مغول‌ها بعد از اینکه از تخریب و کشتار وسیع دست برداشتند، زبان فارسی آموختند و به فرهنگ، معماری و اقتصاد پرداختند. اما به قانون خودشان در سرزمین بیگانه نیاز داشتند. قانون چنگیزخان قانون غارت بود. دو فرزندش اوگتای و جغتای برایش «یاسا» را نوشتند؛ اصل یاسا بر این بود که چگونه، از چه کسانی و چرا غارت کنیم. اما اجرای این قانون در ایران باید شکل دینی به خود می‌گرفت. یکی از مغول‌ها که مسلمان شده بود و نام خود را سلطان‌محمد خدابنده گذاشته بود، فقیهان و عالمان دینی را جمع کرد و وادارشان کرد، بر تن قانون چنگیزخان، جامه فقهی و شرعی بپوشانند.
یکی از بندهای یاسا بعد از فقهی شدن، این بود که اگر کسی یک مغول را بکشد، مجازات‌اش بی‌درنگ اعدام است. مغول جنایت می‌کرد و زور می‌گفت اما اگر کسی در دفاع، او را می‌کشت، اعدام می‌شد. اگر هم یک چینی کشته می‌شد، خون‌بهاش یک الاغ بود. اعتراف با شکنجه کاملا آزاد بود و قصاص به رسمیت شناخته نمی‌شد. در یاسا هیچ تناسبی بین جرم و مجازات نبود و اعدام طبق فقه، معمولی‌ترین مجازات برای کم‌‌اهمیت‌ترین جرم‌‌ بود. 
برداشتی از سخنرانی دکتر عبدالحسین ساسان و یادداشت «مغولیت مدرن» دکتر محسن رنانی.
@gooshe

🍃🍃🍃🍃

آغاز که کردیم، ما بودیم و دلهرهٔ بوبردنش از قدردانیِ ما؛ او آنقدر فروتن و انسان‌مدار است که مدام می‌گوید: «شما بزرگش می‌کنین. من که کاری نکردم!» اما چند نفر هستند که بدانند او چه کرده و این مرزوبوم و فرهنگ تا چه اندازه وامدارِ اوست.
سراغِ هرکس می‌رفتیم با جان‌ می‌پذیرفت. کسی را نمی‌شناسم که او را بشناسد و از بُنِ جان دوستش نداشته باشد.
ارج‌نامه‌اش را که با وساطت دکتر #شفیعی_کدکنی به ایشان پیشکش کردیم به عصایشان تکیه کردند و گفتند: «این دیگه چیه؟» بله مادربزرگ. این ارج‌نامه تصویر دریچه‌ای روشن از آفتابِ وجودِ شماست.
شمایید که از ما آدم‌های دیگری ساختید، ما دوستان و فرزندان و نوه‌هایتان.

سپاسگزارم از مریم میرشمسی نازنین که اگر نمی‌یافتیمَش، ارج‌نامه‌ای در کار نبود.
از فرخ‌‌لقا نوایی بروجنی که همراهی بی‌بدیل است.
از مهندس محمدصنعتکار که فروتن است و همواره در مُحاق، اما پرتوهایِ جانش بر این ارج‌نامه تابید.
از نیما ظاهری و علی اصغر تکلو و نسرین اسدی یارانِ همیشه و هنوز.

#ارج_نامه

@atefane_gi