Telegram Web Link
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
👍13👎21
👤 واژه‌گزینان گمنام (۱)

واژه‌گزینان گمنامْ همۀ مردم هستند؛ مردم عادی این سرزمین... ازجمله قشری که با کار فنی روزگار می‌گذرانند... و واژه‌ها و اصطلاحات ویژه‌ای دارند. مثلاً فشارسنج یک لولۀ خمیده (loop) شبیه گره دارد که چون شبیه دُم خوک است آن را «دم‌خوکی» نامیده‌اند. یک نصّاب آسانبر (آسانسور) می‌گفت: «دیکتاتور یا آرام‌بند آسانسور خراب است!». گاهی هم واژۀ جدید ساخته نمی‌شود و از واژه‌های موجود در مفهوم جدید استفاده می‌شود. برای نمونه، لولۀ فلزی قلیان را که در تماس با آب قرار می‌گیرد «میلاب» می‌گویند. برای نمونه، یک استادکار تأسیسات گفت: «میلاب ترمومتری توی این لوله جا نمی‌گیرد!». منظور او دنبالۀ حساس دماسنج بود که دمای آب را نشان می‌داد، که آن را سنسور (حسگر) هم گفته‌اند؛ ولی در اینجا میلاب را مناسب‌تر دیده بود. چنین انتخابی کار کسانی است که هم قلیان و میلاب را می‌شناسند و هم دماسنج را. نمونۀ دیگر این که دربارۀ شیرفلکه‌ای که در حالت بسته صدرصد آب‌بندی نمی‌شود می‌گویند: این شیر «ردکنندگی» دارد. واژه‌سازان گمنام غالباً اصطلاحات ترکیبی را که در آن‌ها یکی از حروف الفبای لاتین به‌کار رفته، به‌صورت اصطلاحات تشبیهی و توصیفی درمی‌آورند: تسمۀ ذوزنقه‌ای (V-belt)، درز جناغی (V-joint)، موتور هشت‌سیلندری خورجینی (V-8)، بُرش‌ هفتی‌شکل (V-cut)، دُم ماهی (V-lait).

برگرفته از: شهریار بهرامی‌اقدم، مقالۀ «واژه‌سازی در حوزۀ فنی به‌شیوۀ واژه‌سازان گمنام»، در: مجموعۀ مقالات نخستین هم‌اندیشی مسائل واژه‌گزینی و اصطلاح‌شناسی (در تهران، اسفند ۱۳۷۸، فرهنگستان زبان و ادب فارسی)، چاپ تهران: مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۸۰، ص ۴۷۵.

#گروه_واژه_گزینی_فرهنگستان_زبان_و_ادب_فارسی
@cheshmocheragh
14👏3
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
👍91
👨🏻‍⚕️به مناسبت سالگرد درگذشت دکتر #علی_اصغر_نفیسی (۱۲۵۱ – ۲ تیر ۱۳۲۸)، استاد مدرسۀ طب #دارالفنون، نخستین وزیر بهداشت (صحیه و خیرات عمومی) ایران، و ناشر نخستین مجلۀ پزشکی ایران با نام حفظ‌الصحه یا مجلۀ طبی

🏢 چند واژۀ مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی

پیراتولدی: perinatal
بازۀ زمانی تقریبی بین ۲۸هفتگی حاملگی تا ۲۸ روز پس از تولد

پیشاتولدی: prenatal, antenatal
مربوط به مادر یا جنین پیش از تولد

پساتولدی: postnatal
مربوط به نوزاد، پس از تولد

زادمان: parturition
فرایند تولد کودک شامل دو مرحلۀ زایمان و وضع حمل

پیشازادمانی: antepartum, antenatal, prenatal

مربوط به آنچه قبل از زادمان برای مادر اتفاق می‌افتد

پسازادمانی: postpartum
مربوط به آنچه بعد از زادمان برای مادر اتفاق می‌افتد

زایمند: para
زنی که نوزادی را بدون در نظر گرفتن زنده یا مرده بودن آن به دنیا آورده باشد

زایمندی: parity
تعداد زایمان‌های منجر به تولد نوزاد بالای بیست هفته اعم از زنده یا مرده

زنده‌زاد: live born
جنینی که با نشانه‌های حیاتی به دنیا آمده باشد

زنده‌‌زایی: live birth/ livebirth
به‌ دنیا آوردن نوزاد همراه با نشانه‌های حیاتی مثل تنفس یا ضربان قلب یا حرکت ارادی عضلات بدون در نظر گرفتن مدت بارداری

🔴 اعضای گروه‌ واژه‌گزینی تخصصی
#پزشکی، شاخۀ #علوم_سلامت: دکتر سید علی آذین، دکتر علیرضا احمدوند، دکتر حسن رفیعی، دکتر ژیلا صدیقی، دکتر آزیتا گشتاسبی، دکتر فرشید مرادیان، مرحوم دکتر ابوالحسن ندیم، دکتر کورش هلاکویی نایینی
#واژه
#گروه_واژه_گزینی_فرهنگستان_زبان_و_ادب_فارسی
@cheshmocheragh
👍85
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
👍10👎43
🧊 روز جهانی یخچال

🍦یکی از روش‌های محافظت از زبان، زنده کردن عناصر زبانیِ مرده یا فراموش‌شده است؛ یعنی برای واژه‌هایی که مفاهیم آن‌ها کهنه و بی‌استفاده شده، مفاهیم تازه‌ای بیابیم و آنها را به چرخهٔ حیات بازگردانیم.
در گذشته، در برخی شهرها، برای نگهداری برف و یخِ زمستان و استفاده از آن در تابستان، چاله‌های بزرگی به نام «یخچال» می‌ساختند. با منسوخ شدن این یخچال‌ها و آمدن وسیلۀ جدیدی که همان کار را می‌کرد، نامِ کم‌جانِ یخچال برای آن برگزیده شد که جان تازه‌ای به این واژه داد. امروزه ما در بند این نیستیم که یخچال درواقع یک جعبه یا کمد بزرگ است و نه چاله‌ای برای یخ که ازقضا گاه اصلاً یخی هم در آن نگهداری نمی‌شود!

#نوگزینش
#واژه_شناسی
#گروه_واژه_گزینی_فرهنگستان_زبان_و_ادب_فارسی
@cheshmocheragh
16👍9👎1👏1
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
👍20😁11👏43
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
👍235👏4😁4
🌾 به مناسبت سالگرد درگذشت مصطفی‌قلی خان صمصام‌الملک بیات (۱۲۶۷ ـ ۸ تیر ۱۳۱۶)، بنیادگذار کشاورزی نوین ایران، دانشکدۀ کشاورزی کرج، مؤسسۀ تحقیقات علوم دامی ایران و مؤسسۀ رازی

🏢 چند واژۀ مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی


بهاربند: barnyard, barn lot, farmyard, dry lot
محوطۀ حصاربندی‌شده‌ای در کنار اصطبل سرپوشیده که برای گردش روزانۀ دام‌ها در بهار و تابستان احداث می‌شود

بهنژادی (اصلاح نژاد، اصلاح): breeding
اجرای عملیات مختلف برای بهبود ساختار ژن‌شناختی گیاهان

پابه‌زایی: down calving

وضعیت گاوی که نزدیک به زایمان است

وارویش: rattoon/ ratoon

رشد مجدد گیاه پس از قطع یا برداشت

واچینی: ratooning
برداشت مکرر محصول از یک بار کاشت با قطع گیاه از نزدیک سطح خاک و ایجاد آمادگی در آن برای رشد جوانه از پایه یا ریشه

هواکِشت: aeroponics, aeroculture
کشت گیاه با استفاده از رطوبت موجود در هوا که در آن ریشۀ گیاه در داخل جعبۀ مخصوصی قرار می‌گیرد و میزان رطوبت آن به‌صورت خودکار تنظیم می‌شود

بهارش: vernalization

عمل بهاره کردن

بهاره کردن: vernalize
نگه داشتن بذر در تاریکی و دمای پایین در مدت‏زمانی معین برای آنکه زودتر به گُل بنشیند یا میوه دهد

وابهارش: devernalization

عمل وابهاره کردن

وابهاره کردن: devernalize

از بین بردن تأثیر بهاره شدن بذر

گروه‌های واژه‌گزینی #کشاورزی، شاخه‌های #علوم_باغبانی، #علوم_دامی، #زراعت_و_اصلاح_نباتات؛ #زیست‌_شناسی، شاخۀ #ژن‌_شناسی_و_زیست‌_فناوری؛ #مهندسی_منابع_طبیعی، شاخۀ #محیط‌_زیست_و_جنگل
#واژه
#گروه_واژه_گزینی_فرهنگستان_زبان_و_ادب_فارسی
@cheshmocheragh
9👍2
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
👍112👏1
Forwarded from چشم‌و‌چراغ
👏8👍2
🗒 فهرست چسبانقش‌های کانال چشم‌و‌چراغ

آزمونک (کوئیز)

