Audio
غلامحسین حسنتاش؛ کارشناس اقتصاد انرژی، خردادماه امسال در مؤسسۀ مطالعات دین و اقتصاد بحثی ارائه کردند با عنوان «قیمت حامل‌های انرژی؛ واقعیت‌ها و جوسازی‌ها». ایشان در این سخنرانی به مغلطه‌های یارانۀ پنهان طی سالهای اخیر می‌پردازند و توضیح می‌دهند که چرا طرح ادعاهایی نظیر عدالت، کنترل قاچاق، اصلاح الگوی مصرف، و حفظ محیط زیست برای توجیه افزایش قیمت حامل‌های انرژی ادعاهایی بی‌اساس است که ۳۰ سال مدام تکرار شده است. او اشاره می‌کند که بارها روش قیمتی تجربه شده و هیچ کدام از دستاوردهای موردانتظار مدافعان آن را نداشته است. اما همین روش‌های قیمتی برای سیاستگذاران جذابیت بیشتری داشته و خود این وسوسه یکی از موانع انجام اصلاحات نهادی و بهینه‌سازی انرژی بوده است.
به باور حسنتاش مسئلۀ اصلی این است که ساختار اقتصاد ایران در چنبرۀ غیرمولدها است... مولدها بدنبال ثبات اقتصادی و پیش‌بینی‌پذیر بودن روندها هستند... اما غیرمولدها از نوسانات و بی‌ثباتی‌ها نفع می‌برند بخصوص اگر بر این نوسانات مسلط باشند. او توصیه می‌کند که برای یکبار هم که شده باید به راهکارهای غیرقیمتی که مصوبات قانونی هم دارد توجه شود.
@omidi_reza
به باور حسنتاش مسئلۀ اصلی این است که ساختار اقتصاد ایران در چنبرۀ غیرمولدها است... مولدها بدنبال ثبات اقتصادی و پیش‌بینی‌پذیر بودن روندها هستند... اما غیرمولدها از نوسانات و بی‌ثباتی‌ها نفع می‌برند بخصوص اگر بر این نوسانات مسلط باشند. او توصیه می‌کند که برای یکبار هم که شده باید به راهکارهای غیرقیمتی که مصوبات قانونی هم دارد توجه شود.
@omidi_reza
تحليل آماري كنكور 1399.pdf
2.1 MB
وزارت آموزش و پرورش اخیراً گزارشی از نتایج کنکور سراسری ۱۳۹۹ منتشر کرده است. در این گزارش پراکنش ۳ هزار رتبۀ برتر گروه‌های ۵گانهٔ آموزشی به‌تفکیک ۳۱ استان و ۷۳۵ منطقۀ آموزشی کشور آمده است. آمار پذیرفته‌شدگان براساس جنسیت، شهری/روستایی، و نوع مدرسه نیز ارائه شده است.
مدارس استعداد درخشان و نمونۀ دولتی که حدود ۱۲.۵ درصد دانش‌آموزان پایۀ دوازدهم را تحت پوشش دارند، نزدیک به ۶۴ درصد رتبه‌های زیر ۳ هزار را به خود اختصاص داده‌اند. مدارس عادی دولتی هم که ۵۴ درصد جمعیت دانش‌آموزی پایۀ دوازدهم را دارند، تنها ۱۰ درصد رتبه‌های زیر ۳ هزار را به‌دست آورده‌اند.
براساس این گزارش میانگین معدل دیپلم داوطلبان انسانی حدود ۱۲.۳، و برای رشته‌های تجربی، ریاضی، زبان، و هنر به‌ترتیب ۱۳.۷، ۱۲.۵، ۱۴.۵، و ۱۲.۴ است.
وزارت آموزش و پرورش باتوجه به اطلاعات دردسترس می‌تواند در گزارش سال ۱۴۰۰ این آمار را برای تمام پذیرفته‌شدگان و به‌تفکیک دانشگاه‌های پذیرش‌شده منتشر کند. همچنین می‌توان با استفاده از اطلاعات پایگاه رفاه ایرانیان، وضعیت پایگاه اجتماعی-اقتصادی پذیرفته‌شدگان را نیز به گزارش اضافه کرد.
@omidi_reza
مدارس استعداد درخشان و نمونۀ دولتی که حدود ۱۲.۵ درصد دانش‌آموزان پایۀ دوازدهم را تحت پوشش دارند، نزدیک به ۶۴ درصد رتبه‌های زیر ۳ هزار را به خود اختصاص داده‌اند. مدارس عادی دولتی هم که ۵۴ درصد جمعیت دانش‌آموزی پایۀ دوازدهم را دارند، تنها ۱۰ درصد رتبه‌های زیر ۳ هزار را به‌دست آورده‌اند.
براساس این گزارش میانگین معدل دیپلم داوطلبان انسانی حدود ۱۲.۳، و برای رشته‌های تجربی، ریاضی، زبان، و هنر به‌ترتیب ۱۳.۷، ۱۲.۵، ۱۴.۵، و ۱۲.۴ است.
وزارت آموزش و پرورش باتوجه به اطلاعات دردسترس می‌تواند در گزارش سال ۱۴۰۰ این آمار را برای تمام پذیرفته‌شدگان و به‌تفکیک دانشگاه‌های پذیرش‌شده منتشر کند. همچنین می‌توان با استفاده از اطلاعات پایگاه رفاه ایرانیان، وضعیت پایگاه اجتماعی-اقتصادی پذیرفته‌شدگان را نیز به گزارش اضافه کرد.
@omidi_reza
🔹نمونۀ پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان
وزارت تعاون، کار، و رفاه اجتماعی یک نمونۀ ۲ درصدی (حدود ۵۰۰ هزار خانوار) و بهروز از پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان را برای پژوهشگران به‌اشتراک گذاشته است. این پایگاه طی سالهای اخیر با تجمیع اطلاعات ۵۰ پایگاه تشکیل شده، و برای هر فرد /خانوار بیش از ۲۰۰ فیلد اطلاعات ثبتی را شامل می‌شود، که برای توصیف و تحلیل وضعیت اقتصادی و اجتماعی خانوارهای ایرانی بسیار ارزشمند است.
فایل نمونه و راهنمای اطلاعات را می‌توانید از لینک زیر دانلود کنید:
https://refahdb.mcls.gov.ir/fa/sample
وزارت تعاون، کار، و رفاه اجتماعی یک نمونۀ ۲ درصدی (حدود ۵۰۰ هزار خانوار) و بهروز از پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان را برای پژوهشگران به‌اشتراک گذاشته است. این پایگاه طی سالهای اخیر با تجمیع اطلاعات ۵۰ پایگاه تشکیل شده، و برای هر فرد /خانوار بیش از ۲۰۰ فیلد اطلاعات ثبتی را شامل می‌شود، که برای توصیف و تحلیل وضعیت اقتصادی و اجتماعی خانوارهای ایرانی بسیار ارزشمند است.
فایل نمونه و راهنمای اطلاعات را می‌توانید از لینک زیر دانلود کنید:
https://refahdb.mcls.gov.ir/fa/sample
تحلیل_سیاست‌گذاری_آموزش_در_ایران.pdf
2.6 MB
تحلیل سیاست‌گذاری آموزش در ایران (با تأکید بر عدالت آموزشی) عنوان پژوهشی است که در وزارت تعاون، کار، و رفاه اجتماعی انجام شده، و گزارش آن اخیراً در سایت وزارتخانه منتشر شده است.
در این گزارش ضمن بررسی ابعاد نظری عدالت آموزشی و رویکردها غالب در این حوزه، دسته‌بندی ارزشمندی از پژوهش‌های انجام‌شده دربارۀ این موضوع در ایران طی ۴ دهۀ اخیر ارائه شده است.
