشتر تولید نفت داشته باشد بخت پیروزی انقلاب در آن کمتر است. نظام‌های استبدادی با تکیه به درآمدهای نفتی می‌توانند به تامین قوای سرکوب بپردازند و با توزیع درآمد نفتی در جامعه از طریق برنامه‌های رفاهی و شبکه‌های تحت‌الحمایگی مردم را از پیوستن به جنبش‌های انقلابی بازدارند.
▪️ عوامل موثر بر توفیق انقلاب‌ها را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد: اول ویژگی‌های نظام سیاسی، و دوم ویژگی‌های خود انقلاب مانند اهداف و تاکتیک‌ها. «انقلابهای مدنی-شهری» بخت بیشتری برای موفقیت دارند به خصوص در نظام‌های هیبرید، یعنی نظام‌هایی که ترکیبی از ظواهر دموکراتیک و خصلت‌های استبدادی را توأمان دارند.
▪️ هر چه رهبر یک نظام سیاسی برای مدت بیشتری در قدرت بوده باشد بخت موفقیت انقلاب علیه آن نظام سیاسی بیشتر می‌شود. داشتن مسوولیت نظام سیاسی در یک زمان طولانی به این معناست که گروه‌ها و افراد جامعه فرد رهبر را بیش از پیش مسوول نابسامانی‌های کشور می‌بینند، و بسیج انقلابی علیه آن رهبر و نظام تسهیل می‌شود.
▪️ بررسی مجموع انقلاب‌ها در یک قرن گذشته نشان می‌دهد که اگر جنبشی انقلابی قادر به بسیج بیش از دویست‌هزار نفر بوده بخت پیروزی آن پنجاه‌پنجاه بوده است.
▪️ تاکتیک راه‌پیمایی بیشترین تاثیر را در میان تمامی تاکتیک‌های عمومی بر پیروزی انقلاب‌ها داشته‌است.
▪️ انقلابهای مدنی-شهری غالبا از روش‌های غیرمسلحانه استفاده کرده‌اند، برای همین موفقیت بیشتری برای به میدان آوردن تعداد زیادی از افراد جامعه دارند. در انقلابهای شهری-مدنی که خشونت انقلابی بالاگرفته امکان شکست افزایش پیدا کرده است.
▪️ هرچه تعداد معترضان بیشتر باشد احتمال گسترش شبکه‌ی پیوندی حائل میان معترضان و حکومت نیز بیشتر می‌شود. یعنی احتمالا تعداد افرادی که هم‌زمان با حضور در نهادهای حکومتی از معترضان هستند و یا با معترضان در تماسند بیشتر است. چنین پیوند‌هایی این امکان را فراهم می‌کند که دستگاه سرکوب نسبت به معترضان با شدت کمتری عمل کند، و همچنین امکان اشتقاق و دودستگی در حکومت را نیز افزایش می‌دهد.
▪️ معمولا تصور می‌شود که وجود یک حزب پرچمدار انقلابی برای پیروزی انقلاب اهمیت دارد. ولادیمیر لنین مبدع اصلی این نظریه بود که بعدها در میان جنبش‌های مارکسیستی و حتی دیگر جنبش‌های انقلابی نیز امری پذیرفته شد. اما برخلاف این نظر رایج، انقلاب‌هایی با رهبری ائتلافی (متشکل از احزاب، اتحادیه‌های کارگری و صنفی، و جنبش‌های اجتماعی) به نحو چشمگیری بخت بالاتری برای پیروزی داشته‌اند. هیچ یک از دیگر انواع رهبری تاثیر چشمگیری بر توفیق انقلاب‌ها نداشته‌اند.
▪️ کنش‌های حکومت و مخالفان هنگامی که شرایط ساختاری برای انقلاب مهیا باشد سرنوشت سازند. مثلا حکومت می‌تواند با دست‌زدن به اصلاحات، برکشیدن مخالفان، سرکوب یا در هم‌کوبیدن مخالفان، یا پخش پول در شرایط که عوامل ساختاری مهیا هستند از وقوع انقلاب جلوگیری کند. از سوی دیگر ممکن است مخالفان بر اثر تشتت، رقابت‌های شخصی، ترجیح اصلاحات بر انقلاب، و خطای رهبران از فرصت‌های سیاسی پیش آمده استفاده درستی نکنند.
محمدعلی کدیور خلاصه یافته‌های مهم کتاب را در مقاله زیر بررسی می‌کند:
https://www.daneshkadeh.org/reader-2-social-movements/4917/
@Eshraghi_Alireza
همین چند ماه پیش، کتابی منتشر شد که آن‌را «نقطه‌ی عطفی در مطالعات انقلاب‌ها» می‌شناسند. نویسنده‌ی کتاب ، مارک بایسینگر که استاد علوم سیاسی دانشگاه پرینستون است، برای اولین بار داده‌های همه‌ی حرکت‌های انقلابی از سال ۱۹۰۰ تا ۲۰۱۴ را بررسی کرده تا ببیند چه عواملی منجر به وقوع انقلاب‌ها می‌شوند و چه عواملی به موفقیت‌شان کمک می‌کنند.
▪️ انقلاب‌ها در خلال قرن گذشته شکل‌ها و ماهیت‌های متعددی داشته‌اند. «انقلابهای مدنی-شهری» بخت بیشتری برای موفقیت دارند.
