پرسیار/ السلام عليكم
من نڤێژا خو يا مه‌غره‌ب كر و ل روكاعه‌تا دووێ دا ته‌حياتێ خينم من ژبيركر…
يا ژمنڤه من يا خاندى هه‌ما راست ئه‌س رابوومه شپێرڤه و شنى بيرا من هات من ته‌حيات نه خاندى يه،
لوى ده‌مى ئه‌س چ بكه‌م؟
بەرسڤ/ وعليكم السلام ورحمة الله وبركاته…
ئه‌گه‌ر ته‌حياتا ئێكێ ته ژبيركر وتو رابوى بو ركاعه‌تا سيێ هينگێ دێ نڤێژا خو ته‌مام كه‌ى بتنێ به‌رى سلاڤێ ڤه‌دده‌ى دێ دوو (2) جارا چيه سوجدا سه‌هوابونێ و ئه‌و سوجده وه‌كى هه‌مى سوجدايه وزكرێ سوجدێ دێ خينى ئانكو ته‌حياتێ نا خوينى يه ڤه به‌س ته‌حياتا دوماهيكێ لازمه تو بخوينى چونكى روكنه.
ئه‌گه‌ر بيرا ته هات هێشتا تو بدروستاهى نه‌رابوى هينگێ برينه وته‌حياتا خو بخوينه ونه هه‌وجه‌ى سوجدا سه‌هوابونێ يه.
بەرسڤدان/ بابێ يوسڤى
من نڤێژا خو يا مه‌غره‌ب كر و ل روكاعه‌تا دووێ دا ته‌حياتێ خينم من ژبيركر…
يا ژمنڤه من يا خاندى هه‌ما راست ئه‌س رابوومه شپێرڤه و شنى بيرا من هات من ته‌حيات نه خاندى يه،
لوى ده‌مى ئه‌س چ بكه‌م؟
بەرسڤ/ وعليكم السلام ورحمة الله وبركاته…
ئه‌گه‌ر ته‌حياتا ئێكێ ته ژبيركر وتو رابوى بو ركاعه‌تا سيێ هينگێ دێ نڤێژا خو ته‌مام كه‌ى بتنێ به‌رى سلاڤێ ڤه‌دده‌ى دێ دوو (2) جارا چيه سوجدا سه‌هوابونێ و ئه‌و سوجده وه‌كى هه‌مى سوجدايه وزكرێ سوجدێ دێ خينى ئانكو ته‌حياتێ نا خوينى يه ڤه به‌س ته‌حياتا دوماهيكێ لازمه تو بخوينى چونكى روكنه.
ئه‌گه‌ر بيرا ته هات هێشتا تو بدروستاهى نه‌رابوى هينگێ برينه وته‌حياتا خو بخوينه ونه هه‌وجه‌ى سوجدا سه‌هوابونێ يه.
بەرسڤدان/ بابێ يوسڤى
ئه‌وێ ل زاروكینیێ ئاخفتى
ژ ئه‌بو هوره‌يره‌ى (خودێ ژێ رازيبيت) كو پێغه‌مبه‌رى (سلاڤێن خودێ لسه‌ر) گوت:
ناڤبه‌ينا ژنكه‌ك يا شيرى دده‌ته زاروكێ خويێ ساڤا، سياره‌ك دبه‌را بورى كو نيشنا زه‌نگينينى لسه‌ر دياربون و گه‌له‌ك يێ تازه و جوان بو، ده‌يكا ڤى زاروكى گوت: يا ره‌بى تو كورێ من وه‌ك ڤى كه‌سى لێ بكه‌ى، زاروكى ده‌ڤێ خو ژ به‌رسينگێ وێ ڤه‌كر و گوت: يا ره‌بى تو من
وه‌كى وى لێنه‌كه‌ى!! جاره‌كا دى زڤرى ڤه وخارنا شيرێ خو تمام كر، (ئه‌بو هوره‌يره‌ى گوت : هه‌ر ووه‌كو ئه‌زێ سه‌حدكه‌مه پێغه‌مبه‌رى (سلاڤێن خودێ لسه‌ر بن) و ئه‌وێ بومه دبێژيت كانێ چه‌وا زاروكى شير دخار و وى تلا خو كره د ده‌ڤێ خودا و مێت) و چ پێڤه نه‌چو حه‌تا خه‌لك دبه‌را بورين و ژنكه‌ك دخشاند و دقوتا و دگوتێ: ته زنايا كرى ته دزيێن كرى، و ئه‌وێ دگوت: خودێ به‌سى منه و ئه‌و باشترين پشته‌ڤانه.
