آیه‌ی هفتم سوره‌ی آل‌عمران و تناقض‌واره‌ی‌ اِحکام و تشابه

اگر صدر آیه‌ی هفتم سوره‌ی آل‌عمران را شامل همه‌ی آیات قرآن بدانیم (فرض ۱)، خود این آیه هم باید یا محکم باشد یا متشابه.

با نظر به دامنه‌ی تعدد و تشتت و اضطراب آرای مفسران درباره‌ی معنا و مفهوم و مدلول و مصداق این آیه، این آیه را ظاهرا نمی‌توان از محکمات (یا حکم آن را ملحق به احکام محکمات) دانست (فرض‌۲).

بنابراین، این آیه را ظاهرا باید از متشابهات (یا مشمول احکام آیات متشابه یا ملحق به آن‌ها) دانست.

لازمه‌ی این نتیجه، دست‌کم، این است که تقسیم‌بندی آیات به دو دسته‌ی محکم و متشابه بر اساس این آیه یا از بن ممتنع است، یا (اگر ممکن هم باشد) معنا و مفهوم و مدلول و مصداق این تقسیم‌بندی برای ما فهم‌پذیر نیست.

مرحوم علامه طباطبایی این آیه را مشمول خودش می‌داند و برای گریز از نتیجه‌ی پیش‌گفته و لوازم آن، بی هیچ دلیل ایجابی، این آیه را از محکمات دانسته‌اند و استدلال کرده‌اند اگر خود این آیه را هم متشابه بدانیم، پس باید همه‌ی آیات را متشابه بدانیم و با برهان خلف مضمر، نتیجه گرفته‌اند پس این آیه محکم است.

ولی از سوی دیگر، با نگاهی به دامنه‌ی تعدد و تشتت و اضطراب آرای مفسران درباره‌ی معنا و مفهوم و مدلول و مصداق این آیه، اگر این آیه را محکم بشماریم، آن‌گاه، به قیاس اولویت، باید همه‌ی آیات را محکم به شمار آوریم. این لازمه‌ی قابل‌قبولی نیست، و بنابراین، لازم است، با برهان خلف، این آیه را از محکمات نشماریم.

درجه‌ی اعتبار صوری هر دو قیاس بالا یکی است، ولی قوت مادی یک‌سانی ندارند. برخلاف محکم دانستن این آیه، متشابه شمردن آن مؤیَد به مؤیِدات تفسیری پرشماری است، یعنی پشتوانه‌ی محکمی در شواهد پرشمار تفسیری دارد، شواهدی همگی از جنس تفسیر این آیه و، در کنار هم، بیان‌گر اختلافی بودن و مبهم ماندن معنا و مدلول و مفهوم و مصداق این آیه در درازنای تاریخ تفسیر تا امروز. در آینه‌ی تاریخ تفسیر، ظاهرا، خود این آیه یکی از درشت‌ترین مصداق‌های مفهوم قرآنی متشابه به نظر می‌رسد.

(دست‌کم یک راه برون‌متنی و برون‌دینی برای منحل کردن این تناقض‌واره‌ی تفسیری می‌توان یافت/ساخت ولی گشودن چنان راهی مستلزم مواجهه با برخی «محظورات» درون‌دینی و درون‌متنی است).

محمدمهدی مجاهدی
۱۸ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳

@mmojahedi

گفت‌وگوی شنیدنی حسین بشیریه و علی میرسپاسی درباره‌ی پیشینه‌ی دانشکده و آموزش علوم سیاسی
@mmojahedi

🖋 یادداشت راهبرد: حالا دیگر کابوس نمی‌بیند...

👈 محمدجواد روح

✍ حالا دیگر گرفتند‌ش. دیگر جای سوال و جوابی نماند. شاید با خیلی تحلیل‌هایش موافق نباشیم. شاید بگوییم دچار سندرم پرگویی و همه‌چیزگویی بود. اما او هر چه می‌کرد و هرچه می‌گفت، خودش بود.