تحلیل وضعیت ایران در شاخص‌های مرتبط با عدالت آموزشی و آزمون‌های بین‌المللی تیمز و پرلز از بخش‌های دیگر این گزارش است.
در این گزارش همچنین روند خصوصی‌سازی آموزش عمومی در ایران، گونه‌های آن، قوانین و مقررات مرتبط با سیاست خصوصی‌سازی، و تحلیل کنشگران آن مورد بررسی قرار گرفته است.
@omidi_reza
در این گزارش ضمن بررسی ابعاد نظری عدالت آموزشی و رویکردها غالب در این حوزه، دسته‌بندی ارزشمندی از پژوهش‌های انجام‌شده دربارۀ این موضوع در ایران طی ۴ دهۀ اخیر ارائه شده است.
تحلیل وضعیت ایران در شاخص‌های مرتبط با عدالت آموزشی و آزمون‌های بین‌المللی تیمز و پرلز از بخش‌های دیگر این گزارش است.
در این گزارش همچنین روند خصوصی‌سازی آموزش عمومی در ایران، گونه‌های آن، قوانین و مقررات مرتبط با سیاست خصوصی‌سازی، و تحلیل کنشگران آن مورد بررسی قرار گرفته است.
@omidi_reza
تعارض منافع بخش سلامت.pdf
2.9 MB
مصداق‌های تعارض منافع در حوزۀ سلامت
براساس مقاله‌های منتشرشده در پایگاه‌های علمی بین‌المللی، بیشترین مطالعات مرتبط با تعارض منافع بر حوزۀ سلامت تمرکز دارند. این حوزه به‌دلیل عدم تقارن شدید اطلاعات، گستره، و ماهیت آن مستعد شکل‌گیری انواعی از تعارض‌ها است و این امر گروه‌های ذینفع را ترغیب به تسخیر نظام سیاست‌گذاری در این حوزه می‌کند. طی سالهای اخیر در ایران هم گزارش‌های مختلفی دربارۀ تعارض منافع در حوزۀ سلامت منتشر شده است.
گزارش پیوست را مرکز پژوهش‌های مجلس در شهریورماه ۱۴۰۰ منتشر کرده و در آن مصداق‌های تعارض منافع در بخش‌های مختلف حوزۀ سلامت ایران اعم از دارو، درمان، آموزش، پژوهش، نظارت و ارزیابی و اعتباربخشی، روابط خویشاوندی، و روابط سیاسی بررسی شده است. در این گزارش تلاش شده با بررسی این مصداق‌ها و مرور سیاست‌های مواجهه با تعارض منافع در برخی کشورها، راهکارهایی کلی برای ایران هم ارائه شود.
@omidi_reza
براساس مقاله‌های منتشرشده در پایگاه‌های علمی بین‌المللی، بیشترین مطالعات مرتبط با تعارض منافع بر حوزۀ سلامت تمرکز دارند. این حوزه به‌دلیل عدم تقارن شدید اطلاعات، گستره، و ماهیت آن مستعد شکل‌گیری انواعی از تعارض‌ها است و این امر گروه‌های ذینفع را ترغیب به تسخیر نظام سیاست‌گذاری در این حوزه می‌کند. طی سالهای اخیر در ایران هم گزارش‌های مختلفی دربارۀ تعارض منافع در حوزۀ سلامت منتشر شده است.
گزارش پیوست را مرکز پژوهش‌های مجلس در شهریورماه ۱۴۰۰ منتشر کرده و در آن مصداق‌های تعارض منافع در بخش‌های مختلف حوزۀ سلامت ایران اعم از دارو، درمان، آموزش، پژوهش، نظارت و ارزیابی و اعتباربخشی، روابط خویشاوندی، و روابط سیاسی بررسی شده است. در این گزارش تلاش شده با بررسی این مصداق‌ها و مرور سیاست‌های مواجهه با تعارض منافع در برخی کشورها، راهکارهایی کلی برای ایران هم ارائه شود.
@omidi_reza
handbook-measuring-equity-education-2018.pdf
2.3 MB
راهنمای سنجش برابری در آموزش
این راهنما که در سال ۲۰۱۸ توسط یونسکو منتشر شده، الگوی خوبی دربارۀ نحوۀ کار نظام آموزشی ارائه می‌کند و متناسب با آن شاخص‌های سنجش برابری در آموزش را دسته‌بندی می‌کند.
این الگو شاخص‌ها را در قالب ماتریسی در ابعاد نابرابری (جنسیت، شهری/روستایی، منطقه‌ای، معلولیت، وضع مهاجرت، پایگاه اقتصادی و اجتماعی، قومیت و نژاد و زبان)، کانون‌های تمرکز (منابع ورودی، دسترسی، ماندگاری، سطح یادگیری، سواد/مهارت)، و مقطع آموزشی (پیش‌دبستانی، دبستان، راهنمایی، متوسطه) ارائه می‌کند.
در این راهنما ضمن توصیف و کارکرد هر شاخص و نحوۀ محاسبۀ آن، پایگاه‌های داده‌ای منطقه‌ای و بین‌المللیِ دردسترس نیز معرفی شده است.
@omidi_reza
این راهنما که در سال ۲۰۱۸ توسط یونسکو منتشر شده، الگوی خوبی دربارۀ نحوۀ کار نظام آموزشی ارائه می‌کند و متناسب با آن شاخص‌های سنجش برابری در آموزش را دسته‌بندی می‌کند.
این الگو شاخص‌ها را در قالب ماتریسی در ابعاد نابرابری (جنسیت، شهری/روستایی، منطقه‌ای، معلولیت، وضع مهاجرت، پایگاه اقتصادی و اجتماعی، قومیت و نژاد و زبان)، کانون‌های تمرکز (منابع ورودی، دسترسی، ماندگاری، سطح یادگیری، سواد/مهارت)، و مقطع آموزشی (پیش‌دبستانی، دبستان، راهنمایی، متوسطه) ارائه می‌کند.
در این راهنما ضمن توصیف و کارکرد هر شاخص و نحوۀ محاسبۀ آن، پایگاه‌های داده‌ای منطقه‌ای و بین‌المللیِ دردسترس نیز معرفی شده است.
@omidi_reza
سالنامه آماری 1399.xlsx
643.4 KB
سالنامۀ آماری سازمان تأمین اجتماعی- 1399
سالنامۀ آماری سازمان تأمین اجتماعی حاوی داده‌های مربوط به امور بیمه‌ای، درمان، منابع و مصارف، و برخی داده‌های مربوط به نظام بیمه‌ای کشورهای مختلف است که در قالب فایل اکسل منتشر شده است.
@omidi_reza
سالنامۀ آماری سازمان تأمین اجتماعی حاوی داده‌های مربوط به امور بیمه‌ای، درمان، منابع و مصارف، و برخی داده‌های مربوط به نظام بیمه‌ای کشورهای مختلف است که در قالب فایل اکسل منتشر شده است.
@omidi_reza
ورود با گزینۀ میهمان از طریق لینک زیر:
https://www.skyroom.online/ch/tu1400/isr.ut2
https://www.skyroom.online/ch/tu1400/isr.ut2
🔹تجربۀ مدارس کوپنی در شیلی؛ گسترش مدارس خصوصی و افت مدارس عمومی
🔸مدارس کوپنی ایده‌ای بود که اولین بار توسط میلتون فریدمن مطرح شد، اما پیش از آمریکا، این پینوشه بود که پس از کودتای نظامی در شیلی این ایده را به‌طور گسترده به کار گرفت. شیوۀ اجرای ایدۀ مدارس کوپنی به این صورت است که دولت به‌جای دادن بودجه به آموزش و پرورش، آن‌را به‌صورت کوپن در اختیار خانواده‌های دارای دانش‌آموز قرار می‌دهد تا آنها بتوانند مدرسۀ دلخواه خود را انتخاب کنند. ادعا این است که این سازوکار از یکسو قدرت انتخاب خانواده‌ها را افزایش می‌دهد و از سوی دیگر به ایجاد رقابت کیفی بین مدارس می‌انجامد. مدارس باکیفیت‌تر می‌توانند برای خود شهریه‌هایی بالاتر از رقم کوپن‌های توزیعی تعیین کنند و خانواده‌ها درصورت انتخاب این مدارس باید مابه‌التفاوت قیمت را از جیب بپردازند. به‌دلیل تمایزهای نژادی و طبقاتی که این مدارس ایجاد کرده‌اند، هنوز هم در بسیاری از ایالت‌های آمریکا به چنین مدارسی اجازۀ فعالیت داده نمی‌شود [تنها در ۱۴ ایالت آمریکا چنین مدارسی اجازۀ فعالیت دارند].
