📍درسگفتار «#خداناباوری: استدلالهای فیلسوفان تحلیلی علیه وجود خداوند»

🖍️جلسهٔ پنجم: همه‌چیزدانی خداوند

در این جلسه، به مفهوم همه‌چیزدانی خدا خواهیم پرداخت و با این پیشفرض که خدا مطلقاً همه چیز را می‌داند شروع می‌کنیم. با تقسیم دانش به سه دستهٔ دانش گزاره‌ای، دانش مهارتی و دانش شناسایی، خواهیم دید که در هر دسته چیزهایی هست که خدا نمی‌تواند بدانها علم داشته باشد.
و در نتیجه خدا نمی‌تواند همه‌چیزدان باشد.

@philosopherin

برای تماشای ویدیوی این جلسه، اینجا را کلیک کنید

در ایران بی‌اغراق صدها شاعر رباعی‌سرا می‌توان برشمرد، اما خیام استاد استادان رباعی است. برای آنکه نشان دهیم خیام در این باب تا چه حد برتر از اقران خود بوده، سه رباعی را مقایسه و بررسی کنیم.

رباعی زیر به فخرالدین رازی نسبت داده شده:

هرگز دل من ز علم محروم نشد
کم ماند ز اسرار که معلوم نشد.
هفتاد و دو سال عمر کردم شب و روز.
معلومم شد که هیچ معلوم نشد.

همچنین رباعی زیر از ابوعلی سیناست:

دل گرچه درین بادیه بسیار شتافت.
یک موی ندانست، ولی موی شکافت.
اندر دل من هزار خورشید بتافت.
آخر به کمال ذره‌یی راه نیافت

چیزهایی که می‌دانیم در برابر ندانسته‌های ما به مثابهٔ هیچ است و مساعی بشر برای ادراک مفاهیم کلی هرگز کافی نیست. این دو رباعی اگرچه کاملا بر اسلوب لاادریه منطبق است، با رباعی زیر از خیام که به همان مفهوم است در شیوهٔ بیان و نحوهٔ تخیل فرق بسیار دارد:

آنانکه محیط فضل و آداب شدند.
در جمع کمال شمع اصحاب شدند
ره زین شب تاریک نبردند برون.
گفتند فسانه‌یی و در خواب شدند.

رباعی سوم همان اندیشه را با اسلوبی کنایی و ظریف و به بیانی دلنشین و رمزی ارائه می‌کند.

@philosopherin
(رباعیات خیام، اثر حسین دانش، ترجمه توفیق سبحانی- صص ۷۳ تا ۷۴)

📍فلسفهٔ #خیام - قسمت اول

خداناباوری و ندانم‌گرایی در رباعیات خیام و موضع خیام در مورد حیات پس از مرگ

👇👇👇👇👇👇
https://youtu.be/enlivkUy0PI


➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
@philosopherin

۷۷۵
[امپدوکلس]

در عهد کلاسیک «امپدوکلس» فیلسوف سیسیلی خود را نه صرفاً جادوگر بلکه خدا می‌داند. او اصرار داشت که می‌تواند به پیروانش یاد دهد که باد را بوزانند یا بخوابانند، باران ببارانند و خورشید را به تابیدن وادارند، بیماری و پیری را دور و مرده را زنده کنند.


#شاخه_زرین (پژوهشی در جادو و دین) | #جیمز_جرج_فریزر | #کاظم_فیروزمند | #انتشارات_آگاه

https://www.tg-me.com/kashshaf

درسگفتار #خداناباوری: استدلال‌های فیلسوفان تحلیلی علیه وجود خداوند
@philosopherin
جلسهٔ ششم: کانتور، ویتگنشتاین و پارادوکس خدای دروغگو: استدلال‌هایی علیه امکان همه‌چیزدانی

در لینک زیر جلسهٔ ششم را ببینید👇👇👇👇👇

https://youtu.be/9hultZmlecg

همایون شجریان - فرانکفورت ۲ سپتامبر ۲۰۲۳

جایگاه خدا در تفکر فلسفی سیر جالبی را طی کرده، در حالی که قرنها وجود خدا ضروری پنداشته می‌شد و برای ضروری بودن وجود خدا دلایلی طرح می‌شد، در دوران معاصر برخی فیلسوفان استدلال می‌کنند که وجود خدا غیرممکن است.
@philosopherin