ئينا ده‌يكا ڤى زاروكى گوت: ياره‌بى تو كورێ من وه‌كى ڤێ ژنكێ لێ نه‌كه‌ى، ئه‌وى ژى به‌رسينگێ وێ به‌ردا و گوت: يا ره‌بى تو من وه‌ك ڤێ لێ بكه‌ى، لڤى وه‌ختى دانوستاندنه‌ك چێبو دناڤبه‌را ڤێ ژنكێ و زاروكێ وێ دا و ده‌يكا وى گوت: هه‌ى خودێ حه‌فكا ته بێشينيت (ئه‌ڤه نفرينه‌كا دهێته كرن ده‌مێ مروڤ عێجز دبيت دبێژيت لێ نه‌ب مه‌خسه‌دا گه‌هاندنا خرابيێ)، زه‌لامه‌ك بورى يێ جوان و شكل تازه من گوت: ياره‌بى تو كورێ من وه‌ك ڤى لێبكه‌ى، ته گوت: يا ره‌بى تو من وه‌ك ڤى لێنه‌كه‌ى!! و ئه‌ڤ ژنكه دبه‌ر مه‌را بورى و ئه‌وێ وێ دقوتن ويێ دبێژنێ: ته زنايا كرى ته دزيێن كرى، من گوت: ياره‌بى تو كروێ من وه‌كى ڤێ لێنه‌كه‌ى، ته گوت: يا ره‌بى تو من وه‌ك ڤێ لێ بكه‌ى.
ئينا زاروكى گوت: هنديكه ئه‌و زه‌لامه بو ئه‌و كه‌سه‌كێ زوردار و دفن بلند بو، ژبه‌ر هندێ من گوت: ياره‌بى تو من وه‌ك ڤى لێنه‌كه‌ى، و هنديكه ئه‌و ژنكه بو ئه‌وا دگوتێ: ته زنايا كرى و ئه‌وێ زنا نه‌كربو و ئه‌وان دگوتێ: ته دزيێن كرين و ئه‌وێ دزى نه‌كربون، ژبه‌ر هندێ من گوت: ياره‌بى تو من وه‌ك ڤێ لێ بكه‌ى.
ئه‌و مفایێن ژڤێ حه‌دیسێ دهێنه وه‌رگرتن:
1 – چێدبیت گه‌له‌ك جارا مروڤ داخازا هنده‌ك تشتا بكه‌ت كو خرابیا مروڤى تێدا بیت ، وخو ژ وى تشتى دده‌نه پاش كو چێدبیت باشیا مروڤى تێدابیت .
2 – دڤێت مروڤى داعى رێكێن نیشاندانا به‌رچاڤ بو خه‌لكى نیشان بده‌ن داكو خه‌لك ب شێوه‌كێ دروست د ئاخفتنا داعى بگه‌هیت، هه‌روه‌كو پێغه‌مبه‌رى (سلاڤێن خودێ لسه‌ر بن) تبلا خو مێژتى دا نیشا هه‌ڤالێن خو بده‌ت كانێ چه‌وا زاروكى شیر دمێت.
3 – لهه‌مى ده‌ما هنده‌ك تشت هه‌نه كو مه‌زناهیا خودێ ته‌عالا پێشچاڤ دكه‌ن وه‌ك ئاخفتنا ڤى زاروكێ ساڤا.
