غلط به "کاغذ ابری" کنند دیده وران
فشرد بس که فلک ابرهای احسان را

کاغذ ابری که امروزه بیشتر به کاغذ ابر و باد مشهور است، حدود صد سال پیش از صائب ساخته شده و در شعر او و کلیم و دیگران وارد شده است‌. در زیر توضیحاتی در مورد این کاغذ بر گرفته از سایت کتابخانه ملک آمده است:
کاغذ اَبری (marbled paper) در اصطلاح، کاغذی­ اسـت که با درآمیخـتن رنگ­‌های گوناگون، نقـوشی درهم شـبیه به ابر یا امواج آب بر آن پدید آرند. از این­گونه کاغذ برای آراستن حاشیه‌ی کتب خطی نفیس، مرقّعات، متن قطعات خط و نقاشی، روی جلد، آستربدرقه‌ی کتاب، زمینه‌ی قلمدان و جعبه‌­های روغنی استفاده می­شد ولی امروزه بیشتر برای قطعه‌­نویسی به کار می­رود. پیدایش و ساخت کاغذ ابری به واپسین سال­‌های سدۀ ۹ق باز می­‌گردد. مخترع این­گونه کاغذ «خواجه شهاب­‌الدّین­ عبدالله مروارید» (۸۶۵-۹۲۲ق) متخلّص به «بیانی» است. برخی از منشیان و هنرمندان، «میرمحمّدطاهر» (اواخر سدۀ۱۰و اوایل سدۀ۱۱ق) را مخترع کاغذ ابری دانسته­‌اند. وی هنرمندی ایرانی‌­­تبار بود که در هندوستان اقامت داشت. در ابری­‌سازی از رنگ­‌های گیاهی و معدنی مانند شنگرف، زرنیخ، سفیداب، نیل، و... استفاده می‌­کردند.

طرح صیانت از اینترنت مغایر مادۀ نوزدهم اعلانیۀ حقوق بشر است.


بشریت امروز سه محیط برای زیست خود دارد:
1) فضای طبیعت
2) فضای شهری
3) فضای مجازی
فضای مجازی، ادامۀ زندگی مدنی و بخش پویا و پیشرو زیست شهروند امروزی است. کاستن پهنای باند، مساوی با محدود کردن امکان حضور در اجتماعات انسانی است‌؛ بستن درگاههای اطلاعات، معادل ممنوعیت تردد اجتماعی و منع انتقال مایحتاج مردم است.
مغلطۀ صیانت، در عمل سلب حقوق شهروندی انسان عصر اطلاعات است.

اعلامیۀ جهانی حقوق بشر ( ۱۹۴۸ میلادی)
مادهٔ نوزدهم:
هر انسانی دارای حق آزادی عقیده و بیان است؛ این حق شامل آزادی داشتن عقاید بدون مداخله و تفتیش، [آزادی] دریافت و انتشارِ اطلاعات و افکار از طریق هر رسانه‌ای، و بدون توجه به مرزهاست.

Article 19.
Everyone has the right to freedom of opinion and expression; this right includes freedom to hold opinions without interference and to seek, receive and impart information and ideas through any media and regardless of frontiers.


#محمودفتوحی
#کاروندپارسی
#صیانت
.

اظهار نظر آقای روزبه قهرمان، فرزند برومند استاد محمد قهرمان درباره طرح صیانت
اظهار نظر خودم:
با توجه به ويژگيهاى خاص جامعه ناشنوايان و استفاده ناشنوايان و رابطان از يك زبان ويژه و غيركلامى و غيرنوشتارى و فضايى و سه بعدى به نام زبان اشاره ايرانى و استفادۀ وسيع روزانه آنها از امكانات اينترنتى شامل ارتباطات تصويرى و ويديويى 🤳 به جاى ارتباطات صوتى و شنيدارى همچون تلفن ، مخالف اجراى طرح صيانت از اينترنت در ايران هستم. اين طرح نوعى تبعيض برعليه جامعه ناشنوايان ايران هم هست. دولتمردان جمهورى اسلامى بايست بلافاصله اجراى اين طرح غلط را به كنار بگذارند. ‎نوشته خودم را با يك بيت شعر خوب از جامى را به پايان مى رسانم:

‎نکورو تابِ مستوری ندارد
‎ببندی در ز روزن سر برآرد

#محمودفتوحی
#کاروندپارسی
#صیانت

.
آغاز خدمات اینترنت ماهواره‌ای در اوکراین

«خدمات اینترنت استارلینک در اوکراین فعال شد، ترمینالهای بیشتر در راه است».