🔸طی دو دهۀ اخیر ایدۀ مدارس کوپنی با عنوان‌های مختلفی نظیر مدارس پته‌ای، مدارس تقاضامحور، و مدارس حمایتی در ایران هم مطرح بوده و به سند تحول بنیادین آموزش و پرورش نیز راه یافته است.
🔸مقالۀ پیوست گزارشی پژوهشی است که توسط دو نفر از کارشناسان بانک جهانی دربارۀ ارزیابی مدارس کوپنی در شیلی انجام شده است. براساس این پژوهش، مدارس کوپنی در شیلی به‌مثابه سازوکاری برای گسترش مدارس خصوصی عمل کرده‌اند و برخلاف ادعاهای اولیه تأثیری بر بهبود کیفیت مدارس عمومی نداشته‌اند و حتی به افت کیفیت این مدارس انجامیده‌اند. این کوپن‌ها به خروج دانش‌آموزان با معدل بالاتر و دانش‌آموزان طبقات متوسط به بالا از مدارس عمومی به مدارس خصوصی منجر می‌شوند. به‌تعبیری بیش از آنکه دانش‌آموزان مدرسه را انتخاب کنند، این مدارس هستند که به سورتینگ دانش‌آموزان می‌پردازند، و در این فرایند بهبود کیفیت مدارس خصوصی هم بیش از آنکه ناشی از بهره‌وری آموزشی باشد، ناشی از جذب دانش‌آموزان خوب مدارس عمومی است. پژوهشگران استدلال می‌کنند که این کوپن‌ها بیش از آنکه رقابت را بین مدارس تقویت کنند، به رفتار رانت‌جویانه بین آنها دامن زده‌اند.
🔸لینک دانلود مقاله:
https://www.nber.org/system/files/working_papers/w10008/w10008.pdf
@omidi_reza
🔸مدارس کوپنی ایده‌ای بود که اولین بار توسط میلتون فریدمن مطرح شد، اما پیش از آمریکا، این پینوشه بود که پس از کودتای نظامی در شیلی این ایده را به‌طور گسترده به کار گرفت. شیوۀ اجرای ایدۀ مدارس کوپنی به این صورت است که دولت به‌جای دادن بودجه به آموزش و پرورش، آن‌را به‌صورت کوپن در اختیار خانواده‌های دارای دانش‌آموز قرار می‌دهد تا آنها بتوانند مدرسۀ دلخواه خود را انتخاب کنند. ادعا این است که این سازوکار از یکسو قدرت انتخاب خانواده‌ها را افزایش می‌دهد و از سوی دیگر به ایجاد رقابت کیفی بین مدارس می‌انجامد. مدارس باکیفیت‌تر می‌توانند برای خود شهریه‌هایی بالاتر از رقم کوپن‌های توزیعی تعیین کنند و خانواده‌ها درصورت انتخاب این مدارس باید مابه‌التفاوت قیمت را از جیب بپردازند. به‌دلیل تمایزهای نژادی و طبقاتی که این مدارس ایجاد کرده‌اند، هنوز هم در بسیاری از ایالت‌های آمریکا به چنین مدارسی اجازۀ فعالیت داده نمی‌شود [تنها در ۱۴ ایالت آمریکا چنین مدارسی اجازۀ فعالیت دارند].
🔸طی دو دهۀ اخیر ایدۀ مدارس کوپنی با عنوان‌های مختلفی نظیر مدارس پته‌ای، مدارس تقاضامحور، و مدارس حمایتی در ایران هم مطرح بوده و به سند تحول بنیادین آموزش و پرورش نیز راه یافته است.
🔸مقالۀ پیوست گزارشی پژوهشی است که توسط دو نفر از کارشناسان بانک جهانی دربارۀ ارزیابی مدارس کوپنی در شیلی انجام شده است. براساس این پژوهش، مدارس کوپنی در شیلی به‌مثابه سازوکاری برای گسترش مدارس خصوصی عمل کرده‌اند و برخلاف ادعاهای اولیه تأثیری بر بهبود کیفیت مدارس عمومی نداشته‌اند و حتی به افت کیفیت این مدارس انجامیده‌اند. این کوپن‌ها به خروج دانش‌آموزان با معدل بالاتر و دانش‌آموزان طبقات متوسط به بالا از مدارس عمومی به مدارس خصوصی منجر می‌شوند. به‌تعبیری بیش از آنکه دانش‌آموزان مدرسه را انتخاب کنند، این مدارس هستند که به سورتینگ دانش‌آموزان می‌پردازند، و در این فرایند بهبود کیفیت مدارس خصوصی هم بیش از آنکه ناشی از بهره‌وری آموزشی باشد، ناشی از جذب دانش‌آموزان خوب مدارس عمومی است. پژوهشگران استدلال می‌کنند که این کوپن‌ها بیش از آنکه رقابت را بین مدارس تقویت کنند، به رفتار رانت‌جویانه بین آنها دامن زده‌اند.
🔸لینک دانلود مقاله:
https://www.nber.org/system/files/working_papers/w10008/w10008.pdf
@omidi_reza
ورود با گزینۀ میهمان از طریق لینک زیر:
https://www.skyroom.online/ch/tu1400/isr.ut2
https://www.skyroom.online/ch/tu1400/isr.ut2
🔹موضع رفاهی راستِ رادیکال
🔸احزاب راست رادیکال طی سه دهۀ اخیر رشد قابل‌توجهی در اروپا داشته‌اند و در انتخابات اخیر آلمان هم حدود ۱۰ درصد آرا را به‌دست آوردند. دان سوانک (استاد علوم سیاسی دانشگاه مارکوت) و هانز-جرج بتز (استاد دانشگاه یورک) مقاله‌ای دارند با عنوان «جهانی‌سازی، دولت رفاه، و پوپولیسم راست‌گرا در اروپای غربی» که در سال ۲۰۰۲ منتشر شده است. این دو استدلال می‌کنند که در دورۀ اوج‌گیری جهانی‌سازی اقتصاد در کشورهایی که ساختارهای دولت رفاه ضعیف هستند یا در نتیجۀ سیاست‌های نئولیبرالی جهانی عقب‌نشینی کرده و از جامعیت و کفایت افتاده‌اند، گرایش به احزاب راست‌گرای پوپولیستی افزایش داشته است. آنها نشان داده‌اند که در کشورهایی که از نظام رفاهی همگانی برخوردارند، برخلاف ادعاهای رایج، حتی مسئلۀ «مهاجران» تأثیر ناچیزی بر رأی جریان‌های راست‌گرای افراطی داشته است. از بین بردن مشاغل تولیدی، تضعیف اتحادیه‌های کارگری، و کاهش هزینه‌های رفاهی و ناتوانی دولت در جبران پیامدهای جهانی‌سازی منجر به افزایش درخواست‌های پوپولیستی شده است. رهبران پوپولیست در این شکاف برنامه‌هایی را تبلیغ می‌کنند که در کوتاه‌مدت مسکّن، اما در بلندمدت مخرّب و ناپایدار است؛ برنامه‌هایی که گاه با ملی‌گرایی و اقدامات ضددموکراسی ترکیب می‌شوند.