✍ می‌اندیشید. جدی هم می‌اندیشید. در برادرفورد انگلیس بود و می‌توانست شیمی‌اش را بخواند و زندگی آرامی داشته باشد. اما مثل خیلی از دانشجویان نسل خود، دغدغه داشت. دغدغه داشتن در عصر او و نسل او، یک ارزش وجودی بود. نمی‌شد دانشجو باشی و نیاندیشی و کاری نکنی. مسئولیت اجتماعی در آن نسل، امری درونی بود.

✍ راه را اشتباه رفتند. و بعد که به پیروزی رسیدند، برخی چون او همچنان به اندیشیدن ادامه دادند. به اینکه چرا انقلاب هم کردند و نتوانستند به آنچه می‌خواستند برسند.

✍ پس به اندیشیدن ادامه داد. پرسش جدی و مقدر را به میان انداخت که "ما چگونه ما شدیم؟". هر روز، هر لحظه می‌اندیشید و بی‌هراس از منتقد و مخالف و سیستم، آنچه به ذهن‌اش می‌رسید و آنچه با مطالعات‌اش درمی‌یافت، می‌گفت. چنین بود که صادق زیباکلام شد.

✍ کار او نبود جز اندیشیدن و گفتن و نوشتن و درس دادن. اما پرسشی مقدر را پیش روی خود می‌دید. هرجا می‌رفت از او می‌پرسید: "چرا شما را نمی‌گیرند آقای زیباکلام؟!". پرسشی که از فرط مخاطب آن شدن، برایش تبدیل به کابوس شده بود. پرسش در خواب‌ هم رهایش نمی‌کرد.

✍ گویی، او این بخش از "ما شدن ما" را انکار کرده بود. بدبینی اجتماعی به کنشگری فعال، به سخن گفتن مدام، به نوشتن پیگیرانه.

✍ شاید پیش خود فکر می‌کرد این مخاطبان بیش از حد بدبین هستند. اما حال، دریافته که هر بدبینی ریشه در تجربه تاریخی دارد. تجربه‌ای که او هم حالا، مصداقی از آن شده. حالا در زندان می‌تواند آرام بخوابد و کابوس نبیند...

@javadrooh

♻️ نابغه ای برای در هم کوبیدن کلیشه ها

🔻 زادروز مریم میرزاخانی و روز جهانی زن در ریاضیات گرامی باد.

شاید تا قبل از سال ۲۰۱۴ کمتر کسی باور میکرد که یک ایرانی بتواند برنده مدالی بشود که بزرگترین ریاضیدانان جهان آرزوی رسیدن به آن را دارند
اما مریم میرزاخانی کاری را انجام داد که حتی از رویا هم باور نکردنی تر بود.
او اولین زن در جهان و اولین فرد در ایران بود که به مدال فیلدز دست پیدا کرد.

🔹 سالروز تولد مریم میرزاخانی ۲۲ اردیبهشت از سوی اتحادیه بین المللی انجمن های ریاضی جهان با پیشنهاد کمیته بانوان انجمن ریاضی ایران به عنوان روز جهانی زن در ریاضیات نام گذاری شد.

نام و یادش جاودان.
➖➖➖➖➖➖➖➖
💢 https://www.tg-me.com/farasoo_th

#اخبار

💢 نامه دکتر روحانی خطاب به ملت ایران در رابطه با ردّصلاحیت توسط شورای نگهبان:
این دفاعیه شخصی من نیست، دفاع از جمهوریت است/ نامه شورای نگهبان کیفرخواستی علیه نهاد ریاست‌جمهوری بود/ رؤسای‌جمهور آینده با این کیفرخواست دیگر آزادی سیاسی ندارند/ در برابر این ظلم سکوت نخواهم کرد/ شورای نگهبان انتخابات را دومرحله‌ای کرده است

🔻حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر حسن روحانی در نامه‌ای خطاب به ملت ایران، گزارشی از دلایل طرح شده توسط شورای نگهبان برای ردصلاحیت او در انتخابات ششمین دوره مجلس خبرگان رهبری ارائه داد و اعلام کرد: «این دفاعیهٔ شخصی من نیست، بلکه دفاع از جمهوریت (و اسلامیت) نظام است؛ دفاعیه‌ای برای نهاد ریاست‌جمهوری که به عنوان وکیل مستقیم همه ملت ایران نباید بیش از این تضعیف شود.»
دکتر روحانی در نامه خود نوشته: «آنچه در نامهٔ دبیر شورای نگهبان به عنوان ادلهٔ عدم احراز صلاحیت بنده در انتخابات خبرگان آمده است، نه تنها جرم و حتی تخلفی نیست بلکه در برخی از موارد مایهٔ افتخار من است.»

rouhanihassan.com/Fa/News/111168

@rouhanioffice

#درسگفتار مقولات مستشرقانه در شناخت تاریخ و فرهنگ (۱)
با ارایه
#حسین_کمالی


جمعه ۱۰ می ۲۰۲۴
#حلقه_دیدگاه_نو @didgahenochannel

به نام خداوند جان و خرد
 
 
تناقض‌وارگی و تناقض‌آلودگی
پاسخی به نقد آقای دکتر جعفر نکونام
 
محمدمهدی مجاهدی
 
 
در متنی با عنوان فرعی «تناقض‌واره‌ی اِحکام و تشابه» استدلال صوری فشرده‌ای را درباره‌ی آیه‌ی هفتم سوره‌ی آل‌عمران صورت‌بندی کردم برای این مدعا که صدر «آیه‌ی هفتم سوره‌ی آل‌عمران» متضمن «تناقض‌واره‌ای» است و افزودم که این تناقض‌واره «انحلال‌پذیر» است (درباره‌ی معنا و منشأ «تناقض‌واره،» و تفاوتش با گزاره‌ی «تناقض‌آلود،» ن.ک.: پیوست، شماره‌‌های ۱ و ۲ و ۳ و ۴). متن حاضر، با سپاس از آقای دکتر نکونام، پاسخی به نقد و نظر ایشان درباره‌ی آن متن است. در متن حاضر، مقدمات بحث را با عنوان «پیوست» در جای‌گاه مؤخره نشاندم و در ضمن متن، علاقه‌مندان را به آن‌ها ارجاع دادم.
این پیوند به متن پاسخ به نقد آقای دکتر نکونام راه می‌برد. هم‌چنین، متن پاسخ در قالب پی‌دی‌اف به این پیام پیوست شده است.

۲۶ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳
@mmojahedi

درباره احوال و آثار عمر خیام
🎙سخنرانی ارزشمند دکتر #حسین_معصومی_همدانی در گفت‌و‌گوی با علی بهرامیان
🗓 ۲۶ آذر ۱۳۹۷
📍بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار

۲۸ اردیبهشت‌ماه زادروز حکیم عمر #خیام نیشابوری شاعر، فیلسوف، ریاضیدان، منجم و طبیب مشهور ایرانی و روز بزرگداشت وی
@Jaryaann

پوشه‌ی شنیداری نشست نقد و بررسی کتاب «آشنایی ایرانیان با فلسفه‌های جدید غرب» نوشته‌ی روان‌شاد، استاد کریم مجتهدی

سخنرانان به‌ترتیب:
محمدمهدی مجاهدی
سیدمحمدرضا امیری طهرانی‌زاده
محمد‌سالار کسرایی
مریم نصر اصفهانی
عبدالرحمن حسنی‌‌فر

۱۷ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳
پژوهشگاه علوم‌ انسانی و مطالعات فرهنگی

https://www.tg-me.com/MMojahedi/2814

@mmojahedi

در این نشست محور سخن سنجش معرفت‌شناختی عیار اعتبار مجموعه‌ای از احکام فقهی است که برخی نواندیشان دینی آن را فقه سیاسی خوانده‌اند و آن را دانشی در عرض فلسفه‌ی سیاسی و در گفت‌وگو و «هم‌روی» با آن پنداشته‌اند و برایش اعتباری مطلق یا مقید قائل شده‌اند.

@mmojahedi

⚡مراسم معرفی و رونمایی از کتاب "صلح ایرانی" در اختتامیه پنجمین همایش بین‌المللی صلح و حل منازعه در دانشگاه تهران

▫️با سخنرانی:
دکتر نعمت‌الله فاضلی
دکتر محمدمهدی مجاهدی

📌 سه‌شنبه ۸ خرداد ۱۴۰۳

🕕 ۱۸ الی ۱۹

🚩 کارگر شمالی. بین خیابان پانزدهم و شانزدهم. پردیس شمالی دانشگاه تهران. دانشکده مطالعات جهان. سالن حنانه

👥حضور برای همه آزاد است.

امروز در اختتامیه پنجمین همایش بین‌المللی صلح و حل منازعه در دانشگاه تهران، مقاله‌ام را با عنوان «فارماکون صلح ایرانی» عرضه خواهم کرد. در این مقاله استدلال شده است که مفهوم «صلح ایرانی» در سه تراز و به سه شیوه، فارماکون است.
@mmojahedi

بحران

«جهان کهنه و کهن
بر آستان ناگزیر مرگ،
فسرده، چشم بر امید بسته،
خفته است.
جهان نوتراز و نوپدید،
در کشاکش سترون خیال،
در گمان کور زایشی محال،
در کمان گور تیرهای بی‌مجال،
نهفته است.
ز تنگ‌نای برزخی چنین
ـــ میان مرگ ناگزیر و زایش محال،
ز ژرف‌نای تنگه‌ای چنان
ـــ میان نوترازِ نوپدید و کهنه‌ی کهن،
در آن غروب روشناییِ وِداد،
در این غیاب سنجه‌های داد،
شراره‌‌های شرِّ پرشمار
ــ‌ـ نشانگان درد مرگ‌خوی ـــ
جَسته است.»
«زمان زمان غول‌ها
و دور دور اژدها ست.»

م. م. مجاهدی
۱۹ تیرماه ۱۴۰۰

“The crisis consists precisely in the fact that the old is dying and the new world struggles to be born; in this interregnum* a great variety of morbid symptoms appear.”
“Now is the time of monsters.”**

—— Antonio Gramsci (ca. 1930)

@mmojahedi

* در رُم باستان، interregnum نام دوره‌ای برزخی بود میان مرگ امپراتور پیشین و برآمدن جانشین. در برزخ میان سامان رفته و سامان نیامده، روشنایی روانِ «سنجه‌های داد،» حکم قانون (the rule of law)، به تاریکی می‌گرایید و فرمان سناتورهای متنفذ روان می‌شد.

** این جمله افزوده‌ای است در برگردان فرانسوی متن گرامشی که مبنای ترجمه‌ی مشهور ژیژک از این جمله به انگلیسی قرار گرفته است. در ترجمه‌ی ژیژک این افزوده به جای جمله‌ی دوم گرامشی که حاوی اشاره‌ی او ست به برزخ (interregnum) و نشانگان درد مرگ‌خو (morbid symptoms)، نشسته است.

