تلاقی نفت با جمهوریت و سلطنت / اثرات نامتقارن نفت بر دولت‌‏‌های خاورمیانه

🔹استدلال محوری آن است که درآمدهای کلان نفتی، امکان معافیت مالیاتی را برای دولت ها فراهم می‌‌‌آورد و در نتیجه، آن پیوند اغلب خصمانه تاریخی میان حکمران و اتباعِ مالیات‌‌‌دهنده را دچار گسست می‌کند.

🔹نظریه‌پردازان استدلال می‌کنند که فقدان این رابطه مبتنی بر تبادل مالی (مالیات در قبال نمایندگی و خدمات)، دولت‌‌‌های رانتی را قادر می‌‌‌سازد تا شهروندان را به حاشیه رانده و خود را از هرگونه مسوولیت‌‌‌پذیری در قبال عملکرد خویش مبرا سازند.

🔹اگرچه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، به‌‌‌عنوان نمادین‌‌‌ترین دولت‌‌‌های رانتی، با توزیع ثروت نفتی از طریق یارانه‌‌‌ها و خدمات گسترده، عملا نظام مالیات منفی را مستقر ساخته‌‌‌اند و پایین‌‌‌ترین نرخ‌های مالیات‌‌‌ستانی مستقیم را دارا هستند، اما کاربست بی‌‌‌چون‌‌‌وچرای این نظریه مالیاتی در بستر پیچیده خاورمیانه با چالش‌‌‌های جدی مواجه است.

🔹شواهد تجربی نشان می‌دهد که دریافت مالیات لزوما به دموکراسی منجر نشده و حکمرانی در خلیج فارس بر پایه توزیع رانت و نئوپدرسالاری (شبکه‌‌‌های حامی‌‌‌پروری قبیله‌‌‌ای) استوار است.

🔹این ساختار با وجود ایجاد ثبات ظاهری، ظرفیت نهادی و حاکمیت قانون را به‌‌‌شدت محدود کرده و توسعه‌‌‌نیافتگی ساختاری را تداوم بخشیده است.

🔹در مقابل، کشورهای جمهوری‌خواه فقیرتر، به‌‌‌رغم اتکا به سرکوب و ضعف منابع، به‌‌‌دلیل نیاز به بسیج منابع داخلی (شامل مالیات)، ظرفیت بوروکراتیک و نهادی نسبتا بالاتری (هرچند غیردموکراتیک) ایجاد کرده‌‌‌اند...

🔗متن کامل

#دنیای_اقتصاد #نفت #مالیات #توسعه

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔵 آیا داشتن سلاح هسته ای تنها راه محافظت در جهانی تهدیدآمیز است؟

🔹حمله ترامپ به تاسیسات هسته‌‌‌ای ایران این نگرانی را ایجاد کرده که سایر کشورها به نتیجه‌‌‌ای بسیار متفاوت از آنچه کاخ سفید در نظر داشت، برسند: اینکه داشتن بمب تنها راه محافظت در جهانی تهدیدآمیز است.

🔹«مارک لندلر» در گزارش دیروز چهارشنبه برای نیویورک‌‌‌تایمز نوشت:

آخرین کشوری که به بمب دست یافت، کره‌شمالی است که هرگز با حمله‌‌‌ای مانند حمله به تاسیسات هسته‌‌‌ای ایران روبه‌رو نشد.

🔹ترامپ نامه‌‌‌های دوستانه‌‌‌ای با رهبر کره‌شمالی، ردوبدل و دو بار در تلاش برای مذاکره به‌‌‌منظور یک توافق با او ملاقات کرد.

🔹در مورد ایران، اما ترامپ تنها چند هفته پس از آغاز یک رویکرد دیپلماتیک جدید، بمب‌‌‌افکن‌‌‌های «بی ۲» را برای حمله به تاسیسات هسته‌‌‌ای ایران به کار گرفت.

