#نسخۀ_متنی

🔹در جست‌وجوی عدالت جنسیتی با فمینیسم اسلامی
گفت‌‌وگو با زیبا میرحسینی

🔻نسخۀ متنی این مصاحبه را در تارنمای دورنما هم می‌توانید بخوانید.

#زیبا_میرحسینی
#دورنما_بخوانیم

@doornamaa

#گفت‌وگو_با_اسلام‌پژوهان (۱۰)
#گزیدۀ_گفت‌وگو
#گزیدۀ_متنی

▪️در جست‌وجوی عدالت جنسیتی با فمینیسم اسلامی
در گفت‌‌وگو با زیبا میرحسینی

🔅بخشی از مهم‌ترین گفته‌های زیبا میرحسینی در این مصاحبه از این قرارند:

🔹سؤالی که برای من به‌عنوان یک زن و به‌عنوان یک مسلمان مطرح بود، این بود که جایگاه امر مقدس در قوانین کجاست. همیشه به ما گفته شده بود که این قوانین مقدس و الهی‌اند و امر مقدس یا قوانین شریعت با عدالت همراه است، ولی در عمل که قوانین فقهی است، هیچ نوع عدالتی در آن نبود. بعد از تحقیق در ایران و مراکش متوجه شدم که هیچ چیزِ مقدس و اخلاقی در این قوانین نیست، این قوانین هم مثل هر قانون دیگری است که براساس روابط قدرت و مردسالاری تنظیم شده‌‌اند.

🔹در دیدگاه سنتی، مفهوم جنسیت و برابری، آن‌طوری که ما امروزه می‌فهمیم، اصلاً وجود ندارد. با علمای نمایندۀ این دیدگاه هم درحقیقت من نمی‌توانستم صحبت کنم. آن‌ها چیزی می‌گفتند و من چیز دیگری می‌گفتم. زبان مشترک نداشتیم. چون از دو جهان متفاوت آمده بودیم. به‌نظر من، خیلی از آن علما هنوز در قرن سیزدهم یا چهاردهم میلادی بودند و تمام تصورات‌شان یک تصورات تئوریک نظری از رابطهٔ زن و مرد بود. مفهوم جنسیت، آن‌طوری که ما می‌فهمیم، اصلاً در ذهن‌شان وجود نداشت، چه برسد به برابری.

🔹وقتی در قم کار تحقیقی انجام می‌دادم، آن‌جا بود که واقعاً فمینیست اسلامی شدم، چون دیگر نمی‌خواستم فقط یک تماشاگر باشم. نمی‌خواستم فقط تحقیق کنم و بفهمم، بلکه می‌خواستم یک بازیگر هم باشم. علت اساسی‌اش هم این اختلاف زبانی، دنیایی و زمانی است که بین فقها و زنان امروز هست و ما دوباره احتیاج داریم به کسانی که هم زبان فقه را بفهمند و هم زبان فمینیسم را بفهمند.

🔹در دههٔ نود میلادی، مجلهٔ «زنان» در ایران درآمد که واقعاً زنانی بودند که در اوایل انقلاب خیلی به جمهوری اسلامی امید داشتند و فعال سیاسی بودند، مثل خانم رهنورد، خانم شرکت، خانم اعظم طالقانی و زنان بسیار مهمی که بعداً به این نتیجه رسیدند که نه! این اسلامی که به‌عنوان اسلام حکومتی و سیاسی دارد اجرا می‌شود، این تفسیر از اسلام نه‌تنها به‌نفع زن نیست، بلکه ضدشان است و به‌نوعی فمینیسم می‌تواند راهگشا باشد.

🔹فمینیسم اسلامی به‌نوعی فرزند ناخواستهٔ اسلام سیاسی است. در دوره‌ای اسلام سیاسی به‌قدری غالب شده بود، به‌قدری فضاهای آکادمیک، فضاهای ذهنی و فضای همه چیز را پر کرده بود که اگر شما می‌گفتید اسلامی، همه فکر می‌کردند منظور اسلام سیاسی است. من هم موافق اسلام سیاسی نبودم اما موافق اسلام بودم، چون به‌نظر من، دین همیشه یک وجه اجتماعی خیلی مؤثری دارد و پیوند خیلی از ما، اصلاً بند ناف ما، با فقه بسته شده‌است.

🔹قوانین خانواده هنوز ریشه‌شان در فقه است. مشروعیت‌شان را از فقه می‌گیرند. بنابراین، در تمام جهان اسلام، باید از فقه سنتی مشروعیت‌زدایی شود و ما احتیاج به یک فقه جدید داریم یا احتیاج به یک بازاندیشی جدید داریم و خیلی از زن‌ها دارند این کار را انجام می‌دهند.

🔹قرآن هیچ تعریفی از عدالت نداده، ولی مردم را به‌سوی عادل‌بودن دعوت کرده. بنابراین، تعریف ما از عدالت همیشه زمان‌مند است. در زمان نزول قرآن، عدالت شامل برابری جنسیتی نمی‌شد. در قرآن آیاتی هست که هرطور تفسیر کنید، نمی‌توانید از آن‌ها برابری جنسیتی را دربیاورید، ولی عدالت را می‌توانید. قرآن درواقع انسان‌ها را از بی‌عدالتیِ آن زمان به عدالتِ آن زمان برده است، نه به یک عدالت جاودانی یا مثلاً عدالت دورهٔ مدرن.

🔹وجود عدالت در قرآن و اسلام یک پیش‌فرض اعتقادی است. شما این را می‌پذیرید و از یک جایی شروع می‌کنید، ولی اگر بخواهید از اینجا شروع کنید که نه، اصلاً در اسلام عدالت نیست، به راه دیگری می‌روید، ولی با این پیش‌فرض می‌شود شروع کرد. درست است که در قرآن آیاتی هست حاکی از برابری زن و مرد حتی برابری حقوقی، اما می‌توانیم آیاتی هم پیدا کنیم که این طور نباشند. این تنش یک چیز مثبت است. باعث می‌شود قرآن یا دین برای هر زمانی فهمیده شود و پویا باشد.

🔹تنها چیزی که ما می‌توانیم از متن مقدس بگیریم، فقط یک فهم است. ما همیشه در دریایی از فهم‌ها زندگی می‌کنیم، آن که غالب می‌شود فهمی است که قدرت‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی پشت آن است، و فمینیسم اسلامی می‌کوشد این فهم مردسالار را از درون به چالش بکشد و یک بدیل دیگر به‌عنوان فهم برابرطلبانه ایجاد کند.


✔️ نسخۀ کامل این مصاحبه را در حساب‌های دورنما دنبال کنید:
🔻نسخۀ متنی در تارنما | تلگرام
🔻نسخۀ صوتی در شنوتو | کست‌باکس
🔻نسخۀ تصویری در آپارات | یوتوب


#زیبا_میرحسینی
#فمینیسم_اسلامی
#برابری_جنسیتی
#دورنما_بخوانیم
#با_دورنما_بمانیم

@doornamaa

#معرفی_کتاب
#معرفی_نویسنده

🔹خشم مقدس یا چالش دین‌داری و خشونت
مروری بر «کشتزارهای خون: دین و تاریخِ خشونت» اثر #کارن_آرمسترانگ

✍️ #سپیده_نصرتی
بنیاد دائرةالمعارف اسلامی

درآمد
کارن آرمسترانگ (ز. ۱۹۴۴) پژوهشگر و نویسندۀ مشهور بریتانیایی با اصالت ایرلندی است. او در جوانی ابتدا به صومعه پیوست اما پس از مدتی از کاتولیکی محافظه‌کار به مسیحیِ مؤمنِ لیبرالی با گرایش عرفانی تغییر مسلک داد. او پس از فارغ‌التحصیلی از آکسفورد، به‌عنوان معلم،‌ نویسندۀ مستقل و مجری برنامه‌های مستند تلویزیونی به کار خود ادامه داد و به نوشتن و انتشار آثاری در زمینهٔ بررسی مقایسه‌ای و تاریخ ادیان، به‌ویژه در سنت ابراهیمی، پرداخت. او در آثار خود برای معرفی مؤلفه‌های اخلاقی مشترک ادیان و دستیابی به زندگی صلح‌آمیز در جهان می‌کوشد، هرچند منتقدانش او را به خوش‌بینی، کلی‌نگری و داشتن رویکرد اعتذاری در برابر بنیادگرایی اسلامی متهم کرده‌اند. برخی از آثار او به فارسی نیز ترجمه و چاپ شده‌اند، ازجمله:‌ «تاریخ خداباوری: ۴۰۰۰ سال جست‌و‌جوی یهودیت،‌ مسیحیت و اسلام» (۱۳۸۵)؛ «بنیادگرایی: پیکار در راه خدا در یهودیت،‌ مسیحیت و اسلام» (۱۳۹۶)؛ و «محمد، پیامبری برای زمانهٔ ما» (۱۳۹۶). در «کشتزارهای خون: دین و تاریخ خشونت» (۲۰۱۴)، آرمسترانگ با بررسی رابطۀ میان دین و خشونت در تاریخ بشر، از حدود ۱۶۰۰ پیش از میلاد تاکنون،‌ توضیح می‌دهد که خشونت مسئله‌ای چندجانبه و محصول عوامل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است. او با رویکردی همدلانه و مقایسه‌ای، انگیزۀ خشونت را در هر یک از ادیان جهان بررسی می‌کند تا نشان دهد ادیان چگونه به‌رغم برخی جنبه‌های خشونت‌آمیز، آموزه‌ها و جنبش‌های اخلاقی را توسعه دادند تا با خشونت و ستمگری مقابله، و شفقت و برابری و عدالت را ترویج کنند.

🔻مطالعۀ متن کامل و دانلود فایل مقاله

#مقالۀ_مروری
#دورنما_بخوانیم
#با_دورنما_بمانیم

@doornamaa

#نسخۀ_صوتی

🔅رادیو دورنما
فصل پنجم ـ قسمت پنجم

🔹خشم مقدس یا چالش دین‌داری و خشونت
مروری بر «کشتزارهای خون: دین و تاریخ خشونت» اثر کارن آرمسترانگ

✔️ این پادکست را در پادکست‌خوان‌های مشهور ازجمله کست‌باکس و شنوتو هم می‌توانید بشنوید.

#سپیده_نصرتی
#رادیو_دورنما
#پادکست_دورنما
#دورنما_بشنویم
#با_دورنما_بمانیم

@doornamaa

#نسخۀ_متنی

🔹خشم مقدس یا چالش دین‌داری و خشونت
مروری بر «کشتزارهای خون: دین و تاریخ خشونت» اثر کارن آرمسترانگ
نوشتۀ #سپیده_نصرتی

✔️ این مقاله را در تارنمای دورنما هم می‌توانید بخوانید.

#دین_و_خشونت
#اسلام_و_خشونت
#مسائل_اسلام_معاصر
#دورنما_بخوانیم
#با_دورنما_بمانیم

@doornamaa

#متن_کتاب

Karen Armstrong, Fields of Blood. Religion and the History of Violence, New York, 2014.

@doornamaa

#گزیدۀ_مقاله

🔹خشم مقدس یا چالش دین‌داری و خشونت
(مروری بر «کشتزارهای خون: دین و تاریخ خشونت» اثر کارن آرمسترانگ)

✍️ #سپیده_نصرتی

برخی از بخش‌های مهم مقاله از این قرارند:

🔻 آرمسترانگ در این کتاب اصرار دارد که اگرچه دین معمولاً خشونت ساختاری تمدن را توجیه و تأیید می‌کند، اما مرتب آن را زیر سؤال می‌برد و به چالش می‌کشد. البته او روشن نمی‌کند که سهم دین در تشدید و ترویج خشونت چه‌قدر است و آیا خشونت‌های ساختاری بدون اتکا به دین مجال گسترش و توجیه می‌یافتند یا نه. باید توجه داشت که رواج سکولاریسم و فاصله‌گرفتن دین از سیاست نشان داد که دین فارغ از سیاست نیز ظرفیت خشونت‌ورزی و بسیج نیروهای مبارز و تکفیری را دارد.

🔻 آرمسترانگ می‌گوید اگر بخواهیم جامعه‌ای جهانی ایجاد کنیم که در آن همۀ مردم بتوانند در صلح و احترام متقابل با هم زندگی کنند، باید از دیدگاه‌هایی مثل «افسانۀ خشونت مذهبی» دست بکشیم. او در این کتاب تمرکز خود را بر سه دین ابراهیمی، یهودیت و مسیحیت و اسلام، قرار داده است، زیرا در دنیای مدرن بیشترین توجه‌ها و حساسیت‌ها به این ادیان است و این عقیده وجود دارد که اعتقاد به خدای واحد، بیش از هر اعتقادی، مستعد خشونت و نابردباری است.

🔻آرمسترانگ از نقش نظام طبقاتی (کاست)، مفهوم کارما، و عدم‌خشونت (آهیمسا) در دین و فرهنگ هند بحث می‌کند و دربارۀ تشکیل امپراتوری‌های هندی و ایرانی، طبقۀ رزم‌آوران و خشونت‌های حاصل از این سبک زندگی توضیح می‌دهد. او شکل‌گیری و توسعۀ هندوئیسم و بودیسم در هند و آیین زرتشت در ایران را بررسی می‌کند تا نشان دهد این ادیان چگونه با سیاست درهم‌تنیده بودند و خشونت و ستم دولت‌ها و امپراتوری‌های کشاورزی بیشتر پیامدی سیاسی بود تا دینی.

🔻نویسنده نشان می‌دهد که چگونه روشنگری و اصلاحات ایدۀ جدیدی از دین به‌عنوان یک حوزۀ مجزا و خصوصی از زندگی بشر ایجاد کردند و چگونه این ایده به‌وسیلۀ قدرت‌های استعماری بر سایر نقاط جهان تحمیل شد. همچنین نشان می‌دهد که چگونه این ایده سنت‌های دینیِ مردمان استعمارشده را تحریف کرد و به حاشیه راند و چگونه به ظهور سکولاریسم، ملی‌گرایی و بنیادگرایی کمک کرد.

🔻 آرمسترانگ نشان می‌دهد که چگونه دولت مدرن و خشونت انحصاری آن جایگزین دین به‌عنوان منبع اصلی هویت و انگیزۀ ‌جنگ شد و چگونه ایدئولوژی‌های سکولار ناسیونالیسم، امپریالیسم و کمونیسم باعث سطح بی‌سابقه‌ای از خشونت و ویرانی شدند. همچنین نشان می‌دهد که چگونه افول دین و ظهور بی‌خدایی و سکولاریسم در دنیای مدرن سنت‌های مذهبی را به چالش کشید.

🔻آرمسترانگ نشان می‌دهد که چگونه واکنش برخی سنت‌های دینی در قبال برآمدن نیروهای سکولار منجر به ظهور بنیادگرایی، افراط‌گرایی و تروریسم شد و چگونه آن‌ها خشونت خود را به نام خدا توجیه کردند. او می‌گوید مذهب علت اصلی خشونت نیست، بلکه خود قربانی بی‌عدالتی‌های سیاسی و اقتصادی دولت‌هاست، چنان‌که در ایران، افغانستان، اسرائیل، فلسطین و ایالات‌متحده از دین برای بسیج مقاومت، توجیه خشونت و ایجاد حس هویت و تعلق در مظلومان و به‌حاشیه‌رانده‌شدگان استفاده شده است.

🔻آرمسترانگ بررسی می‌کند که چگونه عوامل مختلفی مانند استعمار، ملی‌گرایی، مدرن‌سازی، جهانی‌سازی و سکولاریسم در ظهور و تندروشدن گروه‌هایی مانند اخوان‌المسلمین، حماس، حزب‌اللّه، القاعده و داعش نقش داشته‌اند. او تحلیل می‌کند که این گروه‌ها چگونه مفهوم جهاد یا جنگ مقدس را برای توجیه اقدامات خود و جذب پیروان تفسیر و دست‌کاری کردند. آرمسترانگ می‌کوشد تا نشان دهد آنچه به‌عنوان خشونت و تروریسم دینی خوانده می‌شود بیش از هر چیز واکنشی است به جنگ سرد، سیاست‌های استعماری و خشونت و جنگ‌طلبی غربی‌ها و متحدان‌شان در خاورمیانه.

🔻به‌عقیدۀ آرمسترانگ، انگیزۀ گروه‌های تندرو فقط مذهب نبود، بلکه ترکیب پیچیده‌ای از نارضایتی‌ها و خواسته‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و روانی بود. نویسنده همچنین توضیح می‌دهد که چگونه سیاست‌های امریکا و متحدانش در خاورمیانه مانند حمایت از اسرائیل، حمله به عراق، و جنگ با تروریسم موجب افزایش نارضایتی‌ و خشم مسلمانان و ایجاد زمینۀ مساعدی برای افراط‌گرایی و تروریسم شده‌است. او از ظهور اسلام‌هراسی و ازبین‌رفتن آزادی‌های مدنی به نام امنیت و مبارزه با تروریسم انتقاد می‌کند و در پایان خواستار رویکردی دلسوزانه‌تر و همدلانه‌تر به مسئلۀ خشونت مذهبی، و گفت‌وگوی سازنده‌تر و محترمانه‌تر بین جهان اسلام و غرب است. او همچنین از رهبران مذهبی و جوامع می‌خواهد تا معنای واقعی و روح ایمان خود را بازیابند و صلح، عدالت و آشتی را ترویج کنند.


✔️ نسخۀ کامل مقاله را دریافت کنید:
نسخۀ متنی | نسخۀ صوتی

#کارن_آرمسترانگ
#دین_و_خشونت
#اسلام_و_خشونت

@doornamaa

#راوی
#گزارش_مقاله

▪️شمارۀ جدید پادکست راوی دربارۀ مقاله‌ای از #ایلکا_لینستت به‌زودی منتشر خواهد شد.

🔹نخستین شمارۀ راوی به روایت مقاله‌ای از استیون شومیکر با عنوان «کریسمس در قرآن» اختصاص داشت. برای آشنایی بیشتر با این پادکست، کاری از #ایمان_تاجی، فرسته‌های شمارۀ یکم راوی را ببینید.

#رادیو_دورنما
#دورنما_بشنویم

@doornamaa

#راوی (۲)
#گزیدۀ_پادکست
#کاور_پادکست

🔹دومین شماره از پادکست راوی با عنوان «مؤمنان یا مسلمانان؟ نخستین پیروان محمد» به روایت مقاله‌ای از #ایلکا_لینستت اختصاص دارد. لینستت در این مقاله در صدد یافتن شواهدی بر تأیید نظریۀ #فرد_دانر است و با استفاده از سنگ‌نوشته‌های معاصر با ظهور اسلام نشان می‌دهد دعوت اولیۀ محمد به دینی مشخص و متمایز نبوده و هویت نخستین پیروان محمد در بستری سیال شکل گرفته است. او معتقد است پیروان اولیۀ محمد، شامل گروهی از یهودیان و مسیحیان، تا حدود سال هفتاد هجری خود را «مؤمنان» می‌خواندند، اما پس از آن تا پایان دورۀ اموی، به تدریج و به‌ویژه با تأکید بر جایگاه پیامبریِ محمد، هویت مشخصِ «مسلمانان» شکل گرفت.

🔹تصویر کاور این پادکست گرافیتی یا سنگ‌نوشته‌ای است که در ۱۹۸۸ در صحرایی در جنوب اردن کشف شده و شامل دعایی است به خط کوفی نوشته‌شده در رمضان ۱۰۹ هجری. متن کامل این کتیبه به شمارۀ ۶۵ در ضمیمۀ مقالۀ لینستت آمده است.

#ایمان_تاجی
#رادیو_دورنما
#پادکست_دورنما
#دورنما_بشنویم
#با_دورنما_بمانیم

@doornamaa

#راوی (۲)
#پادکست

🔅رادیو دورنما
راوی ـ قسمت دوم

🔹مؤمنان یا مسلمانان؟ نخستین پیروان محمد
مقاله‌ای از ایلکا لینستت
به‌روایت #ایمان_تاجی

✔️ این پادکست را در پادکست‌خوان‌های مشهور ازجمله کست‌باکس و شنوتو هم می‌توانید بشنوید.

#نخستین_پیروان_محمد
#ایلکا_لینستت
#رادیو_دورنما
#دورنما_بشنویم
#با_دورنما_بمانیم

@doornamaa

#گفتارهای_منتخب_اسلام‌پژوهان (۴۴)
#بریدۀ_ویدئو

🔅اسلام آغازین در بافت سیاسی دوران باستان متأخر
      گفتاری از #گارث_فاودن

✍️ ترجمۀ #فاطمه_عباسی

🔻نسخۀ کامل ویدئو (۱۸ دقیقه) در:
          آپارات دورنما | یوتوب دورنما

#دورنما_ببینیم
#با_دورنما_بمانیم
#رسانۀ_مستقل_اسلام‌پژوهی

@doornamaa