از فردوسی طوسی تا جریر طبری

دکتر حبیب‌الله عباسی


۱
آن نوشتار که کلمه در آن پاره‌ای از تن هستی‌ست
با آن نوشتار که کلمه در آن مانند پاره‌ای از آن پیراهنی است که این تن می‌پوشد همسان نیستند.

نگارشی که در حکایت تبلور می‌یابد ـ فردوسی.
نگارشی که در تاریخ تبلور می‌یابد ـ طبری.
۲
به باور من، هم ایدئولوژی‌سازان شاهنامه و فردوسی و هم تازندگان بر او، هر دوان، مصداق این مثل سایرند: «خالِف تَشتهَر»: مخالفت کن تا مشهور شوی.
از این میان، کار ایدئولوژی‌سازان به مراتب خطرناک‌تر از آن جماعتی‌ست که مصداق این مثل سایرند: «مه فشاند نور و سگ عوعو کند.»
۳
«به من چیزی [دانایی و توانایی] عطا کن تا بتوانم از آن چشم‌هایی برای دیدن جهان پیرامون خویش بیافرینم»
این را درخت به خورشید گفت،
همچنان‌که می‌سوخت.

بی‌درکجای طهران
بامداد پگاه پنجشنبه
شش، شش ۰۴

عصر سه‌شنبه‌های بخارا

به مناسبت انتشار کتاب «شعر زنان معاصر ایران» به زبان ایتالیایی با ترجمه و انتخاب فائزۀ مردانی، چهل‌وپنجمین نشست از سلسله نشست‌های عصر سه‌شنبه‌های بخارا به گفت‌وگو پیرامون این اثر اختصاص یافته است. این نشست در ساعت پنج بعدازظهر سه‌شنبه یازدهم شهریور ۱۴۰۴ با سخنرانی پروین سلاجقه، فائزه مردانی و علی دهباشی در باغ‌موزۀ نگارستان برگزار می‌شود.

در خردادماه امسال، در کشور ایتالیا، کتاب «شعر زنان معاصر ایران» با عنوان «برای گل‌دادن آماده می‌شوم» برگرفته از شعری از پروین سلاجقه: «و فردا/ باران که ببارد/ برای گل‌دادن/ آماده می‌شوم» به کوشش فائزه مردانی و انتشارات آنیماموندی، چاپ و راهی کتابفروشی‌ها شد. این کتاب شامل ترجمۀ سروده‌هایی از شش شاعر معاصر زن، مقدمه‌ای با مرور بر سیر شکوفایی سخن زنان شاعر در نیم قرن اخیر، بررسی کوتاهی از ویژگی‌های محتوایی و زبانی هریک از شاعران و مؤخره‌ای در زمینۀ «شعر زن و دغدغه‌های اجتماعی» می‌باشد. فائزه مردانی، گردآورندۀ کتاب، از سال ۲۰۰۱ در دانشگاه بولونیای ایتالیا، زبان و ادبیات فارسی تدریس می‌کند و زمینۀ اصلی پژوهش‌های وی در حیطۀ ادبیات معاصر ایران است. گذشته از مقالات و بررسی‌ها در باب شعر و نثر معاصر فارسی، رویکردی جدی به ترجمه و شناساندن چهره‌های شاخص شعر معاصر ایران دارد. از جمله تلاش‌های او می‌توان از نقد، بررسی و ترجمۀ اشعار فروغ فرخزاد، سهراب سپهری، احمد شاملو، شاعران معاصر ایران از ۱۹۲۵ تا امروز، شعر زنان معاصر ایران، و رمان‌هایی از بلقیس سلیمانی و مصطفی مستور نام برد. ترجمۀ اشعار این کتاب با همکاری فرانچسکو اوکتتو صورت گرفته و طرح روی جلد از هانیه قشقایی است.

باغ موزۀ نگارستان: میدان بهارستان، خیابان دانشسرا، خیابان شریعتمدار رفیع، تالار دکتر روح‌الامینی

عصر شنبه‌های بخارا

به مناسبت انتشار کتاب «تاریخ اجتماعی معماری» نوشتۀ مهدی حسینی که از سوی نشر و پژوهش شیرازۀ کتاب منتشر شده است

با سخنرانی مهرداد قیومی بیدهندی، نگار ذیلابی، مهدی حسینی و علی دهباشی‌



شنبه هشتم شهریور ۱۴۰۴
فرهنگسرای نیاوران، سالن خزر

شبِ شب‌های بخارا؛
روایتی از شب‌های بخارا در خانۀ هنرمندان ایران

با سخنرانی جواد طوسی، سیف‌الله صمدیان، سعید قربانی، نیما ظاهری و علی دهباشی
و نمایش فیلم مستند «شب، خانه، بخارا» ساختۀ سعید قربانی


یکشنبه نهم شهریور ۱۴۰۴
خانۀ هنرمندان ایران، تالار استاد جلیل شهناز

شب آتشکده‌ها

به خجستگی نخستین همکاری مجلۀ بخارا با بنیاد ایران‌شناسی و به بهانۀ انتشار کتاب «آتشکده‌ها و زیارتگاه‌های زرتشتیان استان یزد»، هشتصد و هشتاد و یکمین شب از سلسله شب‌های بخارا، با عنوان «شب آتشکده‌ها» برگزار می‌شود. در این نشست که در ساعت ۱۷:۳۰ روز چهارشنبه ۱۲ شهریور ۱۴۰۴ در ساختمان بنیاد ایران‌شناسی برپا خواهد شد، سخنرانان به طیفی از موضوعات حول محور موضوع کتاب، از جایگاه آتشکده در تمدن ایران تا آخرین کاوش‌های باستان‌شناسی در این حوزه خواهند پرداخت. آقایان علی‌اکبر صالحی، پدرام سروش‌پور، روزبه زرین‌کوب، مهرداد قدردان، علی مولودی و مسعود حاجی‌زاده میمندی و علی دهباشی‌ سخنرانان این شب بخارا خواهند بود. این شب، با مراسم رونمایی از کتاب «آتشکده‌ها و زیارتگاه‌های زرتشتیان استان یزد» و پخش مستند همراه خواهد بود.