🔸اخیراً مقاله‌ای پژوهشی از ماتیاس انگیست و مایکل پینگرا در West European Politics دربارۀ موضع رفاهی راست رادیکال منتشر شده است. نویسندگان در پاسخ به ادعاهایی که رویکردهای راست رادیکال در حوزۀ رفاه را مبهم یا خنثی می‌داند، تلاش کرده‌اند نشان دهند راست رادیکال موضع رفاهی روشنی دارد. داده‌های مقاله برگرفته از بیانیه‌ها و موضع‌گیری‌ها و کمپین‌های انتخاباتی ۴۲ حزب در ۷ کشور اروپایی (اتریش، آلمان، ایتالیا، هلند، نروژ، سوئد، و انگلستان) است که با داده‌های حاصل از پیمایش ترجیحات رأی‌دهندگان (در سالهای ۱۹-۲۰۱۸) ترکیب شده است. براساس این پژوهش، مهم‌ترین تمایز احزاب راست رادیکال در حوزۀ رفاهی تأکید صریح آنها بر سیاست‌گذاری‌های مصرفی از طریق پرداخت‌های نقدی نظیر انواع مستمری‌ها و پرداخت‌های انتقالی و مخالفت با سرمایه‌گذاری‌های اجتماعی است.
🔸فرمول انتخاباتی این احزاب ترکیب مواضع اقتدارگرایانه در موضوعات فرهنگی-اجتماعی با موضع اقتصادی نئولیبرال است که به‌دلیل جذابیت پرداخت‌های نقدی تااندازه‌ای حمایت بخشی از طبقۀ کارگر و گروه‌های تهیدست شهری را نیز به‌دست آورده است. این احزاب هرچه‌بیشتر از سیاست‌های رفاهی به سیاست‌های جبران درآمد پیش رفته‌اند. راست رادیکال با این رویکرد از یکسو اقدامات دولت در زمینۀ سرمایه‌گذاری و تأمین خدمات رفاهی و اجتماعی را محدود می‌کند و از سوی دیگر با تبدیل خدمات به پرداخت‌های نقدیِ انفرادی، به تشدید فردگرایی می‌پردازد.
🔸در ایران به‌ویژه طی دو دهۀ اخیر میل دولت‌ها؛ با گرایش‌های سیاسی متفاوت، به نقدی‌کردن خدمات رفاهی افزایش یافته است. برای مثال در این مدت بسیاری از خدمات سازمان بهزیستی به بخش خصوصی واگذار شده و در ازای آن به خانوارها یا مراکز خصوصیِ ارائۀ خدمات یارانۀ نقدی پرداخت می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد که این سیاست تاچه‌اندازه به فقیرانه‌شدن خدمات و افزایش هزینۀ خانواده‌های نیازمند به دریافت خدمات (توانبخشی و ...) منجر شده است. این جدای از تعارض منافع و فساد گسترده‌ای است که در این روند وجود داشته است. در سالهای اخیر ایدۀ نقدی‌سازی به حوزه‌هایی نظیر آموزش عمومی هم کشیده شده است. در انتخابات اخیرِ ریاست‌جمهوری کاندیدای مورد حمایت اصلاح‌طلبان در حوزۀ آموزش از ایده‌ای دفاع می‌کرد (کوپنی‌سازی آموزش) که گزینۀ اصولگرایان برای وزارت آموزش و پرورش هم عیناً همان را تکرار می‌کرد. می‌توان از حوزه‌های مختلف مثال‌های زیادی از این روندها ذکر کرد.
🔸دولت‌های مختلف با گرایش‌های سیاسی متفاوت در حوزه‌های آموزش، سلامت، قانون کار روی یک مسیر پیش آمده‌اند و گاه دولت‌های قبل حسرت اقداماتی را خورده‌اند که دولت‌های بعد اجرا کرده‌اند. در دولت و مجلس فعلی هم می‌بینیم که در این حوزه‌ها همان سیاست‌هایی در دستور کار قرار گرفته که دولت و مجلس قبل هم آرزوی پیش‌بردن آنها را داشتند. طرح وان در حوزۀ انرژی، طرح حذف یارانۀ کالاهای اساسی، طرح‌های جاری علیه قانون کار و قانون تأمین اجتماعی از جملۀ این موارد است. چنین ایده‌های راستگرایانه‌ای که از اندیشکده‌های اقتصادی بیرون می‌آید اگر پیشتر توسط نمایندگان اصلاح‌طلب و معتدل در مجلس پیگیری می‌شد، امروز توسط نمایندگان جبهۀ پایداری دنبال می‌شود. اگر از منظر تطبیقی نگاه شود، این روندها نشان می‌دهد که دو جریان غالب سیاسی در ایران در مواضع رفاهی نه حتی به راست، که به راست رادیکال گرایش دارند.
@omidi_reza
🔸احزاب راست رادیکال طی سه دهۀ اخیر رشد قابل‌توجهی در اروپا داشته‌اند و در انتخابات اخیر آلمان هم حدود ۱۰ درصد آرا را به‌دست آوردند. دان سوانک (استاد علوم سیاسی دانشگاه مارکوت) و هانز-جرج بتز (استاد دانشگاه یورک) مقاله‌ای دارند با عنوان «جهانی‌سازی، دولت رفاه، و پوپولیسم راست‌گرا در اروپای غربی» که در سال ۲۰۰۲ منتشر شده است. این دو استدلال می‌کنند که در دورۀ اوج‌گیری جهانی‌سازی اقتصاد در کشورهایی که ساختارهای دولت رفاه ضعیف هستند یا در نتیجۀ سیاست‌های نئولیبرالی جهانی عقب‌نشینی کرده و از جامعیت و کفایت افتاده‌اند، گرایش به احزاب راست‌گرای پوپولیستی افزایش داشته است. آنها نشان داده‌اند که در کشورهایی که از نظام رفاهی همگانی برخوردارند، برخلاف ادعاهای رایج، حتی مسئلۀ «مهاجران» تأثیر ناچیزی بر رأی جریان‌های راست‌گرای افراطی داشته است. از بین بردن مشاغل تولیدی، تضعیف اتحادیه‌های کارگری، و کاهش هزینه‌های رفاهی و ناتوانی دولت در جبران پیامدهای جهانی‌سازی منجر به افزایش درخواست‌های پوپولیستی شده است. رهبران پوپولیست در این شکاف برنامه‌هایی را تبلیغ می‌کنند که در کوتاه‌مدت مسکّن، اما در بلندمدت مخرّب و ناپایدار است؛ برنامه‌هایی که گاه با ملی‌گرایی و اقدامات ضددموکراسی ترکیب می‌شوند.
🔸اخیراً مقاله‌ای پژوهشی از ماتیاس انگیست و مایکل پینگرا در West European Politics دربارۀ موضع رفاهی راست رادیکال منتشر شده است. نویسندگان در پاسخ به ادعاهایی که رویکردهای راست رادیکال در حوزۀ رفاه را مبهم یا خنثی می‌داند، تلاش کرده‌اند نشان دهند راست رادیکال موضع رفاهی روشنی دارد. داده‌های مقاله برگرفته از بیانیه‌ها و موضع‌گیری‌ها و کمپین‌های انتخاباتی ۴۲ حزب در ۷ کشور اروپایی (اتریش، آلمان، ایتالیا، هلند، نروژ، سوئد، و انگلستان) است که با داده‌های حاصل از پیمایش ترجیحات رأی‌دهندگان (در سالهای ۱۹-۲۰۱۸) ترکیب شده است. براساس این پژوهش، مهم‌ترین تمایز احزاب راست رادیکال در حوزۀ رفاهی تأکید صریح آنها بر سیاست‌گذاری‌های مصرفی از طریق پرداخت‌های نقدی نظیر انواع مستمری‌ها و پرداخت‌های انتقالی و مخالفت با سرمایه‌گذاری‌های اجتماعی است.
