#امروز_در_شیمی

15 سپتامبر

نیل بارتلت شیمیدان انگلیسی در روز 1932 به دنیا آمد.
او اولین فردی بود که ترکیب شیمیایی حاوی گاز نجیب را تولید می کرد. تا زمانی که بارتلت زنون هگزافلوئوروپلاتینات را در سال 1962 سنتز کرد، اکثر دانشمندان معتقد بودند که گازهای نجیب برای ایجاد ترکیبات بیش از حد غیر فعال هستند. این کشف یک زمینه تحقیقاتی کاملا جدید در شیمی معدنی گشود.

🔺@kooche_shimi
🔺instagram.com/kooche_shimi

#امروز_در_شیمی

16 سپتامبر

پروتکل مونترال در مورد منع مصرف موادی که موجب تخریب لایه اوزون می شود، توسط رهبران جهان در این روز در سال 1987 امضا شد.
طبق این معاهده رهبران جهان موافقت کردند که تولید و مصرف ترکیباتی که اوزون (O3) را در استراتوسفر تخریب می کنند، از قبیل کلروفلوئوروکربن ها (CFCs) ممنوع شود. انتظار میرود تا سال 2050، اگر موافقتنامه ها حفظ شود، لایه اوزون بهبود یابد.

🔺@kooche_shimi
🔺instagram.com/kooche_shimi

🟣 ساخت دستگاه جوش مینیاتوری با شمع ماشین، باتری و شارژر موبایل! 🤯

‎‌‌‌‎‌‌‌‌‎‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌🔺@kooche_shimi
🔺 instagram.com/kooche_shimi/

🟣 احتمالاً سیاره گلیزه 1214b دارای آب است؛ جو آن ممکن است مقدار قابل‌توجهی بخار آب در بر داشته باشد و درونی‌ترین بخش آن نیز به باور دانشمندان، شامل اقیانوسی عظیم از آب است که هسته‌ای سنگی را در بر گرفته است.

محیط این سیاره برای شکل‌گیری حیات معمولی بسیار داغ است، اما آب در آن به صورت‌های شگفت‌انگیزی وجود دارد؛ از جمله بخارِ بیش‌ازحد داغ، یخ‌های پرفشار و حتی پلاسما در لایه‌های جو به دلیل دماها و فشارهای فوق‌العاده شدید.

‎‌‌‌‎‌‌‌‌‎‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌🔺@kooche_shimi
🔺 instagram.com/kooche_shimi/

🟣 در قرون وسطی گوجه فرنگی برای مردم عادى مفيد و براى ثروتمندان كشنده بود !
زيرا ثروتمندان ظروف سربی داشتند و اسید بالای گوجه باعث مخلوط شدن آن با سرب میشده و برای آنان کشنده عمل میکرد !

‎‌‌‌‎‌‌‌‌‎‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌🔺@kooche_shimi
🔺 instagram.com/kooche_shimi/

🟣 تا حالا فکر کردید واقعاً درون سیارات چه خبر است؟

از قلب آهنی مذاب زمین…

تا اقیانوس هیدروژن فلزی مشتری.

این منظومه شمسی است، منظومه‌ای که قبلاً هرگز ندیده‌اید.

‎‌‌‌‎‌‌‌‌‎‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌🔺@kooche_shimi
🔺 instagram.com/kooche_shimi/

🟣 نگاهی به دسته‌های مختلف داروهایی که می‌توانند به خواب افراد کمک کنند، از جمله آنتی‌هیستامین‌ها، بنزودیازپین‌ها، آنالوگ‌های ملاتونین و داروهای Z می‌اندازیم.

‎‌‌‌‎‌‌‌‌‎‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌🔺@kooche_shimi
🔺 instagram.com/kooche_shimi/

#امروز_در_شیمی

17 سپتامبر

شیمیدان فرانسوی هنری لویس لوشاتلیه در این روز در سال 1936 درگذشت.
او برای گسترش اصل لوشاتلیه، که تاثیر تغییر شرایط (دما، فشار و غلظت اجزای واکنش) را بر تعادل یک واکنش شیمیایی پیش بینی می کند، شناخته شده است. اصل او می گوید که یک سیستم تعادل را برای مقابله با تنش، تغییر خواهد داد.