🔹بااین‌‌‌حال، منطق گسترش سلاح‌‌‌های هسته‌‌‌ای در جهانی که قدرت‌‌‌های بزرگ مسلح به سلاح هسته‌‌‌ای به‌‌‌طور فزاینده‌‌‌ای غیرقابل‌‌‌اعتماد تلقی می‌‌‌شوند، بسیار پررنگ است.

🔹تحلیلگران می‌‌‌گویند، از خلیج‌‌‌فارس و اروپای مرکزی گرفته تا شرق آسیا، کشورهای غیرهسته‌‌‌ای در حال تماشای وضعیت برخورد آمریکا با ایران و محاسبه درس‌‌‌هایی هستند که باید از آن بیاموزند.

🔹«کریستوفر آر. هیل»، که در سال‌های ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ مذاکرات طولانی با پیونگ‌‌‌یانگ داشت، گفت: «مطمئنا کره‌شمالی از روزی که به سلاح هسته‌‌‌ای دست یافت، پشیمان نیست.» هیل گفت، جذابیت بمب برای متحدان آمریکا در خاورمیانه و آسیا قوی‌‌‌تر شده است.

🔹حمایت از توسعه سلاح‌‌‌های هسته‌‌‌ای در کره‌جنوبی نیز افزایش یافته است.

🔹شینزو آبه، نخست‌‌‌وزیر سابق، گفت که اگر اوکراین برخی بمب‌‌‌های دوران شوروی خود را نگه می‌‌‌داشت، ممکن بود از حمله روسیه جلوگیری کند.

🔹دو تحلیلگر موسسه بروکینگز، در سال ۲۰۲۲ نوشتند: درس اوکراین می‌تواند این باشد: «اگر سلاح هسته‌‌‌ای دارید، آن را نگه دارید. اگر هنوز آن را ندارید، آن را تهیه کنید، به‌‌‌خصوص اگر مدافع قدرتمندی مانند ایالات‌‌‌متحده به‌‌‌عنوان متحد خود ندارید و اگر با یک کشور بزرگ اختلاف دارید که می‌تواند به جنگ منجر شود.»

🔗متن کامل

#دنیای_اقتصاد #سلاح_هسته_ای #قدرت_بازدارندگی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

چرا ترامپ چین را به ادامه خرید نفت از ایران تشویق کرد؟

🔹سقوط قیمت نفت در هفته گذشته تحت تاثیر دو عامل بود: نخست، اعلام آتش‌‌‌بس موقت میان بازیگران منطقه‌‌‌ای در خاورمیانه که احتمال بسته شدن تنگه هرمز را هم کاهش داد.

🔹دوم، واکنش غیرمنتظره دونالد ترامپ، که چین را به ادامه خرید نفت از ایران تشویق کرد؛ حتی در شرایطی که تحریم‌های رسمی علیه تهران همچنان برقرار است!

🔹این موضع‌‌‌گیری ترامپ که از سوی برخی تحلیلگران به عنوان سیگنالی سیاسی برای بازتعریف سیاست فشار حداکثری تعبیر شده، تنها بر بازار نفت تاثیر نگذاشت، بلکه بار دیگر معادلات راهبردی میان واشنگتن، پکن و تهران را وارد فاز جدیدی از تفسیر و تحلیل کرد.

🔹در حالی که سرمایه‌‌‌گذاران بازار انرژی این سخنان را نشانه‌‌‌ای از احتمال افزایش عرضه نفت ایران به بازارهای آسیایی قلمداد کردند، کارشناسان روابط بین‌الملل آن را سرآغازی برای شکل‌‌‌گیری کانال‌‌‌های انعطاف‌‌‌پذیرتر در روابط نفتی میان قدرت‌های بزرگ می‌‌‌دانند.

🔹به این ترتیب، بازار نفت که در یک‌‌‌هفته گذشته همزمان با سیگنال‌‌‌های جنگ و صلح، میان امید و هراس نوسان می‌‌‌کرد، اکنون در وضعیت تعلیقی قرار گرفته که هرگونه حرکت بعدی بازیگران سیاسی می‌تواند به تغییر مسیر قیمتی آن منجر شود.