🔸فرمول انتخاباتی این احزاب ترکیب مواضع اقتدارگرایانه در موضوعات فرهنگی-اجتماعی با موضع اقتصادی نئولیبرال است که به‌دلیل جذابیت پرداخت‌های نقدی تااندازه‌ای حمایت بخشی از طبقۀ کارگر و گروه‌های تهیدست شهری را نیز به‌دست آورده است. این احزاب هرچه‌بیشتر از سیاست‌های رفاهی به سیاست‌های جبران درآمد پیش رفته‌اند. راست رادیکال با این رویکرد از یکسو اقدامات دولت در زمینۀ سرمایه‌گذاری و تأمین خدمات رفاهی و اجتماعی را محدود می‌کند و از سوی دیگر با تبدیل خدمات به پرداخت‌های نقدیِ انفرادی، به تشدید فردگرایی می‌پردازد.
🔸در ایران به‌ویژه طی دو دهۀ اخیر میل دولت‌ها؛ با گرایش‌های سیاسی متفاوت، به نقدی‌کردن خدمات رفاهی افزایش یافته است. برای مثال در این مدت بسیاری از خدمات سازمان بهزیستی به بخش خصوصی واگذار شده و در ازای آن به خانوارها یا مراکز خصوصیِ ارائۀ خدمات یارانۀ نقدی پرداخت می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد که این سیاست تاچه‌اندازه به فقیرانه‌شدن خدمات و افزایش هزینۀ خانواده‌های نیازمند به دریافت خدمات (توانبخشی و ...) منجر شده است. این جدای از تعارض منافع و فساد گسترده‌ای است که در این روند وجود داشته است. در سالهای اخیر ایدۀ نقدی‌سازی به حوزه‌هایی نظیر آموزش عمومی هم کشیده شده است. در انتخابات اخیرِ ریاست‌جمهوری کاندیدای مورد حمایت اصلاح‌طلبان در حوزۀ آموزش از ایده‌ای دفاع می‌کرد (کوپنی‌سازی آموزش) که گزینۀ اصولگرایان برای وزارت آموزش و پرورش هم عیناً همان را تکرار می‌کرد. می‌توان از حوزه‌های مختلف مثال‌های زیادی از این روندها ذکر کرد.
🔸دولت‌های مختلف با گرایش‌های سیاسی متفاوت در حوزه‌های آموزش، سلامت، قانون کار روی یک مسیر پیش آمده‌اند و گاه دولت‌های قبل حسرت اقداماتی را خورده‌اند که دولت‌های بعد اجرا کرده‌اند. در دولت و مجلس فعلی هم می‌بینیم که در این حوزه‌ها همان سیاست‌هایی در دستور کار قرار گرفته که دولت و مجلس قبل هم آرزوی پیش‌بردن آنها را داشتند. طرح وان در حوزۀ انرژی، طرح حذف یارانۀ کالاهای اساسی، طرح‌های جاری علیه قانون کار و قانون تأمین اجتماعی از جملۀ این موارد است. چنین ایده‌های راستگرایانه‌ای که از اندیشکده‌های اقتصادی بیرون می‌آید اگر پیشتر توسط نمایندگان اصلاح‌طلب و معتدل در مجلس پیگیری می‌شد، امروز توسط نمایندگان جبهۀ پایداری دنبال می‌شود. اگر از منظر تطبیقی نگاه شود، این روندها نشان می‌دهد که دو جریان غالب سیاسی در ایران در مواضع رفاهی نه حتی به راست، که به راست رادیکال گرایش دارند.
@omidi_reza
از پایان دورۀ تاچر در انگلستان تا به امروز سهم دانش‌آموزان مدارس خصوصی به نصف رسیده است و در سال ۲۰۲۰ کمتر از ۶۵۰ هزار دانش‌آموز در مدارس خصوصی ثبت‌نام کرده‌اند.
طی سه دهۀ اخیر در ایران نسبت دانش‌آموزان مدارس خصوصی به کل دانش‌آموزان بیش از ۶ برابر شده است. براساس سالنامۀ آماری آموزش و پرورش در سال تحصیلی ۹۸-۱۳۹۷ بیش از ۱ میلیون و ۸۰۰ هزار دانش‌آموز (غیر از آموزش بزرگسالان) تحت پوشش مدارس خصوصی قرار داشته‌اند. در این سال اصفهان با نزدیک به ۲۰ درصد پوشش، بالاترین سهم آموزش خصوصی را داشته است.
این روند جدای از گونه‌های مختلف خصوصی‌سازی پنهان (hidden privatization) نظیر خرید خدمات آموزشی از پیمانکاران خصوصی، تعیین شهریه برای گونه‌های مختلف مدارس دولتی، و ... است که طی دهۀ اخیر جریان داشته است.
@omidi_reza
طی سه دهۀ اخیر در ایران نسبت دانش‌آموزان مدارس خصوصی به کل دانش‌آموزان بیش از ۶ برابر شده است. براساس سالنامۀ آماری آموزش و پرورش در سال تحصیلی ۹۸-۱۳۹۷ بیش از ۱ میلیون و ۸۰۰ هزار دانش‌آموز (غیر از آموزش بزرگسالان) تحت پوشش مدارس خصوصی قرار داشته‌اند. در این سال اصفهان با نزدیک به ۲۰ درصد پوشش، بالاترین سهم آموزش خصوصی را داشته است.
این روند جدای از گونه‌های مختلف خصوصی‌سازی پنهان (hidden privatization) نظیر خرید خدمات آموزشی از پیمانکاران خصوصی، تعیین شهریه برای گونه‌های مختلف مدارس دولتی، و ... است که طی دهۀ اخیر جریان داشته است.
@omidi_reza
آیا «دولت رفاه» یک دالّ سیّال و تهی است که نیروهای سیاسی به آن هویت می‌بخشند؟ کتابِ حاضر با کنار هم قراردادنِ دیدگاه‌های نظریه‌پردازانِ افق‌های سیاسی مختلف نشان می‌دهد که ما امروز نه با «دولت رفاه»، که با «دولت‌های رفاه» روبرو هستیم، و نیروهای سیاسی متعدّدی که در تلاش‌اند برای تبیین سیاستی که نیروی مردمی کافی را برای پشتیبانی از نوع مشخصی از دولت رفاه بسیج کند.
کتاب «دولت رفاه: چشم‌اندازهای چپ و راست» حاوی ۱۰ مقاله است:
- نبرد ایده‌ها (اندرو گمبل)،
- مارکسیسم و دولت رفاه (کریس پیرسون)،
- تناقض‌های دولت رفاه مدرن (کلوس اوفه)،
- عدالت اجتماعی (کمیسیون عدالت اجتماعی)،
- الگوی منابع قدرت (والتر کورپی)،
- بحران مالی دولت (جیمز اوکانر)،
- معنای دولت رفاه (فردریش هایک)،
- دو جنگ علیه فقر (چارلز موری)،
- سیاست‌های جدید برای فقر جدید (لاورنس مید)،
- موضع رفاهی احزاب راست رادیکال (ماتیاس انگیست و مایکل پینگرا).
در سال ۱۳۹۹ نیز کتاب «بازخوانی و بازاندیشی دولت رفاه» حاوی ۲۱ مقاله از اندیشمندان این حوزه توسط انتشارات شیرازه منتشر شده است.
@omidi_reza
کتاب «دولت رفاه: چشم‌اندازهای چپ و راست» حاوی ۱۰ مقاله است:
- نبرد ایده‌ها (اندرو گمبل)،
- مارکسیسم و دولت رفاه (کریس پیرسون)،
- تناقض‌های دولت رفاه مدرن (کلوس اوفه)،
- عدالت اجتماعی (کمیسیون عدالت اجتماعی)،
- الگوی منابع قدرت (والتر کورپی)،
- بحران مالی دولت (جیمز اوکانر)،
- معنای دولت رفاه (فردریش هایک)،
- دو جنگ علیه فقر (چارلز موری)،
- سیاست‌های جدید برای فقر جدید (لاورنس مید)،
- موضع رفاهی احزاب راست رادیکال (ماتیاس انگیست و مایکل پینگرا).