(توییت ایلان ماسک، هفت ساعت پیش. جمعه ۲۲فوریه).

نمایندگان مجلس که طراح و سینه‌چاک پروژۀ صیانت اند یا بی‌خبرند، یا قصد بازی با شرف و عزت ملت ایران دارند. شاید هم مقاصد دیگری پشت پرده است. هر کس اندک اطلاعی از دنیای دیجیتال دارد می‌داند که این طرح شکست خورده است.
مثل ممنوعیت ماهواره، ویدئو، فکس و تلویزیون و رادیو و دوش حمام.

#محمودفتوحی
#کاروندپارسی
#صیانت
.

.
سندی دربارۀ زادگاه عطار: کَنْدِشتَن یا کَدْکَن ؟


تا آنجا که می‌دانیم در آثار خود عطار، نشانی از زادگاهش نیست. کهن‌ترین منابعی که نامی از زادگاه عطار آورده‌اند یکی تذکرة الشعراء از دولتشاه سمرقندی (ف 892 ق) است و دیگری تذکرۀ مجالس العشاق گازرگاهی (نگارش 909 ق). این هر دو کتاب در شهر هرات و در دربار سلطان حسین بایقرا تألیف شده‌اند.
یکی از آن‌ها زادگاه عطار را روستای کَدْکَن نوشته‌است و دیگری روستای کَنْدِشتَن. هر دو کتاب حدود سه قرن پس از مرگ عطار نوشته شده است. در فاصلۀ مرگ عطار تا تألیف این دو کتاب هیچ سند دیگری تا کنون یافت نشده است.


#محمودفتوحی
#کاروندپارسی
#عطار_نیشابوری
#کدکن
.

«آن که مرا دشنام می‌دهـد، دعا کنم.
گویم که خدایا!
او را از این دشنام‌دادن
بهتر و خوش‌تر کاری بده.»

(#شمس_تبریزی، مقالات، 121)



#محمودفتوحی
#کاروندپارسی
@karvandparsi

🌀اعلام تحصن داریوش مهرجویی جلوی ساختمان وزارت ارشاد

▫️در پی جلوگیری سازمان سینمایی از اکران نوروزی فیلم سینمایی «لامینور» تازه‌ترین اثر داریوش مهرجویی، کارگردان سرشناس ایرانی با انتشار یک ویدیو، ضمن انتقاد از سانسور گسترده در سینما، از تحصن خود مقابل ساختمان وزارت ارشاد خبر داد.

▫️مهرجویی گفت: «من معترضم. این پروانه نمایش فیلم من است؟ این شیر نیست، گوشت که بگویید تاریخش گذشته. شما به من پروانه نمایش دادید؛ چرا زیر قول خودتان می‌زنید.

▫️مردانه رفتار کنید، پشت پرده مثل اشباح حکم صادر می‌کنید. دیگر نمی‌توانم تحمل کنم. می‌آیم و به همراه دستیارانم در وزارت ارشاد تحصن می‌کنم. تا حقم را نگیر ول نمی‌کنم.

▫️وزارت ارشاد؛ وزیر محترم! به حرف من گوش بده. من دیگر نمی‌توانم می‌خواهم بجنگم. بیایید بزنید من را بکشید. این سینه من. من را بکشید ولی من حق را می‌گیرم.»

@mypersia24 | ايران من

شعر، خیر جاری است

شعر ناب، یک پدیدۀ تزیینی و لوکس نیست. اندیشیدن ناب و متعالی است با کلمه و شیء.
از خواب می‌پراندت، می‌ایستاند. یکنواختی خواب‌آور زمان در شعر ترک بر می‌دارد. شعر چوب می‌گذارد لای چرخ سرعتِ عادت. در هر واژه باید فرو آیی، در زبان فرونگری؛ به پدیده‌ها دقیق‌تر نگاه کنی. آرام ثانیه را بو‌ کنی، با تأمل ذره‌ را مزه کنی، با حوصله به سکوت آسمان گوش دهی؛ حواست را چنان زیر فرمان بیاوری که عصارۀ لذت هر ادراکی را بمکد و در تو جاری کند.
شعر ناب، فضایی می‌سازد برای رویش شعور برتر، شبیه تجربۀ نبوت و ادراک اشراق.