🔗متن کامل

#دنیای_اقتصاد #نفت

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

دو سناریو از روابط تهران و واشنگتن

🔹رئیس‌جمهور ایران در گفت‌وگو با ولیعهد عربستان سعودی، از آمادگی تهران برای حل و فصل مسائل میان خود و آمریکا بر پایه چارچوب‌های بین‌المللی خبر داد؛ موضوعی که می‌تواند دو سناریو از روابط تهران و واشنگتن را در چشم‌انداز قرار دهد.

سناریوی اول؛ ادامه مذاکرات نیمه‌کاره

🔹محتمل‌ترین سناریویی که می‌توان از اظهارات رئیس‌جمهور ایران به دست داد، ادامه مذاکرات با آمریکا ظرف چند هفته آینده است.

🔹برخی نشانه‌ها حاکی از آن است که وضعیت شکننده کنونی نمی‌تواند تداوم داشته باشد، جز اینکه طرفین به مسیر دیپلماسی بازگردند.

🔹اظهارات عراقچی درباره اینکه زمانی میز مذاکره معنا دارد که ابتدا حملات متوقف شود و سپس حق ایران برای غنی‌سازی به رسمیت شناخته شود، بیانگر تمایل تهران به تداوم مسیر دیپلماسی است.

🔹در طرف آمریکایی نیز این تمایل وجود دارد. اظهارات ترامپ را مبنی بر اینکه چین می‌تواند از ایران نفت بخرد، برخی کارشناسان به معنای یک نرمش اولیه ارزیابی کرده‌اند.

🔹با این حال چشم‌انداز این مذاکرات بدون به رسمیت شناختن حق غنی‌سازی ایران نمی‌تواند نتیجه مورد نظر ایران را کسب کند و محتمل است که طرفین تا بازه زمانی مهرماه موعد مکانیسم ماشه این روند را طی مذاکرات چندباره امتحان کنند.

سناریوی دوم؛ به سوی توافق جامع

🔹سناریوی محتمل دیگر البته با حفظ تردیدها در شرایط کنونی، خیز ایران و آمریکا برای رسیدن به یک توافق جدید و جامع‌تر از چارچوبی است که از ۲۳فروردین مورد گفت‌وگوی عراقچی و ویتکاف بوده است.

🔹توافقی که اگرچه پایه آن پرونده هسته‌ای است، اما می‌تواند ابعاد و دامنه‌های جدیدی به ویژه پس از درگیری ۱۲روزه ایران و اسرائیل پیدا کند.

🔹از جمله سرمایه‌گذاری‌های آمریکا در ایران، امنیت در خلیج‌فارس و دریای سرخ که برای هر دو طرف دربردارنده منافع کوتاه‌مدت و میان‌مدت است.

🔹اگرچه نیل به چنین سناریویی محتمل است، اما بستگی به رویکرد آمریکا در ارتباط با مساله هسته‌ای دارد.

🔹پذیرش حق غنی‌سازی ایران و تشکیل یک کنسرسیوم منطقه‌ای در خاک ایران که می‌تواند روابط ایران و شورای همکاری را در مدل همکاری منطقه‌ای تقویت و توسعه دهد، پیش‌شرط این توافق جامع است.

🔹بدیلی برای دیپلماسی به‌عنوان مسیر پایدار وجود ندارد، اگر آمریکا تضمین‌های معتبر ارائه کند.

🔗متن کامل

#دنیای_اقتصاد #آمریکا #توافق #مذاکره

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

اضطراب‌‏‌زدایی در «آتش‌‏‌بس»

دکتر سیاوش مکری روان‌شناس در گفت‌‌‌وگو با «دنیای اقتصاد»:

🔹«ما با دو واکنش متفاوت در زمان «جنگ» و «آتش‌‌‌بس» مواجهیم. در زمان جنگ آنچه مردم بیشتر تجربه کردند بیشتر از جنس «ترس» است، در حالی که در این روزها آنچه می‌‌‌بینیم از نوع «اضطراب» است.

