اخبار با ضعف دلالت یا اعتبار دربرابر آیات و اخبار معتبر و گسترده‌تر در زمینه اطلاق‌نداشتن علم امام

پیشتر گفته شد با وجود صدها روایت دال بر علوم الهی و وحیانی امامان، ده‌ها آیه و صدها روایت و از جمله فضای عمومی کتاب شریف بصائر الدرجات و کتاب الحجة الکافی (نمونه ابواب) محدودیت‌هایی را در این علوم حجج الهی نشان می‌دهد. کلمات عالمان سرشناس متقدم امامی نیز در این محدودیت متفق است، و اطلاق علم امام تنها از غالیان و مفوضه قدیم گزارش شده است.

حال جای پرسش است که مستندات برخی متأخران بر اطلاق علم امام (در غیر برخی محالات مانند علم به ذات خدا) چیست؟ در حد فحص نویسنده از اخبار و آثار باورمندان به این دیدگاه، تاکنون موارد زیر یافت شد:

مستندات علم فراگیر امام به تمام امور:
- اخبار علم الکتاب (عدم دلالت و وجود مستندات صریح در عدم اطلاق)
- علم ماکان و ما یکون و ما فی الجنة و النار (اجمال و قرائن بسیار بر محدودیت و ناظر بودن به اموری مانند ملاحم. نمونه شواهد)
- باب أَنَّ الْأَئِمَّةَ يَعْلَمُونَ جَمِيعَ الْعُلُومِ الَّتِي خَرَجَ. (عدم دلالت)
- ابواب لایحجب عنهم اخبار السماء و الأرض. (گذشته از اجمال، تعبیر مطلق فقط در اسناد ضعیف آمده و در اسناد قوی‌تر، اخبار مشابه قیودی مانند «مما فیه قوام دینهم» و مانند آن دارند.)
- اخبار تطبیق کل شیء احصیناه. اعتبار و البته دلالت بسیاری‌شان به تفصیل نقد و گستردگی جعل در این مضمون نشان داده شد (اینجا).
- اخبار خزان الله (اجمال در حدود و وجود شواهد استعمال مقید)
- اخبار عین الله (ضرورت حمل بر مجاز، اجمال تعبیر، و ضعف شدید همه طرق غیر از یکی)
+ از نمونه‌های صریح‌تر:
- اخبار لا یعزب عنهم الشئ (اشکالات گسترده سندی و شواهد متعدد جعل)
- خطب انا بکل شئ علیم (منقول از متهمان و مجاهیل و یا قرائن جعل و ناهمخوان با آیات. بحث تفصیلی: اکبری، رسالۀ دکتری، بخش4-5-4)
- اخبار عالم الغیب بودن امام (معارض با آیات و روایات معتبر، نقل‌های متأخر و از متهمان و مجاهیل و دارای قرائن جعل. نقدها در کانال)
- ملازمت بسیاری از مستندات تفویض و اتفاق المشیئتین (نمونه نقد تفصیلی)

چنان‌که ملاحظه شد در برابر آیات و صدها روایت محدودیت، طرف مقابل هیچ مستند محکمی ندارد: یا دلالتشان روشن نیست، یا برخی با دلالت روشن‌تر (موارد اخیر) بنا بر تحقیقات جعلی هستند.

بنابراین، مکرراً درخواست کرده‌ایم باورمندان به انگاره اطلاق علم به جمیع غیب، یک روایت صحیح صریح بیاورند. البته روشن است بر فرض یک مورد یافت شود، عقاید بر خبر واحد بنا نمی‌شود، خاصه که آیات و روایات بسیار در برابرش باشند. اما غرض نمایاندن شدت تهی‌دستی دیدگاه اطلاق است.
#علم_غیب
@gholow2

✍ سید محمد احمدی

https://www.tg-me.com/Faede_v_Borhan/291

🔶 بررسی درباره‌ی «کتاب مبین» و «امام مبین» در قرآن کریم و ارتباط آن با علم امام

✍️ حسین مرادیانی

https://www.tg-me.com/Hekmatenabavi/1761

آیا به هنگام نزول وحی قرآنی بر علم رسول الله (ص) افزوده می‌شد؟
https://www.tg-me.com/Hekmatenabavi/1760