کتاب «آتشکده‌ها و زیارتگاه‌های زرتشتیان استان یزد» تازه‌ترین کتاب شعبۀ یزد بنیاد ایران‌شناسی است که در چهار فصل به صورت مصور به معرفی آتشکده‌ها و زیارتگاه‌های شهرستان‌های یزد، اردکان، اشکذر (زارچ)، تفت و میبد می‌پردازد.

بزرگراه همت، خیابان شیخ بهایی جنوبی، روبروی خیابان آیینه‌وند، خیابان ایران‌شناسی، بنیاد ایران‌شناسی

عصر سه‌شنبه‌های بخارا

به مناسبت انتشار کتاب «شعر زنان معاصر ایران» به زبان ایتالیایی با ترجمه و انتخاب فائزۀ مردانی

با سخنرانی پروین سلاجقه، فائزه مردانی و علی دهباشی


سه‌شنبه یازدهم شهریور ۱۴۰۴
باغ‌موزۀ نگارستان، تالار دکتر روح‌الامینی

عصر شنبه‌های بخارا

شصت و پنجمین نشست از سلسله نشست‌های عصر شنبه‌های مجلۀ بخارا به معرفی و بررسی کتاب «شاه و شطرنج قدرت در خاورمیانه» نوشتۀ آرش رئیسی‌نژاد، با ترجمۀ پریسا فرهادی که از سوی نشر نی منتشر شده، اختصاص یافته است. این نشست در ساعت پنج بعدازظهر شنبه پانزدهم شهریور ۱۴۰۴ با سخنرانی امیر آریان راد، آرش رئیسی‌نژاد، حمید قزوینی و علی دهباشی‌ در شهر کتاب مرکزی تهران برگزار خواهد شد.

کتاب «شاه و شطرنج قدرت در خاورمیانه: ایران، کردهای عراق و شیعیان لبنان»‌ نشان می‌دهد که شاه ایران در میانۀ سال‌های ۱۳۳۷ و ۱۳۵۷ در تلاش برای برقراری روابط استراتژیک با کردهای عراقی و شیعیان لبنانی برای حفظ امنیت ملی، یکپارچگی سرزمینی و مهار دشمنان خود بوده است.
کتاب با تکیه بر ویژگی ژئوپلیتیکی ایران، بر اهمیت نقش شاه و دیگر نهادهای تصمیم‌گیر در سیاست خارجی کشور تأکید می‌کند. این کتاب به بررسی رابطهٔ پرفراز و نشیب حکومت پهلوی و امام موسی صدر و ماجرای ربودن او می‌پردازد و می‌کوشد روایتی از این رابطه به دست دهد.

خیابان شریعتی، بالاتر از تقاطع مطهری، نبش کوچۀ کلاته، شهر کتاب مرکزی

شب آدونیس

هشتصد و هشتاد و دومین شب از شب‌های بخارا به بزرگداشتِ آدونیس، شاعر و اندیشمندِ برجستۀ عرب، اختصاص یافته است. در این نشست که در ساعت پنج بعدازظهر یکشنبه شانزدهم شهریور ۱۴۰۴ در تالار استاد جلیل شهناز خانۀ هنرمندان ایران برگزار می‌شود، حبیب‌الله عباسی، فاطمه پرچگانی، فرهاد رجبی، امیرحسین الهیاری و علی دهباشی به بررسی زندگی و آثار آدونیس خواهند پرداخت. همچنین از کتاب «رازها و ریشه‌ها» (منتخب دوزبانۀ شعر ادونیس) اثر حبیب‌الله عباسی رونمایی خواهد شد.

علی احمد سعید إسبر (معروف به آدونیس) زادۀ ژانویۀ ۱۹۳۰ میلادی یکی از بحث‌انگیزترین و در عین حال اثرگذارترین شاعرانِ سدۀ اخیرِ شعرِ عربی است. وی شخصیتِ شعری و اندیشۀ فلسفی و فعالیتِ سیاسی را در خود جمع کرده و سال‌ها برای روشنگری در ادبیات عرب کوشیده است. او علاوه بر شاعر، منتقد ادبی و مترجم و ویراستار است و نوع خاصی از شعرِ سوررئالیستی را نمایندگی می‌کند. بسیاری از آثار وی تاکنون به فارسی ترجمه شده‌اند که از آن جمله‌اند: «الکتاب» (در سه جلد)، «ترانه‌های مهیار دمشقی»، «سنت و تجدد»، «تصوف و سوررئالیسم»، «متن قرآنی و آفاق نگارش» و... .

خیابان طالقانی، خیابان موسوی شمالی، بوستان هنرمندان، خانۀ هنرمندان ایران، تالار استاد جلیل شهناز

شب آتشکده‌ها

با سخنرانی علی‌اکبر صالحی، پدرام سروش‌پور، روزبه زرین‌کوب، مهرداد قدردان، علی مولودی و مسعود حاجی‌زاده میمندی و علی دهباشی
همراه با رونمایی از کتاب «آتشکده‌ها و زیارتگاه‌های زرتشتیان استان یزد» و پخش مستند

چهارشنبه دوازدهم شهریور ۱۴۰۴
بنیاد ایران‌شناسی