ለመላው የእስልምና እምነት ተከታዮች በሙሉ እንኳን ለ 1446ኛው የዒድ አልፈጥር በዓል በሰላም አደረሳችሁ።

ዒድ ሙባረክ!

@melkam_enaseb

#March30
#WorldBipolarDay

ባይፖላር ዲስኦርደር ምንድነው?

ባይፖላር ዲስኦርደር የምንለው ከፍተኛ (ማኒያ) ወይም ዝቅተኛ (ድብርት) ስሜቶችን የሚያካትት የአዕምሮ ጤና ህመም ሲሆን ማኒክ ዲፕሬሽን በመባልም ይታወቃል።

ለባይፖላር ህመም መንስኤ ከምንላቸው ውስጥ በጥቂቱ፦

- በዘር ባይፖላር ያለበት ቤተሰብ ካለ
- በአንጎላችን ውስጥ ያለው ኬሚካል ምጥን መዛባት
- የኑሮ ጫና ከፍተኛ ጭንቀት ያለባቸው ክስተቶች (ለምሳሌ የአንድ ቅርብ ሰው ሞት)

የባይፖላር ህመም ምልክቶች በMania ምዕራፍ

1. ከልክ በላይ የሆነ ደስታ: የታላቅነት ወይም የብስጩነት ስሜት (Euphoric, expansive, or irritable mood)
2. በኃይል መሞላት (Excessive energy)
3. ራስን መኮፈስ (Grandiosity)
4. መተኛት አለመፈለግ (Decreased need for sleep)
5. ወሬኝነት (Talkative)
6. ከሃሳብ ሃሳብ መዝለል/ የሃሳብ እሽቅድምድሞሽ (Flight of idea/Racing thoughts)
7. የሃሳብ መሰረቅ (Distractibility)
8. የበዛ ግብ ያለው እንቅስቃሴ (Increased goal directed activity)
9. ህመም የሚያስከትሉ ተግባራት (involved in Pain resulting activities)

ከእነዚህ በትነሹ ሶስት (3) ምልክቶች በተከታታይ ለአንድ ሳምንት በተደጋጋሚ የሚሰማችሁ ከሆነ የባይፖላር ህመም ሊሆን ስለሚችል በቶሎ የአእምሮ ህክምና ስፔሻሊስት ያማክሩ።

ለማማከር ይደውሉልን: 0995011035
አጭር ቁጥር: 8187

(Sitota Mental Health Care & Rehabilitation Center)

@melkam_enaseb

የ “trauma” ትርጉም

'trauma' ለሚለው ቃል እቅጩን የሆነ የአማርኛ መተኪያ ቃል ለማግኘት ቢያስቸግርም፣ “የስሜት ቀውስ”፣ “የስ-ልቦና ስቃይ”፣ እና የመሳሰሉትን ገላጭ ሃሳቦች መጠቀም እንችላለን፡፡

• “trauma” ማለት “ለአሰቃቂ ክስተት የሚሰጥ ስሜታዊ ምላሽ” ማለት ነው፡፡

• ሰዎች ባጋጠማቸው “ይጎዳኛል” ወይም “ያስፈራል” ብለው በሚያስቡት የአካል ወይም የስሜት አስቸጋሪ ሁኔታ የተነሳ የ “trauma” ልምምድ ውስጥ ሊገቡ ይችላሉ፡፡

• አንድ ሰው በ “trauma” ልምምድ ውስጥ ካለፈ በኋል የጉዳት ስሜቱና ምልክቱ በአጭር ጊዜ ውስጥ ወይም ከረጅም ጊዜ በኋላ ሊከሰት ይችላል፡፡

• ከዚህ ልምምድ በኋላ ሰዎች ከአቅም በላይ የሆነ ነገር እንደተከሰተ የመሰማት ሁኔታ፣ አቅመ-ቢስነት ወይም ድንጋጤ ሊሰማቸው ይችላል።

• አንድ ሰው የደረሰበትን “trauma” በሚገባ መፍትሄ ካላገኘለትና ሁኔታው ከተባባሰ የአእምሮ ጤንነትን ወደማወክ ደረጃ ሊደርስ ይችላል፣ ወይም ደግሞ post-traumatic stress disorder (PTSD) ወደተሰኘው ደረጃ ሊደርስ ይችላል፡፡