#علم_غیب
#امام_مبین

☘️ بررسی مستندات غلو و تصوف (۲۶)

🔹معنای «امام مبین» در آیه «کل شیء احصیناه فی امام مبین»🔹

https://alasar.blog.ir/1403/12/20/ImamMubin

#علم_غیب
#امام_مبین
@Gholow2

حسن میلانی:

«خدا تقیه کرد؛ حدیث ثقلین را گفت! پیغمبر تقیه کرد؛ حدیث ثقلین را گفت!» (جلسه ۷ نقد غلوپژوهی)

متأسفانه مفاسد اعتقادی آقای میلانی وارد فاز جدیدی شده و علناً در برابر شأن کتاب خدا و مسلمات مذهب ثقلین ایستاده‌اند.

#علم_غیب
@Alasar_1

🔸پاسخ نقد یکی از اساتید بزرگوار به مطالب زیر:

https://www.tg-me.com/gholow2/2871
https://www.tg-me.com/gholow2/2900

[صوت ایشان به فرمایش خودشان حذف شد]

#علم_غیب
@Gholow2

✖️شبهه آقای حسن میلانی: چطور پیامبر (ص) قبل وحی، قصه نوح (ع) را نمی‌دانست در حالی که یهودی‌ها می‌دانستند؟

✔️ پاسخ:

▪️اولاً آن چه آقای میلانی با آن مخالفت می‌کند، نص صریح قرآن است که هیچ راهی برای رد و‌ انکار آن ندارد:

«تِلْكَ مِنْ أَنْباءِ الْغَيْبِ نُوحيها إِلَيْكَ ما كُنْتَ تَعْلَمُها أَنْتَ وَ لا قَوْمُكَ مِنْ قَبْلِ هذا فَاصْبِرْ إِنَّ الْعاقِبَةَ لِلْمُتَّقين‏» (هود : ۴۹)

ابوالفتوح رازی آیه را چنین ترجمه کرده:

«آن از اخبار غيب است، وحى مى‏كنيم آن را به تو؛ تو ندانستى آن را تو و نه قوم تو از پيش اين، صبر كن كه عاقبت متّقيان راست» (روض الجنان، ج‏۱۰، ص۲۴۵).

▪️ثانیا مفسران شیعه هم چیزی جز همین معنای روشن برداشت نکرده‌اند:

شیخ طوسی نوشته است:

«قوله "نُوحِيها إِلَيْكَ" أي نوحي اليك تلك الاخبار. و قوله "ما كُنْتَ تَعْلَمُها أَنْتَ وَ لا قَوْمُكَ" معناه إن هذه الاخبار التي أعلمناك إياها لم تكن تعلمها قبل وحينا اليك و لا قومك من العرب يعرفونها قبل إيحائنا اليك» (التبيان، ج‏5، ص499).

شیخ طبرسی (مجمع البيان، ج‏۵، ص۲۵۵)، ابوالفتوح رازی (روض الجنان، ج‏۱۰، ص۲۸۰)، ابوالمحاسن جرجانی (جلاء الأذهان، ج‏۴، ص۲۵۰) و دیگران نیز معنای آیه را مانند شیخ طوسی بیان کرده‌اند.

شیخ طبرسی صریح‌تر گفته است:

«أي تلك القصّة بعض "أَنْباءِ الْغَيْبِ" موحاة "إِلَيْكَ" مجهولة عندك و عند "قَوْمُكَ مِنْ قَبْلِ هذا" أي من قبل إيحائي إليك، أو من قبل هذا العلم الّذى كسبته بالوحى، أو من قبل هذا الوقت» (جوامع الجامع، ج‏۲، ص۱۵۰).

