Oʻynab emas, oʻylab yozing!

Bir nufuzli saytning xabar berishicha, parranda goʻshti ishlab chiqarish hajmi oshiriladi.

🟢 Aniqlashtirib olaylik: jonivorlar, tomorqa va bogʻlardan olinadigan mahsulotlar (masalan, chorvadan goʻsht, sut, yung; parrandadan goʻsht, tuxum; daraxtdan meva, oʻtin; polizdan sabzavot) yetishtiriladi yoki tayyorlanadi.

Chunki bular odam qoʻli yoki uskuna yordamida tayyorlanmaydi. Shuning uchun bu oʻrinda yetishtirmoq feʼli mos. Agar bu mahsulotlar qayta ishlansa, masalan, kolbasa, sosiska, konserva, murabbo kabilar tayyorlansa, ishlab chiqarmoq feʼlini qoʻllasak boʻladi.

📌 Demak:

Parranda goʻshti yetishtirish hajmi oshiriladi. ✅

Parranda goʻshti ishlab chiqarish hajmi oshiriladi. ❌

Manba: @tahrir_uz

@oriftolib

​​Lamborginimi yoki Lamborjini?

Lamborghini haqida eshitgan boʻlsangiz kerak. Italiyadagi Automobili Lamborghini S.p.A. kompaniyasi qimmatbaho avtomobillarini shu brendda ishlab chiqaradi. Kompaniyaga 1963-yili Ferrucho Lamborgini asos solgan. Asoschisining ismi avtomobilga nom boʻlib oʻtgan.

Mashina rusumini Lamborjini deyish koʻp uchraydi. Lekin bu xato. Nega unda bunday talaffuz qilish keng tarqalgan? Ingliz tili sababli. Bilasiz, g harfi inglizcha soʻzlarda koʻpincha j deb oʻqiladi. Italyan tilini biladiganlar kam, inglizchani biladiganlar esa koʻp. Ular soʻzni inglizcha talaffuz tasavvuri bilan oʻqiydi.

Biroq Lamborghini inglizcha emas, italyancha. Italyanchada g harfi asosan g deb oʻqiladi. E va i unlilaridan oldin esa j deb oʻqiladi. Bu ikki unlidan oldin ham g oʻqilishi uchun bir h orttiriladi. Lamborghini soʻzida ham ayni shu holat kuzatilgan, bu oʻrinda gh birikmasi g tovushini beradi.

🟢 Solishtirish uchun: italyancha makaron spagetti ham asliyatda spaghetti yoziladi va yuqoridagi qoidaga koʻra, spagetti oʻqiladi. Amaliyotda bu soʻzni spajetti deyish uchramaydi hisob.

Lamborgini talaffuzini Googleʼda eshitib koʻrishingiz ham mumkin.

📌 Demak:

Lamborgini ✅
Lamborjini ❌

@oriftolib

Har birimizning ichimizda bir daho uxlaydi. Kundan kun uyqusi qattiqlashaveradi.

Mixail Jvanetskiy

@oriftolib

Aqlli odamlarni yollab, soʻng ularga nima qilishni oʻrgatishda maʼni yoʻq. Biz aqlli odamlarni bizga nima qilishni oʻrgatishlari uchun yollaymiz.

Stiv Jobs

@oriftolib

Hayotda shunaqa rahbarlarga ham duch kelganman. Bilimi beshinchi sinf darajasida, lekin mutaxassisga aql oʻrgatadi.

Shunchalik zoʻr ekansan, oʻzing qilib qoʻya qol oʻsha ishni. Yoʻq, u dono maslahatlarini berishi va boshqalar unga quloq solishi kerak.

Nega bizni hurmat qilishmaydi deb hayron boʻlishsa ham kerak keyin.

@oriftolib

Ilk uchrashuv

Atoqli rus shoiri Vladimir Mayakovskiy politexnika institutiga uchrashuvga boradi. U yerda nutq soʻzlayotib:

– Men ruslar orasida oʻzimni rus deb his qilaman, gruzinlar orasida esa gruzin... – deydi. Shu payt:

– Ahmoqlar orasida-chi? – deb baqiradi kimdir zaldan.

– Ahmoqlar orasida birinchi bor boʻlishim, – deb javob beradi shoir oʻsha zahotiyoq.

👉 Mashhurlar hayotidan

@oriftolib

“Daqiq” nima degani?

Daqiq soʻziga duch kelgandirsiz. Imlo lugʻatida bor, lekin izohli lugʻatga kiritilmabdi. Xoʻsh, u nima maʼnoga ega?

“Navoiy asarlari tilining izohli lugʻati” uning oltita maʼnosini keltirgan. Hozirgi tilimizda daqiq soʻzi nafis, nozik, ingichka, chuqur maʼnoli, mazmundor kabi maʼnolarda ishlatiladi:

Imom Tabariy – Qurʼon oyatlarining maʼnolarini daqiq joylarigacha tushungan olim.

Adibning daqiq fikrlari kitobning salmogʻini bir necha karra oshirgan.

🟢 Daqiqa, diqqat, tadqiq soʻzlari daqiq bilan aslan oʻzakdosh.

#Soʻragan_edingiz

@oriftolib

​​Manbaimi yoki manbayi?

Unli bilan tugagan soʻzlarga -i egalik qoʻshimchasini qanday qoʻshish masalasi koʻp bahslarga sabab boʻladi. Imlo qoidalarida beshtagina soʻz uchun qoida berilgan xolos: parvo, obroʻ, mavqe, mavzu, avzo. Boshqa soʻzlar uchun, jumladan, manba soʻzi uchun tartib belgilanmagan.

Amaliyotda manbai shakli urf boʻlgan. Ammo manbayi varianti ham xato emas. Chunki -i egalik qoʻshimchasi qoʻshilganda soʻzdagi unlidan keyin bir y orttirilishi tilda bor hodisa. Koʻp uchragani va koʻz oʻrgangani sababli menga birinchi varianti maʼqul.

Baʼzilar egalik qoʻshimchasini izofa bilan adashtiradi. Nuqtai nazar degan birikma lotinchada nuqtayi nazar yozilgani kabi bunda ham faqat va faqat manbayi varianti toʻgʻri deb hisoblaydi. Ikkovi ikki xil narsa-ku, okasi yo opasi deyishning foydasi yoʻq.

Ajoyib kunlarning birida imlo qoidalari isloh boʻlib qolsa, shu masalani ham uzil-kesil hal qilib ketish kerak. Shunda “Qoidasi qani?” deydiganlarni toʻgʻri shu yoqqa ravona qilvorish mumkin boʻladi.

🟢 Eʼtibor bering, bu soʻzga egalik qoʻshimchasi doim -i yoki -yi shaklida qoʻshilavermaydi:

Kitob – bilim manbai. ✅
Kitob – bilim manbayi. ✅
Bu maʼlumotning manbasi bormi? ✅

@oriftolib

Koʻproq bilish uchun emas, yaxshiroq bilish uchun oʻrgan.

Lutsiy Anney Seneka

@oriftolib

#Amaliyot

Tadbirkorlar ommaviy elektr tokidan uzildi ❌

Tadbirkorlar elektr tokidan ommaviy uzildi ✅

@oriftolib

Nima uchun yoziladi?

Hajvchi adib Moris Safir bir yozuvchi bilan tortishib qoladi. Suhbatdoshi qizishib ketadi va gʻazabi qoʻzib:

– Siz, qadrdonim Safir, faqat pul uchun yozasiz, men esa faqat vijdon uchun yozaman, – deydi.

– Doʻstim, – deb javob qaytaradi Safir, – ikkovimiz ham oʻzimizda yoʻq narsa uchun yozamiz-da!

👉 Mashhurlar hayotidan

@oriftolib

​​Aka

Dilafruz otasiz oʻsgan, ammo oilasida uch qiz va onasi suyanadigan akasi bor edi. Kuchli, kelishgan akasi.

Oldiniga onasi, keyin bir baxtsiz hodisa bilan akasi vafot etganida men magistraturada Toshkentda oʻqir edim.

Uning ikki fojia tufayli surilgan toʻyi oʻtkazilishidan, qaysidir maʼnoda, gʻamlarni kesish maqsad qilingan edi. Dilafruz toʻyga aytib uyimizga kelganida toʻyga borishga hech qachon ruxsat bermaydigan dadam Toshkentga qoʻngʻiroq qilib, toʻyga kelib ket, deb aytgan edi.

Kursdosh dugonam bilan Andijonga yetib kelguncha qorongʻi tushib qolgan, shahardan uning qishlogʻiga borish uchun taksi “pitak”ka borganda taksichilar bemahalda yurgan qizlarni shilqimona hazil bilan kutib olishgan edi. Ammo uning qishlogʻi va vafot etgan akasining ismini aytishimiz bilan hammasi birdan hushyor tortib, oʻzini yigʻishtirib olgan, savdolashmagan, oʻrtogʻimizning uyiga kelguncha miq etmagandi. Uning akasi singlisining oʻrtoqlarini vafot etgach ham himoya qila olgani meni taʼsirlantirgan edi.

Dugonam hozir oilali, baxtli, maktabda dars beradi.

Manba: @suvaydo

@oriftolib

Qoʻrqoq xavfsizligiga ishonchi komil boʻlgandagina poʻpisa qiladi.

Yohan Gyote

@oriftolib

Foydalanib, tayanib, asoslanib: vergul kerak emas

Ravishdosh shakli -b, -ib bilan doim vergul ishlatilavermasligi haqida oldinroq yozgan edim.

Bu holat uyushiq boʻlaklar bilan vergul qoʻllashga oʻxshaydi: ketma-ket yoki birdan ortiq harakat boʻlishi zarur. Agar bitta harakat ifodalansa, ravishdosh shu harakatni sifatlasa, vergul kerak emas:

Tayyor fotosuratdan foydalanib rasm chizamiz.

Tajriba va kuzatishlarimizga tayanib xulosa qilamiz.

Koʻzingiz oʻrganganiga asoslanib hukm chiqarmang.

🟢 Vergul qoʻyish toʻgʻri boʻlgan holatlar:

Qalamdan foydalanib, ora-orada ruchka ishlatib rasm chizamiz.

Tajribaga tayanib, oʻqib-oʻrganganlarimizni mushohada qilib xulosa yasaymiz.

Koʻzingiz oʻrganganiga asoslanib, mohiyatini tushunmay turib hukm chiqarmang.

@oriftolib

Ulugʻ ish qilishga intilganlarni, hatto uddalay olmagan boʻlsalar ham, hurmat qil.

Seneka

@oriftolib