АШУРО ҲАҚИДА ВАЪЗ

Зулҳижжа ойи уруш ҳаром қилинган тўртта ойнинг бири саналади. Аллоҳ таоло еру осмонни яратган вақтдан бошлаб бу ойни ҳурматли қилди. Бу ойда уришиш, гуноҳу маъсият амалларни қилиш тақиқланади.

Зулҳижжа ойининг аввалги ўн кунининг фазилати ҳақида Қуръони карим оятлари ва Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг ҳадисларида баён этилган. Жумладан, Қуръони каримда бундай марҳамат қилинган:
﴿ وَيَذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ فِي أَيَّامٍ مَعْلُومَاتٍ ﴾
яъни: “Маълум кунларда Аллоҳ номини зикр қилиш учун” (Ҳаж сураси, 28-оят).
Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳу оятдаги “маълум кунлар”ни “Зулҳижжанинг аввалги ўн куни”, деб тафсир қилган. Бу кунларда қурбонликни ният қилган мўмин-мусулмонлар жонлиқларни ҳозирлайдилар, ўнинчи куни Қурбон ҳайити намозидан кейин қурбонлик қиладилар.
﴿ وَالْفَجْرِ. وَلَيَالٍ عَشْرٍ ﴾
яъни: «Қасамёд этаман тонг (вақти) билан, “Ўн кеча” билан» (Фажр сураси, 1–2-оятлар)ини ҳам Ибн Аббос, Ибн Зубайр ва Мужоҳид розияллоҳу анҳум “Зулҳижжанинг аввалги ўн куни”, деб тафсир қилишган.

Ҳадиси шарифда:
عن عبد الله بن عمر أن النبي صلى الله عليه وسلم قال: «ما مِن أيَّامٍ أعظَمُ عندَ اللَّهِ وَ لاَ أَحَبُّ إليهِ فيهنَّ العَمَلُ من هَذِهِ الأَيَّامِ: عشرِ ذي الحِجَّةِ فأَكثِروا فيهنَّ منَ التَّهليلِ و التَّسبيحِ والتَّكبيرِ والتَّحميدِ »
Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: “Ҳеч бир кун ва унда қилинган бирорта амал Аллоҳнинг наздида Зулҳижжа ойининг ўн кунида қилингандан буюкроқ ва Унга маҳбуброқ эмас. Бас, бу кунларда таҳлил, тасбиҳ, такбир ва таҳмидни кўп айтинг” (Имом Байҳақий ривояти).

Бу кун, яъни Ашуро куни жоҳилият даврида ҳам алоҳида ўрин тутган. Ойша розияллоҳу анҳо ривоят қилади:
عَنْ عَائِشَةَ - رضى الله عنها - أَنَّ يَوْمَ عَاشُورَاءَ كَانَ يُصَامُ فِى الْجَاهِلِيَّةِ
فَلَمَّا جَاءَ الإِسْلاَمُ مَنْ شَاءَ صَامَهُ وَمَنْ شَاءَ تَرَكَهُ.
яъни: “Жоҳилият даврида Ашуро куни рўза тутилар эди. Ислом келгач, хоҳлаган тутадиган, хоҳламайдиган тарк этадиган бўлди” (Имом Муслим ривояти).

Бу кунда кимки етимга лутф қилиб қилиб таом берса, унга жаннатнинг таом ва ичимликлари вожиб бўлади.
Аллоҳ таоло Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам умматига бир неча шарафли ойлар, кунлар ва кечаларни берди. Хусусан, Ражаб, Шаъбон ва Рамазон шарафли ойлар бўлса, Бароат ва Қадр улуғ кечалардир. Иккала ийд – Рамазон ва Қурбон ҳайитлари байрам, жума муборак кундир. Зулҳижжанинг ўн кунлиги, Муҳаррамнинг ўн кунлиги ҳам саодатли кунлардир.
من اكتحل بالإثمد يوم عاشوراء لم يرمد أبدًا
яъни: “Ким Ашуро куни сурма сурса, кўзи асло зарар кўрмайди” (“Жомеъул кабир”).

Ривоят қилинишича, Нуҳ алайҳиссалом тўфондан сўнг кемасидан тушгач, қавми билан кўзларига кеманинг чиригидан суришди. Олти ойгача ҳеч нарсани кўрмай қолишди. Муҳаррамнинг ўнинчи куни чиқишгач, Аллоҳ таоло уларга сурма суришни буюрди. Улар сурма сургач, кўзлари тузалди.

Аллоҳ таоло ўн пайғамбарига ўн мўъжиза берди. Одам алайҳиссаломнинг тавбасини қабул қилди. Идрис алайҳиссаломни осмонга кўтарди. Нуҳ алайҳиссаломнинг кемасини асради. Сулаймон алайҳиссаломга подшоликни берди. Юнус алайҳиссаломни балиқнинг қорнидан соғ чиқарди. Юсуф алайҳиссаломни Яъқуб алайҳиссаломга соғлом қайтарди. Исо алайҳиссаломни осмонга кўтарди. Мусо алайҳиссаломни Фиръавндан қутқарди. Иброҳим алайҳиссаломни Намруднинг оташидан асради. Бу Ашуро куни эди.

"Мусулмон учун 30 ваъз" китобидан.
@mehrob_uz