📍در دفاع از مانویت: آیا باور به دو خدا، خدای خیر و خدای شر، معقول است؟

👇👇👇👇👇

https://youtu.be/Yhbx_2S0zgo


در فلسفهٔ دین معمولاً دو دیدگاه - طبیعت‌گرایی و خداباوری - به عنوان دو دیدگاه رقیب بررسی می‌شوند. اما می‌توان نشان داد که مانویت هم از حدی از معقولیت برخوردار است که بتوان آن را در فلسفهٔ‌ دین، در کنار طبیعت‌گرایی و خداباوری مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور به بررسی این نکات می‌پردازیم: آیا وجود دو خدای همه‌کارتوان ممکن است؟ آیا مانویت می‌تواند نظم در جهان را تبیین کند؟ آیا رویکرد عدمی به شر - که وجود منشای مجزا برای شر را منتفی می‌کند، دیدگاهی معتبر است؟

➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
@philosopherin

مرتضی مطهری در کتاب عدل الهی خود در مورد باور به دو خدای خیر و شر (ثنویت) چنین می‌گوید: «آیین زردشت به موجب همین نقص و یا به جهات دیگر نتوانست با ثنویت مبارزه کند، بطوری که بعد از زردشت بار دیگر ثنویت به مفهوم دو ریشه‌ای بودن هستی در میان ایرانیان پدید آمد. زردشتیان دوره ساسانی، و مانویان و مزدکیان، که نوعی انشعاب از زردشتی‌گری در ایران محسوب می‌شوند در حد اعلی ثنوی بودند. در حقیقت باید گفت که دین زردشت نتوانسته است ریشه شرک و ثنویت را حتی در حدود تعلیمات گاتاها را از دل ایرانیان برکند، خودش نیز مغلوب این عقیده خرافی گشته و تحریف شده است. تنها اسلام بود که توانست این خرافه چند هزار ساله را از مغز ایرانی خارج سازد.» (ص ۶۶)
—-
@philosopherin
در «دفاع از مانویت» دلایلی را بررسی می‌کنیم که بتوان بر اساس آنها مانویت را به عنوان فرضیه‌ای رقیب برای خداباوری در فلسفهٔ دین بررسی کرد.

سرگشتۀ محضیم و در این وادیِ حیرت
عاقل تر از آنیم که دیوانه نباشیم

@philosopherin
چون می نرسد دست به دامان حقیقت
سهل است اگر در پی افسانه نباشیم

📍درسگفتار «#خداناباوری: استدلالهای فیلسوفان تحلیلی علیه وجود خداوند»

🖍️جلسهٔ هفتم: همه‌چیزدانی خدا و ارادهٔ آزاد بشر

در این ویدیو ابتدا تقدیرگرایی منطقی را بررسی خواهیم. از زمان ارسطو این ایده مطرح است که با پذیرش اصول منطق، ارادهٔ آزاد بشر منتفی می‌شود و این ایده تحت عنوان ‌تقدیرگرایی منطقی شناخته می‌شود.

سپس به بررسی تقدیرگرایی الهیاتی خواهیم پرداخت. یک گونه از تقدیرگرای الهیاتی که در جلسهٔ سوم این درسگفتار بررسی کردیم در رابطه با تناقض میان آزاد بشر و قدرت مطلق خدا بود، اما در این جلسه به رابطه تناقض‌آمیز میان علم خدا و آزادی بشر خواهیم پرداخت. خواهیم دید که اگر خدا همه‌چیزدان است، آنگاه انسانها آزاد نیستند و اگر انسانها ارادهٔ آزاد دارند در آنصورت خدا نمی‌تواند همه‌چیزدان باشد.

@philosopherin

برای مشاهدهٔ ویدیوی این جلسه روی لینک زیر کلیک کنید👇👇👇
https://youtu.be/5fiz_NZVEBI

نیچهٔ خیامی یا خیام نیچه‌ای: تاملی چند دربارهٔ نیچه، خیام و بازگشت ازلی. داریوش شایگان (فایل پی‌دی‌اف)
@philosopherin

