کانال آثار داتیس مهرابیان 13322

1.1K viewsداتیس مهرابیان, 21:08

#آیینهای_شادمانی_در_ایران_باستان #سروده_داتیس_مهرابیان #بخش_بیست_و_ششم #آرش_نامه #تیر_چفار (چهار ، چفار در زبان پهلوی ساسانی ) 🏹🌧🏹🌧🏹🌧🏹🌧🏹 شاه منوچهر در آن تیره روزگاری که از شکست او و از چیرگی بیگانگان ، بر میهن ، سیه بختی ، به بار آمده بود ، با پذیرش…

#آیینهای_شادمانی_در_ایران_باستان
#سروده_داتیس_مهرابیان

#بخش_بیست_و_هفتم

#آرش_نامه

#تیر_پنچ َ (پنچَ در پارسی باستان و زبان ساسانی )

گفتیم افراسیاب شاه تورانیان ، از کین ، سامه اش (شرطش) را برای بیرون رفتن از خاک ایران ، بر این نهاده بود که تنها به اندازه ی پرتابِ تیری از کمان‌داران ایرانی ، پس می نشیند و خاک و آبادی های ایران را آزاد می کند.

این پیشنهاد ، برای کوچک کردن پادشاه ایران بود و نیز بر این شَوَند(سبب) بود که افراسیاب دوست نداشت سرزمین هایی را که با کشتار مردم ایران به دست آورده ، به آسانی از دست بدهد.

با آن فراخوان از سوی شاهِ مینو چهر ، پهلوانان و تیراندازانی همچون آرش از سراسر ایران برای پرتاب تیر و بازپس گیری خاک میهن شتافتند تا پادشاه از میان آنان نیرومند ترین و باورمندترین پهلوان به ایران را ، برای پرتاب تیر برگزیند.

منوچهر شاه که پاسخ فراخوان خود را با مهرِ جوانان و پهلوانان به میهن ، رو به رو دید ، در دل شاد شد و نور روشنایی و امید در جانش افروخته گشت.

در آن روز ، دید او ، دو صد نره شیر
نهاده به کف ، جانِ خود را دلیر

که اندازَد آن ، تیر را ، پُر توان
به پَس راندنِ دشمنان از اِران

آن نور در واپسین دَمِ نا امیدی ، بر روانِ پادشاهِ مینو چهر ، دمید و بانو اَمشاسپَندِ سپندارمز (فرشته ی فروتنی که فروزه ی (صفت ) دادار هستی آفرین است ) ، بر او پدیدار شد و فرمان داد که کمانی ویژه از درختی کهنسال و سترگ ، بسازد که از سختی ، چون سنگ و پولاد و از نیروی پرتاب تیر ، برترین باشد و سوفارِ تیرش نیز از چوب بهترین درختان خدنگ ، جدا شود و پیکانِ آهنینش از ژرف ترین کانِ سرزمین کیان ، بیرون شده و به آتش عشق ، تفتیده و سپس تیز گردد و پَرهایی از بال شهبازِ شیدوَر ( عقاب زرین بال و رخشنده ی ایرانویچ) ، با نخی هفت رنگ همچون نخ های « تیر و باد» بر آن بسته شود.

منوچهر این سخنان را به جان نیوشید و چنان کرد.

سپندارمز ، گفتش ای شهریار!
فروتن_ فروزه ، تو را ، راهوار

کنون در نگر ، با وُهومَن خرَد
که رامی و بهرامی ات ، نگْذرَد

بساز از دل و جان ، کمانی بزرگ
و تیری به سوفارِ سخت و ستُرگ

که پیکانش از آهنِ تفته سر
برون گشته باشد ، ز کانِ هنر

و سوفارش از دارهای خدنگ
به پرهایی از دالِ رَخشنده رنگ

گره خورده با رشته‌ای هفت رنگ
که رنگین ، کمان را بزیبَد به هَنگ

کمانی کَهَر چوب ، نقشش تُرَنگ
کشیده زِهَش را ، زبانی تِرنگ

کمانی ، چو پولاد سنگین و سخت
که خَم کردَنَش ، پَهله خواهد به وَخت

چنین کرد مینو رُخ آن پادشاه
کمان چون شد آماده ، سر زَد پگاه

و چون تیر و کمان آماده شد ، شاه مینو چهر ، از میان پهلوانان و کمانداران ، آرشِ شیباگ تیر (شیوا تیر ) را که نیکوتر و نیرومندتر از او یافت نمی شد و به کمانداری و تیراندازی ، نامدار بود ، برگزید و آن کمان آریایی را به او داد.

گرفتش به بازوی زورآزما
جوان پهلوان ، آرشِ فَرنیا

خَمِ ابرُوان را گرفت از خَمَش
نگر بر افق کرد و خاکِ جَمَش

دمید از روانش سُروری ، سپَند
که گسترده ، مَرز آوَرَم ،در کمند

و دانم گسسته شود ، بند ، بند
تنم ، تا که ایران شود ، سربلند

از این رو ، به تن ، پیرهن بردرید
بَر و بازوان را نمود او بدید

و گفت این تنم ، خاک راهِ اران
مهین _ میهن ، آزاد گردد ، به جان

در این هنگام ، آرش ، دلیرانه ، گریبان چاک داده ، پیراهن بر تن ، درید و تنِ خود را به شاه و مردم نشان داد و گفت ؛ «ای هم میهنان ! «چو ایران نباشد ، تنِ من مباد » ، بنگرید که من به رسایی ، تندرستم و در تنم نشانی از آسیب‌دیدگی نیست ، اما چون آن تیر را از کمان رها کنم ، بند ، بندِ تنم از هم خواهد گسست و پاره‌، پاره ، هر تکه اش به سویی از ایران فرود خواهد آمد (کنایه از پراکنده شدن دلیری و پهلوانی او در جای جای سرزمین و فرهنگ مردم ایران است )

دهم جان که مانا شود ، میهنم
به صد پاره از لاله‌های تنم

که شیباگ تیرم ، یَلِ آریا
«اَشی» را بگیرم به بَر ، مِهرسا

روان را به « واتا» سپارم که تیر
سَبُک ، پَر بگیرد ، سوار و زَریر

که جانم نباشد ، چو آزاد نیست
مهین میهن این خانه و بوم زیست

راستا دارد ...

#واژه_نامه ؛
#اشی ؛ ایزد توانگری و بخشش ، بانویی بلند بالا و زیبا از تخمه ی آسمانی , اَشا : راستی ، قانون نظم گیتی
#واتا ؛ ایزد باد

#درگاه_نگارین_چکامه_داتیس_مهرابیان
@esmaeilmehrabiandatis

1.2K viewsداتیس مهرابیان, edited 21:12