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، قَالَ:
((وَبَيْنَا صَبِيٌّ يَرْضَعُ مِنْ أُمِّهِ، فَمَرَّ رَجُلٌ رَاكِبٌ عَلَى دَابَّةٍ فَارِهَةٍ، وَشَارَةٍ حَسَنَةٍ، فَقَالَتْ أُمُّهُ: اللهُمَّ اجْعَلِ ابْنِي مِثْلَ هَذَا، فَتَرَكَ الثَّدْيَ وَأَقْبَلَ إِلَيْهِ، فَنَظَرَ إِلَيْهِ، فَقَالَ: اللهُمَّ لَا تَجْعَلْنِي مِثْلَهُ، ثُمَّ أَقْبَلَ عَلَى ثَدْيِهِ فَجَعَلَ يَرْتَضِعُ “. قَالَ: فَكَأَنِّي أَنْظُرُ إِلَى رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَهُوَ يَحْكِي ارْتِضَاعَهُ بِإِصْبَعِهِ السَّبَّابَةِ فِي فَمِهِ، فَجَعَلَ يَمُصُّهَا، قَالَ: وَمَرُّوا بِجَارِيَةٍ وَهُمْ يَضْرِبُونَهَا وَيَقُولُونَ: زَنَيْتِ، سَرَقْتِ، وَهِيَ تَقُولُ: حَسْبِيَ اللهُ وَنِعْمَ الْوَكِيلُ، فَقَالَتْ أُمُّهُ: اللهُمَّ لَا تَجْعَلِ ابْنِي مِثْلَهَا، فَتَرَكَ الرَّضَاعَ وَنَظَرَ إِلَيْهَا، فَقَالَ: اللهُمَّ اجْعَلْنِي مِثْلَهَا، فَهُنَاكَ تَرَاجَعَا الْحَدِيثَ، فَقَالَتْ: حَلْقَى مَرَّ رَجُلٌ حَسَنُ الْهَيْئَةِ فَقُلْتُ: اللهُمَّ اجْعَلِ ابْنِي مِثْلَهُ، فَقُلْتَ: اللهُمَّ لَا تَجْعَلْنِي مِثْلَهُ، وَمَرُّوا بِهَذِهِ الْأَمَةِ وَهُمْ يَضْرِبُونَهَا وَيَقُولُونَ زَنَيْتِ، سَرَقْتِ، فَقُلْتُ: اللهُمَّ لَا تَجْعَلِ ابْنِي مِثْلَهَا فَقُلْتَ: اللهُمَّ اجْعَلْنِي مِثْلَهَا، قَالَ: إِنَّ ذَاكَ الرَّجُلَ كَانَ جَبَّارًا، فَقُلْتُ: اللهُمَّ لَا تَجْعَلْنِي مِثْلَهُ، وَإِنَّ هَذِهِ يَقُولُونَ لَهَا زَنَيْتِ وَلَمْ تَزْنِ، وَسَرَقْتِ وَلَمْ تَسْرِقْ فَقُلْتُ: اللهُمَّ اجْعَلْنِي مِثْلَهَا ” ( متفق عليه ، واللفظ لمسلم (25500))
ژ ئه‌بو هوره‌يره‌ى (خودێ ژێ رازيبيت) كو پێغه‌مبه‌رى (سلاڤێن خودێ لسه‌ر) گوت:
ناڤبه‌ينا ژنكه‌ك يا شيرى دده‌ته زاروكێ خويێ ساڤا، سياره‌ك دبه‌را بورى كو نيشنا زه‌نگينينى لسه‌ر دياربون و گه‌له‌ك يێ تازه و جوان بو، ده‌يكا ڤى زاروكى گوت: يا ره‌بى تو كورێ من وه‌ك ڤى كه‌سى لێ بكه‌ى، زاروكى ده‌ڤێ خو ژ به‌رسينگێ وێ ڤه‌كر و گوت: يا ره‌بى تو من
وه‌كى وى لێنه‌كه‌ى!! جاره‌كا دى زڤرى ڤه وخارنا شيرێ خو تمام كر، (ئه‌بو هوره‌يره‌ى گوت : هه‌ر ووه‌كو ئه‌زێ سه‌حدكه‌مه پێغه‌مبه‌رى (سلاڤێن خودێ لسه‌ر بن) و ئه‌وێ بومه دبێژيت كانێ چه‌وا زاروكى شير دخار و وى تلا خو كره د ده‌ڤێ خودا و مێت) و چ پێڤه نه‌چو حه‌تا خه‌لك دبه‌را بورين و ژنكه‌ك دخشاند و دقوتا و دگوتێ: ته زنايا كرى ته دزيێن كرى، و ئه‌وێ دگوت: خودێ به‌سى منه و ئه‌و باشترين پشته‌ڤانه.
ئينا ده‌يكا ڤى زاروكى گوت: ياره‌بى تو كورێ من وه‌كى ڤێ ژنكێ لێ نه‌كه‌ى، ئه‌وى ژى به‌رسينگێ وێ به‌ردا و گوت: يا ره‌بى تو من وه‌ك ڤێ لێ بكه‌ى، لڤى وه‌ختى دانوستاندنه‌ك چێبو دناڤبه‌را ڤێ ژنكێ و زاروكێ وێ دا و ده‌يكا وى گوت: هه‌ى خودێ حه‌فكا ته بێشينيت (ئه‌ڤه نفرينه‌كا دهێته كرن ده‌مێ مروڤ عێجز دبيت دبێژيت لێ نه‌ب مه‌خسه‌دا گه‌هاندنا خرابيێ)، زه‌لامه‌ك بورى يێ جوان و شكل تازه من گوت: ياره‌بى تو كورێ من وه‌ك ڤى لێبكه‌ى، ته گوت: يا ره‌بى تو من وه‌ك ڤى لێنه‌كه‌ى!! و ئه‌ڤ ژنكه دبه‌ر مه‌را بورى و ئه‌وێ وێ دقوتن ويێ دبێژنێ: ته زنايا كرى ته دزيێن كرى، من گوت: ياره‌بى تو كروێ من وه‌كى ڤێ لێنه‌كه‌ى، ته گوت: يا ره‌بى تو من وه‌ك ڤێ لێ بكه‌ى.
ئينا زاروكى گوت: هنديكه ئه‌و زه‌لامه بو ئه‌و كه‌سه‌كێ زوردار و دفن بلند بو، ژبه‌ر هندێ من گوت: ياره‌بى تو من وه‌ك ڤى لێنه‌كه‌ى، و هنديكه ئه‌و ژنكه بو ئه‌وا دگوتێ: ته زنايا كرى و ئه‌وێ زنا نه‌كربو و ئه‌وان دگوتێ: ته دزيێن كرين و ئه‌وێ دزى نه‌كربون، ژبه‌ر هندێ من گوت: ياره‌بى تو من وه‌ك ڤێ لێ بكه‌ى.
ئه‌و مفایێن ژڤێ حه‌دیسێ دهێنه وه‌رگرتن:
1 – چێدبیت گه‌له‌ك جارا مروڤ داخازا هنده‌ك تشتا بكه‌ت كو خرابیا مروڤى تێدا بیت ، وخو ژ وى تشتى دده‌نه پاش كو چێدبیت باشیا مروڤى تێدابیت .
2 – دڤێت مروڤى داعى رێكێن نیشاندانا به‌رچاڤ بو خه‌لكى نیشان بده‌ن داكو خه‌لك ب شێوه‌كێ دروست د ئاخفتنا داعى بگه‌هیت، هه‌روه‌كو پێغه‌مبه‌رى (سلاڤێن خودێ لسه‌ر بن) تبلا خو مێژتى دا نیشا هه‌ڤالێن خو بده‌ت كانێ چه‌وا زاروكى شیر دمێت.
3 – لهه‌مى ده‌ما هنده‌ك تشت هه‌نه كو مه‌زناهیا خودێ ته‌عالا پێشچاڤ دكه‌ن وه‌ك ئاخفتنا ڤى زاروكێ ساڤا.