ویتگنشتاین به طور کلی کم کتاب فلسفی می‌خوانده، و مثلا با افتخار می‌گفته یک صفحه از آثار ارسطو را هم نخوانده و یا می‌گفته حوصلهٔ متن‌های هیوم را ندارد. اما در عوض با بعضی از مهم‌ترین فیلسوفان زمان خود - من جمله راسل و جی.ای. مور - مدام در حال گفتگو بوده و با برخی دیگر از فیلسوفان نیز گفتگوهایی داشته - فرگه و اعضای حلقه وین و غیره. گفتگو با فیلسوفان زنده او را از خواندن آثار فیلسوفان مرده تا حد زیادی بی‌نیاز‌کرده بود. اما از نمونه‌هایی مانند ویتگنشتاین نباید به این نتیجه رسید که نفس گفتگو می‌تواند جایگزین خوبی برای خواندن متن فلسفی باشد. کمتر کسی چنین بختی دارد که بتواند با فیلسوفان برجسته زمان خود گفتگو کند، گاهی و برای برخی از ما شرایط به شکلی است که حتی اگر بتوانیم با انسان عقل‌ورزی گفتگو کنیم، خوش‌شانس محسوب می‌شویم. گفتگوهای به ظاهر فلسفی که اغلب گرفتارشان هستیم یا شاهدشان هستیم، خود مانع تفکر هستند.

@philosopherin

برای یک خداناباور، تمام ادیان و مذاهب خداباورانه نادرست هستند ولی این بدین معنا نیست که همهٔ ادیان و مذاهب هم برای او برابر ‌‌و مساوی هستند. از نظر عقلانی، ممکن است یک مذهب یا دین برتر از دیگر مذاهب و ادیان باشد. مثلا ممکن است انسجام درونی برخی از آنها بیشتر از بقیه آنها باشد، ممکن است برخی از اشکال دینداری بر اساس معیارهای همان دین غلط و نامنسجم باشند؛ ممکن است مدعاهای تاریخی برخی از ادیان و مذاهب معتبرتر از بقیه‌شان باشد؛ ممکن است ادعاهای ضدعقلانی برخی بیشتر از بقیه باشد؛ ممکن است بلحاظ تاریخی نقش برخی از ادیان در شکل‌گیری برخی از وجوه عقلانیت (مثلا‌ علم و فلسفه) پررنگ‌تر از دیگر ادیان بوده باشند و… در نتیجه اگرچه برای خداناباور، تمام ادیان خداباورانه بر مبنای باوری نادرست بنا نهاده شده‌اند، اما این دلیل نمی‌شود که ارزش و اعتبار عقلانی همهٔ آنها نیز برای خداناباور به یک میزان باشد. علاوه بر عقلانیت ابعاد دیگری نیز در ادیان هست که یک خداناباور می‌تواند بر اساس آنها ادیان را رده‌بندی کند: مثلا زیبایی‌شناسی؛ کدام ادیان و مذاهب به خلق آثار هنری-ادبی ممتاز انجامیده‌اند و…
@philosopherin

این کتاب «غیرممکن بودن خدا» مجموعه‌ای از مقالات فلسفی (تحلیلی) است که در چند دهه اخیر نوشته شده و همگی در پی آنند که نشان دهند وجود خدا غیرممکن است. کتاب بسیاری مهمی است. برخی از مقالات آن در درسگفتارهای خداناباوری بررسی شده‌ و برخی دیگر در جلسات بعدی می‌شوند، اگر شرایط فراهم شود آن را به صورت گروهی به فارسی ترجمه می‌کنیم. 
@philosopherin

شاعر شک؛ فیلسوف انکار؛ گفتگو با ضیا موحد در مورد خیام.
@philosopherin

📍درسگفتار «#خداناباوری: استدلالهای فیلسوفان تحلیلی علیه وجود خداوند»

🖍️جلسهٔ هشتم: آیا خدا ورای زمان، یا بی‌زمان است؟

در جلسهٔ قبل اشاره کردیم که همه‌چیزدانی خدا و ارادهٔ آزاد بشر ناهمخوانی دارند. برخی از خداباوران برای این مسئله راه‌حلی ارائه کرده‌اند: خدا ورای زمان یا بی‌زمان است. در این جلسه استدلال بوئیتیوس مبنی بر فرازمان بودن خدا را که در کتاب «تسلای فلسفه» آمده بررسی می‌کنیم و سپس نقدهایی که به ایدهٔ فرازمان بودن خدا توسط خداناباوران مطرح شده را شرح می‌دهیم.
استدلال‌های کتاب بسیار مهم نلسون پایک «God and timelessness» نیز در این جلسه بررسی می‌شود.

@philosopherin

برای مشاهدهٔ ویدیوی این جلسه روی لینک زیر کلیک کنید👇👇👇

https://youtu.be/sGhCACwpa0M?si=cIyW5dwIyEx5Uiru