...ای کاش مربّی در جلسۀ ملاقات، دستگاهی داشت که با آن، توان و تحمّل فرد مقابل را اوّل می‌سنجید و بعد حرف می‌زد! وقتی بی‌محابا مشکلات مختلف درسی، تعامل با دوستان، انفعالی عمل‌کردن و... را از فرزندشان می‌گفتم که ای کاش نمی‌گفتم! تنش کم‌کم بالا گرفت، گاهی می‌دیدم که پدر چشم‌غرّه‌ای به مادر می‌رفت و مادر هم دست و پای خود را بیش‌تر جمع می‌کرد...

آقای جمالی عادت داشت که قبل از شروع سال تحصیلی نام و عکس دانش آموزان را از معلم راهنما می‌گرفت و آن‌ها را به خاطر می‌سپرد. او همان جلسه اول بچه‌ها را به نام صدا می‌کرد! بچه‌ها متعجب می‌شدند و حساب دیگری روی او باز می‌کردند.

من معلّم‌راهنمای منظّم و دقیقی هستم و هرچه ابتدای سال تحصیلی به دانش‌آموزان می‌گفتم، به یاد داشتم و بی‌کم و کاست پیگیری می‌کردم. بعد از چند سال متوجّه شدم که این کار چندان خوشایند بچه‌ها نیست و آن‌ها را از من می‌راند. از طرفی انعطاف‌های به‌جا که مزاحم نظام مدرسه نباشد نیز لازمۀ کار است و بر این اساس به تدریج رویه‌ام را تغییر دادم.

همه کارهای فرزند، به‌نوعی به شرایط خانواده مربوط است. طبق تجربه، معمولاً فرزندان خانواده‌های گرم و صمیمی از نظر روحی اشباع شده هستند و عزت‌نفس و اعتماد به نفس و آرامش دارند. بهداشت روانی بچّه‌ها در خانواده‌های گرم و صمیمی زیاد است. این یکی از آن عواملی است که دوستی‌ها را خیلی متعادل می‌کند.

گفتگو با والدین، مجالی برای باز کردن فضا و مشارکت در فرایند یافتن راه‌حل‌هاست، نه جلسه مقصریابی برای ارائه‌ی پاسخ‌های کلیشه‌ای و راه‌حل‎های سریع و دم دستی؛ جلساتی است به منظور یافتن گنج‌های درونی و پی‌بردن به نقاط قوت و توانایی‌های والدین و فرزندان آنان.

معلّم باید از هر چیزی که باعث بهتر شدن کارش می‌شود، بهره بگیرد. لباس یا تغییر صدا، بوی عطر یا حالت چهره و... لازم است، منتها «کالملح فی الطعام» نه این‌که تمام زندگی معلّم را بگیرد. مگر شما چقدر نمک در آش می‌ریزید؟ به اندازه‌ای که باعث از بین ‌رفتن غذا نشود.

مدرسه علاوه بر این‌که کارهای اساسی تربیتی را انجام می‌دهد، باید چنان فضای دوستی و اصلاح دیگران را بین بچّه‌ها رواج دهد که هم این کار را یاد بگیرند و هم از این احساس خوب اصلاح دیگران لذّت ببرند.