የ “trauma” መነሻ የሚሆኑ ልምምዶች

ከዚህ በታች በሁለት ክፍል ተለይተው የተዘረዘሩትን የ “trauma” አይነቶች ለመንደርደሪያነት በመጠቀም ሌሎች ለዚህ ስሜት ተጋላጭ እንድንሆን የዳረጉንን ሁኔታዎች መለየት እንችላለን፡፡

የልጅነት “trauma” ምሳሌዎች

- ለእድሜ የማይመጥን ስራን ሰርቶ ማደግ፣ ጨዋታን ተከልክሎ ማደግ፣ በቤተሰብ (በአሳዳጊ) ስድብንና የቃላት ጥቃትን አስተናግዶ ማደግ፣ ከፍተኛ አደጋ አይቶ ማደግ፣ የወሲብ ጥቃትን ወይም ሙከራን አስተናግዶ ማደግ፣ አካላዊ ድብደባን አስተናግዶ ማደግ፣ ጉልበተኝነት (bullying) አስተናግዶ ማደግ ይጠቀሳሉ።

የአዋቂነት “trauma”

- የዘረኝነት ጥቃት፣ ጦርነት አካባቢ መኖር ወይም መገኘት፣ የአስገድዶ መደፈር ጥቃት፣ አሰቃቂ የትራፊክ ወይም የተፈጥሮ አደጋ፣ ለሕይወት አስጊ የሆኑ የጤና ሁኔታዎች፣ የሚወዱትን ሰው በድንገት ማጣት፣ የሽብርተኝነት ድርጊቶች ይጠቀሳሉ።

(ዶ/ር እዮብ ማሞ)

@melkam_enaseb

ሁላችሁም ተጋብዛችኋል!

የኦቲዝም ግንዛቤ ማስጨበጫ ወር በዓለም አቀፍ ደረጃ ለ17ተኛ ጊዜ በኢትዮጵያ ደግሞ ለ23ተኛ ግዜ ይካሄዳል!

የፊታችን ረቡዕ መጋቢት 24/2017 ዓ.ም ሳር ቤት ቫቲካን ኤምባሲ አካባቢ በሚገኘው ጆይ ኦቲዝም ማዕከል የአለም አቀፍ ኦቲዝም ግንዛቤ ቀን መሰናዶ ላይ ሁላችሁም ተጋብዛችኋል!

(ኒያ ፋዉንዴሸን ጆይ ኦቲዝም ማዕከል)

@melkam_enaseb

⬆️ በአክብሮት ተጋብዛቹሃል!

እሁድ መጋቢት 28

(ነህምያ ኦቲዝም ማዕከል)

@melkam_enaseb

April 2: አለምአቀፍ የኦቲዝም የግንዛቤ ማስጨበጫ ቀን ነው!

በኦቲዝም ጥላ ስር የሚኖሩ ልጆች እንድናውቅላቸው የሚፈልጓቸው 10 ነገሮች፦

1. ካለብኝ ኦቲዝም ይልቅ ትኩረታችሁ እንደማንኛውም ልጅ/ሰው መሆኔ ላይ ይሁን።

2. በስሜት ህዋሳት አማካኝነት የማገኛቸው መረጃዎች ከአብዛኛዎቻችሁ በተለየ ሊረብሹኝ ይችላሉ።

3. አንዳንድ ነገሮች እንደተነገሩኝ ወዲያውኑ ላልረዳቸው እና ምላሽ ላልሰጥ እችላለሁ።

4. በየእለቱ በድግግሞሽ የሚደረጉ ነገሮችን መረዳት ይቀለኛል። ድግግሞሽ የምማርበት መንገድ መሆኑን እወቁልኝ።

5. ከሌሎች ልጆች ጋር አታነፃፅሩኝ።

6. እጃችሁን እየጎተትኩ የምፈልገውን የማሳያችሁ በቃላት ሀሳብን እንዴት እንደምገልፅ ስለማላውቅ ነው።

7. ስታስተምሩኝ በቃላት ብቻ ከምትነግሩኝ ይልቅ ብታሳዩኝ እና ብታስነኩኝ በቀላሉ ነገሮችን መረዳት እችላለሁ።

8. ከሚያቅተኝ ነገር ይልቅ የምችለው ላይ አተኩሩ።

9. ከሌሎች ጋር መሆን እፈልጋለሁ ግን እንዴት ማድረግ እንዳለብኝ አስተምሩኝ።

10. ያለምክንያት ውደዱኝ ይገባኛልና።

World Autism Awareness Day!

በመአዛ መንክር (ክሊኒካል ሳይኮሎጂስት)

@melkam_enaseb

"ልጅነት የነገ ታሪክ ተቀርፆ የሚቀመጥበት መዝገብ ነው!"

እኛ ወላጆች የነጋችንን ለማወቅ ዛሬ እዚያ ልጅነት መዝገብ ላይ የከተብነውን ማንበብ ነው የሚጠበቅብን። ነጋችንን ለማድመቅ ዛሬ እዚህ መዝገብ ላይ የምናሰፍረውን ማጤን አለብን።

እኛ ዛሬ እየኖርን ያለነው ወላጆቻችን በማወቅም ይሁን ባለማወቅ በልጅነታችን መዝገብ ያሰፈሩብንን በልጅነታችን ማሳ ላይ የዘሩትን አይደል? በልጅነት መዝገብ ላይ በዘፈቀደ የተሳለ ኹሉ የኃላ ኃላ ጅራቱ እና አናቱ የማይለያዩበት ቅዠት ያስታቅፋል።

በልጆቻችን ላይ የምናሳድረው ተጽእኖ የወደፊት ህይወታቸውን እንዴት እንደሚቀርጽ ቁልጭ አድርጎ ያሳያል። ልክ እንደ ትንቢት መዝገብ፣ በልጅነታቸው የተቀረጹት ነገሮች የነገ ህይወታቸው መሰረት ይሆናሉ።

ልጆቻችንን ስናሳድግ፣ በቃላችንም ሆነ በድርጊታችን፣ በምናስተምራቸው እሴቶችና በሚሰማቸው ስሜቶች፣ በልጅነታቸው መዝገብ ላይ ታሪክ እየጻፍን ነው። ይህ ታሪክ ወደፊት ህይወታቸውን ይቀርጻል፣ ባህሪያቸውን፣ አመለካከታቸውን እና ስኬቶቻቸውን ይወስናል።

ልጆቻችንን ስናሳድግ፣ የምንሰጣቸው ትምህርት፣ የምናሳያቸው ፍቅር፣ የምንፈጥርላቸው እድሎች እና የምንመራበት መንገድ ሁሉም የነገ ህይወታቸው ላይ ትልቅ ተጽእኖ ይኖረዋል። ስለዚህ፣ ዛሬ በልጆቻችን ላይ የምንዘራው ዘር ነገ የምናጭደውን ፍሬ ይወስናል።

በልጅነት ጊዜ የሚደረጉ ነገሮች፣ የሚሰሙ ቃላት፣ አልፎ ተርፎም የሚሰማቸው ስሜቶች በልጆች ላይ ዘላቂ ተጽእኖ ሊኖራቸው ይችላል። በዘፈቀደ የሚደረግ አስተዳደግ፣ ያለ እቅድና ያለ መመሪያ የሚሰጥ እንክብካቤ ልጆች ወደፊት ህይወታቸው ላይ ችግር ሊያስከትል ይችላል።

ስለዚህ: ወላጆች ልጆቻቸውን በጥንቃቄ እና በእቅድ ማሳደግ አለባቸው። ለልጆቻቸው ፍቅር፣ ድጋፍ እና መመሪያ መስጠት አለባቸው። ልጆቻቸው ራሳቸውን እንዲያውቁ፣ ችሎታቸውን እንዲያዳብሩ እና ለህይወት እንዲዘጋጁ መርዳት አለባቸው። ምክንያቱም፣ የልጅነት ጊዜ የነገ ታሪክ የሚጻፍበት መዝገብ ነውና።

(ሴጅ ኢትዮጵያ)

@melkam_enaseb

ትኩረት የማጣት እና የመረጋጋት ችግር (Attention Deficit hyperactivity Disorder) - ADHD

ADHD ልጆች ላይ ሊከሰት የሚችል የእድገት እክል ነው። አንዳንድ ወላጆች ልጆቻቸውን ከሌሎች በተለየ ትዕግስት የለሽ፣ ቀዥቃዣና አስቸጋሪ ሆነውባቸው መፍትሔ ሲፈልጉ ይታያሉ፡፡ እነዚህ ህፃናት የሚይዙት የሚጨብጡት የሚጠፋባቸው፣ አንድ ነገር ጀምረው አፍታም ሳይቆዩ ሌላ የሚያምራቸው፣ ለመናገርና ለመጠበቅ ትዕግስት የማይኖራቸውና ችኩል ናቸው፡፡

ይህ አይነት የስነባህሪና የስነአእምሮ ችግር ያለባቸው ህፃናት ትኩረት ያጡ፣ ትዕግስት የለሽ ቀዥቃዣነት (ADHD) ህመም ተጠቂዎች ናቸው፡፡

የእነዚህ ህፃናት መሰረታዊ መገለጫዎች፦

- አንድ ነገር ጀምረው በቀላሉ ወደ ሌላ የሚሳቡና አንድን ነገር ጀምሮ ለመጨረስ ትኩረት የሌላቸው
- በትምህርት ቤት ግዴለሽነት የሚታይባቸውና ቀላል ስህተቶችን በፈተና ላይ በተደጋጋሚ የሚሰሩ
- የማያዳምጡና የተባሉትን የማያደርጉ
- የክፍልና የቤት ስራን ጀምሮ ለመጨረስ እንኳን ትዕግስት የሌላቸው
- በተሰጣቸው ስራ ላይ ሀሳባቸውን መሰብሰብ የማይችሉ
- ዝንጉነት በእጅጉ የሚታይባቸው
- በየአቅጣጫው የሚሮጡና እረፍት የሌላቸው፣ ዛፍም ሆነ ደረጃ ላይ ለመውጣት የሚታገሉ
- እጅና እግራቸው የሚቅበጠበጥና አደብ የሌላቸው
- ከጓደኞቻቸው ጋር እየተጫወቱ ተራቸው አስኪደርስ መጠበቅ ሞት የሚመስላቸው
- በቀላሉ የሚበሳጩና የሚናደዱ ናቸው፡፡

ስለዚህም ይህ ትኩረት የለሽነታቸውና ትዕግስት አልባነታቸው የትምህርት አቀባበልና አረዳዳቸውን በእጅጉ ይጎዳዋል።

ለዚህ ህመም እንዲህ ነው የሚባል ምክንያት ባይኖርም በእርግዝና ጊዜ አልኮልና ሲጋራ መጠቀም እንደ አጋላጭነት ይጠቀሳሉ፡፡ ዓለም አቀፍ ጥናት እንደሚያሳየው ከሆነ ለትምህርት ከደረሱ ህፃናት መካከል ከ5-10 በመቶ የሚሆኑት ህፃናት ይህ ችግር ሊታይባቸው ይችላል፡፡

አብዛኛው ትኩረት የለሽ ህፃናት በስነ-ልቦና ህክምና፣ በአማራጭ ትምህርት (Special Education) እና በመድሀኒቶች በመታገዝ የሚስተካከሉና መሻሻል ሊያሳዩ ይችላሉ፡፡ ሆኖም አንዳንዶች የጎላ ችግር ያለባቸው ካደጉ በኋላም ራስን ዝቅ ማድረግና ከማህበራዊ ግንኙነቶች ማፈግፈግ ሊታይባቸው ይችላል፡፡

ወላጆች እንዲህ አይነት ባህሪ ያላቸውን ህፃናት በአግባቡ በማሳከምና በቤት ውስጥ ድጋፍና አንክብካቤ በማድረግ ችግራቸውንና የትምህርት አቀባበላቸውን ቀስ በቀስ ማስተካከል ይችላሉ፡፡

በዶ/ር ሄኖክ ዘውዱ (የህፃናት ህክምና ስፔሻሊስትና የልጅ በእድሉ አይደግ መፅሀፍ ደራሲ)

@melkam_enaseb

ለመላው የክርስትና እምነት ተከታዮች እንኳን ለትንሳኤ በዓል በሰላም አደረሳችሁ።

መልካም በዓል!

@melkam_enaseb

ሙሉ ጤንነት!