▪️ هدف چنین انقلاب‌هایی گسترش حقوق مدنی و پاسخ‌گو کردن دولت مستبد از طریق سازوکارهای دموکراتیک بوده‌اند. انقلابهای مدنی عموما در شهرها رخ داده‌اند. از تاکتیک‌های مسلحانه – که مشارکت عمومی را کاهش می‌دهد – استفاده نکرده‌اند، بلکه با استفاده از روش‌های خشونت‌پرهیز نظیر تظاهرات، در پی گردآوردن شمار زیادی از شهروندان در فضاهای شهری بوده‌اند. گروه‌های مختلف طبقه‌ی متوسط شهری نقش مهمی در پیشبرد این انقلاب‌ها داشته‌اند.
▪️ چه نظام‌های سیاسی‌ای بیشتر در معرض وقوع انقلاب‌ها هستند؟ نظام‌های سیاسی غیردموکراتیک بسته و سرکوب‌گر، با فساد بالا، که رهبران آنها برای مدت زیادی در قدرت بوده‌اند در برابر وقوع انقلابهای مدنی-شهری آسیب‌پذیرترند، خصوصا پس از پایان جنگ سرد.
▪️ انقلاب‌ها اغلب در کشورهایی با درآمد سرانه‌ی متوسط اتفاق می‌افتند نه دولت‌هایی که بسیار ثروتمندند و نه دولت‌هایی که بسیار فقیرند. در ضمن هرچه کشوری بیشتر تولید نفت داشته باشد بخت پیروزی انقلاب در آن کمتر است. نظام‌های استبدادی با تکیه به درآمدهای نفتی می‌توانند به تامین قوای سرکوب بپردازند و با توزیع درآمد نفتی در جامعه از طریق برنامه‌های رفاهی و شبکه‌های تحت‌الحمایگی مردم را از پیوستن به جنبش‌های انقلابی بازدارند.
▪️ عوامل موثر بر توفیق انقلاب‌ها را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد: اول ویژگی‌های نظام سیاسی، و دوم ویژگی‌های خود انقلاب مانند اهداف و تاکتیک‌ها. «انقلابهای مدنی-شهری» بخت بیشتری برای موفقیت دارند به خصوص در نظام‌های هیبرید، یعنی نظام‌هایی که ترکیبی از ظواهر دموکراتیک و خصلت‌های استبدادی را توأمان دارند.
▪️ هر چه رهبر یک نظام سیاسی برای مدت بیشتری در قدرت بوده باشد بخت موفقیت انقلاب علیه آن نظام سیاسی بیشتر می‌شود. داشتن مسوولیت نظام سیاسی در یک زمان طولانی به این معناست که گروه‌ها و افراد جامعه فرد رهبر را بیش از پیش مسوول نابسامانی‌های کشور می‌بینند، و بسیج انقلابی علیه آن رهبر و نظام تسهیل می‌شود.
▪️ بررسی مجموع انقلاب‌ها در یک قرن گذشته نشان می‌دهد که اگر جنبشی انقلابی قادر به بسیج بیش از دویست‌هزار نفر بوده بخت پیروزی آن پنجاه‌پنجاه بوده است.
▪️ تاکتیک راه‌پیمایی بیشترین تاثیر را در میان تمامی تاکتیک‌های عمومی بر پیروزی انقلاب‌ها داشته‌است.
▪️ انقلابهای مدنی-شهری غالبا از روش‌های غیرمسلحانه استفاده کرده‌اند، برای همین موفقیت بیشتری برای به میدان آوردن تعداد زیادی از افراد جامعه دارند. در انقلابهای شهری-مدنی که خشونت انقلابی بالاگرفته امکان شکست افزایش پیدا کرده است.
▪️ هرچه تعداد معترضان بیشتر باشد احتمال گسترش شبکه‌ی پیوندی حائل میان معترضان و حکومت نیز بیشتر می‌شود. یعنی احتمالا تعداد افرادی که هم‌زمان با حضور در نهادهای حکومتی از معترضان هستند و یا با معترضان در تماسند بیشتر است. چنین پیوند‌هایی این امکان را فراهم می‌کند که دستگاه سرکوب نسبت به معترضان با شدت کمتری عمل کند، و همچنین امکان اشتقاق و دودستگی در حکومت را نیز افزایش می‌دهد.
▪️ معمولا تصور می‌شود که وجود یک حزب پرچمدار انقلابی برای پیروزی انقلاب اهمیت دارد. ولادیمیر لنین مبدع اصلی این نظریه بود که بعدها در میان جنبش‌های مارکسیستی و حتی دیگر جنبش‌های انقلابی نیز امری پذیرفته شد. اما برخلاف این نظر رایج، انقلاب‌هایی با رهبری ائتلافی (متشکل از احزاب، اتحادیه‌های کارگری و صنفی، و جنبش‌های اجتماعی) به نحو چشمگیری بخت بالاتری برای پیروزی داشته‌اند. هیچ یک از دیگر انواع رهبری تاثیر چشمگیری بر توفیق انقلاب‌ها نداشته‌اند.
▪️ کنش‌های حکومت و مخالفان هنگامی که شرایط ساختاری برای انقلاب مهیا باشد سرنوشت سازند. مثلا حکومت می‌تواند با دست‌زدن به اصلاحات، برکشیدن مخالفان، سرکوب یا در هم‌کوبیدن مخالفان، یا پخش پول در شرایط که عوامل ساختاری مهیا هستند از وقوع انقلاب جلوگیری کند. از سوی دیگر ممکن است مخالفان بر اثر تشتت، رقابت‌های شخصی، ترجیح اصلاحات بر انقلاب، و خطای رهبران از فرصت‌های سیاسی پیش آمده استفاده درستی نکنند.
محمدعلی کدیور خلاصه یافته‌های مهم کتاب را در مقاله زیر بررسی می‌کند:
https://www.daneshkadeh.org/reader-2-social-movements/4917/
@Eshraghi_Alireza