🔹اضطراب به معنای واکنش فرد به تهدیدی است که وجود خارجی ندارد. در مقابل ترس به معنای واکنش به خطر خارجی است.

🔹مردم باید تلاش کنند از حالت هیستریک فعلی خارج شوند؛ زیرا ممکن است ماندن در این شرایط باعث شود اضطراب و تنش روانی به بیماری جسمی هم بدل شود.

🔹همان‌طور که در آن زمان والدین از راه‌‌‌های گوناگون سعی داشتند ذهن کودکان را به سایر مسائل معطوف کنند، در دوره «آتش‌‌‌بس» نیز باید همین رویه را ادامه دهند.

🔹پیشنهاد من برای آن دوره این بود که والدین سراغ ادبیات کلاسیک بروند و داستان‌‌‌های شاهنامه فردوسی‌‌‌، گلستان سعدی،‌‌‌ مثنوی مولانا و .... را برای بچه‌‌‌ها تعریف کنند.

🔹در دوره حاضر نیز همین رویه را می‌‌‌توان پیش گرفت. باید والدین محیط خانه و ... را به شکلی برای بچه‌‌‌ها مهیا کنند که احساس آرامش داشته و از اخبار جنگ و ... دور باشد.

🔹با توجه به هر رده سنی باید محتواها توسط والدین تعیین شود به گونه‌‌‌ای که آنها را از حالت دلهره،‌‌‌ اضطراب و تنش روحی خارج کند. می‌‌‌توان از شعر،‌‌‌ داستان و موسیقی بهره گرفت.

🔹والدین باید تلاش کنند اضطراب را از خود دور کنند. چاره آن هم در وادار کردن خود به خواندن کتاب،‌‌‌ گوش دادن به موسیقی و سایر موضوعاتی است که فرد را از موضوعات روز دور می‌کند.

🔹در حال حاضر ما با یک اضطراب عمومی مواجهیم که باید برای آن چاره‌‌‌ای اندیشیده شود.»

🔸درک سوگ پس از «آتش‌‌‌بس»، نیازمند حساسیت فرهنگی و فرآیندهای عمیق روانی است. روانشناسان می‌‌‌گویند آتش‌‌‌بس آغاز سوگواری و درمان روانی است. در بازه زمانی پس از جنگ و «آتش‌‌‌بس» تازه افراد فرصتی برای تجربه سوگ پیدا می‌کنند و همین موضوع فشار روانی برای آنها به دنبال دارد.

🔗متن کامل

#دنیای_اقتصاد #جنگ #اضطراب #آتش_بس #سوگ #روان_درمانی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

در دنیای امروز، امنیت صرفا با تانک و موشک و مرزهای نظامی تعریف نمی‌شود

🔹امروز هرچه اقتصادها بیشتر به یکدیگر گره می‌خورند، امنیت کشورها بیش از پیش به میزان تعاملات تجاری و مالی آنها وابسته می‌شود.

🔹کشوری که در شبکه جهانی تجارت و سرمایه‌گذاری جایگاه موثری دارد، نه تنها از منافع اقتصادی بهره‌مند است، بلکه به‌واسطه‌ همین گره‌های اقتصادی، از نوعی «بازدارندگی نرم» نیز برخوردار می‌شود؛ زیرا منافع دیگر کشورها، با ثبات و امنیت آن کشور در هم تنیده شده است.

🔹تجارت بین‌المللی، فقط کانتینرها و اسکله‌ها و قراردادهای فروش نیست؛ یک «سازوکار عمیق قدرت‌ساز» است.

🔹کشوری که مقصد سرمایه‌ها و هاب مالی منطقه‌اش باشد، خواه‌ناخواه در تصمیم‌سازی‌های منطقه‌ای و جهانی نقش‌آفرین‌تر خواهد بود.