ብዙ ሰዎች ለአካላዊ ጤናቸው ትልቅ ትኩረት ሰጥተው በአመት ሁለት ጊዜ የህክምና ክትትል (ቼክ አፕ) ያደርጋሉ፤ እንዲህ አይነት ልምድ እጅግ መልካም ነው። ነገር ግን የሳንባ፣ ኩላሊት፣ ጉበት፣ ጨጓራ፣ ጥርስና የመሳሰሉ አካላት ደህንነት ብቻ የጤናማነት ምልክት ሊሆን አይችልም።

የአለም ጤና ድርጅት ጤና ለሚለው ቃል ትርጉም ሲሰጥ ጤንነት ማለት "ሙሉ አካላዊ፣ አዕምሮአዊና ማሕበራዊ ደህንነት ነው እንጂ አለመታመም ብቻ አይደለም" ይላልና።

WHO defines health as well-being, “a state of complete physical, mental and social well- being and not merely the absence of disease or infirmity”.

ለመሆኑ የአዕምሮ ጤና ምንድን ነው?

አንድ ሰው የአዕምሮ ጤንነት አለው የምንለው ግለሰቡ ያልተዛነፈ አስተሳሰብ፣ ባሕርይና ስሜት ሲኖረው እንዲሁም ከማሕበረሰቡ ጋር ተቀላቅሎና በጥሩ ሁኔታ ሰርቶ መኖር ሲችል ነው።

እስቲ በዝርዝር እንመልከታቸው፦

ሀ) የአስተሳሰብ ጤንነት (cognitive health)

ጥሩ የማሰብ፣ የማስታወስ (memory)፣ የማሰላሰል፣ ፍሰት ያለው ሀሳብ የማፍለቅ፣ የትኩረት፣ የማቀድ፣ ችግሮችን የመፍታትና ውሳኔ የመስጠት ችሎታዎች የአስተሳሰብ ጤንነትን ያመላክታሉ።

ለ) የስሜት ደህንነት (emotional well-being)

አንድ ሰው የስሜት ጤንነት አለው ለማለት በብዛት በቀን ውስጥ የሚያስተናግዳቸውን ስሜቶች ማወቅ አስፈላጊ ነው። በብዛት ከአሉታዊ ስሜቶች (ለምሳሌ ንዴት፣ ጥላቻ፣ ፍርሃት፣ ቂም...ወዘተ) ይልቅ አዎንታዊ ስሜቶችን (ለምሳሌ ፍቅር፣ መገረም፣ ተስፋና ደስታ) የሚያስተናግድ መሆን አለበት።

ሐ) ጤናማ የህይወት ዘይቤ (Healthy life style)

አንድ ግለሰብ ሰናይ ባሕርያት አሉት የምንለው የሚያደርጋቸውን ነገሮች (አመጋገብ፣ አለባበስ፣ አነጋገር...ወዘተ) ተመልክተን ነው። ለምሳሌ በብዛት አትክልትና ፍራፍሬ ይመገባል፣ የአካል እንቅስቃሴ ያደርጋል፣ ሰው ይረዳል፣ አይሳደብም፣ አልኮል አይጠጣም፣ አይቅምም፣ አያጨስም፣ ነውጠኛ አይደለም...ወዘተ።

መ) ማሕበራዊ ደህንነት (social well-being)

ጥሩ አስተሳሰብ፣ አካላዊ ጤንነት፣ አዎንታዊ ስሜትና የሕይወት ዘይቤ አንድን ሰው ጤናማ ነው ለማለት መሉ መስፈርት አይሆኑም። ያ ሰው ከሰዎች ጋር ተስማምቶ መኖር፣ ሀሳቡን ማስረዳት፣ የሌሎችንም ሀሳብ መረዳት በጠቅላላው ከሌሎች ጋር በጥሩ ሁኔታ አብሮ መኖር አስፈላጊ ነው።

መደምደሚያ: ጤንነት አካላዊ ደህንነት እንዲሁም አለመታመም ብቻ አለመሆኑን ተረድተን ጤናማ የባሕርይ እና የአዕምሮ ጤንነታችንን መጠበቅ አለብን።

(ሳይኮሎጂ 101)

@melkam_enaseb

ለስልጠና ፈላጊዎች!