در سال ۱۳۹۹ نیز کتاب «بازخوانی و بازاندیشی دولت رفاه» حاوی ۲۱ مقاله از اندیشمندان این حوزه توسط انتشارات شیرازه منتشر شده است.
@omidi_reza
انتشار اطلس رفاه ایرانیان
مرکز توانمندسازی حکومت و جامعه جهاد دانشگاهی با همکاری معاونت رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار، و رفاه اجتماعی اطلس رفاه ایرانیان را به‌تفکیک استان، و براساس پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان منتشر کرده است. این اطلس که براساس اطلاعات ثبتی خانوارها تهیه شده، علاوه بر اطلاعات کلی دربارۀ هر استان، حاوی بخش‌های زیر است:
- اطلاعات جمعیتی-اجتماعی (جنسیت سرپرست خانوار، میانگین بُعد خانوار، میانگین سن اعضای خانوار، میانگین سن سرپرست خانوار، خانوارهای دارای عضو سالمند)
- اطلاعات اقتصادی خانوارها (دهک، حساب‌های بانکی، مالکیت خودرو، حجم خرید با کارت بانکی، سفرهای خارجی)
- بیمه‌های اجتماعی و اشتغال خانوارها (فاقد بیمه، فاقد بیمه و مستمری، داری عضو شاغل دولتی، دارای بیمۀ روستاییان و عشایر، دارای عضو بازنشسته)
- حمایت اجتماعی (پوشش نهادهای حمایتی، یارانه)
- سلامت (دارای بیمۀ سلامت، خانوارهای دارای بیمار خاص، خانوارهای دارای معلول)
دسترسی به فایل‌های اطلس رفاه ایرانیان به تفکیک استان
@omidi_reza
مرکز توانمندسازی حکومت و جامعه جهاد دانشگاهی با همکاری معاونت رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار، و رفاه اجتماعی اطلس رفاه ایرانیان را به‌تفکیک استان، و براساس پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان منتشر کرده است. این اطلس که براساس اطلاعات ثبتی خانوارها تهیه شده، علاوه بر اطلاعات کلی دربارۀ هر استان، حاوی بخش‌های زیر است:
- اطلاعات جمعیتی-اجتماعی (جنسیت سرپرست خانوار، میانگین بُعد خانوار، میانگین سن اعضای خانوار، میانگین سن سرپرست خانوار، خانوارهای دارای عضو سالمند)
- اطلاعات اقتصادی خانوارها (دهک، حساب‌های بانکی، مالکیت خودرو، حجم خرید با کارت بانکی، سفرهای خارجی)
- بیمه‌های اجتماعی و اشتغال خانوارها (فاقد بیمه، فاقد بیمه و مستمری، داری عضو شاغل دولتی، دارای بیمۀ روستاییان و عشایر، دارای عضو بازنشسته)
- حمایت اجتماعی (پوشش نهادهای حمایتی، یارانه)
- سلامت (دارای بیمۀ سلامت، خانوارهای دارای بیمار خاص، خانوارهای دارای معلول)
دسترسی به فایل‌های اطلس رفاه ایرانیان به تفکیک استان
@omidi_reza
کتاب «سیاست‌گذاری اجتماعی در ایران: مؤلفه‌ها و نهادهای اصلی» حاوی یک مقدمه و ۷ فصل است که به کوشش و ویراستاری پویا علاءالدینی (استاد گروه توسعه و سیاست‌گذاری اجتماعی دانشگاه تهران) توسط انتشارات راتلج منتشر شده است. فهرست کتاب به این شرح است:
- سیاست‌گذاری اجتماعی در ایران- پویا علاءالدینی
- تحولات نهادهای رفاه اجتماعی در ایران- پویا علاءالدینی و رضا امیدی
- سیاست‌گذاری سلامت و نظام مراقب‌های سلامت در ایران؛ دستاوردها و چالش‌ها- علی حسن‌زاده
- سیاست‌گذاری آموزش در ایران؛ تحولات چهار دهۀ اخیر- رضا امیدی و پویا علاءالدینی
- صندوق‌های بازنشستگی در ایران؛ چالش‌ها و گزینه‌های پیش رو- حسام نیکوپور و نرگس اکبرپور
- سیاست‌های مسکن برای گروه‌های کم‌درآمد و آسیب‌پذیر در ایران- پویا علاءالدینی و فردین یزدانی
- چالش‌های اشتغال در ایران معاصر- بهروز هادی‌زنوز
- فقر و سیاست‌های کلان اقتصادی در ایران؛ یک مطالعۀ شبیه‌سازی خُرد- داوود سوری
چکیدۀ فصل‌های کتاب در اینجا در دسترس است.
@omidi_reza
- سیاست‌گذاری اجتماعی در ایران- پویا علاءالدینی
- تحولات نهادهای رفاه اجتماعی در ایران- پویا علاءالدینی و رضا امیدی
- سیاست‌گذاری سلامت و نظام مراقب‌های سلامت در ایران؛ دستاوردها و چالش‌ها- علی حسن‌زاده
- سیاست‌گذاری آموزش در ایران؛ تحولات چهار دهۀ اخیر- رضا امیدی و پویا علاءالدینی
- صندوق‌های بازنشستگی در ایران؛ چالش‌ها و گزینه‌های پیش رو- حسام نیکوپور و نرگس اکبرپور
- سیاست‌های مسکن برای گروه‌های کم‌درآمد و آسیب‌پذیر در ایران- پویا علاءالدینی و فردین یزدانی
- چالش‌های اشتغال در ایران معاصر- بهروز هادی‌زنوز
- فقر و سیاست‌های کلان اقتصادی در ایران؛ یک مطالعۀ شبیه‌سازی خُرد- داوود سوری
چکیدۀ فصل‌های کتاب در اینجا در دسترس است.
@omidi_reza
Forwarded from سیاست‌گذاری اجتماعی
📍بودجه و رفاه اجتماعی
🔺سال قبل هنگام ارائه لایحه بودجه، چند کلیپ آموزشی در کانال سیاست‌گذاری اجتماعی منتشر شد که با استقبال زیادی روبرو شد.
https://www.tg-me.com/socialpolicy/704
https://www.tg-me.com/socialpolicy/705
https://www.tg-me.com/socialpolicy/706
https://www.tg-me.com/socialpolicy/707
🔺 این هفته، کارگاه مشابهی در گروه سیاست‌گذاری اجتماعیِ انجمن جامعه‌شناسی ایران برگزار می‌شود:
🔺«کارگاه هم‌خوانیِ سیاست‌های رفاهی در لایحه ۱۴۰۱»
⏰ دوشنبه ۲۹ آذر ۱۴۰۰ ساعت ۱۷ الی ۲۰
👈برای ثبت‌نام به این آی‌دی (@Ahmadi_em) پیام دهید
کانال سیاست‌گذاری اجتماعی
📍 @SocialPolicy
🔺سال قبل هنگام ارائه لایحه بودجه، چند کلیپ آموزشی در کانال سیاست‌گذاری اجتماعی منتشر شد که با استقبال زیادی روبرو شد.
https://www.tg-me.com/socialpolicy/704
https://www.tg-me.com/socialpolicy/705
https://www.tg-me.com/socialpolicy/706
https://www.tg-me.com/socialpolicy/707
🔺 این هفته، کارگاه مشابهی در گروه سیاست‌گذاری اجتماعیِ انجمن جامعه‌شناسی ایران برگزار می‌شود:
🔺«کارگاه هم‌خوانیِ سیاست‌های رفاهی در لایحه ۱۴۰۱»
⏰ دوشنبه ۲۹ آذر ۱۴۰۰ ساعت ۱۷ الی ۲۰
👈برای ثبت‌نام به این آی‌دی (@Ahmadi_em) پیام دهید
کانال سیاست‌گذاری اجتماعی
📍 @SocialPolicy
🔹گزارش نابرابری جهانی- ۲۰۲۲
ثروتمندان ثروتمندتر و دولت‌ها فقیرتر شده‌اند.