🔺@kooche_shimi
🔺instagram.com/kooche_shimi

🟣 مغز انسان چطور کار می‌کنه؟

⚪️ یه نگاه از نزدیک به MRI
​
⚫️ بسیاری از ما از دستگاه MRI برای تشخیص بیماری‌ها استفاده کردیم، اما آیا می‌دونستید که عملکردش بر اساس یه فیزیک فوق‌العاده پیچیده‌ست؟
​مغناطیس قوی: اول، آهنربای فوق‌رسانای MRI، پروتون‌های هیدروژن بدن رو در یک خط قرار می‌ده.
​پالس رادیویی: بعد، امواج رادیویی به پروتون‌ها ضربه می‌زنن و باعث نوسان اونا می‌شن.
​بازگشت به حالت اولیه: وقتی امواج قطع می‌شن، پروتون‌ها به حالت اول برمی‌گردن و سیگنالی رو منتشر می‌کنن که توسط دستگاه دریافت می‌شه.
​ساخت تصویر: در نهایت، با پردازش این سیگنال‌ها توسط کامپیوتر، تصاویر دقیق MRI ساخته می‌شن.

‎‌‌‌‎‌‌‌‌‎‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌🔺@kooche_shimi
🔺 instagram.com/kooche_shimi/

کووانون جی یک فلاونوئید طبیعی است که در پوست ریشه توت سفید (Morus alba L) یافت می‌شود. فعالیت ضد باکتریایی آن علیه باکتری‌های پوسیدگی‌زای دهان مانند استرپتوکوک سوبرینوس، استرپتوکوک سانگوئیس، استرپتوکوک موتانس و باکتری پریودنتال پورپیروموناس ژنژیوالیس به خوبی شناخته شده است. از این رو، کووانون جی یک عامل مراقبت از دهان است که از پوسیدگی دندان جلوگیری می‌کند. همچنین دارای فعالیت‌های ضد تصلب شرایین، ضد آسم و آنتی‌اکسیدانی است.

‎‌‌‌‎‌‌‌‌‎‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌🔺@kooche_shimi
🔺 instagram.com/kooche_shimi/

#امروز_در_شیمی

18 سپتامبر

ادوین ماتیسون مک میلان، فیزیکدان آمریکایی در این روز در سال 1907 متولد شد.
مک میلان و همکارانش عناصر نپتونیم (Np) و پلوتونیوم (Pu) را کشف کردند که دو عنصر زیر اورانیوم (U) در جدول تناوبی هستند. نام آنها از موقعیت سیارات در منظومه شمسی الهام گرفته شده است - نپتون فراتر از اورانوس است و پلوتو فراتر از نپتون است.

🔺@kooche_shimi
🔺instagram.com/kooche_shimi

🟣چرا بعضی غذاها تند هستند؟

⚪️علت تندی غذا، سه مکانیزم متفاوت است

-تحریک گیرنده‌های کپسیسین: منجر به احساس سوزش می‌شود چرا که در واقع گیرنده حرارت زیاد و داغی هستند. در فلفل قرمز و انواع غذاهای تند موجود است. این ترکیبات محلول در آب نیستند و برای از بین بردن اثر آنها باید از شیر که حاوی ترکیبات آلی است استفاده کرد.

-تحریک گیرنده های AITC: مانند گاز اشک آور عمل می‌کنند و منجر به اشک ریزش، سرفه و درد در سینوس‌ها می‌شود سیر، خردل و به خصوص واسابی از طریق این گیرنده عمل می‌کنند. این ترکیبات محلول در آب بوده و با مصرف آب اثر آنها کاهش می‌یابد

-تحریک گیرنده‌های سنچول: باعث احساس گزگز در زبان و حلق می‌شود. فلفل سیچوآن از طریق آن عمل می‌کند. تحریک این گیرنده‌ها برگشت ناپذیر است.

‎‌‌‌‎‌‌‌‌‎‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌🔺@kooche_shimi
🔺 instagram.com/kooche_shimi/

شهود فراتر از دانش است
زیرا از فضا می‌آید...