زشعر تر بزن بر روی خواب‌آلودگان آبی
که در روی زمین خیری چنین جاری نمی‌باشد

✏️ «صائب تبریزی»

حکمت‌های اخلاقی صائب تبریزی (ف ۱۰۸۷ ق)

8️⃣ شجاعت اظهار عیب خویش

بی‌پرده عیبهای خود اظهار می‌کنیم
فرصت به عیب‌جویی یاران نمی‌دهیم


اگر بتوانیم عیب و نقص خود را با شجاعت بیان کنیم مخالفانمان را خلع سلاح کرده‌ایم. آنگاه که از عیب خود آگاهیم اما از آشکار شدنش می‌ترسیم، دچار نقطه ضعف بزرگی هستیم که اعتماد به نفس را از ما می‌گیرد؛ حال اگر خودمان شجاعانه و با ظرافت آن عیب را بیان کنیم فرصت را از عیبجویان می‌گیریم.

صائب تبریزی به ما می‌آموزد که خودشکنی سبب ایجاد شجاعت و اعتماد به نفس می‌شود. با خودشکنی می‌توانیم بر این ترس غلبه کنیم. باید «اظهار نقص خویش» را نشان بصیرت و کمال بدانیم نه ضعف شخصیت:

فرع خودی است خودشکنی اهل دید را
اظهار نقص، عرض کمال است پیش ما

در کیش ما که لاف تمامی بود ز نقص
اظهار نقص هر که کند بی‌کمال نیست

عرض کمال، شاهد نقص بصیرت است
اظهار نقص هر که کند ناتمام نیست

یادی از صاحب کمالی می دهد اظهار نقص
لاف شاگردی مرا شرمنده استاد کرد

در جامعۀ امروز ما - بویژه در میان بزرگان و دولتمردان - افشای عیب و نقص به یک ترس اساسی بدل شده است. اینان برای پیشگیری از افشای نقصهایشان هزینۀ بسیار می‌پردازند و با این پوشیدنها (به قول امروز ماله‌کشیها) کار را خرابتر و نقصان خویش را آشکارتر می‌کنند.

در مقامی که سخن از هنر و عیب کنند
عیب خود فاش نمودن هنر مردان است

هنر دیگران ندیدن، عیب
دیدن عیب خویشتن هنر است


#اخلاقیات_صائب
#کاروندپارسی
#محمودفتوحی
@karvandparsi

.

سایه: امیرهوشنگ ابتهاج (زادۀ 1306 در رشت)


در سایۀ ارغوان دلش آسوده‌ست
در حلقۀ چپ، حـافظِ ثانی بوده‌ست

آن ریشْ‌سفیدِ شعر و آواز وطن
از رنگِ معاصر، غزلش پالوده‌ست



ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
نقل از #تذکره_توئیتری شاعران معاصر فارسی.

۱. عارف قزوینی
۲.  قیصر امین‌پور
۳. سهراب سپهری
۴. مهدی حمیدی شیرازی
۵. احمد شاملو
۶. ایرج میرزا
۷. فریدون توللی
۸. محمد تقی بهار
۹. مهدی اخوان ثالث
۱۰. یدالله رؤیایی
۱۱. سیاوش کسرایی
۱۲. فروغ فرخزاد
۱۳. هوشنگ ابتهاج
۱۴. هوشنگ ایرانی
۱۵. شفیعی کدکنی




#تذکره_توئیتری
#محمودفتوحی
#کاروندپارسی
@karvandparsi
.

.

تقدیم به استادم دکتر حکیمۀ دبیران

ترم اولی بودم و درس تفسیر کشف الاسرار میبدی را انتخاب کرده بودم با دانشجوهای سال بالایی. من ورودی ۱۳۶۴ بودم اما بعد از یکسال مرخصی، مهر ۶۵ درسم را شروع کردم.

