۷- احتمالاً بخشی از هندسۀ النجاة ابن سینا که فقط دو برگ از آن باقی مانده و در ۸۲۶ قمری در اصفهان کتابت شده است.

۸- رسالۀ انعكاس الشعاعات و انعطافها نوشتۀ نصیرالدین طوسی به خط نستعلیق بسیار جدیدتر (شاید خط فرج‌الله حسینی) که جای تصاویر در آن خالی مانده است.
تاریخ کتابت این آثار به جز آخری حداکثر ۱۲ سال با یکدیگر تفاوت دارد و چنین می‌نماید که معین‌الدین کاشانی آن‌ها را برای خود رونویسی کرده است. این رساله‌ها گذشته از آن که کهن‌ترین دست‌نویس موجود آثار کاشانی و قاضی‌زاده به شمار می‌روند، از لحاظ دقت نیز اهمیت بسیار دارند؛ زیرا اشتباهات رایج در دست‌نویس‌های خطی که بیشتر از بی‌سوادی کاتب ناشی می‌شده است در این مجموعه دیده نمی‌شود.

استفاده از این مجموعه در چاپ‌ها
گویا نخستین کسی که از این مجموعه برای چاپ آثار مندرج در آن بهره برده، محمدصادق حسینی خوانساری باشد. او در ۱۳۰۶ ق، مفتاح الحساب، نزهة الحدائق و الحاقات آن را از روی همین مجموعه چاپ سنگی کرده است.
فاطمه سوادی ویراست انتقادی رسالۀ قاضی‌زاده را با بهره‌گیری از همین مجموعه و دست‌نویس‌هایی دیگر در قالب پایان‌نامه کارشناسی ارشد خود در دانشگاه تهران فراهم آورد و بعدها در ۱۳۸۷ ش آن را به نفقۀ مرکز پژوهشی میراث مکتوب منتشر کرد.
حمید بهلول در ۱۳۸۶ ش ویراست انتقادى سلّم السماء را با بهره‌گیری از همین مجموعه و دست‌نویس‌هایی دیگر در قالب پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد خود در پژوهشکده تاریخ علم دانشگاه تهران فراهم آورد. او در ۱۳۹۵ ش نیز ویراست انتقادی نزهة الحدائق و الحاقات آن را در قالب رسالۀ دکترای خود در پژوهشکده تاریخ علم دانشگاه تهران فراهم آورد.
تاکنون مهم‌ترین و مفصل‌ترین اثر این مجموعه، یعنی مفتاح الحساب (و نیز تلخیص المفتاح) در ویراستی انتقادی استفاده نشده است.
این معرفی از مقدمۀ دکتر یونس کرامتی اخذ شده است.

علاقه‌مندان برای خرید این کتاب می‌توانند از طریق شماره تلفن ۰۲۱۶۶۴۹۰۶۱۲ داخلی ۱۰۵ با دفتر فروش مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب تماس حاصل کرده و یا به وبگاه فروش mirasmaktoob.net مراجعه کنند.

کتاب «پژوهشی متن‌شناسانه در رسالۀ اسماعیلی سیرة الحاجب»

