عصر سه‌شنبه‌های بخارا

به مناسبت انتشار کتاب «زنان زرخرید» (بررسی وضعیت کنیزان در ایران)، پژوهش فریبا کاظم‌نیا که از سوی انتشارات تیسا منتشر شده است، پنجاهمین نشست از سلسله نشست‌های عصر سه‌شنبه‌های بخارا به نقد و بررسی این کتاب اختصاص یافته است. این نشست در ساعت پنج بعدازظهر سه‌شنبه بیست و دوم مهرماه ۱۴۰۴ با سخنرانی ابراهیم موسی‌پور بشلی، یونس فرهمند، معصومعلی پنجه، فریبا کاظم‌نیا و علی دهباشی‌ در باغ‌موزۀ نگارستان، تالار دکتر روح‌الامینی، برگزار خواهد شد.

کتاب «زنان زرخرید» کوششی است در راستای بازسازی بخشی از تاریخ اجتماعی ایران که در روایت‌های رسمی و نخبه‌گرایانه مغفول مانده است. نویسنده با بهره‌گیری از طیفی متنوع از منابع تاریخی، فقهی، ادبی و سفرنامه‌ها، وضعیت کنیزان را در ابعاد اقتصادی، حقوقی، اجتماعی و فرهنگی بررسی می‌کند و نشان می‌دهد که نهاد برده‌داری در ایران نه صرفاً پدیده‌ای حاشیه‌ای، بلکه ساختاری درهم‌تنیده با قدرت سیاسی، اقتصاد و نهادهای دینی و خانوادگی بوده است. این پژوهش با تأکید بر نقش کنیزان در بازتولید روابط سلطه و بازنمایی آنان به مثابه «کالا»، بر پیچیدگی تجربۀ زیستۀ این زنان فرودست صحه می‌گذارد و ابعادی چون آموزش، پیشه‌ها، جایگاه خانوادگی، امکان آزادی و هویت اجتماعی آنان را تحلیل می‌کند. بدین‌ترتیب، اثر حاضر در چارچوب تاریخ اجتماعی و مطالعات جنسیت، تلاشی است برای پر کردن خلأ پژوهشی در حوزۀ تاریخ زنان بی‌نام و نشان و آشکار ساختن سازوکارهای جنسیتی‌ـ طبقاتی در جامعۀ ایرانی پیشامدرن.

میدان بهارستان، خیابان دانشسرا، خیابان شریعتمدار رفیع، باغ‌موزۀ نگارستان، تالار دکتر روح‌الامینی

شب سرگذشت دانشگاه در ایران

به مناسبت انتشار کتاب «سرگذشت و سوانح دانشگاه در ایران»، نوشتۀ مقصود فراستخواه که از سوی نشر نگارستان اندیشه منتشر شده است، هشتصد و نود و هفتمین شب از شب‌های بخارا به نقد و بررسی این کتاب اختصاص یافته است. این نشست در ساعت پنج بعدازظهر چهارشنبه بیست و سوم مهر ۱۴۰۴ با سخنرانی احمدرضا خضری، وحید شالچی، حسین میرزایی، محمد فاضلی، مقصود فراستخواه و علی دهباشی‌ در تالار استاد جلیل شهناز خانۀ هنرمندان ایران برگزار خواهد شد.

کتاب «سرگذشت و سوانح دانشگاه»، یک کتاب مرجع و دست‌نامۀ پژوهش و آموزش در حوزۀ دانشگاه‌پژوهی و مطالعات تاریخی و جامعه‌شناختی آموزش عالی محسوب می‌شود. این کتاب دو هدف متفاوت ولی مرتبط با هم را مد نظر دارد: ارائۀ گزارشی تاریخی و جامع از نهاد دانشگاه در ایران و ارائۀ تحلیلی جامعه‌شناختی از شکل‌گیری آن. پیگیری همین هدف دوگانه است که بر حجم کتاب افزوده؛ مضاف بر این، هر یک از فصول هشت‌گانۀ کتاب، که دامنۀ وسیعی را از دورۀ باستان تا معاصر در ایران و جهان دربرمی‌گیرد، علاوه‌بر تاریخ آموزش عالی، حاوی مطالب وسیعی در تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در هر مقطع است.

خیابان طالقانی، خیابان موسوی شمالی، بوستان هنرمندان، خانۀ هنرمندان ایران، تالار استاد جلیل شهناز

شب کلمات و بناها

با سخنرانی نیلوفر رضوی، زهره تفضلی، افشین فرزین، هدیه نوربخش و علی دهباشی


یکشنبه بیستم مهر ۱۴۰۴
خانۀ هنرمندان ایران، تالار استاد جلیل شهناز

شب شعر‌ طنز و محیط زیست

با حضور و شعرخوانی مهدی استاداحمد، اسماعیل امینی، صابر قدیمی، ناصر فیض، جلال سمیعی، رضا ساکی، مانیا شفاهی و علی دهباشی


دوشنبه، بیست‌ویکم مهرماه ۱۴۰۴
موزۀ سینمای ایران، سالن سینماتوگراف

عصر سه‌شنبه‌های بخارا

به مناسبت انتشار کتاب «زنان زرخرید» (بررسی وضعیت کنیزان در ایران)، پژوهش فریبا کاظم‌نیا که از سوی انتشارات تیسا منتشر شده است

با سخنرانی ابراهیم موسی‌پور بشلی، یونس فرهمند، معصومعلی پنجه، فریبا کاظم‌نیا و علی دهباشی


سه‌شنبه بیست و دوم مهرماه ۱۴۰۴
باغ‌موزۀ نگارستان، تالار دکتر روح‌الامینی

با کمال تأسف مطلع شدیم ناصر تقوایی، فیلمساز، نویسنده و عکاس، روز سه‌شنبه ۲۲ مهرماه ۱۴۰۴ در سن ۸۴ سالگی درگذشت.
این واقعه را به جامعۀ فرهنگی و ادبی ایران تسلیت می‌گوییم.