آسان‌بر (آسانسور)
آکنده، آکنده‌سازی (تاکسیدرمی)
آموزانه (حق‌التدریس)
افشانه (اسپری)
اهرمک (جوی‌استیک)
بارگنج/ گنجایه (کانتینر)
بازفرست (فوروارد)
برخط (آنلاین)
برشتار (تسترآون)
پاسگان (گارد)
پایانه (ترمینال)
پژوهانه (حق‌التحقیق)
پسند، نه‌پسند، واپسند (لایک، دیسلاک، آنلایک)
پف‌نبات (مارشمالو)
پویانمایی (انیمیشن)
پیرابین (پریسکوپ)
تورسنگ (گابیون)
جستجو (سرچ)
جورچین (پازل)
چشم‌انداز (ویو)
چاپگر (پرینتر)
چنداسنج (آوومتر، مولتی‌متر)
چهارگرد (کوادکوپتر)
چهره، رخ (فیس)
خب، باشه (اوکی)
خودبانک (وی‌تی‌ام)
خودبردار (وندینگ)
خودپرداز (ای‎تی‌ام)
خوشاب (کمپوت)
خون‌بهر (هماتوکریت)
درازآویز زینتی
درمان، درمانگر (تراپی، تراپیست)
دفترک (بروشور)
دفتر گلچین (اسکرپ‌بوک)
دندان‌آبی (بلوتوث)
دورچین (گارنیش)
دورنگار (فکس)
رایاکتاب (ای‌بوک)
رنگاجنگ (پینت‌بال)
رمزینه (بارکد)
روچینه (تاپینگ)
زمان (تایم 1)
زورافزایی (دوپینگ)
سابۀ قهوه
سازگان (ارکستر)
سپرسنگ (نیوجرسی)
سفارش (اردر)
شاه‎انگبین (ژل رویال)
شگفتانه (سورپرایز)
شمارگر (کنتور)
شنیدافزار، شنیدیار (سمعک)
شیب‌راهه (رمپ)
فرسته (پست)
کارگروه (کمیته)
کش‌لقمه (پیتزا)
کلوچک (کوکی)
گاه (تایم 2)
گذرواژه، اسم رمز (پسورد)
گرایه (ترند)
گفتارگردان (دوبلور)
گل‌آهن (فرفورژه)
گلشنه (فلاورباکس)
لقمک (فینگرفود)
ماه مهر (جشن مهرگان)
نمایشگر (مونیتور)
نوجوان (تینیجر)
واکنش (ری‌اکشن)
وقت (تایم 3)
هشتک (هشتگ)
هفتک (تیک)
همپا (اسکورت)
هم‌چین (لگو)
همزن (میکسر)
هنگام (تایم 4)
هوابر (هود)
هوش‌بهر (آِیکیو)
هیمه‌سوز (شومینه)
یخ‌چینه (آیسینگ)

🔴 این فهرست به‌روزرسانی می‌شود

#چسبانقش (استیکر)
#گروه_واژه_گزینی_فرهنگستان_زبان_و_ادب_فارسی
@cheshmocheragh
🙏15👍64👏3🥰1😁1😐1
چشم‌و‌چراغ pinned «🗒 فهرست چسبانقش‌های کانال چشم‌و‌چراغ آزمونک (کوئیز) آسان‌بر (آسانسور) آکنده، آکنده‌سازی (تاکسیدرمی) آموزانه (حق‌التدریس) افشانه (اسپری) اهرمک (جوی‌استیک) بارگنج/ گنجایه (کانتینر) بازفرست (فوروارد) برخط (آنلاین) برشتار (تسترآون) پاسگان (گارد) پایانه (ترمینال)…»
🌤مر صبح را ز بهر صبوحی طلب کنند... (ناصرخسرو)

☕️ ‌یک قهوه بخورم ویندوزم بالا بیاد و خواب از سرم بپره!
👁 یک لیوان چایی بزنم چشمام باز بشه!
این‌ها جملات آشنای امروزه هستند.
شماری از واژه‌ها، به‌ویژه در آثار بزرگان، جایگاه و بار معنایی و احساسی خاصی پیدا کرده‌ و زنده کردن‌شان در واژه‌گزینی هنر می‌خواهد. «صبوحی» هم از همین واژه‌هاست و در اصل به‌معنی «شراب بامدادی» بوده‌، اما سال‌هاست که در گروه واژه‌گزینی تخصصیِ #اعتیاد در فرهنگستان زبان و ادب فارسی در برابر eye opener (چشم‌گشا) نوگزیده و تصویب شده است؛ به‌معنی «وعده‌ای از مواد که در هنگام صبح بلافاصله بعد از بیداری برای تسکین علائم ناشی از کمبود مواد مصرف می‌شود».
پیشنهاد این واژه از دکتر #حسن_رفیعی، روان‌پزشک و عضو گروه‌‌های واژه‌گزینی اعتیاد، روان‌شناسی و علوم سلامت در فرهنگستان، بود.

✍🏻 سمانه ملک‌خانی

🔹 با سپاس از خانم #سهیلا_حیدری، پژوهشگر گروه واژه‌گزینی فرهنگستان

#نوگزینش
#واژه_شناسی
#گروه_واژه_گزینی_فرهنگستان_زبان_و_ادب_فارسی
@cheshmocheragh
👍124👎4😁1
2025/10/25 07:27:21
Back to Top
HTML Embed Code: