در واژه‌سازی، بیش از نود درصدِ ظرفیتِ زبانِ فارسی برای اشتقاقِ پس‌وندی بلااستفاده مانده‌است.
در فارسی صدها بنِ ماضی و مضارع داریم که با افزودنِ انواعِ پس‌وندها به آن‌ها می‌توانیم هزاران واژه بسازیم.
مثلاً بنِ مضارعِ «آزمای» + «-ش» ← آزمایش.
اما «افتش» (افت + -ش) و «اندازش» (انداز + -ش) و «شویش» (شوی + -ش) و... را هرگز نساخته‌ایم و به کار نبرده‌ایم.

یا پس‌وندِ «-اک» را در پوشاک و خوراک و سوزاک و کاواک و نوشاک داریم، ولی مثلاً بوساک و بیناک و چسباک و چیناک و خیزاک و گیراک و... نداریم.

لازم است که بیش از پیش از این ظرفیتِ زبانِ فارسی در واژه‌سازی استفاده کنیم.

#واژه‌سازی

گرمش: حرارت؛ گرمی.

واژۀ گرمش، مانندِ دو واژۀ امروزیِ «نرمش» و «پیدایش»، از صفت + -ش ساخته شده‌، که بر خلافِ قاعده است.

خربزۀ هندی... اصحابِ یرقان را منفعت کند که از گرمشِ جگر افتاده‌بُوَد.

ابومنصور موفقِ هِرَوی (قرنِ چهارمِ هجری)، الاَبنیه عَن حقایقِ الاَدویه، تهران: دانش‌گاهِ تهران، ص ۴۶.

بنگ... بَتَرین سیاه است که گرمش از اندام ببَرَد به جمله.

همان، ص ۶۵.

اِثمِد... منفعت است رطوبت و گرمشِ چشم را.

همان، ص ۱۲۱.

#کهن‌واژه‌ها

دوستان اصفهانی‌تان را خبر کنید.

چهارمین نشست ویرایش‌پژوهان:
«جنبه‌هایی از ویرایش و دستور»

به میزبانی دانشگاه اصفهان
گروه زبان و ادبیات فارسی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سه‌شنبه ۶ خرداد ۱۴‌۰۴، ساعت ۱۴ تا ۱۸
تالار صائب، دانشکدۀ ادبیات
و علوم انسانی دانشگاه اصفهان
پخش زنده و ضبط فیلم قطعی نیست.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سخنرانان:
زهره نجفی، علی ملیح
سیدحمید حیدری‌ثانی
الوند بهاری، محمدمهدی باقری
علی‌اکبر احمدی دارانی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
چهار کارگاه آموزشی، حضوری و برخط
صبح و عصر دوشنبه و صبح سه‌شنبه
- پاراگراف‌نویسی: محمدمهدی باقری
- نشانه‌گذاری و دستور زبان: الوند بهاری
- یکدستی در دستور خط: حسین جاوید
- ویرایش رایانه‌ای: سیدحمید حیدری‌ثانی
نام‌نویسی: 09130292736 یا 09134362379
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
گزارش کامل نشست‌ نخست و دوم:
VirayeshPazhuhan.ir
خوش‌وقت می‌شویم از دیدنتان.

اگر به مسائلِ ویرایشِ زبانی و ترجمه علاقه‌مندید، دعوت می‌کنم به گروهِ واج‌نوشت بپیوندید،
به مدیریتِ دوستِ نازنینِ ویرایش‌پژوهم، جنابِ سید امیرِ سبحانی.
در این گروه بحث دربارۀ رسم‌الخط و فاصله‌گذاری ممنوع است.

https://www.tg-me.com/+-uoZKWYK35o4OGU0

وعدۀ همه چیز را بده،
به هیچ‌کدام عمل نکن،
تقصیر را گردنِ کسِ دیگری بینداز.
‌

با توجه به خاموشی‌های مکررِ این روزها و در نتیجه بی‌کاریِ کارکنان، پیش‌نهاد می‌کنم برای کارمندانِ ادارات و سازمان‌ها در کنارِ «مرخصیِ استحقاقی» یک «مرخصیِ استبراقی» هم منظور کنند. 😄

استبراق: برق‌خواهی.
‌

همه به این اداره شادی می‌آورند؛ بعضی‌ها با آمدنشان، بعضی‌ها با رفتنشان. 😁
‌

وقتی یادگیری رو جدی می‌گیری، نتیجه‌اش درخشانه. 🔥

«دوره تیغ تیز ویراستاری لیکو با متد کوچینگ»

✅ در دو سطح مقدماتی و پیشرفته
✅ کوچینگ تخصصی تا انتهای دوره
✅ مدرک رسمی مورد تأیید وزارت علوم
✅ تاییدیه دانشگاه دولتی با شماره پیگیری
✅ تضمین همکاری در پایان دوره

هدیه ۵۰۰ هزار تومانی برای شروع دوره: OFF500
@Leeko_support

در «تعیین سطح رایگان» زیر شرکت کنید 👇

مصدرهای عتیقۀ فارسی

کیفتن/ کیبیدن: منحرف شدن؛ منحرف کردن.

ایشان قومی‌اند که می‌کیبند از راه.

سورۀ ۲۷، آیۀ ۶۰
تفسیرِ نَسَفی، به کوششِ عزیزالله جوینی، تهران: سروش، ۱۳۹۰، ص ۷۲۲.

فریفتشان و از دینِ حق به دینِ باطل بکیفتشان این دروغِ ایشان که بر خدای تعالی می‌گفتند و به راهِ باطل می‌رفتند.

سورۀ ۳، آیۀ ۲۴
همان، ص ۱۰۵.

کیبنده: منحرف.

آن‌ها که نمی‌گروند به قیامت ایشان‌اند از این راهِ راست کیبندگان.

سورۀ ۲۳، آیۀ ۷۴
همان، ص ۶۵۳.

#مصدر

زنِ متولدِ خرداد.
‌

زنِ متولدِ خرداد
اگر نتواند صحنه را تغییر دهد، بعید نیست که بازی‌گران را عوض کند.

#طالع‌بینی
خرداد

اگر متولدِ خردادی را عمیقاً برنجانید، بازگشتی در کار نخواهد بود، چون از آن لحظه به بعد شما دیگر در نظرش محو و نابودید.

#طالع‌بینی
خرداد

مثلاً چه‌جوری؟! 😄
‌

خدا پدرمادرت‌و بیامرزه که درست نوشتی.

باسواد می‌نویسد: «یه روزِ خوبِ دیگه».
بی‌سواد می‌نویسد: «یه روزه خوبه دیگه».
‌
#املا