سخنرانی اختتامیه پنجمین همایش بین‌المللی صلح و حل منازعه در دانشگاه تهران با عنوان «فارماکون صلح ایرانی»
۸ خردادماه ۱۴۰۳
در این سخنرانی استدلال شده است که مفهوم «صلح ایرانی» در سه تراز و به سه شیوه، مفهومی فارماکون است.
@mmojahedi

❤️‍🔥دخترکشی



سعدیا دیگر بنی‌آدم برادر نیستند
جملگی اعضای یک اندام و پیکر نیستند

عضوهای بی‌شماری را به درد آورده چرخ
عضوهای دیگر اما یار و یاور نیستند

کودک چشم‌آبی غرب و سیه‌چشم عرب
در نگاه غربیان با هم برابر نیستند

شاید اطفالی که اکنون در فلسطین زنده‌اند
تا رسد شعرم به این مصراع، دیگر نیستند

از نگاه غربیان انگار در مشرق‌زمین
مادران داغ کودک‌دیده مادر نیستند

نزد آنانی که می‌گریند در سوگ سگان
صحنه‌های قتل‌ انسان گریه‌آور نیستند

کاش بی‌بی‌سی سوال از باربی‌سازان کند:
این عروسک‌ها که می‌سوزند دختر نیستند؟

ای نتانیاهو اگر مردی تو با مردان بجنگ
گرچه اسرائیلیان از دم مذکر نیستند

بی‌مروت! کودک‌اند اینها نه مردان حماس
خانه‌‌اند اینها که شد ویرانه، سنگر نیستند

کودکان هرچند بسیارند در ویرانه‌ها
ساقه‌های ترد ریحان‌اند لشکر نیستند

خادمان کعبه سرگرم‌اند در کاباره‌‌ها؟
یا که اهل جنگ جز با رقص خنجر نیستند؟

بار دیگر خو گرفت این قوم با دخترکشی؟
یا که غیرت داده از کف یا دلاور نیستند؟

پشته‌ها از کشته‌ها پیداست، دنیا کور نیست؟
آسمان از ناله‌ پر شد، گوش‌ها کر نیستند؟

تا به کی کودک‌کشی در غزه؟ آیا غربیان
در هراس از انتقام اهل خاور نیستند؟!



✍🏻افشین علا

کانال رسمی افشین علا📚

@afshinala





B2n.ir/d72245

عادی‌سازی جنایت

سرمقاله هم‌میهن
۹ خرداد۱۴۰۳

🔹🔹این سرمقاله هم‌میهن است که با توجه به وضعیت تاسف‌بار موجود در غزه و رفح آن را در اینجا تقدیم می‌کنم.

اخبار و تصاویری که هر روز از غزه مخابره می‌شود، فراتر از یک جنایت عادی و جنگی است. مضمون واقعی آن را باید در نحوه رفتار غرب در این ماجرا جست‌وجو کرد؛ چه‌بسا هزینه اصلی آن در آینده را نیز کشورهای غربی خواهند پرداخت.

آنچه که درباره هولوکاست و با روایت مورخان غربی گفته می‌شود، فارغ از اینکه ابعاد آن چقدر باشد، حتی در کمترین ارقام قطعی نیز جنایتی انکارناپذیر بود؛ جنایتی که در آلمان و از سوی یکی از ستون‌های تمدن غرب علیه یهودیان روا داشته شد. ولی آن جنایت با آنچه که امروز در غزه می‌گذرد چند تفاوت فاحش دارد؛ اول اینکه آن جنایت اصالتاً فقط از سوی یک رژیم و کشور انجام می‌شد. درحالی‌که اکنون بخش اصلی کشورهای غربی مستقیم یا غیرمستقیم در این جنایت دخالت دارند؛ مستقیم با ارسال کمک نظامی و مالی و اطلاعاتی، و غیرمستقیم هم با حمایت رسانه‌ای و دیپلماتیک مسئولیت دارند.

تفاوت دیگر آشکار بودن جنایت در غزه در برابر ارتکاب پنهانی هولوکاست است. در واقع حتی هیتلر هم می‌کوشید که جنایت‌های خود را پنهان انجام دهد و زشتی و قباحت آن را درک می‌کرد، به همین دلیل ابعاد آن ماجرا فقط پس از پایان جنگ دوم روشن شد. درحالی‌که جنگ در غزه به‌طور مستقیم در حال نمایش است؛ این امری فراتر از جنایت و نسل‌کشی است.این قبح‌زدایی از معنای جنایت است.
این رفتار چند گام فراتر از اصل جنایت است. در واقع سکوت در برابر این اتفاقات، سکوت مصداقی نیست،
بلکه سکوت مفهومی یا عبور کردن غرب از معنا و مفهوم جنایت است. این وضع گرفتار شدن در تله معیارهای دوگانه است. نمونه روشن آن تهدید دادستان دادگاه کیفری بین‌المللی از سوی آمریکایی‌ها است.

تفاوت فاحش سوم صدور حکم علیه اسرائیل و شخص نتانیاهو و وزیر جنگ اوست.
این وضعیت به معنای آن است که شرایط جنگ غزه از مرحله سیاسی و اخلاقی عبور کرده و وارد مرحله حقوقی شده است. به عبارت دیگر جای بحث و مجادله و اما و اگر باقی نمی‌گذارد و در عین حال کشورهای غربی هنوز حاضر به انجام هیچ اقدام بازدارنده جدی‌ای علیه رژیم اسرائیل نشده‌اند.

روزی که ۱۱ سپتامبر رخ داد خیلی‌ها ناراحت شدند؛ هم به لحاظ ماهیت کار و اخلاق و هم به لحاظ تبعاتی که می‌توانست برای جهان داشته باشد. در نتیجه آن را اقدامی تروریستی دانستند. ولی هنگامی که گرد و خاک آن رخداد خوابید این پرسش جدی مطرح شد که آیا این اقدام ریشه در سیاست‌های منطقه‌ای ایالات متحده هم داشته است یا خیر؟

یکی از پاسخ‌های پرتکرار مواضع غرب در مورد فلسطین و اسرائیل بود. نقدی که کاملاً هم درست بوده. ریشه بخش مهمی از رادیکالیسم سیاسی در خاورمیانه در این سیاست‌های یکسویه در دفاع از اسرائیل بود. ولی اکنون که این حمایت حتی با نقض بدیهی‌ترین اصول و ارزش‌های ادعایی غرب همراه شده چه باید گفت؟ تردیدی نیست که هر کنش و سیاستی دیر یا زود با واکنشی مناسبِ خود مواجه خواهد شد. جوانان و کودکانی که تجربه وضعیت کنونی را دارند در ادامه چه رفتاری و چه شیوه سیاسی‌ای را پیش خواهند گرفت؟

مشکل اصلی غرب، حمایت از اسرائیل و پذیرش ضمنی این جنایت است که خود را در برابر بدترین اقدامات خلع سلاح و خلع منطق نموده است. آنان با چه رویی خواهند توانست که در آینده، حتی بدترین اقدامات علیه خود را با عناوینی چون تروریسم، و جنایت محکوم و با آنها از منظر اخلاقی مقابله کنند؟ حتی در دفاع از دموکراسی هم دچار لکنت زبانی خواهند شد. این چه نوع دموکراسی‌ای است که می‌تواند انجام جنایت علیه دیگران را به‌عنوان سیاست رسمی خود اجرایی کند؟

https://hammihanonline.ir/fa/tiny/news-16765

@hammihanonline

اذانِ صبح بعد از حمله اسرائیل به کمپ پناهندگان در رفح
صبحِ آن شبی که در آن اسرائیل به «چادرهای امن سازمان ملل» حمله کرد.
بغضی که در این صدا هست گویی بغض رسای همه آزادگانِ جهان برای مظلومیت مردمِ رفح و غزه مخصوصا کودکان کشته شده است.💔

...گرچه دست زخمی است!
و بازو کبود!
و خرگاه‌ها می‌سوزند!
اما ماه
هم‌چنان می‌تابد در نهان‌گاه...