اخیراً گزارش نابرابری جهانی- ۲۰۲۲ توسط مرکز مطالعات نابرابری جهانی منتشر شده است (متن کامل گزارش). این گزارش را توماس پیکتی و گروهی متشکل از ۱۰۰ تحلیل‌گر از سراسر جهان تهیه کرده‌اند و حاوی داده‌هایی بهروز و کامل در ابعاد مختلف نابرابری در جهان است: ثروت، درآمد، جنسیت، و محیط زیست. مانتلی ریویو یادداشتی به قلم مایکل رابرتز در تحلیل گزارش نابرابری جهانی منتشر کرده که بخش‌هایی از آن‌را در ادامه می‌خوانید:
🔸این گزارش نشان می‌دهد که چگونه در سال ۲۰۲۱ و پس از ۳ دهه از جهانی‌سازی تجاری و مالی، نابرابری‌های جهانی در همان سطحی که در دوران اوج امپریالیسم در اوایل قرن ۲۰ بود، باقی مانده‌اند. هرچند گزارش نشان می‌دهد که نابرابری بین کشورها از پایان جنگ سرد (عمدتاً به‌دلیل افزایش استانداردهای زندگی در چین) کاهش یافته، اما نابرابری در درون بسیاری از کشورها افزایش یافته است.
🔸تمرکز جهانی ثروت شخصی بسیار زیاد است به‌طوری‌که ۱۰ درصد ثروتمندترین افراد بزرگسال جهان ۶۰ تا ۸۰ درصد ثروت جهان را در اختیار دارند، درحالی‌که سهم ۵۰ درصد پایین، کمتر از ۵ درصد است. این مشابه نتیجۀ پیمایش سالانۀ مؤسسۀ کردیت سوییس است که آن هم نشان می‌دهد ۱ درصد بزرگسالان جهان ۴۵ درصد ثروت را در اختیار دارند، درحالی‌که سهم ۳ میلیارد نفر هیچ است.
🔸نابرابری ثروت بسیار بیش از نابرابری درآمد است، اما بااین‌وجود نابرابری درآمد هم بالا است. ۱۰ درصد ثروتمندتر جهان ۵۲ درصد درآمد جهانی را در اختیار دارند درحالی‌که سهم ۵۰ درصد پایین تنها ۸ درصد است. به‌طور متوسط یک فرد در گروه ۱۰ درصد ثروتمندتر در سال ۲۰۲۱ بیش از ۱۲۲ هزار دلار درآمد داشته و یک فرد در ۵۰ درصد پایین حدود ۳۹۲۰ دلار؛ یعنی یک سی‌ام. سهم درآمدی ۵۰ درصد پایین معادل نصف مقداری است که در ۱۸۲۰، یعنی قبل از واگرایی بین کشورهای غربی و مستعمرات آنها وجود داشته است. یعنی سهم این ۳ میلیارد نفر نصف میزان درآمدی است که در سال ۱۸۲۰ داشته‌اند.
🔸طی ۴۰ سال اخیر کشورها به‌طور قابل‌توجهی ثروتمندتر، اما دولت‌ها به‌شدت فقیرتر شده‌اند. در کشورهای ثروتمند سهم بازیگران عمومی و دولتی از ثروت نزدیک به صفر است، به این معنی که کل ثروت در دستان بخش خصوصی است. لوکاس چنسل از دانشکدۀ اقتصاد پاریس و از نویسندگان گزارش می‌گوید: «آنچه ما برای افزایش برابری، مبارزه با شرایط اضطراری آب و هوا، و ایجاد شرایط زندگی خوب برای همه نیاز داریم عبارت است از زندگی شخصی شایسته و در حد کفایت و بخش عمومی مرفّه و مجلّل، اما آنچه در عمل اتفاق افتاده عکس این بوده است».
🔸در قرن ۲۱ نابرابری ثروت به‌شدت افزایش یافته است. درواقع ثروت ۵۰ نفر از ثروتمندترین افراد جهان بین سالهای ۱۹۹۵ تا ۲۰۲۱ سالانه ۹ درصد و ثروت ۵۰۰ نفر ثروتمندترین سالانه ۷ درصد بیشتر شده، درحالی‌که میانگین رشد ثروت کمتر از نصف این مقدار بوده یعنی ۳.۲ درصد در مدت مشابه. از سال ۱۹۹۵، ۱ درصد ثروتمندتر ۳۸ درصد از ثروت جهانی را کسب کرده‌اند و سهم ۵۰ درصد پایین تنها ۲ درصد بوده است. یک‌صدم درصد ثروتمندتر هم سهم خود را از ۷.۵ درصد به ۱۱ درصد رسانده‌اند. افزایش طبقۀ متوسط هم بیشتر به‌دلیل کاهش فقر در چین بوده است.
🔸در موج‌های اول پاندمی کووید-۱۹ ثروت میلیاردرهای جهان ۳.۷ تریلیون دلار افزایش یافته است. این مبلغ تقریباً معادل هزینه‌های سالانۀ همۀ دولت‌های جهان برای سلامت عمومی پیش از شیوع پاندمی است. در همین مدت حدود ۱۰۰ میلیون نفر از جمعیت جهان به زیر خط فقر شدید افتاده‌اند.
🔸هم پاندمی و هم تغییر اقلیم سهم ثروتمندان را افزایش می‌دهند. لوکاس چنسل می‌گوید: «نابرابری اقتصادی جهانی به بحران اکولوژیکی دامن می‌زند و مقابله با آنها را سخت‌تر می‌کند. پیداکردن راه‌حلی که بتوانیم بدون توزیع مجدد درآمد و ثروت تلاش‌ها برای مقابله با تغییر اقلیم را تسریع کنیم، بسیار دشوار است». همۀ نهادهای بین‌المللی دخیل در این موضوع با نظر چنسل موافق‌اند. تدروس آدهانوم؛ مدیرکل سازمان جهانی سلامت، در نشست ویژۀ مجمع عمومی این سازمان گفت: «امنیت سلامت جهانی بسیار مهم‌تر از آن است که بخواهیم آن را به شانس، یا مصلحت، یا تغییر جریان‌های ژئوپلتیکی، یا منافع اختصاصی شرکت‌ها واگذار کنیم». و هفتۀ گذشته گروهی متشکل از نزدیک به ۴۰ گزارشگر ویژۀ سازمان ملل طی بیانیه‌ای گفتند که «برخورد عادلانه با بحران سلامت باید بر حداکثرکردن سود شرکت‌ها و احتکار واکسن توسط کشورهای پردرآمد اولویت داشته باشد». اما هیچ کاری برای رفع نابرابری‌های ثروت، درآمد، و سلامت نخواهد شد.
@omidi_reza
ثروتمندان ثروتمندتر و دولت‌ها فقیرتر شده‌اند.