بیگانه‌وار و سربه‌زیر روی نیمکت نشستم؛ یک طرف کلاس پر از دخترهای جوان زیبای شهری بود و طرف دیگر پسران.
خانمی محجبه با چادر مشکی وارد شد حشمت‌ناک. کلاس پیش پایش برخاست.
عجب!
یک زن قرار است تفسیر قرآن بگوید و از جنس مذکر هم پای درسش بنشینند!!!
البته می‌شد قبول کرد چون دختران مجلس زیاد بودند. خلاصه استاد رفت توی «جااستادی»، بر صندلی نشست و شروع کرد. لحنش مردانه بود. مثل یک خطیب غرّا سخن می‌راند. داشت از عشق حرف می‌زند بدون شرم و خجالت! من شرمم می‌آمد. وسط‌های حرفهاش یک شعر عاشقانه خواند با لحنی حماسی و شورانگیز.
از خجالت سرم را پایین انداختم ولی او خیلی راحت با آب و تاب از عشق می‌گفت:

وافریادا ز عشق وافریادا
کارم به یکی طرفه نگار افتادا
گر داد من شکسته دادا دادا
ورنه من و عشق هرچه بادابادا.

انصافاً شعر را با حال و هوای عاشقانه خواند. چنان که باورم شد که واقعاً دارد از دست عشقش داد و فریاد می‌کند.
من روستایی چطور باور کنم که یک زن بیاید جلو جمع بگوید که معشوقش داد دل او را نمی‌دهد و قصد دارد باداباد را بخواند.
هفتۀ اول دانشگاه این قضیه، مرا از خود ربوده بود. کم کم دیدم سر هر کلاسی که می‌نشینم حرف از عشق و عاشق و معشوق است و ساقی و شراب و دیگر مُحرّمات منهیات. آرام آرام نام این محرمات برای آن جوانک محجوب خجول طبیعی شد. به سال دوم و سوم که رسیدم آن الفاظ تکان‌دهنده، یکنواخت شد و خالی از معنا؛ خنثی شد و بعدتر ملال‌آور.


#محمودفتوحی
#کاروندپارسی
@karvandparsi
.

.
اَدَبیَّت و آزادی

اَدَبیَّت* از آن رو ارجمند است که مجال آزادیِ مغز است.
در میدان نوشتن، اَدَبیَّت مجالی است برای خلق صورتهای نو، فرصتی برای آفریدن. آزادی نشانه‌گذاری جهان است، آزادی نامگذاری لحظه‌های پرّان و ناپایدار وجود.
اَدَبیَّت بازی آزاد ذهن است با نظام سخت زبان؛ عرصۀ آفرینش راز است؛ تجربه‌ای از جنس خداوندگاری و صُنع؛ مجالی برای گسترش هستی.
ادبیت، تراشیدن وجود جدید است.
ادبیت، براندازی جبّاریت دستور است و واسازی قهّاریت منطق.

اما در اردوی خوانندگان، اَدَبیَّت، گشایش است. دریچه‌های التذاذ را به روی خواننده می‌گشاید؛ و او را به درونۀ رازناک زبان می‌کشاند.
ادبیت، میدان تفسیر و تاویل است؛ و تاویل، تمرینِ آزادیِ ادراک است و بازی دلاورانۀ فهم فردی.
و در نهایت اَدَبیَّت، گشایش افق‌هاست برای گسترش معناهای بیشتر پیرامون متن ادبی.
ابرمتن‌ها از رهگذر گسترش آزادانۀ افق‌های تفسیر و تاویل، شاهکار شده‌اند و مقدس.



*اَدَبیَّت: Literariness
آن سازه‌های زبانی، تخیلی، معنایی که مُوجِدِ کیفیات زیباشناختی و معناساز در سخن است.