ابو المکارم حسنی آشکارا می‌نویسد:

«يعنى خبر نوح و قوم يا كشتى او از اخبار غيب است؛ يعنى نه در عهد تو بوذ و نه تو حاضر آن وقت و آن قوم بوذى. "نُوحِيها إِلَيْكَ" ما بتو وحى كرديم و ترا از آن خبر داذيم و جبرئيل را بتو فرستاذيم تا ترا ازان آگاهى داذ و آن معجز تو شذ و صحّت نبوّت تو آمذ. "ما كُنْتَ تَعْلَمُها أَنْتَ وَ لا قَوْمُكَ" نه تو بآن عالم بوذى‏ و نه قوم تو "مِنْ قَبْلِ هذا" يعنى پيش از قرآن؛ و گفته‏اند: پيش ازين وقت» (دقائق التأويل، ص۲۵۵).


ملا فتح الله کاشانی نیز صریحاً نوشته:

«... أي: مجهولة عندك و عند قومك من قبل إيحائنا إليك. أو ... أي: جاهلا أنت و قومك بها. وفي ذكر القوم تنبيه على أنّه لم يتعلّمها، إذ لم يخالط غيرهم، و أنّهم مع كثرتهم لمّا لم يسمعوها فكيف بواحد منهم؟» (زبدة التفاسير، ج‏۳، ص۲۸۴)

دیگر مفسران نیز به همین ترتیب سخن گفته‌اند.

▪️ثالثا آن چه آقای میلانی مطرح می‌کند صرف شبهه است و نمی‌تواند دلالت نص صریح آیه را کنار بزند و به چند وجه می‌توان پاسخ داد؛ از جمله این که علامه مجلسی عین همین شبهه و‌ پاسخ آن را از فخر رازی نقل کرده است:

«قال في قوله‏ تِلْكَ مِنْ أَنْباءِ الْغَيْبِ‏ أي من الأخبار التي كانت غائبة عن الخلق ما كنت تعرف هذه القصة أنت و لا قومك. فإن قيل أ ليس كان قصة نوح مشهورة عند أهل العالم؟ قلنا بحسب الإجمال كانت مشهورة و أما التفاصيل المذكورة فما كانت معلومة.» (بحار الأنوار، ج۱۷، ص۱۸۸)

ترجمه: «... اگر گفته شود مگر نه این که قصه نوح نزد مردم جهان مشهور بود؟ پاسخ می‌دهیم: اجمالاً بله ولی تفاصیل ذکرشده معلوم نبود ...»

در واقع پیامبر (ص) بدون درس آموختن نزد اهل کتاب، به وحی خداوند از اموری آگاه شد که نه تنها دانسته‌های اهل کتاب را دربرداشت؛ بلکه آن چه را که آنها نیز نمی‌دانستند و در آن اختلاف داشتند و به‌ خطا می‌رفتند، بیان می‌کرد.

#علم_غیب
@Alasar_1

🔹دیدگاه شیخ مفید (ره) درباره علم پیامبر (ص) به منافقان

«وَمِمَّنْ حَوْلَكُمْ مِنَ الْأَعْرَابِ مُنَافِقُونَ وَمِنْ أَهْلِ الْمَدِينَةِ مَرَدُوا عَلَى النِّفَاقِ لَا تَعْلَمُهُمْ نَحْنُ نَعْلَمُهُمْ سَنُعَذِّبُهُمْ مَرَّتَيْنِ ثُمَّ يُرَدُّونَ إِلَىٰ عَذَابٍ عَظِيمٍ» (التوبة : ۱۰۱)

ترجمه ابوالفتوح رازی: «و از آنان كه پيرامن شمااند از عرب، منافقانى هستند و از اهل مدينه سخت شدند بر منافقى، تو ندانى ايشان را، ما دانيم ايشان را، عذاب كنيم ايشان را دو بار پس بازبرندشان به عذابى بزرگ.» (روض الجنان و روح الجنان، ج۱۰، ص۱۹)

روشن است که این آیه در هر صورت حدودی از علم را از پیامبر (ص) نفی می‌کند و دیدگاه کسانی را که علم پیامبر (ص) و امام را مطلق می‌پندارند، باطل می‌سازد. از طرف دیگر واضح است که این آیه، مطلق علم به منافقان را نیز از پیامبر (ص) نفی نمی‌کند؛ بلکه چنین برداشتی بر خلاف آیات و روایات دیگر است. در میان این دو برداشت ناصواب (علم مطلق و مطلق عدم علم)، حدود و چگونگی علم پیامبر به منافقان محل بحث بوده است.

شیخ مفید از برخی از اصحاب خود (علمای شیعه) نقل می‌کند که بر اساس این آیه معتقد بودند باطن برخی منافقان بر پیامبر (ص) مخفی بود:

«فأما سؤالهم عن علم رسول الله ص بباطنهما في الاعتقاد فإن أصحابنا قد أجابوا عن ذلك بثلاثة أجوبة. أحدها أن قالوا لم يكن ع عالما بباطنهما في ذلك لأن الله تعالى ستره عنه كما ستر بواطن غيرهما من الناس فقال تعالى وَ مِنْ أَهْلِ الْمَدِينَةِ مَرَدُوا عَلَى النِّفاقِ لا تَعْلَمُهُمْ نَحْنُ نَعْلَمُهُمْ‏ ...» (المسائل العكبرية، ص۵۹)

«... و على قول فريق آخر أنه زوجه على الظاهر و كان باطنه مستورا عنه. و ليس بمنكر أن يستر الله عن نبيه نفاق كثير من المنافقين و قد قال سبحانه وَ مِنْ أَهْلِ الْمَدِينَةِ مَرَدُوا عَلَى النِّفاقِ لا تَعْلَمُهُمْ فلا ينكر أن يكون فيه أهل مكة كذلك و النكاح على الظاهر دون الباطن على ما بيناه‏» (المسائل السروية، ص۹۴)

اگر چه شیخ مفید در این جا این دیدگاه را کاملاً تأیید نمی‌کند؛ اما آن را باطل نیز نمی‌شمرد.

دیدگاه خود شیخ مفید این است که پیامبر (ص) نه به احاطه، بلکه به طریق تفرس و از لحن قول، می‌توانست منافقان را بشناسد.

ادامه در فرسته بعد🔻

#علم_غیب
@Gholow2

🔺فرسته قبل

شیخ مفید با استناد به ظاهر برخی آیات، معتقد بود پیامبر (ص) همه منافقان را به اعیان نمی‌شناخت؛ بلکه می‌توانست از لحن قول، آن‌ها را شناسایی کند و یکی از حکمت‌های مشورت گرفتن از مردم همین بود:

«فأما وجه دعائهم إلى المشورة عليه ص فإن الله أمره أن يتألفهم بمشورتهم و يعلمهم بما يصنعونه عند عزماتهم ليتأدبوا بآداب الله عز و جل فاستشارهم لذلك لا للحاجة إلى آرائهم على أن هاهنا وجها آخر بيّنّا و هو أن الله سبحانه أعلمه أن في أمته من يبتغي له الغوائل و يتربص به الدوائر و يسر خلافه و يبطن مقته و يسعى في هدم أمره و يناقضه في دينه و لم يعرفه بأعيانهم و لا دله عليهم بأسمائهم فقال عز اسمه وَ مِنْ أَهْلِ الْمَدِينَةِ مَرَدُوا عَلَى النِّفاقِ لا تَعْلَمُهُمْ نَحْنُ نَعْلَمُهُمْ سَنُعَذِّبُهُمْ مَرَّتَيْنِ ثُمَّ يُرَدُّونَ إِلى‏ عَذابٍ عَظِيمٍ‏

و قال جل اسمه وَ إِذا ما أُنْزِلَتْ سُورَةٌ نَظَرَ بَعْضُهُمْ إِلى‏ بَعْضٍ هَلْ يَراكُمْ مِنْ أَحَدٍ ثُمَّ انْصَرَفُوا صَرَفَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لا يَفْقَهُونَ

و قال تبارك اسمه يَحْلِفُونَ لَكُمْ لِتَرْضَوْا عَنْهُمْ فَإِنْ تَرْضَوْا عَنْهُمْ فَإِنَّ اللَّهَ لا يَرْضى‏ عَنِ الْقَوْمِ الْفاسِقِينَ

و قال وَ يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ إِنَّهُمْ لَمِنْكُمْ وَ ما هُمْ مِنْكُمْ وَ لكِنَّهُمْ قَوْمٌ يَفْرَقُونَ

و قال عز من قائل وَ إِذا رَأَيْتَهُمْ‏ تُعْجِبُكَ أَجْسامُهُمْ وَ إِنْ يَقُولُوا تَسْمَعْ لِقَوْلِهِمْ كَأَنَّهُمْ خُشُبٌ مُسَنَّدَةٌ يَحْسَبُونَ كُلَّ صَيْحَةٍ عَلَيْهِمْ هُمُ الْعَدُوُّ فَاحْذَرْهُمْ قاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنَّى يُؤْفَكُونَ

و قال جل جلاله وَ إِذا قامُوا إِلَى الصَّلاةِ قامُوا كُسالى‏ يُراؤُنَ النَّاسَ وَ لا يَذْكُرُونَ اللَّهَ إِلَّا قَلِيلًا وَ لا يَأْتُونَ الصَّلاةَ إِلَّا وَ هُمْ كُسالى‏ وَ لا يُنْفِقُونَ إِلَّا وَ هُمْ كارِهُونَ.

ثم قال سبحانه بعد أن أنبأه عنهم في الجملة وَ لَوْ نَشاءُ لَأَرَيْناكَهُمْ فَلَعَرَفْتَهُمْ بِسِيماهُمْ وَ لَتَعْرِفَنَّهُمْ فِي لَحْنِ الْقَوْلِ فدله عليهم بمقالهم و جعل الطريق إلى معرفتهم ما يظهر من نفاقهم في لحن قولهم ثم أمره بمشورتهم ليصل بما يظهر منهم إلى علم باطنهم فإن الناصح تبدو نصيحته في مشورته و الغاش المنافق يظهر ذلك في مقاله فاستشارهم ص لذلك و لأن الله جل جلاله جعل مشورتهم الطريق إلى معرفتهم. (الفصول المختارة، ص۳۲-۳۳)

در جای دیگر از این طریق به عنوان تفرس یاد می‌کند:

«(فصل) و أما فراسة النبي ص للمنافقين فقد صدقت و لم يخف على النبي ص أمرهم مع التفرس لهم و قوله تعالى وَ لَوْ نَشاءُ لَأَرَيْناكَهُمْ فَلَعَرَفْتَهُمْ بِسِيماهُمْ وَ لَتَعْرِفَنَّهُمْ فِي لَحْنِ الْقَوْلِ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ أَعْمالَكُمْ يدل على ما ذكرناه و ذلك أن الله تبارك و تعالى رده في علم أحوالهم إلى التفرس لهم و أحاله في معرفتهم على مشاهدته مخارج كلامهم و سماع مقالهم و قطع على وصوله إلى معرفة بواطنهم بتأمله لحن قولهم و جعل ذلك نائبا مناب تعيينهم و تسميتهم و هذا خلاف ما توهمه السائل و تظناه.

(فصل) فإن سأل سائل عن قوله تعالى وَ مِنْ أَهْلِ الْمَدِينَةِ مَرَدُوا عَلَى النِّفاقِ لا تَعْلَمُهُمْ نَحْنُ نَعْلَمُهُمْ‏ فقال كيف يكون صادق التوسم و هو لا يعلم أهل النفاق مع تفرسه لهم فالجواب عن هذا قد تقدم و هو أن الله تعالى نفى علمه بهم و لم ينف ظنه بنفاقهم و الخبر إنما يدل على قوة ظنه بهم عند تفرسه لهم و لا يدل على علم و يقين لهم على ما قدمناه.» (المسائل العكبرية، ص۹۷)

البته این بدان معنا نیست که برای علم به احوال منافقان، راه‌های زمینی یا آسمانی دیگری وجود ندارد؛ اما به هر حال با احاطه مطلق پیامبر (ص) سازگار نیست.