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، قَالَ:
((وَبَيْنَا صَبِيٌّ يَرْضَعُ مِنْ أُمِّهِ، فَمَرَّ رَجُلٌ رَاكِبٌ عَلَى دَابَّةٍ فَارِهَةٍ، وَشَارَةٍ حَسَنَةٍ، فَقَالَتْ أُمُّهُ: اللهُمَّ اجْعَلِ ابْنِي مِثْلَ هَذَا، فَتَرَكَ الثَّدْيَ وَأَقْبَلَ إِلَيْهِ، فَنَظَرَ إِلَيْهِ، فَقَالَ: اللهُمَّ لَا تَجْعَلْنِي مِثْلَهُ، ثُمَّ أَقْبَلَ عَلَى ثَدْيِهِ فَجَعَلَ يَرْتَضِعُ “. قَالَ: فَكَأَنِّي أَنْظُرُ إِلَى رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَهُوَ يَحْكِي ارْتِضَاعَهُ بِإِصْبَعِهِ السَّبَّابَةِ فِي فَمِهِ، فَجَعَلَ يَمُصُّهَا، قَالَ: وَمَرُّوا بِجَارِيَةٍ وَهُمْ يَضْرِبُونَهَا وَيَقُولُونَ: زَنَيْتِ، سَرَقْتِ، وَهِيَ تَقُولُ: حَسْبِيَ اللهُ وَنِعْمَ الْوَكِيلُ، فَقَالَتْ أُمُّهُ: اللهُمَّ لَا تَجْعَلِ ابْنِي مِثْلَهَا، فَتَرَكَ الرَّضَاعَ وَنَظَرَ إِلَيْهَا، فَقَالَ: اللهُمَّ اجْعَلْنِي مِثْلَهَا، فَهُنَاكَ تَرَاجَعَا الْحَدِيثَ، فَقَالَتْ: حَلْقَى مَرَّ رَجُلٌ حَسَنُ الْهَيْئَةِ فَقُلْتُ: اللهُمَّ اجْعَلِ ابْنِي مِثْلَهُ، فَقُلْتَ: اللهُمَّ لَا تَجْعَلْنِي مِثْلَهُ، وَمَرُّوا بِهَذِهِ الْأَمَةِ وَهُمْ يَضْرِبُونَهَا وَيَقُولُونَ زَنَيْتِ، سَرَقْتِ، فَقُلْتُ: اللهُمَّ لَا تَجْعَلِ ابْنِي مِثْلَهَا فَقُلْتَ: اللهُمَّ اجْعَلْنِي مِثْلَهَا، قَالَ: إِنَّ ذَاكَ الرَّجُلَ كَانَ جَبَّارًا، فَقُلْتُ: اللهُمَّ لَا تَجْعَلْنِي مِثْلَهُ، وَإِنَّ هَذِهِ يَقُولُونَ لَهَا زَنَيْتِ وَلَمْ تَزْنِ، وَسَرَقْتِ وَلَمْ تَسْرِقْ فَقُلْتُ: اللهُمَّ اجْعَلْنِي مِثْلَهَا ” ( متفق عليه ، واللفظ لمسلم (25500))
مرۆڤ.. ئه‌و حیكمه‌تێن د چێكرنا وى دا ل دویماهیێ هه‌ین
قه‌له‌م ئێكه‌مین چێكرى بوو خودێ داى؛ دا ئه‌و قه‌ده‌را هه‌ر تشته‌كى به‌رى چێبوونا وى بنڤێست، وئاده‌م چێكریێ دویماهیێ بوو، و د ئافراندنا مرۆڤى دا ل دویماهیا هه‌مى نفشێن چێكریان هژماره‌كا حیكمه‌تان هه‌بووینه، ژ وان حیكمه‌تان:
یا ئێكێ: دا خـانـى بـێـتـه دورستكرن به‌رى خودان لێ بێته ئاكنجیكرن، و د ڤێ چه‌ندێ دا قه‌درگرتنه‌كا به‌رچاڤ بۆ مرۆڤى هه‌یه، ئه‌گه‌ر تو بزانى مێڤانه‌ك دێ ئێته نك ته، وئه‌و مێڤان ل به‌ر ته یێ ب قه‌در بت، به‌رى ئه‌و بێت تو دێ جهێ وى دورست كه‌ى، وچونكى مرۆڤى قه‌در وبهایه‌كێ مه‌زن ل نك خودێ هه‌بوویه، خودێ عاله‌م بۆ وى دورست كر، پاشى ئه‌و لێ دانا.