#محمودفتوحی
#کاروندپارسی
@karvandparsi

.
#تخیل_سیاسی

این صحنه از رمان رازهای سرزمین من (چاپ 1366/ 1985م) روایت خیالی است شبیه تماشای جهان در نرم‌افزار Google map؛ این تخیل ادبی، 20 سال پیش از آن بوده که دو برادر دانمارکی گوگل مپ را اختراع کنند. (2004 م). از این گونه تخیلات ادبی در هنر ملتهای پیشرو بسیار است. تخیّل زیستِ آینده از لوازم یک جامعۀ پویا و آینده‌نگر است.
شاید این رؤیای داستانی در باب"تخیل فناوری"، مفهوم #تخیل_سیاسی در نقد ادبی را روشن‌ بکند.
آن گاه که امر سیاسی در هنر و سیاست مُخیّل شود و در میان جمهور، مقبولیت یابد به چشم‌اندازی توافقی برای آینده بدل می‌شود.
حال جا دارد که بپرسیم:
آیا در ادبیات، هنر و سیاست امروز ایرانیان #تخیل_سیاسی معطوف به آینده وجود دارد؟
در ایران پرالتهاب که تمام نگاهها معطوف به آیندۀ گنگ سیاسی است، آیندۀ سیاسی چگونه مخیل می‌شود؟
نمی‌دانم. شاید در لابلای رمانها، فیلمها و ترانه‌های امروز یا در محافل سیاسیون رؤیاهایی باشد. شاید هم اهالی اندیشه و هنر ایران اکنون چنان گرفتار پیچیدگی شرایط روزند که مجالی برای تخیّل در باب آیندۀ سیاسی و فرهنگی ندارند.

#محمودفتوحی
#کاروندپارسی
@karvandparsi
.

ادبیّت نحو سعدی

این نوشتار که بیش از ده سالی است مرا به خود مشغول ساخته، تتبعی است در زیباشناسی نحو سعدی با انگارۀ "ادبیّتِ نحو"؛
می‌پرسد که ادبیّت غزل سعدی چقدر برآمده از دست‌اندازی به قواعد دستوری است؟
امیدوارم امسال به سرانجامی برسد.



#محمودفتوحی
#کاروندپارسی
@karvandparsi
.

نزاع دیرین بر سر نگاه به روی زیبا

ابن تيمية الحراني الدمشقي (ت ٧٢٨ق) فقیه تندرو حنبلی :
«وَقَوْلُ الْقَائِلِ: إنَّ النَّظَرَ إلَى وَجْهِ الْأَمْرَدِ عِبَادَةٌ كَقَوْلِهِ: إنَّ النَّظَرَ إلَى وُجُوهِ النِّسَاءِ أَوْ النَّظَرِ إلَى وُجُوهِ مَحَارِمِ الرَّجُلِ - كَبِنْتِ الرَّجُلِ وَأُمِّهِ وَأُخْتِهِ - عِبَادَةٌ؛ وَمَعْلُومٌ أَنَّ مَنْ جَعَلَ هَذَا النَّظَرَ الْمُحَرَّمَ عِبَادَةً كَانَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ جَعَلَ الْفَوَاحِشَ عِبَادَةً. بَلْ مَنْ جَعَلَ مِثْلَ هَذَا النَّظَرَ عِبَادَةً فَإِنَّهُ كَافِرٌ مُرْتَدٌّ يَجِبُ أَنْ يُسْتَتَابَ؛ فَإِنْ تَابَ وَإِلَّا قُتِل». (مجموع الفتاوى، ج 21 ص 246 )

سعدی شیرازی
به روی خوبان گفتی نظر خطا باشد!
خطا نباشد دیگر مگو چنین که خطاست

تو همین مگوی سعدی که نظر گناه باشد
گنه است برگرفتن، نظر از چنین جمالی

جماعتی که نظر را حرام می‌گویند
نظر حرام بکردند و خون خلق حلال

محتسب کو تا ببیند روی دوست
هم‌چو محرابی و من چون عابدی

نظر کردن به خوبان دین سعدی‌ست
مباد آن روز کو برگردد از دین


#محمودفتوحی
#کاروندپارسی
@karvandparsi
.

⚫️ به یاد استاد #اسلامی_ندوشن


جهان و کار جهان جمله هیچ در هیچ است
هزار بار من این نکته کرده‌ام تحقیق
حافظ
#نوای_واپسین_شب
@sahandiranmehr

زنده‌یاد استاد محمد علی اسلامی ندوشن، تا پایان زندگی و تا آخرین نفس‌ها دلواپس ایران بود.