تصور یا تخیل انسان فراتر
از هر رمز و رازی است

تخیل مهم است زیرا
تبدیل به ماده می‌شود

« نیکولا تسلا »

من با این گفته های نیکولا تسلا بسیار موافق هستم، چون تا به امروز هیچ انسانی پیدا نشد که توضیح دهد تخیل دقیقاً چیست؟... اما می‌دانیم که تخیل یک ماهیت فرازمینی دارند و از محدوده زمین خارج می‌شود، به همین خاطر درک درستی از او نداریم

وجود هر چیزی یک دلیل دارد، بجز تخیل
تخیل را حتی با تخیل نمیشه مفهوم کرد

تسلا واقعاً فراتر از درک بشر اندیشه می‌کرد، جوری که حتی آلبرت انیشتن از او الهام می‌گرفت، آلبرت انیشتین گفته بود؛

تخیل مهمتر از دانش است

آموزش یادگیری حقایق نیست بلکه
آموزش ذهن برای تخیل کردن است

منطق شما را از نقطه A به B می‌رساند
اما تخیل شما را به همه جا می برد

« آلبرت انیشتین »
‎‌‌‌‎‌‌‌‌‎‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌🔺@kooche_shimi
🔺 instagram.com/kooche_shimi/

#امروز_در_شیمی

19 سپتامبر

شیمیدان روسی الکساندر باتلروف اولین تعریف برای "ساختار شیمیایی" را در این روز در سال 1861 ارائه داد.
ساختار شیمیایی به روش چیدمان اتم ها در داخل مولکول ها اشاره دارد. باتلروف متوجه شد که ترکیبات شیمیایی خوشه تصادفی اتم ها و گروه ها نیستند، بلکه ساختاری با نظم مشخص دارند.

🔺@kooche_shimi
🔺instagram.com/kooche_shimi

۱۹ سپتامبر ۱۹۹۱ بقایای یخ زده یک انسان که بعدها اوتزی نامیده شد در آلپ پیدا شد. این جسد مربوط به ۵۳۰۰ سال قبل است. او حدود ۴۰ تا ۵۰ سال داشته که به قتل رسیده است!
او ۶۱ خالکوبی بر روی بدن خود داشته که احتمالا بر روی نقاط دردناک بدنش بوده است.
زخم تقریبا بهبود یافته دست او نشان میدهد که او چند روز قبل از قتلش در یک درگیری با جسمی برنده آسیب دیده است! او زخمش را با گیاهان دارویی همراهش پانسمان کرده و به نظر می‌رسد از کسی فراری بوده و از ارتفاع پایین آمده و دوباره از یک کوه دیگر بالا رفته است.

آخرین غدای او حاوی مقداری گندم و گوشت و چربی بز وحشی بوده است. مدت کوتاهی پس از آخرین غذایش فردی او را با یک پیکان مورد هدف قرار می‌دهد که نوک آن در استخوان کتف او باقی مانده است. او احتمالا به سرعت به علت خونریزی از پای درآمده است.

اوتزی شاید جسدی باشد که بیش از هر جسدی بر روی آن بررسی انجام شده است.

فیلم در مورد این مرد یخی معروف است

‎‌‌‌‎‌‌‌‌‎‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌🔺@kooche_shimi
🔺 instagram.com/kooche_shimi/

دانشمندان در سرن برای نخستین بار هسته‌های سبک مثل اکسیژن و‌ نئون را با سرعت بسیار زیاد به هم برخورد دادند (برخورد اکسیژن-اکسیژن و نئون-نئون).

نتیجه شگفت‌انگیز بود: هسته نئون شکلی کشیده و عجیب شبیه پین بولینگ دارد! این کشف به فیزیک‌دانان کمک می‌کند حالت ویژه‌ای از ماده به نام پلاسمای کوارک–گلوئون را بهتر بشناسند؛ حالتی که در نخستین لحظات پس از بیگ بنگ وجود داشته و ماده امروزی از دل آن پدید آمده است.

آزمایش‌های برخورد دهنده هادرونی بزرگ سرن (LHC) نشان دادند که حتی در برخورد هسته‌های کوچک هم می‌توان همان الگوهای جریان و رفتارهایی را دید که قبلا فقط در یون‌های سنگین مثل سرب مشاهده می‌شد.

دتکتورهای ALICE، ATLAS و CMS با بررسی الگوهای جریان بیضوی و مثلثی ذرات نشان دادند که هندسه هسته‌ها نقش اساسی در ایجاد این جریان‌ها دارد و داده‌ها با پیش‌بینی‌های نظری تطابق بالایی دارند، حتی در سامانه‌های کوچک‌تر از یون‌های سنگین. همچنین، همکاری LHCb با تحلیل برخوردهای هدف ثابت سرب–نئون و سرب–آرگون شکل پین بولینگ هسته نئون را تأیید کرد. این دستاوردها افق‌های تازه‌ای درباره ساختار هسته‌ها و چگونگی پدید آمدن ماده پس از انفجار بزرگ می‌گشاید.

