የስብዕና ችግሮች ego-syntonic እና Alloplastic ናቸው!

ይህ ምን ማለት መሰላችሁ...የስብዕና ችግሩ ችግር ሆኖ የሚታያቸው ለሌሎቹ እንጂ ለነሱ አይደለም።

ይልቁኑ አንድ የስብዕና ችግር ያለበት ሰው ልቦናው (ኢጎው) ባህርይውን/አስተሳቡን ትክክል እና እንከን አልባ እንደሆነ ይቀበለዋል። በዚህም ምክንያት ለሌሎች እንደችግር የሚታየው ባህርይ በነሱ ዘንድ ምሉዕ እና ትክክል እንደሆነ ይቆጠራል። ይህን ነው ego-Syntoic የምንለው።

ያለባቸውን ችግር እንደችግር ባለመረዳታቸው ራሳቸው ላይ ከመስራት እና ከመቀየር ይልቅ፤ ሌሎችን ለመቀየር እና ወደ እነሱ ባህርይ/አስተሳሰብ ለማምጣት፣ እነሱ ሁሌም ልክ እንደሆኑ: ይልቁኑ የተሳሳቱት በዙሪያቸው ያሉ ሰዎች እንደሆኑ ለማስረዳት ይሞክራሉ። ይህን ነው Alloplastic የምንለው።

በእነዚህ ሁለት ምክንያቶች ሳብያ የስብዕና ችግር ያለባቸው ሰዎች መፍትሄን ፈልገው ወደህክምና መሄዳቸው የተለመደ አይደለም።

ዶ/ር እስጢፋኖስ እንዳላማው (የአዕምሮ ህክምና ስፔሻሊስት)

@melkam_enaseb

ቅናትን መረዳት እና መቆጣጠር እንዴት ይቻላል?

ቅናት በጓደኛሞች፣ በፍቅረኞች እንዲሁም በቤተሰብ መካከል በተለያዩ ምክንያቶች ሊፈጠር የሚችል ስሜት ነው።

እንደ አሜሪካ ሳይኮሎጂካል አሶሴሽን (APA) የሳይኮሎጂ መዝገበ ቃላት ፍቺ÷ ቅናት በአሉታዊ የሚታይ ቢሆንም አዕምሯችን ራሱን የሚጠብቅበት ስርዓት ሲሆን አስፈላጊ የሆነውን ነገር ለመለየት ይረዳል።

በቅናት ዙሪያ ሰፋ ያለ ጥናት ያደረጉት የሥነ ልቦና ባለሙያዋ ዶ/ር ጆሊ ሃሚልተን የሰው ልጆች ከስድስት ወር ዕድሜያቸው ጀምሮ የቅናት ስሜት እንደሚፈጠርባቸው እና ይሄም እያደገ እንደሚመጣ ይናገራሉ።

ይህንን የቅናት ስሜት መረዳት መቻል ራስን ለማሳደግ እንዲሁም ከሌሎች ጋር ያለንን ግንኙነት ሐቀኛ ለማድረግ ይረዳል። ነገር ግን ቅናት ጠቃሚም ጎጂም ነው። በአግባቡ ካልተያዘ ጉዳት ሊያደርስ ይችላል።

ቅናትን ገንቢ በሆነ መንገድ ለመቆጣጠር የሚያስችሉ አምስት ቁልፍ መንገዶች፦

1. አለመቸኮል- የቅናት ስሜት ሲሰማን በችኮላ አንዳች ነገር ከማድረግ ራስን መቆጠብ ያስፈልጋል። እንዲሁም የተፈጠረውን የስሜት ለውጥ በማወቅ ጉዳዩን ለመረዳት መሞከር ይጠበቃል።

2. ከጥፋት ድርጊቶች መቆጠብ- ከበቀል ወይም ከንዴት የተነሣ እርምጃ ከመውሰድ መቆጠብ፤ ለዚህም ደግሞ ቆም ብሎ በጥልቀት በመተንፈስ ስሜትን መቆጣጠር አስፈላጊ ነው።

3. አለመሸማቀቅ- የቅናት ስሜት የተለመደ በመሆኑ ማፈር አይገባም። ይልቁንም ፍላጎታችንን የሚያስገነዝበን ተፈጥሯዊ ስሜት መሆኑን መረዳት ይገባል።

4. ቅናትን እንደ ፍቅር መገለጫ አለመውሰድ- ቅናት በፍቅር ስሜት ሲገለጽ ጤናማ ያልሆነ ባህሪን ሊያስከትል ይችላል። በመሆኑም ፍቅርን በቅናት መልኩ ከማሳየት ይልቅ በግልፅ መነጋገር ይመረጣል።

5. አጋርን ለማስቀናት አለመሞከር- ፍቅራቸውን ለማረጋገጥ ወይንም የትዳር አጋርን ለማስቀናት መሞከር ጎጂ የሆነ መዘዝ ሊያስከትል እንደሚችል መረዳት ያስፈልጋል።

Via: CNN

@melkam_enaseb

የልጆች የቋንቋ እና ተግባቦት እድገት ውስንነት!

የልጆች እድገት የምንለካው Gross motor (አካላዊ ጥንካሬያቸውን)፣ Fine motor (ክዋኔያቸውን)፣ Language and communication (የቋንቋ እና የተግባቦት ችሎታቸውን) እንዲሁም Social skills (ማህበራዊ ተግባቦታቸውን) ከግምት ውስጥ በማስገባት ነው።

የልጆች የቋንቋ እድገት ፍጥነት የተለያየ ቢሆንም፤ በ ሁለት አመታቸው ቃላትን መመስረት እንዲሁም ከ2 አመት ከግማሽ እስከ 3 ዓመታቸው ድረስ ደግሞ ሃረግን መመስረት ካልቻሉ ወደ ህክምና ተቋም ወስዶ ማሳየቱ ይመከራል።

የቋንቋ እና የተግባቦት እድገት ውስንነት የሚባሉት ህመሞች የሚከተሉትን ያጠቃልላሉ:-

- Language disorder (ቋንቋን ለመረዳት እና ቋንቋን ተጠቅሞ ሃሳብን ለመግለጥ መቸገር)
 
- Speech sound disorder (የቃላት ድምጸት መዛነፍ/ቃላቶችን በትክክል ለማውጣት መቸገር)

- Childhood onset Speech Fluency disorder/Stuttering (መንተባተብ)

- Social (Pragmatic) communication disorder (የንግግር ዘልማድ ችግር)

እነዚህ ችግሮች ከሌሎች የአዕምሮ እድገት ውስንነቶች (እንደ ኦቲስም፣ ADHD (ትኩረት የማጣት እና የመቅበጥበጥ ችግር)፣ Intellectual developmental disorder..) ጋር አብሮ የመከሰት እና እንደ ምልክት መታየታቸው የተለመደ ነው።

እነዚህ ችግሮች የታየባቸው ልጆች ችግራቸው በመስማት እክል የመጣ እንዳልሆነ መረጋገጥ አለበት።

ዶ/ር እስጢፋኖስ እንዳላማው (የአዕምሮ ህክምና ስፔሻሊስት)

@melkam_enaseb

ጸጸት የሚያስከትለው የሥነ-ልቦና ጫና!

የቅርብ ዘመዱን መታመም የሰማው አቤነዘር ሄዶ መጠየቅ እንዳለበት ያምናል፤ ነገር ግን በወቅቱ የተጠመደበት ስራ ፋታ ሊሰጠው አልቻለም።

አቤነዘር አስፋው ከአክስቱ ልጅ ጋር የቅርብ ዘመድ ብቻ አልነበሩም የቅርብ ጓደኛሞችም እንጂ። ነገር ግን ከዛሬ ነገ ሲመቻችልኝ እጎበኘዋለሁ ሲል የነበረው አቤነዘር ሳያስበው አስደንጋጭ መርዶ ሰማ።

ሳይታሰብ ጓደኛ እና የአክስቱን ልጅ በሞት ያጣው አቤነዘር “ያኔ እንደ ምንም ሄጄ አለመጠየቄ አሁንም ድረስ ይፀፅተኛል” በማለት ይናገራል።

እንደ አቤነዘር አይነት ወይም በተለየ መልኩ በሚፈጠሩ ክስተቶች በርካታ ሰዎች ጸጸት ውስጥ ሲገቡ ይስተዋላል።

ጸጸት በተደረገ እና ባለፈ ጉዳይ ላይ ትክክል አልነበርኩም ከሚል የጥፋተኝነት ስሜት ጋር ተያይዞ የሚመጣ ሰውኛ የሆነ ስሜት ነው።

ፀፀት ውስጥ ለረዥም ጊዜ መቆየት ከፍተኛ ለሆነ የድባቴ ስሜት የሚያጋልጥ እና ነገን እንዳያዩ የሚያደርግ ነው።

ሰዎች ካለፈው ስህተት ከመማር ይልቅ ዛሬም ድረስ የጸጸት እስረኛ ሲሆኑ እና ከራሳቸው ጋር ያላቸውን ግንኙነት ጤናማ በሆነ መልኩ ለማስቀጠል ከተቸገሩ ወደ ሥነ-ልቦና ችግር አድጓል ሊባል ይችላል።

ከጸጸት ስሜት ለመውጣትም ያጋጠሙ ችግሮችን እንደመልካም አጋጣሚ በመቁጠር የተሻለ ሰው ለመሆን እና በዙሪያችን ላሉ ሰዎች የሚጠቅም ነገር ለማድረግ መነሳሻ ሊሆነን ይገባል።

እንዲሁም በሰራሁት ስህተት ምክንያት እኔ መጥፎ ሰው ነኝ ብሎ ከመወሰን ይልቅ የሰራነውን ስህተት ተቀብሎ ትምህርት መውሰድ ጠቃሚ ነው።

ኤርሚያስ ኪሮስ (ካውንስሊንግ ሳይኮሎጂስት)

Via: WMCC

@melkam_enaseb

የመርሃ ግብር ጥቆማ!

ወርሃዊው የሜንታል ሄልዝ አዲስ መርሃ ግብር ቅዳሜ የካቲት 22 ቀን 2017 ዓ.ም አትላስ አካባቢ በሚገኘው በአዶር አዲስ ሆቴል ከቀኑ 10፡00 ሰዓት ላይ ይደረጋል።

አብዛኛው ወላጅ ልጄን እንዴት ብቀጣው ነው አይምሮውን ሳልጎዳ (without causing trauma) ስነስርዓት የማስተምረው የሚል ጥያቄ አለው። ለዚህም የዚህ ወር ርዕስ፡- “ልጆችን መቅጣት እና የአእምሮ ቁስል!” የሚል ሲሆን የዚህ ወር እንግዳችን አቶ አለማየሁ ጥበበ ናቸው፡፡

ለመታደም ይህን መስፈንጠሪያ ይጫኑና ይመዝገቡ፡፡ ⬇️

https://forms.gle/shuEyEKs15r92ENSA

@melkam_enaseb

በቂ እንቅልፍ አለመተኛት የሚያስከትላቸው የጤና ጉዳቶች ምንድን ናቸው?

የሰው ልጅ በመሰረታዊነት ከሚያስፈልጉት ተፈጥሯዊ ዑደቶች መካከል አንዱ የሆነው እንቅልፍ አዕምሮ እና አካል በቂ ረፍት አግኘቶ በሀይል እንዲሞላ ወሳኝ ስለመሆኑ ይነገርለታል፡፡

የአውስትራሊያው ፍሊንደርስ ዩኒቨርሲቲ የእንቅልፍ ህክምና ተመራማሪ ሃና ስኮት እድሜያቸው ከ18 እስከ 65 የሆኑ አዋቂዎች በቀን ከ7 እስከ 9 ሰአታት ከ65 አመት በላይ የሚሆኑት ደግሞ ከ7 እስከ 8 ሰአት መተኛት እንደሚጠበቅባቸው ይናገራሉ፡፡

ጥናቶች እንደሚያመላክቱት 25 በመቶ የሚሆኑ የአለም ህዝቦች በተለያዩ ምክንቶች በእያንዳንዱ ምሽት በቂ እንቅልፍ አያገኙም።

የእንቅልፍ እጦት በተለያዩ ምክንያቶች ሊከሰት የሚችል ሲሆን፤ ከነዚህ መካከል የእንቅልፍ ሰአት መዛባት፣ የምሽት ፈረቃ ሥራ፣ ልጅ ማሳደግ፣ ሥር የሰደደ ሕመም፣ የእድሜ መግፋት እና ለረጅም ጊዜ ስልክን አብዝቶ መጠቀም ይጠቀሳሉ፡፡

የእንቅልፍ መዛባት ወይም ዕጥረት በአካል እና በአዕምሮ ጤና ላይ ከሚያስከትላቸው የጤና እክሎች መካከል ጥቂቶቹ፦

- የስሜት እና የአዕምሮ ጤና

በአንጎል ውስጥ ያሉ የነርቭ ሴሎች ሲተኙ ጠንካራ አቅም የሚያገኙበትን እረፍት መላበስ ያስችላቸዋል፡፡ ነገር ግን በቂ እና ጥራት ያለው እንቅልፍ ካላገኙ በሚቀጥለው ቀን አዲስ ግንኙነት ለመፍጠር ይቸገራሉ ይህም መረጃን የመገምገም እና የማገናዘብ ችሎታን ይጎዳል።

በዚህ የተነሳ ሰውነትዎ እንደ አድሬናሊን እና ኮርቲሶል ያሉ የጭንቀት ሆርሞኖችን በማመንጨት የብስጭት እና የመነጫነጭ ስሜት እንዲሰማዎት፣ ለውሳኔ እና ለመደምደም ፈጣን እንዲሆኑ እንዲሁም ትዕግስትን በማሳጣት ቁጡ እንዲሆኑ ሊያደርግ ይችላል።

እንቅልፍ ማጣት የወሲብ ፍላጎትዎን እና መነቃቃትን ሊቀንስ ይችላል፤ በሳምንት ውስጥ በቀን ለአምስት ሰአታት ብቻ የሚተኙ ሰዎች የቴስቶስትሮን መጠናቸው እስከ 15 በመቶ ሊቀንስ እንደሚችል ምርምሮች ጠቁመዋል፡፡

እንዲሁም የመንፈስ ጭንቀትን፣ ድብርት፣ ለስሜት መለዋወጥ (ባይፖላር ዲስኦርደር) የመጋለጥ ወይም የማባባስ አደጋ ሊያጋጥም እንደሚችልም ተነግሯል፡፡

በተጨማሪም የእንቅልፍ እጦት ለስኳር እና የልብ ህመም፣ ካንሰር፣ ያልተፈለገ ውፍረት፣ የመርሳት በሽታ፣ ዝቅተኛ የማሰላሰል ብቃት እና ሌሎችንም አዕምሯዊ እና አካላዊ የጤና እክሎችን ሊያስከትል እንደሚችል ሳይንስ አረጋግጧል።

Via: Alain Amharic

@melkam_enaseb

ከመጠን ያለፈ የወላጆች ጣልቃ ገብነት (Helicopter Parenting)

ሁላችንም ልጆቻችን ከጎጂ ነገሮች ሁሉ ተጠብቀዉ አድገዉ ስኬታማ የሆነ ህይወት እንዲኖራቸዉ አብዝተን እንሻለን። ከዚህ ፍላጎታችን የተነሳ የልጆቻችን የእለት ተእለት እንቅስቃሴ ላይ ከመጠን ያለፈ ጣልቃ ገብነት ይኖረናል፤ ይህን ፈር የለቀቀ ጣልቃ ገብነት በእንግሊዝኛ "Helicopter Parenting" እንለዋለን፤ ከጥቅሙ ይልቅ ጉዳቱ በእጅጉ ያመዝናል።

ከመጠን ያለፈ ጣልቃ ገብነት የምንለዉ መቼ ነዉ?

- እያንዳንዱን የልጅ እንቅስቃሴ ወይም ዉሳኔዎች በየደቂቃዉ መከታተል ወይም አላፈናፍን ማለት።

- በየእለቱ የሚገጥማቸዉን ፈተናዎች ማሻገር። ለምሳሌ የቤት ስራን ወላጅ ሰርቶ ሲልክ።

- በጣም ቀላልና በልጆች ላይ ምንም ጉዳት የማያመጡ ምርጫዎችን በልጅ ስም ወላጅ ሲመርጥ። ልብስ፣ ምግብ፣ መጫወቻ ወዘተ...

- ዉድቀትና ችግር በፍፁም እንዳያጋጥማቸዉ ሁሌ ጣልቃ እየገባን ስንከላከል።

ታድያ እነዚን ብናረግ ልጆቻችን ላይ የምን እክል ይገጥማቸዋል ያላችሁ እንደሆነ..

- በራስ አለመተማመንና ራስን ችሎ አለመቆም
- ችግሮችን የመፍታት አቅም አለመዳበር
- ዉድቀትን አለመቀበል ወይም የመዉጣት አቅም ማጣት
- ሀላፊነትን ለመዉሰድ ወይም ለመወጣት መቸገር

ስለዚህ ወላጆች ምን ማረግ አለባቸዉ?

- ከፊት ቀድሞ ችግሮችን ማሻገር ሳይሆን መንገድ መምራት
- ከእድሜያቸዉ ጋር ተመጣጣኝ የሆኑ ዉሳኔዎችን እንዲወስኑ እድል መስጠት
- በዉሳኔዎቻቸዉ እና በድርጊታቸዉ የሚገጥሟቸዉን መልስ ምታዊ ጫናዎች በተወሰነ መልኩ እንዲያዩ መተዉ።
- ለሚገጥሟቸዉ ችግሮች አፋጣኝ መፍትሄ ከመስጠት ይልቅ መንገዱን በማሳየት የችግር ፈቺነት ስነልቦናዊ ብቃት እንዲላበሱ ማረግ።
- ከመጠን ያለፈ በእጅጉ አስጨናቂ የሆነ መከታተልን ማስወገድ።

አስታዉሱ!

የወላጅ ሀላፊነት ከልጆቻቸው የህይወት መንገድ ላይ ሁል ግዜ ከፊት እየቀደሙ መሰናክሎችን ማፅዳት ሳይሆን ህይወታቸዉን በተሳካ መልኩ የሚሾፍሩበትን በራስ መተማመን፣ ፅናት እና ራስን ችሎ የመቆም ብቃት ማላበስ ነዉ!

ዶ/ር ሚካኤል ከፍያለዉ
(Sitota Mental Health Care & Rehabilitation Center)

@melkam_enaseb

"ሊያብብ ሲል"

ሱስ ሳይበላው፣ ሲጋራ መግዣ መለመን ሳይጀምር፣ ጉስቁልና ሳያፈዘው፣ ለልብሱ መቆሸሽ ደንታ ቢስ ከመሆኑ በፊት፣ ሰዎችም ሲጣራ ባልሰማ መሄድ ሳይጀምሩ፣ ቃል አባይ ከመሆኑ በፊት፣ ክብሬ ማለት ሳያቆም፣ ለትንሽ ለትልቁ መላክ ሳይጀምር በፊት...ቆንጆ፣ ተወዳጅ እና ዘናጭ ነበር።

ከጓደኞቹ በላይ ድምቅ ያለ ልጅ ነበር፤ የፀጉሩን ፍሪዝ በመስታወት አስር ጊዜ እያየ አስር ጊዜ ያስተካክል ነበር። ሕልመኛ ነበር። እንደ ሁሉም ወጣት ሀብታም መሆን፣ አዋቂ መሆን፣ ቤተሰቦቹን የመርዳት ሕልም ነበረው።

የተንሸዋረረ አራድነት አሳስቶት የለኮሳት ሲጋራ፣ ለሳቅ ብሎ የተጎነጫት አረቄ፣ ለሙድ ብሎ የቀነጠሳት የጫት ቅጠል ስትደጋገም አፈዘዘችው፤ ሕልሙን፣ ወጣትነቱን፣ ክብሩን አረገፈችው።

ማንም ብርቱ ነኝ ቢል ታግሎ የማያስመልሳትን ወጣትነቱን ለማያውቀው ጣዖት እየሰዋት ነው።

ጥግ ላይ ተቀምጦ፤ ዘመን ሄዶ ዘመን በመጣ ቁጥር የሚመጡ ለውጦችን ከዳር በትዝብት እየተመለከተ 'ጊዜው እንዴት ነው የሚሮጠው?' የሚል ይመስለኛል።

"አዎ! እሱ ጋ ያመኛል!'' ከተሰኘው መጽሐፍ..ገጽ-41
(አድኃኖም ምትኩ)

@melkam_enaseb

የማህበራዊ ፍርሃት (Social phobia) ስቃይ - ሌሎችን መፍራት

አንድ የ39 ዓመት ሰው ወደ ቢሮዬ መጣ በማህበራዊ ሁኔታዎች ውስጥ ያለውን ከፍተኛ ጭንቀት እና ፍርሀት ይህም እንዴት ከቤት ወቶ መግባትን እንኳን ከባድ እንዳረገበት፣ በሥራ ቦታ ጥሩ አፈጻጸም ማሳየት እንዳይችል እንዴት እንደሚታገለው፣ ሀሳቡን በነፃነት መግለፅ፣ ያላመነበትን እምቢ ማለት ወይም የፍቅር ግንኙነት መመሥረትን አስቸጋሪ፣ ከባድ እንዳረገበት በጭንቀት ተሞልቶ ይገልፅ ነበር።

ከዚህም በተያያዘ ለራሱ ዝቅተኛ ግምት መስጠት፣ የድባቴ ስሜት፣ ተስፋ መቁረጥ እና የዋጋ ቢስነት ስሜት እና መገለል፣ ከቤተሰብ ስብሰባዎች መራቅንም አስከትሎበታል። ጭንቀቱ በጣም ከባድ ስለነበር የስልክ ጥሪዎችን እንኳን አይቀበልም ነበር።

በተጨማሪም የፍቅር ግንኙነት ለመመሥረት፣ ለማግባት ወይም ልጅ ለመውለድ እንደማይፈልግ ያለውን እምነት ገልጿል። በእሱ ቃላት "እኔ አባቴን እሆናለሁ" በማለት አባቱ ከሌሎች ልጆች ወይም ጎረቤቶች ጋር እንዳይገናኝ ይከለክሉት እና ያስፈራሩት እንደነበር ገልጿል። ስለዚህም እሱ ልጅ ቢወልድ እንደሱ በሶሻል ፎቢያ ከሚሰቃዩ ባልወልድስ አለ።

ይህ ታሪክ የማህበራዊ ጭንቀት ጥልቅ ስቃይ እና በአንድ ሰው ህይወት ላይ ያለውን ተጽእኖ ያሳያል..ትርጉም ያለው ግንኙነት እንዳይፈጥር እና ግላዊ እርካታን እንዳያገኝ ይከላከላል።

መልካም ዜናው የማህበራዊ ጭንቀት ዲስኦርደር ሊታከም የሚችል ነው። ውጤታማ ህክምናዎችም አሉት ለምሳሌ የንግግር ህክምና like CBT እና የመዳኒት ህክምና like SSRIs ያሉ መድሃኒቶችን ያካትታሉ።

እርስዎ ወይም የሚያውቁት ሰው በማህበራዊ ሁኔታዎች ከከፍተኛ ፍርሃት ጋር እየታገሉ ከሆነ፣ እባክዎን ከአእምሮ ሀኪም ወይም ከስነ ልቦና ባለሞያ  እርዳታ ይጠይቁ። ብቻዎን መሰቃየት የለብዎትም - እርዳታ አለ።

ዶ/ር ይቅናሸዋ ሰለሞን (የአእምሮ ህክምና ስፔሻሊስት)

@melkam_enaseb

የሚስቅ ሁሉ ደስተኛ አይደለም!

ከላይ በምናየው ነገር ደስተኛ ነው ብለን መተው የለብንም። አብረውን ሲጫወቱ፣ ሲደሰቱ፣ ሲዝናኑ ስንቶቻችን ነን ደስተኛ ናቸው ብለን የምናስበው። ይህ አስተሳሰብ ትክክል አይደለም ብዬ አምናለሁ። የሰው ልጅ የውስጡን ማወቅ፣ ምን እያሰበ እነደሆነ፣ ምን እነደሚያስከፋው፣ ምን እንደሚያሳስበው እና እንደሚያሰጨንቀው ለማወቅ አስቸጋሪ የሚሆንበት አጋጣሚዎች ይኖራሉ።

በህይወታቸው ኑሮ የተስተካከለላቸው፣ የተቃናላቸው፣ እና ስኬታማ የሆኑ ሰዎች እንኳን እራሳቸውን ሲያጠፉ ለእረሳችን ይገርመናል። ለምሳሌ እነ ክሊዮፓትራ፣ ዊትኒ ሂውሰተን፣ ሮቢን ዊልያምስ፣ አዶልፍ ሂትለር፣ አቪቺ የመሳሰሉት ይህንን ድርጊት ከፈፀሙ ሰዎች ውስጥ ይጠቀሳሉ።

የሰውን ችግር ከመጠን በላይ አቅልሎ ማየት ሌላኛው የተሳሳተ አመለካከት ነው። ነገር ግን አንዳንድ ግዜ ለአንዱ ከባድ መስሎ የሚታየው ችግር ለሌላው ቀላል መስሎ ሊታይ ይችላል። በዚህ መሀል የሰዎችን ችግር ሳንረዳ በመሀል የምናጣቸው ሰዎች ይኖራሉ።

NB. አንድ የማምንበት ነገር ሰውን ካለፈ በዃላ ከማዘን፣ በህይወት ሳለ ለመረዳት መሞከር እጅግ በጣም ጠቃሚ ነው።

(ዶ/ር ኤርሚያስ ማሞ)

@melkam_enaseb

ከወላጅ የመለየት ፍራቻ!

ከወላጅ የመለየት ፍራቻ ሁሉም ልጆች ላይ በሚባል ደረጃ የሚፈጠር እጅግ የተለመደ የእድገት ሂደት ነዉ። ከተወለዱ ከ6 - 8 ወራት ጊዜ ዉስጥ ይጀምራል፤ ከ10 - 18 ወር ላይ ከፍተኛ ደረጃ ይደርሳል፤ 4 ወይም 5 ዓመት አካባቢ ልጆች በራስ የመተማመን አቅማቸው ስለሚጨምር የመለያየት ፍርሀቱ በሂደት ይከስማል።

ልጆች ምን አይነት ባህርይ ሊያሳዩ ይችላሉ?

- ማልቀስ፣ ከመጠን በላይ መጣበቅ፣ ወይም ወላጆቻቸው ጋር ሲለያዩ ከመጠን ያለፈ ብስጭት።
- ሌሎች ሰዎች ሲያባብሏቸዉ አለመቀበል።
- ለአጭር ጊዜም ቢሆን ለብቻ መሆንን መፍራት
- የመለያያ ሰዐት ሲደርስ የህመም ስሜት (ሆድ ቁርጠት፣ ራስ ምታት) እየተሰማቸዉ እንደሆነ መናገር።
- የወላጅ እቅፍ ዉስጥ ወይም አጠገብ ካልሆኑ ለመተኛት መቸገር ናቸዉ።

ወላጆች ምን ማረግ አለባቸዉ?

- በአጭር ደቂቃ መለያየትን በመጀመር ቆይቸታዉን ቀስ በቀስ በማያስታዉቅ መልኩ መጨመር
- ወላጆች ተደብቆ መሄድን ማቆም። መለያያ ሰዐት ሲደርስ ለጥቂት ደቂቃ አዋርቶ እንደሚመለሱ ነግረዉ መሰናበትን ባህል ማድረግ።
- የወላጅን ፍርሀት ልጆች በቀላሉ ማወቅ ስለሚችሉ የፍርሀት ስሜትን ከፊት ላይ ማስወገድ እና በሙሉ የራስ መተማመን እና መረጋጋት መቅረብ
- የመለያያ ሰአት ላይ የልጆችን ምቾት ለመጨመር የሚወዱትን መጫወቻ ማቅረብ።
- የልጆችን የፍርሀት ስሜት በደንብ መረዳትና በሚያረጋጉ ቃላት መልስ መስጠት።
- ወላጆች በተቻለ መጠን እንመጣለን ባሉት ሰዐት ለመመለስ መሞከር እና የመዉጫ መግቢያ ሰአትን ቋሚ ማድረግ።
- በዚ ሁሉ ሂደት ዉስጥ ልጆች የሚያሳዩትን ለዉጥ እና ጥንካሬ በትንንሽ ሽልማቶች ማበረታታት።

ነገር ግን ምልክቶቻቸዉ ለተራዘመ ጊዜ ከቆዩና በእለት ተእለት እንቅስቃሴ ላይ እክል መፍጠር ከጀመሩ የባለሙያ እገዛ ሊያስፈልግ ይችላል!

ዶ/ር ሚካኤል ከፍያለዉ

@melkam_enaseb

ኧረ ሌላ መውጫ እንፈልግለት!

ፌስቡክ መጠቀም ከጀመርክ ስንት ሰአት ሆነህ? ከእንቅልፍህ ከተነሳህስ? በየ46 ሰከንዱ በአለማችን አንድ ሰው ራሱን ያጠፋል። ኢትዮጲያ ውስጥ ደግሞ በየአንድ ሰአቱ። በሀገራችን በአመት ከ8ሺ በላይ ሰዎች ራሳቸውን ያጠፋሉ።

ሰዎች ራሳቸውን የሚያጠፉት ጨንቋቸው ነው። ከከፍተኛ መከፋትና ጭንቀት ሌላ መውጫ አልታይ ቢላቸው ለመገላገል ራሳቸውን ያጠፋሉ።

ከጭንቀትና ከመከፋት ሌላ መውጫ መንገድ አለ። የአእምሮ ህክምና እንዲሁም "አለሁልህ" ብሎ ጭንቀትን መካፈል። ለተጨነቁ ሰዎች ሌላ መንገድ እንዳለ እናሳያቸው።

ያለ አእምሮ ጤና፤ ጤና የለም!

ዶ/ር ዮናስ ላቀው (የአእምሮ ህክምና ስፔሺያሊስት) 

@melkam_enaseb

የድባቴ ህመም (Major Depressive Disorder)

ድባቴ ምንድነው?

ድባቴ የምንለው በተከታታይ ሁለት ሳምንታት በላይ የሚቆይ የመደበር እና ደስታ የማጣት ስሜት ነው።

ለድባቴ ህመም መንስኤ ከምንላቸው ውስጥ በጥቂቱ?

- የመጠጥ ወይም አደንዛዥ ዕፅ ሱስ
- አካላዊ ወይም ፆታዊ ጥቃት
- የሚወዱትን ሰው በሞት ማጣት
- የተወሰኑ የህክምና መድኃኒቶች
- ብቸኝነት ሰው ማጣት
- የንጥረ ነገር መዛባት (ለምሳሌ የSerotonin መቀነስ)

የድባቴ ህመም ምልክቶች

1. ከዚ በፊት ማድረግ የሚወዱትን ነገር አሁን ማድረግ ካስጠላቸው
2. ባዶነት መሰማት፣ ማዘን፣ እለት ተእለት የመደበር ስሜት መሰማት
3. እንቅልፍ ማጣት ወይም ረዥም ሰዓት መተኛት
4. ትኩረት ማጣት፣ ነገሮችን መርሳት
5. ምክንያት የሌለው ክብደት መቀነስ ወይም መጨመር
6. የድካም ስሜት
7. ለራስ ዋጋ አለመስጠት
8. የምግብ ፍላጎት መቀነስ ወይም በጣም መጨመር
9. በተደጋጋሚ ስለ ራስን ማጥፋት ማሰብ

ከእነዚህ ምልክቶች ቢያንስ አምስት እና ከዛ በላይ በተከታታይ ለሁለት ሳምንት በተደጋጋሚ የሚሰማችሁ ከሆነ የድባቴ ህመም ልንል እንችላለን።

መፍትሔው 

በደንብ እርግጠኛ ለመሆን እና ሳይባባስ መፍትሔ ለማግኘት ከአዕምሮ ህክምና ስፔሻሊስቶች ጋር መነጋገር፤ ሳይኮሎጂስቶችን ማማከር ያስፈልጋል።

ይደውሉልን: 0995011035
አጭር ቁጥር: 8187

(Sitota Mental Health Care & Rehabilitation Center)

@melkam_enaseb

የባለትዳሮችን ግንኙነት የሚያጠናክሩ ነጥቦች!