#محمودفتوحی
#کاروندپارسی
@karvandparsi
.

هدیه به شاگردانی که حالا معلمانی بزرگوار و شایسته‌اند.

به درخواست یکی عزیزان معلم

[[ این غزل مولانا:
" گل خندان که نخندد چه کند"
فقط یک روخوانی ساده و ضبط آن در همین تلگرام!
به یادگار غروب بیست سال پیش در حصارک کرج در یکی از آخرین کلاس‌های غزلیات شمس.
حالا من چند سالی هست منتظرم شما به قولی که دادید عمل کنید. اگر هم نخواستید، سرتان سلامت.]]

گل خندان که نخندد چه کند؟
علم از مشک نبندد چه کند؟

نار خندان که دهان بگشادست
چونک در پوست نگنجد چه کند؟

مه تابان بجز از خوبي و ناز
چه نمايد چه پسندد چه کند؟

آفتاب ار ندهد تابش و نور
پس بدين نادره گنبد چه کند؟

سايه چون طلعت خورشيد بديد
نکند سجده نخنبد چه کند؟

عاشق از بوي خوش پيرهنت
پيرهن را ندراند چه کند؟

تن مرده که بر او برگذري
نشود زنده نجنبد چه کند؟

دلم از چنگ غمت گشت چو چنگ
نخروشد نترنگد چه کند؟

شير حق شاه صلاح الدينست
نکند صيد و نغرد چه کند؟
.

.

اسلامی ندوشن ۵۵ سال پیش نوشت:

«تقریباً تمام مکتب‌هایی [ادبی] که در ۵۰ سال اخیر در اروپا طلوع و افول کرده ... در ایران مورد آزمایش قرار گرفته ... ولی حاصلی که تا کنون از آن به دست آمده متناسب با تکاپویی که در این راه شده است، نیست».(جام جهان‌بین. ۱۳۴۶ خورشیدی، ص ۲۱۸)

دکتر اسلامی ندوشن، ۵۵ سال پیش در بارۀ نوگرایی در شعر معاصر فارسی، چنین قضاوتی داشته است.
اکنون بیش از نیم قرن از این قضاوت می‌گذرد، آیا حاصلی که به دست آمده همچنان با تکاپوهایی که شده، متناسب نیست؟

#محمودفتوحی
#کاروندپارسی
@karvandparsi
.

.

چه کسی شاهنامه را قرآن عجم نامید؟

ابن اثیر الکاتب (ف 637 ق) دانشمند بلاغی عرب، شاهنامۀ فردوسی را «قرآن القوم» نامید و گفت این کتاب نمونۀ اعلای فصاحت و بلاغت در زبان پارسیان است. او نوشت: «گستردگی و تنوع فنون و اغراض این کتاب در زبان عربی مانند ندارد». (المثل السائر ج 2/ 397).
این سخن، یک قرن بعد خشم صلاح الدین الصفدی (ف 764 ق) را برانگیخت و در کتاب نصرة الناثر على المثل السائر با رد نظر ابن اثیر وی را به شعوبیگری متهم کرد و در برتری زبان و ادب عربی بر فارسی داد سخن داد.

در روزگار شاه سلیمان صفوی، عالم متنفذ شیعی، محمد باقر مجلسی در کتاب عین الحیات (1075 ق: 2/ 398) نقالی شاهنامه را حرام شمرد. وی قصه‌های آن را اگرچه «راست» و واقعی می‌دانست، اما آنها را صرفاً به دلیل تعلق به دین مجوس، لغو و باطل شمرد.

ملک الشعراء بهار در قرن اخیر، تعبیر قرآن القوم را بر زبانها انداخت و شاهنامه را «قرآن عَجَم» نامید و فردوسی را «ربُّ النوع گفتار دری» خواند و او را تا رتبۀ پیامبری برکشید و سرود:
شاهنامه هست بی‌اغراق قرآن عجم
رتبۀ دانای طوسی‌، رتبۀ پیغمبری

ازمقالۀ ایرانیان و آرمان قرآن پارسی
#محمودفتوحی

@karvandparsi