روشن است که شیخ مفید قولی میانه را انتخاب کرده است که نه علم و احاطه مطلق پیامبر (ص) بر همه بواطن را می‌پذیرد و نه هر گونه آگاهی پیامبر (ص) به بواطن را نفی می‌کند. برای همین می‌نویسد:

«وأقول إن الأئمة من آل محمد ص قد كانوا يعرفون ضمائر بعض العباد ...» (أوائل المقالات، ص۶۷)

#علم_غیب
@Gholow2

✖️حسن میلانی:

«پیغمبر را معراج بردند که یک مُشت سُنّی قبول کنند!» (جلسه ۸ نقد غلوپژوهی)

✔️ خدای متعال:

«سُبْحَانَ الَّذِيٓ أَسْرَىٰ بِعَبْدِهِ لَيْلًا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى الَّذِي بَارَكْنَا حَوْلَهُ لِنُرِيَهُ مِنْ آيَاتِنَآ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ.» (اسراء : ۱)

منزّه و پاك است آن [خدایی‌] كه شبی بنده‌اش [محمّد صلی الله علیه و آله] را از مسجدالحرام به مسجد الاقصی كه پیرامونش را بركت دادیم حركت داد، تا از نشانه‌هایِ خود به او نشان دهیم؛ یقیناً او شنوا و داناست.

قبلا گفته بودیم نتیجه اعتقاد من‌درآوردی به علم مطلق امام، چیزی جز نمایشی دانستن قرآن و وحی و معراج و وصایت و تمام عقاید و مسلمات نیست.

#علم_غیب
@Alasar_1

حسن میلانی:

«خدا ... کتابش را داد دهن سنی‌ها را ببندد!» (جلسه ۷ نقد غلوپژوهی)

#علم_غیب
@Alasar_1

مبانی جالب آقای حسن میلانی: جواز جعل حدیث به شرط موافقت معنا با اصول!!

«... حدیث کساء ... خدا پدر و مادرش را بیامرزد اگر کسی ساخته! آقا اگر من بیام و‌ بنشینم از مجموعه روایات یک مطلب متقن قطعی ... جمع کنم و با هم‌دیگر ضمیمه کنم ... چند تا روایت با همدیگر ضمیمه کرده ...» (جلسه ۸ نقد غلوپژوهی)

این است مبنای مترقی این بزرگواران!!
اگر کسی جعل حدیث هم بکند به شرط صحت مضمون، خدا پدر و مادرش را بیامرزد و خیلی هم خوب است! ترکیب حدیث کن و روایت بساز!

#علم_غیب
@Alasar_1

🔹عدم تکلیف از لوازم فاسد اعتقاد به تفویض و علم غیب🔹

بارها عرض شده که عقیده به تفویض یا تقریر جدید و رقیق آن با عنوان نظریه «توافق المشیئتین» و نیز اعتقاد به علم مطلق امام به همه چیز با تکلیف سازگار نیست.

در این جا آقای حسن میلانی ظاهرا این لازمه فاسد را پذیرفته‌اند و می‌گویند پیامبر (ص) و امامان مکلف نیستند یا دست کم پیامبر (ص) در انذار و تبلیغ مکلف نیست:

https://www.tg-me.com/Alasar_1/494

#علم_غیب
@Gholow2

السلام علیك يا ابن أمير المؤمنين، يا بقية وُلد الأنبياء، ‌وسليلَ ‌الهدى، وحَليف التُّقى وخامس أصحاب الكساء، غَذَّتك أكُفّ الحق، ورُبّيتَ في حِجر الإسلام، ورَضَعْتَ مِنْ ثَدْيِ الإيمان فطِبتَ حيّا وطِبت ميّتا

السلام عليك يا مُعزَّ المؤمنين💔

@Gholow2

حسن میلانی:

«[ائمه] برای یک مشت نادان دارند به قرآن استدلال می‌کنند و الّا نور امام از قرآن روشن‌تر است!» (جلسه ۸ غلوپژوهی)

ابتدا می‌گفتند قرآن بدون تفسیر اهل بیت (ع) ارزش ندارد؛ الآن گویا حتی با تفسیر اهل بیت (ع) هم ارزش واقعی برای قرآن قائل نیستند! استدلال امام به قرآن فقط برای یک مشت نادان است!!
اگر امام، فضل و ولایت خود را با استناد به آیات نورانی قرآن برای مخاطب بیان کند، یعنی مخاطب مشکل دارد؟!

#علم_غیب
@Alasar_1