میراث مکتوب- کتاب «پژوهشی متن‌شناسانه در رسالۀ اسماعیلی سیرة الحاجب (به انضمام تصحیح و ترجمۀ نسخۀ خطی)» تألیف علی بابایی سیاب از سوی انتشارات میراثبان، مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب و مؤسسۀ مطالعات اسماعیلی چاپ و منتشر شد.
سیرة الحاجب از متون تاریخ‌نگارانۀ عصر فاطمیان و یک متن اسماعیلی متقدم است که تاریخ فاطمیان را از سال ۲۸۶ هجری تا سال ۲۹۷ هجری، با ارائۀ بسیاری از جزئیات روایت می‌کند.
این رساله توسط شخصی به نام محمد بن محمد اليمانی و به دستور العزيز بالله (حک. ۳۶۵-۳۸۶ق) پنجمین خليفه فاطمی در قاهره بر اساس منقولات شخصی موسوم به جعفر بن علی الحاجب پیشکار مخصوص عبدالله المهدی به نگارش درآمده است. در این رساله به شرح زندگی دینی ـ سیاسی عبدالله المهدی بنیانگذار دولت فاطمیان مابین سال‌های ۲۸۶ تا ۲۹۷ هجری مصادف با اعلام امامت از طرف او تا تشکیل دولت فاطمی در شمال آفریقا پرداخته شده است.
رسالۀ سیرة الحاجب یکی از ده‌ها عنوان نسخۀ خطی است که در قرن بیستم میلادی برای نخستین بار توسط ولادیمیر ایوانف از مجموعه‌های سری متعلق به بُهره‌های طیبی در هند معرفی و منتشر شد.
تاکنون پژوهش علمی مستقلی به منظور واکاوی ارزش تاریخ‌نگارانه این رساله صورت نگرفته است. علی بابایی سیاب در این پژوهش نشان داده است که رسالۀ سيرة الحاجب برخلاف ادعای محققانی چون ولادیمیر ایوانف، عارف تامر و ماریوس کانارد دارای ارزش تاریخ‌نگارانۀ منحصربفردی است که می‌تواند در بازسازی تاریخ دولت فاطمیان در نخستین سال‌های شکل‌گیری آن مورد استفاده قرار گیرد.
بابایی سیاب نتایج پژوهش‌های خود در باب سیرة الحاجب را ذیل چهار فصل ارائه کرده است؛ کلیات پژوهش، ضرورت بازنگری در نسخۀ خطی سیرة الحاجب، اعتبارسنجی شخصیت‌های تاریخی در سیرة الحاجب، و اعتبارسنجی موقعیت‌های جغرافیایی در سیرة الحاجب.
در ادامه و در قالب اولین پیوست کتاب تصویر نسخۀ خطی سیرة الحاجب چاپ شده است. نسخۀ خطی مبنا در این پژوهش، تصویر تهیه شده از روی نسخۀ استنساخ شده توسط طاهر سیف‌الدین داعی مطلق طیبی در هند است. تصویر این نسخه در آرشیو نسخ خطی مؤسسۀ مطالعات اسماعیلی لندن موجود است.
پیوست بعدی کتاب به تصحیح نسخۀ خطی سیرة الحاجب اختصاص دارد. در این بخش متن سیرة الحاجب با استفاده از نسخۀ خطی موجود در مؤسسۀ مطالعات اسماعیلی لندن و از طریق بررسی تطبیقی آن با چاپ ایوانف در سال ۱۹۳۶ م. و چاپ حسام خضور در سال ۲۰۰۷ م. بازنویسی شده است.
به گفتۀ بابایی، تطبیق محتوای نسخۀ خطی با منقولات باقیمانده از آن در آثار عمادالدین ادریس داعی مطلق طیبی در قرن نهم هجری، رویکرد قیاسی در تصحیح نسخۀ خطی با مراجعه به طیف وسیعی از منابع تاریخی و استنتاجات عقلی، تاریخی و زبان‌شناختی در بازنویسی متن رساله و تطبیق متن نسخۀ خطی با چاپ‌های ولادیمیر ایوانف و حسام خضور و رفع ایرادات دو چاپ مذکور، از ویژگی‌های تصحیح حاضر است.
در پیوست سوم کتاب ترجمۀ متن تصحیح‌شدۀ سیرة الحاجب به فارسی ارائه شده است.
در ادامه دو پیوست دیگر نیز به جدول شخصیت‌های تاریخی و جدول موقعیت‌های جغرافیایی اختصاص یافته است.
مآخذ، و نمایه‌ها مشتمل بر اشخاص، کتاب‌ها و مجلات، اماکن، فرق و مذاهب، حکومت‌ها اقوام و قبایل، اصطلاحات، مؤسسات و دانشگاه‌ها بخش پایانی کتاب را شامل می‌شود.

علی بابایی سیاب در پیشگفتار کتاب نوشته است: «پژوهش پیش رو حاصل تحقیقات چندین سالۀ نگارنده پیرامون تصحیح، ترجمه و تحقیق در محتوای نسخ خطی باقیمانده از دورۀ فاطمیان با محتوای تاریخ‌نگارانه است. نسخ خطی نویافته و منحصربفردی که در بازسازی دورانی مبهم از تاریخ این جماعت حائز اهمیت است. پیشتر نسخۀ خطى «رسالة اِستتار الامام» مورد تصحیح انتقادی، ترجمه و تحقیق علمی قرار گرفت که در سال ۱۴۰۲ شمسی به همت پژوهشکدۀ تاریخ اسلام در تهران انتشار یافت. رسالۀ فوق الذکر به عنوان تنها متن تاریخ‌نگارانۀ اسماعیلی باقیمانده از نخستین دهه‌های قدرت‌یابی فاطمیان، به روایت دورانی یکصد ساله از تاریخ دینی ـ سیاسی این فرقه مابین سال‌های ۱۸۱ تا ۲۸۶ هجری پرداخته است؛ دوره‌ای از تاریخ فاطمیان که از آن با عنوان دورۀ ستر یاد می‌شود. این دوره از زمان شهادت امام صادق (ع) در سال ۱۴۸ هجری تا سال ۲۸۶ هجری را در بر می‌گیرد؛ اما در رسالۀ استتار الامام، رویدادها از سال ۱۸۱ هجری که تاریخ تقریبی مرگ محمد بن اسماعیل مشهور به محمد مستور است، روایت شده است. در این پژوهش نیز نسخۀ خطی رسالۀ سیرة الحاجب، یکی دیگر از متون تاریخ‌نگارانۀ عصر فاطمیان مورد تصحیح، ترجمه و تحقیق قرار گرفته است. متن این رساله به عنوان مکمل روایات استتار الامام، تاریخ فاطمیان را از سال ۲۸۶ هجری تا سال ۲۹۷ هجری روایت می‌کند؛ یعنی دورانی یازده ساله از زمان اعلام امامت توسط عبدالله المهدی و پایان دورۀ ستر تا زمان شکل‌گیری دولت فاطمیان در افریقیه. این رساله تنها متن اسماعیلی متقدمی است که تاریخ فاطمیان را در دورۀ مذکور با ارائۀ بسیاری از جزئیات روایت می‌کند. حتی قاضی نُعمان در کتاب افتتاح الدّعوه که از نظر زمانی، نزدیک به بیست سال مقدم بر سیرة الحاجب است، چنین جزئیاتی از ظهور فاطمیان ارائه نداده است. بدیهی است که روایات موجود در این رسالۀ تاریخی در صورت اتخاذ رویکرد انتقادی و از طریق تطبیق و تلفیق با دیگر منابع کهن اسماعیلی و غیراسماعیلی می‌تواند پژوهشگران این حوزه را در بازسازی تصویری دقیق‌تر از تاریخ فاطمیان یاری رساند.»
کتاب «پژوهشی متن‌شناسانه در رسالۀ اسماعیلی سیرة الحاجب به انضمام تصحیح و ترجمه نسخه خطی» تألیف علی بابایی سیاب از سوی انتشارات میراثبان، مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب و مؤسسۀ مطالعاغت اسماعیلی در ۳۶۰ صفحه و با قیمت ۴۳۰ هزار تومان چاپ و منتشر شده است.

به مناسبت روز بزرگداشت حکیم عمر خیام، شاعر، فیلسوف، ریاضی‌دان و منجم برجسته ایرانی، انتشارات میراث مکتوب دو اثر ارزشمند از رباعیات او را منتشر کرده است که به علاقه‌مندان ادب فارسی و پژوهشگران تقدیم می‌شود:

📘 ۱. رباعیات خیام (نسخه‌برگردان از نسخه خطی ۸۶۵ ق)

این اثر نسخه‌برگردانی از کهن‌ترین مجموعۀ مستقل شناخته‌شده از رباعیات خیام است که در سال ۸۶۵ هجری قمری به قلم شیخ محمود پیربوداقی، خوشنویس دربار قراقویونلو، کتابت شده است. اصل این نسخه در کتابخانۀ بادلیان آکسفورد نگهداری می‌شود و از دیرباز مورد توجه خیام‌پژوهان قرار داشته است. در این چاپ، متن فارسی رباعیات همراه با ترجمه انگلیسی ادوارد هرون‌الن، مقدمه و فهرست رباعیات ارائه شده است.

📗 ۲. رباعیات حکیم خیام (طربخانه یار احمد رشیدی، رساله سلسله الترتیب، خطبه تمجید ابن‌سینا)

این مجموعه شامل کامل‌ترین و قدیم‌ترین گردآوری رباعیات خیام است که در سال ۸۶۷ هجری قمری توسط یار احمد بن حسین رشیدی، معروف به تبریزی، تحت عنوان "طربخانه" گردآوری شده است. این اثر به کوشش ایران‌شناس برجسته ترکیه، استاد مرحوم عبدالباقی گولپینارلی، فراهم آمده و افزون بر طربخانه، رساله فارسی "سلسله الترتیب" به قلم حکیم خیام و خطبه عربی تمجید از ابن‌سینا و ترجمه فارسی آن از حکیم عمر خیام را در بر دارد.

برای تهیه این آثار ارزشمند می‌توانید به فروشگاه اینترنتی انتشارات میراث مکتوب مراجعه کنید:

🔗 فروشگاه میراث مکتوب

فرارسیدن روز خیام را به همه دوستداران فرهنگ، اندیشه و شعر ایرانی تبریک می‌گوییم.

🎥 گذری بر آیین ویژۀ روز پاسداشتِ زبان ملّی فارسی و بزرگداشتِ حکیم فردوسی در شهر تبریز

یکشنبه ۲۱ اردیبهشت ماه ۱۴۰۴ خورشیدی؛
تبریز، بنیاد پژوهشی شهریار


🎙 صوت تک‌تک سخنرانی‌ها را از «نشانی» زیر بشنوید:

https://www.tg-me.com/IranDel_Channel/3730

مصاحبه با دکتر سیدسعید میرمحمدصادق، گردآورندهٔ کتاب «کتاب‌شناسی متون چاپ‌شده در ایران (از سال ۱۲۳۳ قمری تا ۱۳۹۰ شمسی)» در دو جلد
با همکاری محمود طیّار مراغی

این مصاحبه در اردیبهشت ۱۴۰۴ و در سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران انجام شده است.

@mirasmaktoob
.

یکصد و هشتمین چهارشنبه‌های دیدار

به‌یاد محمدرضا باطنی
(15 دی 1313_ 21 اردیبهشت 1400)
زبان‌شناس، فرهنگ‌نویس و مترجم

سخنران:
علی‌اشرف صادقی
زبان‌شناس و عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی
(با پخش فیلم کوتاهی دربارۀ آن استاد روان‌شاد)

چهارشنبه 31 اردیبهشت 1404
ساعت 13 تا 15

حضور ویژۀ مدعوّین و مهمانان

پخش در گوگل‌میت:
https://meet.google.com/yjq-voxb-xqc
و اینستاگرام: mirasmaktoob

شمارۀ تماس: 66490612 ؛

www.mirasmaktoob.com

چهارشنبه‌های دیدار (108)
به‌یاد محمدرضا باطنی

صحبت‌های جناب آقای دکتر احمدرضا خضری و تقدیم لوح تقدیر به جناب آقای حسین زندی

مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب – چهارشنبه 31 اردیبهشت 1404

@mirasmaktoob
.

چهارشنبه‌های دیدار (108)
به‌یاد محمدرضا باطنی

صحبت‌های جناب آقای دکتر علی‌اشرف صادقی

مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب – چهارشنبه 31 اردیبهشت 1404

@mirasmaktoob
.

چهارشنبه‌های دیدار (108)

صحبت‌های جناب آقای دکتر فرهنگ رجائی

مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب – چهارشنبه 31 اردیبهشت 1404

@mirasmaktoob
.

چهارشنبه‌های دیدار (108)

جشن تولد جناب آقای دکتر علی‌اشرف صادقی

مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب – چهارشنبه 31 اردیبهشت 1404

@mirasmaktoob
.