ስልጠናው የሚፈጀው ጊዜ 3 ወር።

የስልጠናው ትኩረቶች በጥቂቱ

- ልዩ-ፍላጎትን ማካተት
- የባህሪ ቴራፒ
- የንግግርና ቋንቋ ቴራፒ
- የክዋኔ ቴራፒ
- መሰረታዊ ምዘና
- ሌሎች ተያያዥጉዳዮች

ፕሮግራም

- በቀን፣ በማታ እና ቅዳሜና እሁድ

ስልጠናው በዘርፉ ብቁ በሆኑ ባለሙያዎች የሚሰጥ ይሆናል።

ለበለጠ መረጃ ይደውሉ፦
          
0924616769
0930101202

@melkam_enaseb

ስሜቶቻችን (Emotions)

ስሜቶቻችን (Emotions) የህይወት ቀለማት ናቸው። ህይወት ውበት እንዲኖራት ያደርጋሉ። ደግሞም ለመኖራችን ምክንያት ናቸው (they have survival value).

ስሜት (Emotions) አንጎላችን ለክስተቶች የሚሰጣቸው ግብረመልሶች ሲሆኑ ለሆነ ክስተት ተገቢውን ምላሽ እንድንሰጥ ያስችሉናል።

ይህም ማለት:-

- አስፈሪ ክስተት ሲያጋጥመን የፍርሃት ስሜት በመፍጠር ወይ እንድንጋፈጥ ወይ ሩጠን እንድናመልጥ ያደርገናል።

- በሚያስደስተው እንድንደሰት እና ሰውነታችን ዘና እንዲል፣ በሚያሳዝነው እንድናዝን፣ በሚያስጠይፈው እንድንጠየፍ እና ራሳችንን ከመጥፎ ነገር እንድናርቅ ያደርገናል፣ በሚያናድደው እንድንናደድ እና ችግሩን እንድንቀርፍ ያስችለናል። ይህ ህይወት እንድትቀጥል ወሳኝ ሚና አለው።

Aristotle, The Nichomachean Ethics በተሰኘ መጽሃፉ እንዲህ ይለናል:-

''Anyone can be angry- that is easy. But to be angry with the right person, to the right degree, at the right time, for the right purpose, and in the right way; that is not easy.''  

ይህን አባባል ዳንኤል ጎልማን 'Emotional intelligence' በተባለ መጽሃፉ እንደ መግቢያ ተጠቅሞበታል።

እኔም ይህን አባባል እመራዋለሁ። ችግሩ መናደዳችን ሳይሆን ንዴታችን አውዱን ያልጠበቀ መሆኑ ላይ ነው፤ ንዴታችንን አውድ እና ጠርዝ እንዲኖረው ማድረግ መቻል አለመቻላችን እንደ አንድ የስነልቦናዊ ብስለት እና ራስን የመግዛት ችሎታ ነው።

ዶ/ር እስጢፋኖስ እንዳላማው (የአዕምሮ ህክምና ስፔሻሊስት)

@melkam_enaseb

በተለየ አንድ ነገር የመፍራት መታወክ (specific phobia)

ብዙውን ጊዜ ከትክክለኛው አደጋ ጋር የማይመጣጠን የአንድን ነገር ወይም ሁኔታ በጠንካራ፣ በቋሚ እና ምክንያታዊነት የጎደለው ፍርሃት የሚታወቅ የጭንቀት መታወክ ነው።

ይህ ፍርሃት ከፍተኛ ጭንቀትን ያስነሳል እና ነገሮችን ማራቅ ባህሪያት በማምጣት በዕለት ተዕለት ሕይወት ውስጥ ጣልቃ እየገባ ችግር ይፈጥራል።

ዋና ዋና ባህሪያት እና ምልክቶች፦

- ከባድ ፍርሃት፦ ፍርሃቱ ያልተመጣጠነ ጠንካራ እና ዘላቂ ነው ቢያንስ ለ 6 ወራት ይቆያል።

- ኢ-ምክንያታዊነት እውቅና፦ ግለሰቦች ፍርሃቱ ምክንያታዊ እንዳልሆነ ሊገነዘቡ ቢችሉም አሁንም ሊቆጣጠሩት አይችሉም።

- መራቅ፦ ፎቢያ ያለባቸው ሰዎች የሚፈራውን ነገር ወይም ሁኔታ ለማስወገድ ብዙ ጊዜ ከነገሩ ይርቃሉ።

- የአካል ምልክቶች፦ ለተፈራው ነገር ወይም ሁኔታ በመጋለጥ ሂደት ዉስጥ፣ ወይም ነገሩን ይፈጠራል በሚል ግምት ዉስጥ እንኳን እንደ ድንጋጤ፣ ላብ፣ ፈጣን የልብ ምት እና ማዞር የመሳሰሉ አካላዊ ምልክቶችን ያስነሳል።