🔹این کشور، شریک تجاری کشورهای دیگر است، میزبان سرمایه‌گذاران بین‌المللی است و مهم‌تر از همه، اگر امنیتش تهدید شود، ده‌ها کشور دیگر منافع مستقیم اقتصادی خود را در خطر خواهند دید.

🔹چنین کشوری، بدون شلیک گلوله، هزینه حمله را برای دشمن بالا می‌برد. در مقابل، کشوری که منزوی است، با اقتصاد بسته و فاقد پیوندهای مالی و تجاری موثر در سطح بین‌الملل، هم‌زمان دو ضعف دارد:

🔹از منافع رشد اقتصادی محروم است و از منظر ژئوپلیتیک، هزینه حمله به آن برای دشمنان پایین‌تر است.

🔹برای کشوری که هیچ نهاد مالی بین‌المللی در آن مستقر نیست، سرمایه‌ خارجی نمی‌آید، بانک‌هایش به سیستم جهانی متصل نیستند و شرکت‌های بزرگ در آن حضور ندارند، حمله نظامی یک ریسک محدود محسوب می‌شود، نه یک فاجعه برای بازارهای جهانی.

🔹از همین ‌رو، ایجاد و توسعه‌ مراکز مالی بین‌المللی، مناطق آزاد تجاری پیشرفته و تسهیل پیوندهای حقوقی و نهادی با شبکه جهانی تجارت، تنها سیاست‌های اقتصادی نیستند؛ این‌ها ابزارهای مدرن تامین امنیت ملی‌اند.

🔗باشگاه اقتصاددانان را بخوانید

#دنیای_اقتصاد #قدرت_اقتصادی #بازدارندگی_نرم #اقتصاد_ضعیف #تجارت

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

عراقچی:

🔹به رژیم صهیونیستی هشدار دادیم که ایران لبنان نیست و هرگونه نقض آتش‌بس با پاسخی سریع و قاطع مواجه خواهد شد.

🔹اینکه به مذاکره با آمریکا بازگردیم یا نه، موضوعی است که در حال بررسی است و به منافع ملی ما بستگی دارد.

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

چگونه می‌توان به صلح دست یافت

🔺دنیای اقتصاد: نشریه اکونومیست جلد این هفته خود را به قمار بزرگ آمریکا در حمله به ایران و سپس پیش‌قدمی در اعلام آتش‌بس اختصاص داده و می‌پرسد اکنون آمریکا چگونه می‌تواند در مسیر برقراری صلح در منطقه گام بردارد.

🔺دونالد ترامپ با بمباران برنامه هسته‌ای ایران و برقراری فوری آتش‌بس میان اسرائیل و جمهوری اسلامی، دست به ریسک بزرگی زد. به عقیده اکونومیست اما این ریسک‌ها تنها نیمی از معادله بودند؛ اکنون بهترین راه برای تحقق اهداف آمریکا در منطقه در گروی دستیابی ترامپ به توافق جامع هسته‌ای با دولت ایران است.

🔺رئیس‌جمهور آمریکا می‌تواند با ترغیب خاورمیانه به حل مسائل از طریق تجارت و سرمایه‌گذاری به‌جای آماده‌سازی برای جنگ، این توافق را تقویت کند. این وظایف چالش‌برانگیزند، اما اگر ترامپ حتی به بخشی از آن‌ها دست یابد، موفقیتی کسب خواهد کرد که رئیس‌جمهورهای پیشین ایالات متحده از رسیدن به آن بازمانده بودند.