منبع خبر:

https://home.cern/news/news/physics/shape-shifting-collisions-probe-secrets-early-universe

‎‌‌‌‎‌‌‌‌‎‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌🔺@kooche_shimi
🔺 instagram.com/kooche_shimi/

خرچنگ‌های نعل اسبی بندپایان دریایی هستند که بیش از ۴۵۰ میلیون سال قدمت دارند و به همین دلیل یکی از قدیمی‌ترین گونه‌های زنده روی زمین محسوب می‌شوند. با وجود قدمت دیرینه‌شان، نقش آنها در پزشکی مدرن فوق‌العاده است. خون آبی آنها نه تنها به دلیل وجود هموسیانین مبتنی بر مس، رنگ غیرمعمولی دارد، بلکه حاوی ترکیبی به نام لیمولوس آمبوسیت لیزات (LAL) نیز هست. LAL توانایی منحصر به فردی در لخته شدن در حضور اندوتوکسین‌های باکتریایی، حتی در غلظت‌های بسیار پایین، دارد. این ویژگی بسیار حساس‌تر از هر سیستم تشخیص ساخته دست بشر است. به همین دلیل، از دهه ۱۹۷۰، LAL آزمایش استاندارد طلایی برای اطمینان از عاری بودن واکسن‌ها، داروهای تزریقی و ایمپلنت‌های جراحی از آلودگی بوده است. بدون این محافظت، خطر عفونت‌های تهدیدکننده زندگی ناشی از درمان‌های پزشکی به طور قابل توجهی بیشتر خواهد بود. وابستگی زیست‌پزشکی به خرچنگ‌های نعل اسبی، ارتباط عمیق بین سلامت انسان و تنوع زیستی را برجسته می‌کند. در حالی که جایگزین‌های مصنوعی برای LAL اکنون در حال توسعه هستند، سهم این موجودات باستانی تاکنون جان‌های بی‌شماری را نجات داده و پزشکی مدرن را شکل داده است.

Source: Levin, J., & Bang, F. B. (1964). Clottable protein in Limulus: Its localization and kinetics of its coagulation by endotoxin. Thrombosis et Diathesis Haemorrhagica, 12(3), 497–508.

‎‌‌‌‎‌‌‌‌‎‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌🔺@kooche_shimi
🔺 instagram.com/kooche_shimi/

#امروز_در_شیمی

20 سپتامبر

دانشمند بریتانیایی جیمز دوار در این روز در سال 1842 متولد شد.
مطالعات او خط بین شیمی و فیزیک را کمرنگ کرد. دستاوردهای دوار شامل طراحی یک فلاسک دو جداره عایق با خلاء بین دو لایه نقره اندود شده از فولاد یا شیشه بود - تکنولوژی که منجر به تولید فلاسک های نوین امروزی شده است.

🔺@kooche_shimi
🔺instagram.com/kooche_shimi

💢فوتون، نوترینو یا چیزی دیگر؟

کوچک‌ترین ذره جهان چیست؟ / فراتر از تصور، نزدیک به هیچ!

شاید پرسش خیلی ساده‌ای به نظر برسد ولی پاسخ دادن به آن با اتکا به علم فیزیک ذرات، آن‌قدرها هم ساده نیست.

همه‌چیز در هستی بر دوش ذرات است. چه به شکل پروتون‌ها و نوترون‌هایی که عناصر شیمیایی را می‌سازند، چه به‌صورت فوتون‌هایی که ما آن‌ها را به شکل نور درک می‌کنیم. ذرات زیراتمی اساساً هر چیزی که ما تجربه می‌کنیم را تشکیل می‌دهند. با این حال چون این ذرات به طرز شگفت‌انگیزی کوچک هستند، اغلب از دید و درک ما پنهان می‌مانند.

یکی از پرسش‌های اساسی درباره این ذرات اندازه‌شان است. آن‌ها آن‌قدر کوچک هستند که کلمه ابعاد، معنای واقعی‌اش را از دست می‌دهد. معمولاً تصور ما از ذرات، کره‌های رنگی کوچک و جامدی است که می‌توان آن‌ها را با خط‌کش اندازه‌گیری کرد. اما در واقعیت چنین نیست.

باوجود این‌که برای بزرگ‌ترین ذرات می‌توان تعریفی کلی از اندازه داشت، اما برای ذرات بنیادی‌تر این مفهوم تقریباً بی‌معنا می‌شود. اگر بخواهیم به یکی از پرجست‌وجوترین پرسش‌های مطرح شده در گوگل بپردازیم، مردم واقعاً می‌خواهند بدانند: "کوچک‌ترین ذره در جهان چیست؟"

معنای «کوچک» چیست؟

جانت کنراد، فیزیکدان ذرات در دانشگاه MIT می‌گوید: «کوچک معانی متفاوتی دارد. مثلاً یک گلوله پنبه را می‌توان کوچک دانست چون خیلی سبک است. یا یک توپ فلزی کوچک را می‌توان کوچک دانست چون شعاع کمی دارد، هرچند سنگین‌تر از پنبه است.» او در ادامه توضیح داد که باید بین کوچک‌ترین ذره از نظر جرم و کوچک‌ترین ذره از نظر قطر تمایز قائل شد و درعین‌حال باید تفاوت میان دو گروه اصلی ذرات را در نظر گرفت.

فرمیون‌ها: ذراتی مثل پروتون و الکترون که همه‌چیز از آن‌ها ساخته‌شده است.

بوزون‌ها: ذرات حامل نیرو مثل فوتون‌ها که برهم‌کنش‌ها را میان فرمیون‌ها منتقل می‌کنند.

اما مهم‌تر از همه، تفاوت میان ذرات بنیادی و غیربنیادی است. اگر ذره‌ای نتواند به ذرات کوچک‌تری شکسته شود، "بنیادی" نام می‌گیرد. بنابراین پروتون بنیادی نیست، چون اگر با انرژی کافی به آن برخورد کنید، به کوارک‌ها تجزیه می‌شود.

مشکل تعریف اندازه

خوان پدرو اوچوآ-ریکس، فیزیکدان دانشگاه کالیفرنیا در این رابطه توضیح داد: «طبق مدل استاندارد فیزیک ذرات، همه ذرات بنیادی "اندازه" ندارند. آن‌ها مثل نقاط ریاضی هستند؛ بدون بُعد، بدون شعاع و بدون ساختار داخلی. پس به‌جای تصور الکترون‌ها به‌عنوان توپ‌های کوچک، باید آن‌ها را مثل "ابر احتمالاتی" دید که مکانشان تنها با احتمال مشخص می‌شود. ما بارها آزمایش کرده‌ایم تا ببینیم آیا این ذرات بُعد یا گستره فضایی دارند یا نه. اما هیچ نشانه‌ای از ساختار درونی نیافته‌ایم.»

راه‌حل محققان

فیزیکدانان برای گریز از این بن‌بست، از معادله مشهور اینشتین یعنی E = mc۲  استفاده می‌کنند. واحد متداول در این زمینه "الکترون‌ولت" (eV) است.

جرم الکترون تقریباً ۰.۵۱ MeV/c² یا حدود ۹.۱×۱۰−۳۱۹.۱×۱۰^{-۳۱}۹.۱×۱۰−۳۱ کیلوگرم است.

کوچک‌ترین کوارک، یعنی کوارک بالا (up quark) ، حدود ۲.۱۴ MeV/c² جرم دارد؛ یعنی بیش از چهار برابر سنگین‌تر از الکترون.

اما برخی ذرات حتی از این هم سبک‌تر»هستند: ذراتی مثل فوتون‌ها که جرمشان صفر است.

کاندیداهای کوچک‌ترین ذره جهان

در میان بوزون‌ها (ذرات حامل نیرو):

فوتون‌ها (ذرات نور) کوچک‌ترین ذرات محسوب می‌شوند، چون بی‌جرم‌اند. گلوئون‌ها هم احتمالاً بی‌جرم هستند، اما مطالعه‌شان دشوارتر است.

در میان فرمیون‌ها (ذرات ماده):

بهترین گزینه نوترینو است. جرم نوترینو هنوز دقیقاً معلوم نیست، اما بسیار ناچیز و نزدیک به صفر است؛ کمتر از یک میلیونیم جرم الکترون.

یک پرسش، پاسخ‌های بسیار

درنهایت، پاسخ به این پرسش که "کوچک‌ترین ذره جهان کدام است؟" بستگی دارد به این‌که چگونه سؤال را مطرح می‌کنیم:

اگر معیار جرم باشد: فوتون یا نوترینو.
اگر معیار قطر یا ساختار باشد: همه ذرات بنیادی اساساً بی‌بعد و بدون اندازه‌اند.

‎‌‌‌‎‌‌‌‌‎‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌🔺@kooche_shimi
🔺 instagram.com/kooche_shimi/

https://www.scientificamerican.com/article/whats-the-smallest-particle-in-the-universe/