በፍቅር ጓደኝነት የተጀመረ ወዳጅነት ወደ ትዳር ከፍ ሲል ተቋማዊ መልክን ይይዛል፡፡ በዚህ ጊዜ በሁለት ጥንዶች መካከል ከህይወት ውጣ ውረድ፣ ከልማድ፣ ከፍላጎት መለያየት እና ከሌሎችም ምክንያቶች የተነሳ ጥል እና መጨቃጨቅ ይከሰታል፡፡

ከዚህ በታች የተዘረዘሩት ውጤታማ ልማዶች ታዲያ በትዳር አጋሮች መካከል ያለውን ግንኙነት ለማጠናከር እንደሚያግዙ ባለሙያዎች ይመክራሉ።

1.የጋራ ፍላጎቶችን መፍጠር

ባለትዳሮች በጋራ የሚዝናኑባቸውን እና አብረው ጊዜ የሚያሳልፉባቸውን ለሁለቱም ተስማሚ የሆኑ ቦታዎች እና ሁነቶችን ሊፈጥሩ ይገባል፡፡ እነዚህ ተደጋጋሚ ልማዶች ጤናማ እና ደስተኛ ግንኙነት ለመገንባት አስተዋፅኦ ያደርጋሉ፤ በተጨማሪም የመተዋወቅ እና ስሜትን የመጋራት ሁኔታን ይፈጥራሉ፡፡

2. አብሮ መመገብ

ማዕድ መጋራት ወይም አብሮ መመገብ ምንም እንኳን ቀላል ነገር ቢመስልም በቀን ቢያንስ አንድ ጊዜ በጋራ ገበታ ላይ መቀመጥ የባለትዳሮችን አብሮነት ከፍ የሚያደርግ ነው፡፡ ምንም እንኳን በቀን ውስጥ ሁሉንም ሰአት አብሮ መመገብ የማይቻል ቢሆንም በተገኘው አጋጣሚ በምግብ ዙርያ የሚወሩ ወሬዎች ስለ ቀን ውሎ ለመነጋገርና ሀሳብ አሰተያየት ለመጋራት እድል ይሰጣሉ።

3.ከዘመድ እና ወዳጅ ጋር በቤት ውስጥ አብሮ ማሳለፍ

በተቻለ አቅም ከቤተሰብ እና ከጓደኛ ጋር የጋራ ጊዜን ማሳለፍ፣ የህይወትን አጋጣሚዎች፣ በጋራ ማጣጣም እና ማክበር ቢቻል በጥንዶች መካከል የእኔነት ስሜትን ይፈጥራል፡፡ እንደ ባልና ሚስት የመግባባት ስሜት ከማሳደጉም ባለፈ ከጓደኞች እና ቤተሰብ ጋር ጊዜ ማሳለፍ ውብ ትውስታዎችን በመፍጠር ግንኙነቱን ያጠናክራል፡፡

4. ከግጭት በኋላ ስሜትን መገላለጽ

በጥንዶች መካከል መዋደድ እና መፋቀር እንዲሁም ጥሩ ጊዜዎች እንዳሉ ሁሉ መጣላት፣ መጨቃጨቅ፣ በሀሳቦች ያለመስማማትም በግንኙነት ውስጥ የሚያጋጥም ነው፡፡ ግጭት ተፈጥሯዊ ቢሆንም ጥሉን ለመፍታት ሰዎች የሚከተሉት መንገድ ጤናማነት ግንኙነቱን ለማስቀጠል እና መግባባትን ለመፍጠር ወሳኝ ነው፡፡ ለዚህም ግጭቱን ስለፈጠረው ምክንያት በእርጋታ መመካከር ስለመፍትሄው መወያየት እና ከማንኛውም አለመግባባት በኋላ ሁለቱም ወገኖች ይቅርታ በመጠየቅ ህይወታቸውን ሊቀጥሉ ይገባል፡፡

በተጨማሪ: ባህላዊ እና ሀይማኖታዊ ሁነቶች ላይ በጋራ መታደም፣ የስፖርት እና የዳንስ እንቅስቃሴዎችን ማድረግ፣ ስነጥበባዊ በሆኑ ጉዳዮች ላይ ልምድን ማዳበር የባለትዳሮችን ጥምረት ለማጠናከር ይረዳሉ ተብለው ከተጠቀሱ ነጥቦች መካከል ናቸው፡፡ Via: Alain

@melkam_enaseb