یا دووێ: هه‌ر تشته‌كێ هه‌ى د عاله‌مێ دا، ل عه‌رد وعه‌سمانى، خودێ بۆ مرۆڤى و ژ به‌ر وى دایه، ومرۆڤ ئارمانجه، وئارمانج ل دویماهیێ دئێت.
یا سیێ: چێكه‌رێ زیره‌ك ب باشترین تشتى كارێ خۆ ب دویماهى دئینت، كانێ چاوا ئه‌و ب كارێ بناخه ده‌ست پێ دكه‌ت.
یا چـارێ: نه‌فس وه‌سا یێن هاتینه چێكرن وان به‌ر دمینته ل دویماهیێ، ژ به‌ر ڤێ چه‌ندێ ده‌مێ مووسا وسێره‌به‌ندێن فیرعه‌ونى گه‌هشتینه ئێك، مووساى گۆتێ: هوین به‌رێ وێ بهاڤێن یا هه‌وه دڤێت هوین بهاڤێن، وگاڤا مرۆڤان ئه‌و تشت دیتى یێ سێره‌به‌ندان هاڤێتى، به‌رێ وان ما ل وى تشتێ دێ ل دویماهیێ ئێت.
یا پێنجێ: خودێ باشترین كیتابا خۆ، وباشترین پێغه‌مبه‌رێ خۆ، وئو‌ممه‌تا باشتر بۆ دویماهیێ زه‌مانى هێلا، ووى ئاخره‌ت ژ ده‌سپێكێ چێتر لێ كر، ودویماهى ژ به‌راهیان تمامترن.
یا شه‌شێ: ئه‌و هه‌مى تشتێ خودێ د عاله‌مێ دا به‌لاڤ كرى، وى د ئاده‌مى دا كۆمكر، له‌و ئاده‌م ئه‌و عاله‌ما بچویكه یا عاله‌ما مه‌زن تێدا كۆمبووى.
یا حه‌فتێ: مرۆڤ كورتیا هه‌بوونێ وفێقیێ وێیه، له‌و یا موناسب ئه‌و بوو ئه‌و پشتى وان هه‌میان بێته چێكرن.
یا هه‌شتێ: ژ قه‌درگرتنا مرۆڤى ل سه‌ر خودایێ وى ئه‌و بوو: ئه‌و هه‌وجه‌یى ومه‌صلحه‌تێن وى هه‌ین، وئه‌و ئامیرتێن وى د ژینا خۆ دا پێتڤى پێ هه‌ى هه‌مى بۆ وى به‌رهه‌ڤكرن، ووى هندى دیت ده‌مێ وى سه‌رێ خۆ بلندكرى هه‌ر تشته‌ك ل به‌ر ده‌ستێ وى یێ حازره.
یا نه‌هێ: ده‌مێ خودێ ڤیاى قه‌در وبهایێ مرۆڤى ل سه‌ر چێكریێن دى ئاشكه‌را بكه‌ت، وى ئه‌و به‌رى وى چێكرن، له‌و ملیاكه‌تان هزر دكر كو خودێ چێكریه‌كێ ژ وان باشتر چێ ناكه‌ت، به‌لێ ده‌مێ خودێ ئاده‌م ئافراندى وفه‌رمان ل ملیاكه‌تان كرى ئه‌و بۆ وى بچنه سوجدێ قه‌درێ وى بۆ وان ئاشكه‌را بوو، وگاڤا ئاده‌مى گوننه‌هـ كرى، ملیاكه‌تان هزركر ئه‌و قه‌درێ خودێ دایه ئاده‌مى نه‌ما، وهاته نه‌سخه‌كرن، به‌لێ ده‌مێ ئاده‌مى تۆبه‌كرى وخودێ تۆبا وى قه‌بویل كرى، ملیاكه‌تان زانى كو خودێ سرره‌ك د چێكریێن خۆ دا هه‌یه كه‌س ژ بلى وى نزانت.