🔺ترامپ می‌تواند با پیشنهاد توافقی هسته‌ای که به نفع همه طرف‌ها باشد، بر تصمیمات ایران تأثیر بگذارد. اکونومیست می‌نویسد آمریکا درخواست‌های دشواری از جمله تسلیم ذخایر اورانیوم غنی‌شده و پذیرش بازرسی‌های بین‌المللی سختگیرانه از ایران خواهد داشت. در این راه ایران می‌تواند غنی‌سازی اورانیوم تا سطح موردنیاز برای رآکتورها را داشته باشد، اما تحت شرایطی سخت که مستلزم مشارکت در کنسرسیومی از کشورها در خارج از ایران باشد. در ازای این درخواست‌ها، مذاکرات باید بر رفع تحریم‌های اروپا و آمریکا و کاهش تهدیدها متمرکز باشد.

🔺نباید تصور کرد که این کار آسان است. پرسش فوری این است که چه بر سر ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای بالای ایران، که هدف حملات آمریکا بود، آمده است. هدف اصلی اسرائیل نیز باید دستیابی به توافقی مشابه با عربستان سعودی باشد. اما این امر نیازمند آتش‌بس در غزه، پذیرش اصل دو دولتی توسط اسرائیل، و فاصله گرفتن از وضعیت دائمی جنگ است.

🔺به عقیده این نشریه انگلیسی دستیابی به توافق هسته‌ای و عادی‌سازی روابط بسیار دشوار خواهد بود، به‌ویژه برای رئیس‌جمهوری که دایره تمرکز محدودی دارد و در راه اهدافش تمایل به بداهه‌پردازی نشان می‌دهد. با این حال، ترامپ از نقاط قوتی برخوردار است. او بر حزب جمهوری‌خواه تسلط دارد، بنابراین بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، برای دور زدن ترامپ در کنگره با مشکل مواجه خواهد شد. ترامپ با کمک به اسرائیل، اقتداری به دست آورده که اختیار عمل به او می‌دهد؛ چنان‌که در ۲۴ ژوئن این قدرت را داشت تا با خشم از اسرائیل بخواهد آتش‌بس اعلام‌شده توسط او را رعایت کند.

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

بقائی: حمایت آلمان از تجاوز رژیم صهیونیستی سخیف است

🔹اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: صدراعظم آلمان فردریک مرتس اصرار دارد با حمایت از یک رژیم متجاوز نسل‌کش بیش از پیش خود را در سمت نادرست تاریخ قرار دهد. بسیار سخیف است که یک دولتمرد عمل تجاوزکارانه و نقض فاحش حقوق بین‌الملل را نادیده بگیرد، چه رسد به اینکه درصدد توجیه چنین جنایتی برآید.

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

ایلان ماسک، مدیر ایرانی خود را اخراج کرد

🔹ایلان ماسک، مدیرعامل تسلا، با اخراج «امید افشار» یکی از مدیران ارشد این شرکت، موج جدیدی از تحولات مدیریتی را کلید زد.

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

مرکز آمار: تورم نقطه‌ای خردادماه به ۳۹.۴درصد رسید

🔺مطابق اعلام مرکز آمار تورم سالانه در خردادماه ۱۴۰۴ به ۳۴.۵درصد رسیده است که نسبت به اردیبهشت‌ماه ۰.۶ واحد درصد افزایش را نشان می‌دهد.

🔺همچنین در خرداد ماه ۱۴۰۴ تورم نقطه به نقطه خانوارهای کشور، ۳۹.۴ درصد بوده است که نسبت به اردیبهشت‌ماه ۰.۷ واحد درصد افزایش را ثبت کرده است.

🔺تورم ماهانه خرداد نیز معادل ۳.۳درصد بوده است.

🔺همچنین دامنه تغییرات آن برای دهک‌های مختلف هزینه‌ای از ۳۴ درصد برای دهک­­ دوم، تا ۳۴.۸ درصد برای دهک نهم است. بر این اساس فاصله تورمی دهک‌ها در این ماه به ۰.۸ واحد درصد رسید که نسبت به ماه قبل (۱.۱ واحد درصد) ۰.۳ واحد درصد کاهش داشته است.

🔹مشروح گزارش تحلیلی درباره وضعیت نرخ تورم در خردادماه را روز شنبه در روزنامه «دنیای اقتصاد» بخوانید

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir