⬆️ Practice these tips for good mental health!

#WHO

@melkam_enaseb

የአስተሳሰብ መዛነፎች| Cognitive distortions!

እነዚህ የአስተሳሰብ መዛነፎች የድብርት እና ጭንቀት ህመምን ጨምሮ ሌሎች የአዕምሮ ህመሞች ላይ ይስተዋላሉ። ይህ መሆኑ ክስተቶችን አውዳቸውን ባማከለ ሁኔታ እንዳንመዝን ሳንካ ይሆኑብናል። ከራሳችን አልፎ ከሌሎች ጋር ስምምነት እንዳይኖረን ምክንያት ይሆናሉ።

እነዚህን የአስተሳሰብ መዛነፎች በማጤን፡ ሁኔታዎችን በመመርመር፡ ነገሮችን በተለያየ አቅጣጫ በመመዘን፡ በጊዜ ሂደት የተሻለ ሚዛናዊ ሰው መሆን ይቻላል።

ይህን ያማከሉ የስነ ልቦና ህክምናዎች አሉና ባለሞያ ማማከር ብልህነት ነው።

ሚዛናዊ አስተሳሰብ!

ዶ/ር እስጢፋኖስ እንዳላማው (የአዕምሮ ህክምና ስፔሻሊስት)

@melkam_enaseb

የጭንቀት ህመም ስሜቱ ምን ይመስላል?

ወንበር ላይ ተቀምጠህ የወንበሩ የጀርባ መደገፊያ ላይ ጀርባህን አስደግፈህ በአንድ እጅህ የጠረጴዛ ጫፍ ይዘህ የወንበሩን የፊት እግሮች ከመሬት ከፍ አድርገህ ወደ ኋላ ለጠጥ ትላለህ። ለጠጥ ስትል የሆነች ነጥብ ላይ ስትደርስ ልትወድቅ የሚመስል ልብን ስውር የምታደርግ ቦታ አለች። እሷን ስሜት አወካት? Generalized anxiety disorder (የአጠቃላይ ጭንቀት ህመም) ያለባቸው ሰዎች ሁልጊዜ እንደሱ ነው የሚሰማቸው።

ፈተና ልትገባ ስትል ያለው ልብ ቶሎ ቶሎ መምታት፣ ሰውነት መወጣጠር፣ ሀሳብ ብትንትን ማለት...ወዘተ እሱን ስሜት አስታወስከው? GAD ያለባቸው ሰዎች ቀን በቀን የሚሰማቸው እንደዛ ነው። ይሄ ስሜት Apprehensive expectation ይባላል። 'የሆነ አደጋ ሊደርስ እንደሆነ ታውቆኛል' ስሜት ልንለው እንችላለን።

ይሄ ስሜት ለአንድ ቀን ከሆነ ኖርማል ነው። ለሳምንታት ከዘለቀ አሳሳቢ ነው። ለ6 ወራት እና ከዛ በላይ ከቆየ ግን መታከም ያለበት ህመም ነው።

ለረጅም ጊዜ የሚቆይ ከባድ የጭንቀት ስሜት ከተሰማችሁ አቅራቢያችሁ ያለ የአእምሮ ሀኪም ጋር ቀርቦ መታየት ጥሩ ነው። ውጤታማ ህክምና አለው!

ያለ አእምሮ ጤና፤ ጤና የለም!

ዶ/ር ዮናስ ላቀው (የአዕምሮ ህክምና ስፔሻሊስት)

@melkam_enaseb

“ሁሉም ሰው የየራሱ የህይወት መጽሀፍ ደራሲ ነው”- ሰዐሊ ብሩክ የሺጥላ ከአል ዐይን አማረኛ ጋር ጋደረገው ቆይታ የተወሰደ!

ብዙዎች በትንሽ የህይወት ፈተና በብዙ ተስፋ ሲቆርጡ ይታያሉ አንተ ወደ ፊት እንድትገፋ ወደ ኋላ እንዳትመለስ ያደረገህ ነገር ምንድን ነው?

ብሩክ፡- እኔ ያሳለፍኳቸው ችግሮች እና ፈተናዎች አሁን ለምገኝበት ብርታት ምንጮቼ ናቸው ብዬ አስባለሁ፡፡ 

ሰው ትክክለኛ ማንነቱን የሚሰራው ወይም የሚቀርጸው በሚያልፋቸው ፈተናዎች ውስጥ እንደሆነ አምናለሁ፤ እኔም የችግሮቼ እና ፈተናዎቼ ውጤት ነኝ፡፡ 

እንደምታየው ከእጄ በስተቀር ሌላው የሰውነት ክፍሌ አይንቀሳቀስም። ነገሮች ሁሌም ምቹ ላይሆኑ ይችላሉ፤ ነገር ግን እኔ ይህን አላስብም፤ ከዚህ ይልቅ ነገ ምን አዲስ ነገር መስራት እችላለሁ በህይወቴስ ውስጥ ምን ለውጥ ማምጣት እችላለሁ የሚለው ጥያቄ ላይ ብዙ ጊዜ አጠፋለሁ፡፡ ዛሬ ላይ በምሰራው ነገር ነገን እንድናፍቅ እና ለነገ እንድጓጓ ያደረገኝ ነገርም ይሄው ነው፡፡ 

ተስፋ በመቁረጥ ውስጥ በነበርኩበት ጊዜ ራሴን ከመናቅ እና እንደማልችል ከማሰብ ውጪ ያተረፍኩት ነገር የለም፤ በየትኛውም ሁኔታ ውስጥ ቢሆን መሞከር እና መጣር እንጂ ተስፋ ከመቁረጥ ምንም የሚገኝ ነገር አለመኖሩን በደንብ ተገንዝቢያለሁ፡፡ 

ሁላችንም ወደዚህ ምድር ያለምክንያት አልመጣንም ወይም ያለ ምክንያት አልተፈጠርንም ሲመስለኝ እርሱን ቁምነገር መረዳት በህይወት ውስጥ ትልቅ ለውጥ እንድታመጣ የሚያግዝህ ነገር ነው፡፡

በጥረት ውስጥ የምታሳልፈው ዛሬ የምትፈራውን ነገን እንድታነፍቀው ያደርጋል ተስፋ የሚቆርጥ ሰው ባለበት የቆመ ወይም ለችግሮቹ እጅ የሰጠ ሰው ነው ብዬ አስባለሁ፡፡

@melkam_enaseb

እንኳን ለብርሃነ ጥምቀቱ በሰላም አደረሳችሁ!

መልካም በዓል!

@melkam_enaseb

አራቱ የህይወት ማዕዘኖች!

ህይወት ምንድን ናት? ዝም ተብላ የምትኖር ወይንስ በዓላማና እና ግብ የተቃኘች? በትኩረት እና በምልዓት የምትኖር ወይንስ ዕለት በቀደደው ቦይ የምትፈስ?

በስነልቦናው አለም ህይወት በአራት ማዕዘናት/ አዕማዳት የተዋቀረች እንደሆነ እና እነዚህ ማዕዘናት ሚዛናቸውን ሊጠብቁ እንደሚገባ ይነገራል። ሚዛኑ ወደ አንዱ ካደላ ቅርጽና ይዘቷ ጥሩ አይመጣም።

እነዚህ አራቱ ማዕዘናት የሚከተሉት ናቸው:-

1. መንፈሳዊ ህይወት (Spirituality):- ይህ አምድ በሃይማኖትም ይሁን ያለ ሃይማኖት የሚኖሩ መንፈሳዊ ክዋኔዎችን ይመለከታል። አምልኮ፣ ምስጋና፣ ዮጋ፣ ሜዲቴሽን፣ ውስጥን ማድመጥ.. የመሳሰሉትን።

2. አካል (body):- ህይወታችን ምልዓት እንዲኖራት አካላዊ ጤንነታችን መጠበቅ አለበት። በዚህ ስር ስፖርት መስራት፣ የተመጣጠነ ምግብ መመገብ፣ በቂ እረፍት ማድረግ ህመም ካለም መታከምን የመሳሰሉ ክዋኔዎችን መጥቀስ ይቻላል።

3. የስራ ህይወታችን (Job):- ስራ ለሰው ልጅ እጅግ አስፈላጊ ነገር ነው። ሲግመንድ ፍሮይድ ሁለት አበይት ጉዳዮች ያስፈልጉታል ይላል፤ ስራ እና ፍቅር።

በሌላ አንጻር.. ጤናማ ያልሆነ የስራ አከባቢ ጤናችንን እና ህይወታችንን ማናጋቱ አይቀርም። ስለዚህ በሁለት በኩል የተሳለ ሰይፍ ነው ስራችን.. አንዱ ሰይፍ መልካም..ሌላው ገጹ ደግሞ ህማም!

4. ማህበራዊ ህይወት:- የሰው ልጅ ማህበራዊ እንስሳ ነው ይባላል። ምንም እንኳን በራስ መተማመን ቢኖረን እና ጠንካሮች ብንሆን..ባንድም በሌላም መልኩ የሌሎችን እገዛ መሻታችን አይቀርም። መቆም ከሌሎች ጋር ነው! ይህም ማህበራዊ ህይወታችን ከቤተሰብ፣ ከጓደኛ፣ ከፍቅረኛ፣ ከጎረቤት እና ወዘተ..ጋር የሚኖረንን ግንኙነት ይመለክታል።

መውጫ:- ከላይ የተያያዘውን ምስል ተመልከቱ። ለሁሉም ማዕዘናት አማካይ የሆነውን መነሻ ዜሮ ብንሰጠው..ከመሃል ተነስተን ለእያንዳንዱ ዕምዳት ከመቶ ነጥብ እንስጥ። ከዚያ ነጥቦችን እናገናኛቸው፤ ነጥቦቹ ሲገናኙ ሚዛኑን የጠበቀ ሮምበስ ሰራ ወይንስ አልተመጣጠነም? ያ ትንሽ ነጥብ የሰጠው አዕምድ ላይ በመስራት ሚዛኑን ለማስጠበቅ እንሞክር።

ዶ/ር እስጢፋኖስ እንዳላማው (የአዕምሮ ህክምና ስፔሻሊስት)

@melkam_enaseb

Vacancy announcement!

Organization: Sitota Mental Health Care & Rehabilitation Center

Position: Psychologist

Quantity: 1

Application Deadline: January 30, 2025

Email to Apply: [email protected]

@melkam_enaseb

ጊዜ ሕይወት ሕይወትም ጊዜ እንደሆነ ስንቶቻችን አስተውለናል? 

ታድያ ይህን ህይወታችንን በምን አይነት ሁኔታ እየተጠቀምንበት ነው?

በግዜአችን ውጤት እያገኘንበት፤ የምንፈልገውን ነገር እያከናወንበት ነው ወይስ በፍርሃት፣ አሉታዊ ስሜትና ሃሳቦች ታስረን ምን ማድረግ እንዳለብን ግራ ገብቶን ተጨንቀናል?
 
ለችግሮቻችን መፍትሔ ፍለጋ ላይ ነን?

በልባም ሕይወት ስልጠና ሰዎች እለት ከእለት የሚያጋጥማቸውን ተግዳሮቶች እንዴት ማሽነፍ እንደሚችሉና በላቀ ትኩረት፤ በልበሙሉነትና ተነሳሽነት ውድ ህይወታቸውን በጥራትና በብቃት በመጠቀም የሚፈልጓቸውን ውጤቶች እንዴት ማግኘት እንደሚችሉ በጥልቀት እናስተምራለን።

የካቲት 3፣ 2017 የሚጀምረውን የ 60 ሰዓት የልባም ሕይወት ስልጠና ይቀላቀሉን። 

ለበለጠ መረጃ ይሄንን ሊንክ በመጫን ልባም ሕይወትን ቴሌግራም ላይ Hi ይበሉን @libam_hiwot0974

ወይም በቀላሉ በዚህ ሊንክ ይመዝገቡ: ⤵️

https://forms.gle/wDEkM5wbeiCSn5Pb7

@melkam_enaseb

የስነልቦና ህክምና!

በ Bio-Psycho-Social የህክምና መርህ መሰረት ከአዕምሮ ህመም ህክምናዎች አንዱ የስነልቦና ህክምና ነው።

እንደየ ህመሙ፣ እንደ ችግሩ መንስኤ እና አይነት፣ እንደየ ሰው ስነልቦናዊ ጥንካሬ እና መዋቅር ብዙ አይነት የስነልቦና ህክምና አማራጮች አሉ።

አንድ ልብ ልንለው የሚገባ ነገር አለ። እሱም የስነልቦና ህክምና የምክር አገልግሎት ብቻ አይደለም። ታካሚው ተመካሪ ብቻ ሳይሆን ንቁ ተሳታፊ እንዲሆን ነው የሚፈለገው። ያው መመካከር ሊኖር ቢችልም ጽንሰሃሳቡ ግን ጠለቅ ያለ እና የራሱ የሆነ አካሄድ ያለው ነው። ታካሚዎች ችግሮቻቸውን እንዲገነዘቡ፣ የልቦና መዋቅራቸውን እንዲፈትሹ እና የመፍትሄ ሃሳቦችን በማመንጨት የተሻለ የልቦና ልዕልና ላይ እንዲደርሱ በሂደት የሚሰራበት የህክምና አይነት ነው የስነ ልቦና ህክምና።

የስነ ልቦና ህክምናዎች ውጤታማነታቸው የተረጋገጠ እንዲሁም ለአንዳንድ የአዕምሮ ህመሞች ከመድሃኒት እኩል (አንዳንዴም የበለጠ ተመራጭ ሆነው) ሊሰጡ ይችላሉ።

ዶ/ር እስጢፋኖስ እንዳላማው (የአዕምሮ ህክምና ስፔሻሊስት)

@melkam_enaseb

ዲፕረሽን ወንዶች ላይ!

የዲፕረሽን ምልክቶች በሴቶችም በወንዶችም ላይ ተመሳሳይ ይሁኑ እንጂ መገለጫዎቹ ይለያያሉ፡፡ የልዩነቱ መንስኤ አስተዳደግ ላይ "ወንድ አይደለህ ቆፍጠን በል!" የመሳሰሉት አባባሎች ስነ ልቦና ላይ የሚያሳድሩት ተፅዕኖ ወይም ተፈጥሯዊ ልዩነት ሊሆን ይችላል፡፡ በዚህ ምክኒያት ዲፕረሽን ወንዶች ላይ ሲከሰት በቀላሉ ለመለየት ከማስቸገሩም በላይ የሀፍረት ስሜት ተከትሎት ከመጣ ጥሩ ያልሆኑ ውጤቶች ያስከትላል፡፡

በዲፕረሽን ላይ ሀፍረት ተጨምሮ ሲመጣ ከሰዎች መገለል፣ ስሜትን አውጥቶ ለመናገር አለመቻል (ለቅርብ ሰዎች እንኳ) እንዲሁም የህክምና እርዳታ አለማግኘትን ያስከትላል፡፡ እንዲሁም በዲፕረሽን ምክኒያት የሚመጣውን መከፋት ለመሸፋፈን ወይም ለመቋቋም አልኮልና እና ሌሎች ሱስ አምጪ ነገሮችን አብዝቶ መጠቀም፣ ቁማር አብዝቶ መጫወት፣ ህይወትን ለአደጋ በሚያጋልጥ መልኩ ማሽከርከር፣ ብስጩ መሆንና በቀላል ነገሮች መናደድ ያስከትላል፡፡ በተለይ ብስጩ መሆን ለቤተሰብ ግራ የሚያጋባ ነው፡፡

የሚወዱትን ሰው ያጡ አንዳንድ ወንዶች 'ጠንከር እንዲሉ' እና ሀዘናቸውን እንዳይገልፁ የሚደረገው ክልከላ እርማቸውን እንዳያወጡና የተወሳሰበ ሀዘን (Complicated grief) ውስጥ እንዲገቡ ሲያደርጋቸው ያጋጥማል፡፡

አብዛኛው ዲፕረሽን ውጤታማ በሆነ መልኩ የሚታከም በመሆኑ ጥሩ ስሜት ካልተሰማ ወይም የፀባይ ለውጦች ካሉ ከአእምሮ ሀኪም ወይም ከስነ ልቦና ባለሞያ ጋር በመነጋገር መፍትሄ ማግኘት ይቻላል፡፡ የአእምሮ ህመም ፆታ፣ ብሄር፣ የትምህርት ደረጃ ሳይለይ ሁላችንም ላይ ሊከሰት የሚችል፤ ውጤታማ ህክምና ያለው ህመም ነው፡፡

ዶ/ር ዮናስ ላቀው (የአእምሮ ህክምና ስፔሺያሊስት) 

@melkam_enaseb

የመርሃ ግብር ጥቆማ!

ወርሃዊው የሜንታል ሄልዝ አዲስ መርሃ ግብር ቅዳሜ ጥር 24 ቀን 2017 ዓ.ም አትላስ አካባቢ በሚገኘው በአዶር አዲስ ሆቴል ከቀኑ 10፡00 ሰዓት ላይ ይደረጋል።

የዚህ ወር ርዕስም፡- “ናርሲስሲቲክ ፐርሰናሊቲ ዲስኦርደርን መረዳት” የሚል ሲሆን የዚህ ወር እንግዳችን አቶ ጴጥሮስ ሃጎስ ናቸው፡፡ 

ለመታደም ይህን መስፈንጠሪያ ይጫኑና ይመዝገቡ። https://forms.gle/mNTB3tYLfjXekzPu6

@melkam_enaseb

OCPD (Obsessive Compulsive Personality Disorder)

ብዙ ጊዜ OCPD እና OCD ሲምታቱ ይስተዋላል፤ ግን የተለያዩ የአዕምሮ ህመም አይነቶች ናቸው።

OCPD ከ Cluster C የባህርይ መዛነፎች አንዱ ነው፤ በዚህ ስር Avoidant, dependant እና OCPD ይገኛሉ።

የOCPD የባህርይ መዛነፍ ያለባቸው ሰዎች የሚከተሉትን ባህርይዎች ያሳያሉ:-

- ወግ አጥባቂዎች ናቸው። ነገሮችን አድበስብሶ ማለፍ እረፍት ይነሳቸዋል፤ ነገሮችን ከልክ ባለፈ አጽንዖት እና የማያወላዳ ቅደም ተከተል ካልሰሩ አይሆንላቸውም።

- ነገሮች ፍጹም/perfect እንዲሆኑ ይሻሉ፤

- ከመጠን በላይ ሰራተኞች ናቸው። ለነሱ የእረፍት ሰዓት ዘበት ነው። ከስራ ውጭ ህይወት ያለም አይመስላቸው።

- ጥብቅ የህግ እና ስርአት አቋምን ማራመድ መለያቸው ነው።

- ስራዎቻቸውን ግዴታ ካልሆነባቸው በስተቀር በሌሎች አያሰሩም፤ የሌሎች ስራ የማይጥማቸው አይነት ናቸው።

- ቋጣሪዎች ናቸው፥ እጃቸው አይፈታም ይባላሉ..ለክፋ ጊዜ በሚል ሁሌም ገንዘብ እንደቆጠቡ ይኖራሉ።

- የቀረቧቸው ሰዎች 'ግትር እና አዝግ' ናቸው ይሏቸዋል። አንዴ ካሉ አሉ ነው።

ታዲያ ይህ የስብዕና መዛነፍ ያለባቸው ሰዎች እንደሌሎች የስብዕና መዛነፎች ሁሉ ችግራቸው ለራሳቸው ስለማይታወቃቸው (ችግራቸው ego-synotonic ስለሆነ)፥ ህክምና እንዲደረግላቸው የመሄዳቸው እድል አነስተኛ ነው።

ይህም ከምልክቶች መለያየት በተጨማሪ OCD ካለባቸው ሰዎች የሚለያቸው አንዱ ባህርይ ነው (OCD ያለባቸው ሰዎች OCPD ካለባቸው በተሻለ ችግሮቻቸውን ለይቶ የማወቅ እና ህክምና ለማድረግ የመፈለግ አዝማምያ ይታይባቸዋል)።

ዶ/ር እስጢፋኖስ እንዳላማው (የአዕምሮ ህክምና ስፔሻሊስት)

@melkam_enaseb

ለመሆኑ Personality ምንድን ነው?

Personality (ባህርይ/ማንነት)፣ ለህይወት/ለራሳችን ያለንን አመለካከት፣ ለሚያጋጥሙን ሁነቶች የሚኖረንን ግብረመልስ፣ አድራጎታችን፣ ከሰዎች ያለንን ተግባቦት፣ ውስጣዊ ስሜትን የምናስተናግድበት አግባብ፣ ውስጣዊ ተነሳሽነታችንን እና መሰል ጉዳዮችን የሚመለከት እና እኛነታችን የሚገለጥበት መለያችን ነው።

ይህ ማንነት አንድም በተፈጥሮ የምንቸረው፤ ሌላም በኑረታችን እየተገነባ የሚሄድ ነው።

የሰው ልጅ ባህርይ/ማንነት እንደየመልካችን አይነተ ብዙ ቢሆንም፤ ጠቅለል አድርገን ብንቃኘው በሚከተሉት አምስት አበይት መለያ ባህርያት ከፍሎ ማየት ይቻላል።

1. Openness to experience:-

አዳዲስ ነገሮችን በማፍለቅ፣ በማጠየቅ፣ በመፈላሰፍ፣ በመመራመር፣ በመራቀቅ፣ ጥበብን በማፍለቅ፣ ውበትን በማድነቅ ይታወቃሉ።

2. Conscientiousness፦

ጥንቁቅ፣ ንቁ፣ በመርህ የሚኖሩ አይነት ናቸው:።

3. Extraversion፦

ግልጽ፣ ነገረ ስራቸው ፊት ለፊት የሆነ፣ ከሰው መቀላቀል የሚሆንላቸው፣ ተጫዋች እና ተግባቢ አይነት ሰዎች ባህርይን ይወክላል።

4. Agreeableness፦

የሌሎች ስሜት ግድ የሚሰጣቸው፣ ሩህሩህ እና ስሜተ ስስ አይነት ሰዎች ባህርይን የሚወክል ነው።

5. Neuroticism፦

ጭንቀታም፣ ስሜታቸውን መቆጣጠር የሚያቅታቸው አይነት ሰዎች ናቸው። ይህ ባህርይ ያለባቸው ሰዎች ለድብርት እና ጭንቀት ህመሞች ተጋላጭነታቸው ከፍ ያለ ነው።

ከላይ የተጠቀሱት አምስቱም ባህርይዎች አቻ ተቃራኒ ባህርያት አላቸው።

ከላይ ከተጠቀሱት ውስጥ እናንተን ይገልጣል ብላችሁ የምታስቡት የቱን ነው?

ዶ/ር እስጢፋኖስ እንዳላማው (የአዕምሮ ህክምና ስፔሻሊስት)

@melkam_enaseb

የእርስዎ የወላጅነት ዘዴና ዘይቤ (Parenting Style) ልዩ-ፍላጎት ባለው ልጅዎ ላይ ተፅዕኖ እንዳለው አስተውለዋል?

ወላጆች/አሳዳጊዎች ለልጆች ሁለንተናዊ ዕድገት ቁልፍ ሚና አላቸው። የወላጆችና የልጆች ግንኙነት (Parent-Child Relationship) በተለይም በልጆች የቀዳማይ የልጅነት ወቅት (Early Childhood Period) ጤናማና የተጠናከረ ካልኾነ መዘዙ አስቸጋሪና ከባድ ይኾናል። ብዙ-ጊዜ ልዩ-ፍላጎት ያለው ልጅ መኾኑ ሲታወቅ ሊደርሱ የሚችሉ ሥነ-ልቦናዊ፣ ማህበራዊ፣ ኢኮኖሚያዊ ጫናዎች ማለትም፦ ለረዥም ጊዜያት/ዓመታት ችግሩን ሳይቀበሉ መቅረት፣ የቤተሰብ መበታተን፣ የተረጋጋና የተጠና ጥረት አለማድረግ ወ.ዘ.ተ በእነዚህና በሌሎች ምክንያቶች የልጆች ሁለንተናዊ ዕድገት፣ ተገቢ ድጋፍ/ቴራፒ (Intervention) የማግኘት ዕድል በእጅጉ ይቀንሳል።

በዕድገተ-ሰብዕ የሥነ-ልቡና ጥናት (Developmental Psychology) ዋና ዋና የልጆች የአስተዳደግ ዘይቤዎች፦

1. ወላጅ-መር የአስተዳደግ ዘይቤ

እነዚህ ወላጆች ልዩ-ፍላጎት ያላቸውን ልጆች ፍላጎት፣ ዝንባሌ እና ጥያቄ የማያዳምጡ ብሎም ጥንካሬና ድክመቶቻቸውን ሳይለዩ እንደነሱ ፍላጎት ብቻ የሚያሳድጉ ናቸው። በዚህም ልጆቹ የሰው ጥገኛ፣ ከሰው የሚጠብቁ ይኾናሉ።

2. ነፃነት የበዛበት የአስተዳደግ ዘይቤ

እነዚህ ወላጆች ልጆች በተሣሣተ ሩቲን ውስጥ ሲገቡ የማያርሙ፣ አላስፈላጊ ባህርይ ሲያሳዩ ችላ የሚሉ፣ አብዝተው ነፃነት የሚሠጡ ናቸው።

3. አሣታፊያዊ የአስተዳደግ ዘይቤ

እነዚህ ወላጆች የልጆቻቸውን ጥያቄ የሚያስተናግዱ፣ የሚያሣትፉ፣ ሚዛናዊ የሆኑና ሕይወታቸውን በፍላጎታቸው ላይ ተመርኩዘው እንዲኖሩ የሚያስችሉ ናቸው።

4. ቁብ-የለሽ የአስተዳደግ ዘይቤ

ልጆቹ ቴራፒ እንዳያገኙ በቤት ውስጥ የሚተዉ፣ እክሎቻቸው ለመቅረፍ ምንም የማይጥሩ፣ በልጃቸው ላይ ምንም ፍላጎትና ፍቅር የሌላቸው ናቸው።

ሌሎች፦ Helicopter Parenting, Attachment Parenting, Gentle Parenting, Tiger Parenting, SnowPlow Parenting, Free-Range Parenting, Neglectful Parenting, Blending Parenting, Single parent, Nuclear Family, Extended Family, Stepfamily ... ተጠቃሽ ናቸው።

ታድያ ለልጅዎ ምን አይነት ዘይቤ/ዘዴ አለዎት?

አሉታዊ የአስተዳደግ ዘይቤ ልዩ-ፍላጎት ባላቸው ልጆች ላይ የሚከተሉትን ተፅዕኖዎች ሊያሳድር ይችላል፦

▹ በፍጥነት ቅድመ-መፍትሔ (Early Intervention) እንዳይሰጥ፣
▹ ችግሩ/እክሉ እንዲባባስ፣
▹ ተጓዳኝ እክሎች እንዲከሱቱ፣
▹ ድርብርብ/ውስብስብ ዕድገት እንዲኖር፣
▹ ለረዥም ጊዜ የማይፈታ መዘዝ፣
▹ ቴራፒው/ትምህርቱ ላይ ተፅዕኖ ይፈጥራል።

በመኾኑም ሁሉም ወላጅ ለተሳካ እና ጤናማ የወላጅነትና የአስተዳደግ ዘዴ የወላጅ ውጤታማ ማድረጊያ ሥልጠና (Parent Effectiveness Training-PET) ቢሠለጥኑ፣ ባለሞያ ቢያማክሩ እና አጠቃላይ የግልና የቤተሰብ ደኅንነታቸውን በመጠበቅ ለልጆቻቸው ዕድገትና ድጋፍ (Intervention) ሊሠሩ ይገባል።

ዋኖስ መስፍን (@WanosMesfin)
   የልዩ-ፍላጎት ትምህርት ባለሞያ

@melkam_enaseb

ከልጆች ጋር አብረን በምናሳልፍበት ጊዜ ትኩረት ልናረግ የሚገቡን ነጥቦች

1. ልጆችን በራሳቸዉ ቋንቋ / እንደ ህጻን/ ሆነን ማዋራት

ልጆችን በራሳቸዉ ቋንቋ ወይም እንደራሳቸው ሆኖ ለማውራት መፍራት የለብንም፤ በተጋነነ ድምጽና በመዘመር ከልጆች ጋር መግባባት ለልጆች ካዋቂ ንግግር ይልቅ እንደ ህጻን መነጋገርን ልጆች እንደሚመርጡ ጥናቶች ያመለክታሉ፤ ይህም ልጆች ቋንቋን እንዲለዩና የመግባባት ችሎታቸውን እንዲያዳብሩ ይረዳቸዋል።

2. አብሮ ወጫወት

የልጆች ሀሳባዊ አለም እያደገ ሲሄድ ልጆች መጫወት ይጀምራሉ፣ በዚህ ጊዜ አብሮ ለወጫወት አያመንቱ፣ ልጆች አድገው ወላጆቻቸውን መፈለግ የሚያቆሙበት ጊዜ መምጣቱ አይቀርም።

ይህ ከመሆኑ በፊት በተፈጠረዉ እድል በመጠቀም አብሮ በመጫወት ሌሎችን ማክበርን እናስተምርበት፣ ይህን ስናደርግ ለምሳሌ ልጆችን በምናዋራበት ጊዜ የምንሰራውን ስራ አቁመን እነሱን በመስማትና በማየት አኛ ለነሱ ያለንን ክብርና ፍቅር እነሱም ለሌሎች ክብርና ፍቅር እንዲኖራቸው ያደርጋል።

3. ለልጆች መጽሃፍ ማንበብ

ለልጆች መጽሐፍ ስታነቡ ማንበብ አንዱ መዝናኛ እንደሆነ እያስተማሯቾቸው ነው፣ በመጽሐፍ ላይ ያለው ፊደላት ስዕሎች ሁሉ ለልጆች አንዱ የመዝንኛ መንገድ ናቸው፣ በምናነብላቸው ጊዜ የቃላት እውቀታቸው እየጨመረ ይሄዳል።

▪️ለልጆች መጽሃፍ በምናነብበት ጊዜ ልንከተላቸዉ የሚገቡን መርሆች

* በየቀኑ የማንበቢያ ጊዜን ማዘጋጀት፤ ከወክ ቦኃላ ፣ከሻውር ቦኃላ፣ ሊተኙ ሲሉና በጫወታ ጊዜያቸው ሳይሆን እርፍ ባሉበት ሰዐት ብናነብላቸው ይመከራል።

* በማንበቢያ ሰዐታቸው ልጆች ቶሎ ሊሰለቹ ስለሚችሉ አጫጭር ታሪኮችን ብናነብላቸው ሳይሰለቹ ሊሰያዳምጡን ይችላሉ።

* በምናነብላቸው ጊዜ መጽሐፉ ላይ ያለውን ሁሉ በቀጥታ ማንበብ አይጠበቅብንም፣ ረጅም አረፍተ ነገሮችን ማስወገድና ልጆች በሚገባቸዉ ቋንቋ ሊረዱት በሚችሉበት ሁኔታ መግለጽ፣ ድምጽን በመቀያየር ና ስዕላዊ መግለጫ እንዲኖር ማድረግ።

* የማንበቢያ ጊዜውን አዝናኛ ተናፋቂ እንዲሆን ማድረግ፡ የምናነብላቸው መጽሃፍ ስዕላዊ መግለጫ ቢኖረዉ ልጆች ስዕሉን በማየትና በመነካካት ስለሚደሰቱ ጊዜው አዝናኝ ይሆናል።

4. አካላዊ እንቅስቃሴ ከልጆች ጋር አብሮ ማድረግ

የአካል እንቅስቃሴ ለሁሉም የሰው ዘር በሙሉ እጅግ ጠቃሚ ነው፤ ህጻናት በ 6 ወራቸው በእግርና በእጃቸው ሰውነታቸውን መደገፍ ይጀምራሉ ፤ በአጭር ጊዜም እድገታቸው እየጨመረ በመዳህ ለመቀመጥና ለመራመድ ይሞክራሉ።

መዳህ፣ ደረጃ መውጣትና መውረድ ፣ ኳስ መወርወር ፣መሮጥ እነዚህ እንቅስቃሴዎች ለልጆች ትልቅ ጥቅም አላቸው፣ በነዚህ ሁሉ ወላጆች ለጆቻቸውን በመውደቅና በመነሳት ሊያግዞቸው ይገባል።

5. ከቴሌቪዥን ጋር ያለዉን ቁርኝት መቀነስ

በአሁን ጊዜ ቴሌቪዥን መመልከት የዘወትር ተግባር እየሆነ መጥቷል፣ ይህንንም አብዛኛው ወላጅ ጤናማ እንዳልሆነ ያውቃል፣ በተለይ ከ2 አመት በታች ላሉ ህጻናት በጣም ጎጂ ነው።

ጥናቶች እንደሚያመለክቱት ከ2 አመት በታች ያሉ ህጻናት ብዙ ሰዐት ቴሌቪዥን ላይ የሚያሳልፉ ከሆነ ከሌሎች ከእድሜ እኩዮቻቸው አንጻር ፈጣን አይሆኑም።

ከሰው ጋር ያላቸው ግንኙነት አይፈልጉትም። የቋንቋ እድገታቸው ዝቅተኛ ይሆናል። ትኩረት ማድረግ ይቸግራቸዋል። የእይታ ችግርም ይገጥማቸዋል።

6. ሥርዓት ማስተማር

ልጆች ለራሳቸው ስህተት ኃላፊነት እንዲወስዱ ልናስተምራቸው ይገባል። ጥፋታቸዉን እንዲያስተካክሉና ጥፋታቸውም ውጤት እንዳለው ውጤቱንም መቀበል እንዲችሉ ልናስተምራቸዉ ይገባል።

[BikuZega ከቲክቫህ ኢትዮጵያ ጋር በመተባበር የቀረበ]

@melkam_enaseb