سخنرانی ناصر تقوایی دربارۀ نجف دریابندری را در شبی که مجلۀ بخارا با حضور و سخنرانی: محمدعلی موحد، داریوش شایگان، محمود دولت‌آبادی، منوچهر انور، حسین معصومی همدانی، ایرج پارسی‌نژاد و ... در روز چهارشنبه سوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۳ در کانون زبان فارسی برگزار کرد، با هم می‌شنویم.

شب والتر برونو هنینگ

با سخنرانی سیداحمدرضا قائم‌مقامی، روزبه زرین‌کوب، تورج دریایی (پیام تصویری)، مجید طامه و علی دهباشی


چهارشنبه بیست و سوم مهر ۱۴۰۴
بنیاد ایران‌شناسی، تالار محتشم

شب سرگذشت دانشگاه در ایران

با حضور و سخنرانی احمدرضا خضری، وحید شالچی، حسین میرزایی، محمد فاضلی، مقصود فراستخواه و علی دهباشی


چهارشنبه بیست و سوم مهر ۱۴۰۴
خانۀ هنرمندان ایران، تالار استاد جلیل شهناز

جناب آقای دکتر کرمانپور عزیز
در این روزگار وانفسا اقدام عاجل شما در مورد انتقال استاد ما کامران فانی به بخش ویژۀ بیمارستان و نفس حق پزشک عالیقدر آقای دکتر محمدرضا قینی، باعث شد که استاد ما اگر بگویم از مرگ نجات یافت بیجا نگفتم.
دکتر کرمانپور، این روزها ما دوستداران استاد دعاگوی شما هستیم.
ای‌کاش ایران ما صدها بلکه هزاران از نوع پزشکانی همچون جنابعالی و دکتر قینی می‌داشت. البته هستند و کم هم نیستند پزشکان عالیقدری که این روزها مردم گرفتار و دردمند ما را مداوا می‌کنند.
امیدوارم با ادامۀ مداوای دیگر پزشکان متخصص، استاد ما سلامتی خود را بدست بیاورند، و همگی در سالروز تولد ایشان شبی به افتخارشان با حضور دیگر دوستان‌ استاد برگزار کنیم.

ارادتمند دیرین
علی دهباشی
غروب پنجشنبه بیست و‌ چهارم مهرماه ۱۴۰۴

یادگاری دیگر از کامران فانی در آرشیو تصویری مجلهٔ بخارا
سخنرانی در شبی که مجلهٔ بخارا به افتخار استاد عبدالله انوار در تاریخ هفدهم تیرماه ۱۳۹۲ در کانون زبان فارسی برگزار کرد.

شب دوست‌محمدخان معیرالممالک

به مناسبت انتشار کتاب «زندگی‌نامه و سفرنامۀ دوست‌محمدخان معیرالممالک» به کوشش کاتیا سلماسی که از سوی نشر ارس منتشر شده است، هشتصد و نود و هشتمین شب از شب‌های بخارا به نقد و بررسی این کتاب اختصاص یافته است. این نشست در ساعت پنج بعدازظهر دوشنبه بیست و هشتم مهر ۱۴۰۴ با سخنرانی محمد ستاری، محمدرضا طهماسب‌پور، کاتیا سلماسی و علی دهباشی‌ در تالار استاد جلیل شهناز خانۀ هنرمندان ایران برگزار خواهد شد.

دوست‌محمدخان معیرالممالک از افراد به‌نام عهد قاجار است. وی هم در دوران حیات خود و هم پس از آن، از جمله افراد تأثیرگذار شمرده می‌شود و از جایگاه ویژه‌ای در تاریخ معاصر برخوردار است
در مورد وی ذکر این نکته لازم است که علی‌رغم پیشینۀ خانوادگی‌اش علاقه‌ای به مناصب و مشاغل درباری نداشت و عمر خود را در سفر و انواع هنرها گذراند. عکاسی، خطاطی، نقاشی، نجاری، باغبانی و گل‌آرایی، موسیقی، شعر و ادبیات از جمله مواردی است که می‌توان به آنها اشاره کرد.
دوست‌محمدخان در حوالی سال ۱۳۰۰ هجری قمری راهی سفری سه‌ساله شد که به اقامت طولانی او در فرانسه انجامید. این سفرنامه حاصل نخستین بخش سفر وی است.
سفرنامۀ دوست‌محمدخان از نخستین روز سفر و در مسیر سفر وی و همراهانش از تهران به عتبات و اقامت ایشان در کربلا نگاشته شده است و مانند هر سفرنامه‌ای شامل اطلاعات ارزشمندی دربارۀ نحوۀ زیست مردمان در تاریخ و جغرافیای آن سفر است.

خیابان طالقانی، خیابان موسوی شمالی، بوستان هنرمندان، خانۀ هنرمندان ایران، تالار استاد جلیل شهناز