اخیراً گزارش نابرابری جهانی- ۲۰۲۲ توسط مرکز مطالعات نابرابری جهانی منتشر شده است (متن کامل گزارش). این گزارش را توماس پیکتی و گروهی متشکل از ۱۰۰ تحلیل‌گر از سراسر جهان تهیه کرده‌اند و حاوی داده‌هایی بهروز و کامل در ابعاد مختلف نابرابری در جهان است: ثروت، درآمد، جنسیت، و محیط زیست. مانتلی ریویو یادداشتی به قلم مایکل رابرتز در تحلیل گزارش نابرابری جهانی منتشر کرده که بخش‌هایی از آن‌را در ادامه می‌خوانید:
🔸این گزارش نشان می‌دهد که چگونه در سال ۲۰۲۱ و پس از ۳ دهه از جهانی‌سازی تجاری و مالی، نابرابری‌های جهانی در همان سطحی که در دوران اوج امپریالیسم در اوایل قرن ۲۰ بود، باقی مانده‌اند. هرچند گزارش نشان می‌دهد که نابرابری بین کشورها از پایان جنگ سرد (عمدتاً به‌دلیل افزایش استانداردهای زندگی در چین) کاهش یافته، اما نابرابری در درون بسیاری از کشورها افزایش یافته است.
🔸تمرکز جهانی ثروت شخصی بسیار زیاد است به‌طوری‌که ۱۰ درصد ثروتمندترین افراد بزرگسال جهان ۶۰ تا ۸۰ درصد ثروت جهان را در اختیار دارند، درحالی‌که سهم ۵۰ درصد پایین، کمتر از ۵ درصد است. این مشابه نتیجۀ پیمایش سالانۀ مؤسسۀ کردیت سوییس است که آن هم نشان می‌دهد ۱ درصد بزرگسالان جهان ۴۵ درصد ثروت را در اختیار دارند، درحالی‌که سهم ۳ میلیارد نفر هیچ است.
🔸نابرابری ثروت بسیار بیش از نابرابری درآمد است، اما بااین‌وجود نابرابری درآمد هم بالا است. ۱۰ درصد ثروتمندتر جهان ۵۲ درصد درآمد جهانی را در اختیار دارند درحالی‌که سهم ۵۰ درصد پایین تنها ۸ درصد است. به‌طور متوسط یک فرد در گروه ۱۰ درصد ثروتمندتر در سال ۲۰۲۱ بیش از ۱۲۲ هزار دلار درآمد داشته و یک فرد در ۵۰ درصد پایین حدود ۳۹۲۰ دلار؛ یعنی یک سی‌ام. سهم درآمدی ۵۰ درصد پایین معادل نصف مقداری است که در ۱۸۲۰، یعنی قبل از واگرایی بین کشورهای غربی و مستعمرات آنها وجود داشته است. یعنی سهم این ۳ میلیارد نفر نصف میزان درآمدی است که در سال ۱۸۲۰ داشته‌اند.
🔸طی ۴۰ سال اخیر کشورها به‌طور قابل‌توجهی ثروتمندتر، اما دولت‌ها به‌شدت فقیرتر شده‌اند. در کشورهای ثروتمند سهم بازیگران عمومی و دولتی از ثروت نزدیک به صفر است، به این معنی که کل ثروت در دستان بخش خصوصی است. لوکاس چنسل از دانشکدۀ اقتصاد پاریس و از نویسندگان گزارش می‌گوید: «آنچه ما برای افزایش برابری، مبارزه با شرایط اضطراری آب و هوا، و ایجاد شرایط زندگی خوب برای همه نیاز داریم عبارت است از زندگی شخصی شایسته و در حد کفایت و بخش عمومی مرفّه و مجلّل، اما آنچه در عمل اتفاق افتاده عکس این بوده است».
🔸در قرن ۲۱ نابرابری ثروت به‌شدت افزایش یافته است. درواقع ثروت ۵۰ نفر از ثروتمندترین افراد جهان بین سالهای ۱۹۹۵ تا ۲۰۲۱ سالانه ۹ درصد و ثروت ۵۰۰ نفر ثروتمندترین سالانه ۷ درصد بیشتر شده، درحالی‌که میانگین رشد ثروت کمتر از نصف این مقدار بوده یعنی ۳.۲ درصد در مدت مشابه. از سال ۱۹۹۵، ۱ درصد ثروتمندتر ۳۸ درصد از ثروت جهانی را کسب کرده‌اند و سهم ۵۰ درصد پایین تنها ۲ درصد بوده است. یک‌صدم درصد ثروتمندتر هم سهم خود را از ۷.۵ درصد به ۱۱ درصد رسانده‌اند. افزایش طبقۀ متوسط هم بیشتر به‌دلیل کاهش فقر در چین بوده است.
🔸در موج‌های اول پاندمی کووید-۱۹ ثروت میلیاردرهای جهان ۳.۷ تریلیون دلار افزایش یافته است. این مبلغ تقریباً معادل هزینه‌های سالانۀ همۀ دولت‌های جهان برای سلامت عمومی پیش از شیوع پاندمی است. در همین مدت حدود ۱۰۰ میلیون نفر از جمعیت جهان به زیر خط فقر شدید افتاده‌اند.
🔸هم پاندمی و هم تغییر اقلیم سهم ثروتمندان را افزایش می‌دهند. لوکاس چنسل می‌گوید: «نابرابری اقتصادی جهانی به بحران اکولوژیکی دامن می‌زند و مقابله با آنها را سخت‌تر می‌کند. پیداکردن راه‌حلی که بتوانیم بدون توزیع مجدد درآمد و ثروت تلاش‌ها برای مقابله با تغییر اقلیم را تسریع کنیم، بسیار دشوار است». همۀ نهادهای بین‌المللی دخیل در این موضوع با نظر چنسل موافق‌اند. تدروس آدهانوم؛ مدیرکل سازمان جهانی سلامت، در نشست ویژۀ مجمع عمومی این سازمان گفت: «امنیت سلامت جهانی بسیار مهم‌تر از آن است که بخواهیم آن را به شانس، یا مصلحت، یا تغییر جریان‌های ژئوپلتیکی، یا منافع اختصاصی شرکت‌ها واگذار کنیم». و هفتۀ گذشته گروهی متشکل از نزدیک به ۴۰ گزارشگر ویژۀ سازمان ملل طی بیانیه‌ای گفتند که «برخورد عادلانه با بحران سلامت باید بر حداکثرکردن سود شرکت‌ها و احتکار واکسن توسط کشورهای پردرآمد اولویت داشته باشد». اما هیچ کاری برای رفع نابرابری‌های ثروت، درآمد، و سلامت نخواهد شد.
@omidi_reza
MR Online
World inequality | MR Online
The world has become more unequal in income and wealth in the last 40 years. That’s according to the World Inequality Report 2022.
SDI+and+Components+(1990-2019).xlsx
179.6 KB
سری زمانی شاخص توسعۀ پایدار کشورها (۲۰۱۹-۱۹۹۰)
توسعۀ پایدار ترکیبی است از دو شاخص توسعۀ انسانی (امید به زندگی، تحصیلات، و درآمد) و تأثیر اکولوژیکی (میزان انتشار دیاکسید کربن و ردپای اکولوژیکی). آنچه در این شاخص مهم است اینکه کشوری بتواند همزمان با اینکه شاخص توسعۀ انسانی را به ۰.۸ میرساند، در شاخص تأثیر اکولوژیکی هم در وضعیت پایداری باشد.
در این سایت امکانهای جالبی برای بررسیهای مقایسهای، در اختیار پژوهشگران قرار دارد.
https://www.sustainabledevelopmentindex.org/
@omidi_reza
توسعۀ پایدار ترکیبی است از دو شاخص توسعۀ انسانی (امید به زندگی، تحصیلات، و درآمد) و تأثیر اکولوژیکی (میزان انتشار دیاکسید کربن و ردپای اکولوژیکی). آنچه در این شاخص مهم است اینکه کشوری بتواند همزمان با اینکه شاخص توسعۀ انسانی را به ۰.۸ میرساند، در شاخص تأثیر اکولوژیکی هم در وضعیت پایداری باشد.
در این سایت امکانهای جالبی برای بررسیهای مقایسهای، در اختیار پژوهشگران قرار دارد.
https://www.sustainabledevelopmentindex.org/
@omidi_reza