- በዕለት ተዕለት ሕይወት ውስጥ ጣልቃ ገብነት፦ ህመሙ በዕለት ተዕለት እንቅስቃሴ ላይ ከፍተኛ ተጽዕኖ ያሳድራል፣ ይህም ወደ ጭንቀት ወይም በትምህርት ቤት፣ በሥራ ወይም በማህበራዊ እንቅስቃሴዎች ላይ ችግር ያስከትላል።

የተለመዱ የተለየ የፍርሃት ዓይነቶች፡-

- የእንስሳት ፎቢያ፡- እንደ ሸረሪቶች፣ እባቦች፣ ውሾች ወይም አይጦች ያሉ የተወሰኑ እንስሳትን መፍራት።

- የተፈጥሮ አካባቢ ፎቢያ፦ እንደ ከፍታ፣ ውሃ፣ ማዕበል፣ ወይም ጨለማ ያሉ የተፈጥሮ ክስተቶችን መፍራት።

- የመቁሰል ፍርሃት፡- መርፌን፣ ደምን ወይም ጉዳቶችን መፍራት።

- ሁኔታዊ ፍርሃቶች፦ እንደ በረራ፣ የታፈኑ ቦታዎች ወይም የህዝብ ማመላለሻ ያሉ ልዩ ሁኔታዎችን መፍራት።

መንስኤዎች እና የአደጋ ምክንያቶች፡

- የዚህ የጭንቀት መታወክ የቤተሰብ ታሪክ አደጋን ሊጨምር ይችላል።

- አስደንጋጭ ገጠመኞች፡- ልዩ የሆነ አስፈሪ እንደ ዉሃ ዉስጥ መስጠም ያሉ አሰቃቂ ክስተቶች ካጋጠሙ በኋላ ሊዳብሩ ይችላሉ።

- ከሰው በመማር የምንወስደው ባህሪያት ልጆች የወላጆቻቸውን የተጋነነ ፍርሃት ሊኮርጁ ይችላሉ።

- ቁጣ፡- አንዳንድ ግለሰቦች በተፈጥሮ ዓይናፋርነታቸው ወይም በባህሪያቸው ምክንያት ለነዚህ ፍርሃቶች በጣም የተጋለጡ ሊሆኑ ይችላሉ።

ምርመራ እና ሕክምና፡

ምርመራ፦ ምርመራው የሚካሄደው ከመጠን በላይ ፍርሃትን፣ ነገሮችን የመራቅ ባህሪያትን እና ከፍተኛ ጭንቀትን ወይም እክልን ጨምሮ ልዩ ምልክቶች በመኖራቸው ላይ ነው።

ሕክምና፡-

- የተጋላጭነት ሕክምና፡- ቀስ በቀስ ግለሰቦችን ለተፈራው ነገር ወይም ሁኔታ ደህንነቱ በተጠበቀ እና በተቆጣጠረ መንገድ ማጋለጥ።

- የግንዛቤ ባህሪ ሕክምና (CBT)፡- ግለሰቦች ስለተፈራው ነገር ወይም ሁኔታ አሉታዊ አስተሳሰቦችን እና እምነቶችን ለይተው እንዲያውቁ መርዳት።
መድሃኒት፣ በአንዳንድ ሁኔታዎች የጭንቀት ምልክቶችን ለመቆጣጠር የሚረዳ መድሃኒት ሊታዘዝ ይችላል።

ጠቃሚ ማሳሰቢያ፡ የተወሰኑ ፎቢያዎች ሊያዳክሙ ቢችሉም፣ ብዙ ጊዜ በተገቢው መንገድ ሊታከሙ ይችላሉ። የባለሙያ እርዳታ መፈለግ የግለሰቡን ሁኔታ ያሻሽላል።

ለማማከር ይደውሉልን: 0995011035
አጭር ቁጥር: 8187

(Sitota Mental Health Care & Rehabilitation Center)

@melkam_enaseb