یا ده‌هێ: ده‌مێ خودێ چێكرنا ڤێ عاله‌مێ ب قه‌له‌مى ده‌ست پێ كرى، یا د جهێ خۆ دا بوو ئه‌و وى ب چێكرنا مرۆڤى ب دویماهى بینت؛ چونكى قه‌له‌م ئامیره‌تێ زانینێیه، ومرۆڤ زانایه، له‌و خودێ قه‌در وبهایێ ئاده‌مى ب ڕێـكـا عـلـمـێ وى نـیشـا ملیاكه‌تان دا، ده‌مێ گۆتیه ئاده‌مى: ئه‌و علمێ ل نك ته هه‌ى ب زانینا ناڤێن ڤان ناڤلێكریان، نیشا ملیاكه‌تان بده..
قه‌له‌م ئێكه‌مین چێكرى بوو خودێ داى؛ دا ئه‌و قه‌ده‌را هه‌ر تشته‌كى به‌رى چێبوونا وى بنڤێست، وئاده‌م چێكریێ دویماهیێ بوو، و د ئافراندنا مرۆڤى دا ل دویماهیا هه‌مى نفشێن چێكریان هژماره‌كا حیكمه‌تان هه‌بووینه، ژ وان حیكمه‌تان:
یا ئێكێ: دا خـانـى بـێـتـه دورستكرن به‌رى خودان لێ بێته ئاكنجیكرن، و د ڤێ چه‌ندێ دا قه‌درگرتنه‌كا به‌رچاڤ بۆ مرۆڤى هه‌یه، ئه‌گه‌ر تو بزانى مێڤانه‌ك دێ ئێته نك ته، وئه‌و مێڤان ل به‌ر ته یێ ب قه‌در بت، به‌رى ئه‌و بێت تو دێ جهێ وى دورست كه‌ى، وچونكى مرۆڤى قه‌در وبهایه‌كێ مه‌زن ل نك خودێ هه‌بوویه، خودێ عاله‌م بۆ وى دورست كر، پاشى ئه‌و لێ دانا.
یا دووێ: هه‌ر تشته‌كێ هه‌ى د عاله‌مێ دا، ل عه‌رد وعه‌سمانى، خودێ بۆ مرۆڤى و ژ به‌ر وى دایه، ومرۆڤ ئارمانجه، وئارمانج ل دویماهیێ دئێت.
یا سیێ: چێكه‌رێ زیره‌ك ب باشترین تشتى كارێ خۆ ب دویماهى دئینت، كانێ چاوا ئه‌و ب كارێ بناخه ده‌ست پێ دكه‌ت.
یا چـارێ: نه‌فس وه‌سا یێن هاتینه چێكرن وان به‌ر دمینته ل دویماهیێ، ژ به‌ر ڤێ چه‌ندێ ده‌مێ مووسا وسێره‌به‌ندێن فیرعه‌ونى گه‌هشتینه ئێك، مووساى گۆتێ: هوین به‌رێ وێ بهاڤێن یا هه‌وه دڤێت هوین بهاڤێن، وگاڤا مرۆڤان ئه‌و تشت دیتى یێ سێره‌به‌ندان هاڤێتى، به‌رێ وان ما ل وى تشتێ دێ ل دویماهیێ ئێت.
یا پێنجێ: خودێ باشترین كیتابا خۆ، وباشترین پێغه‌مبه‌رێ خۆ، وئو‌ممه‌تا باشتر بۆ دویماهیێ زه‌مانى هێلا، ووى ئاخره‌ت ژ ده‌سپێكێ چێتر لێ كر، ودویماهى ژ به‌راهیان تمامترن.
یا شه‌شێ: ئه‌و هه‌مى تشتێ خودێ د عاله‌مێ دا به‌لاڤ كرى، وى د ئاده‌مى دا كۆمكر، له‌و ئاده‌م ئه‌و عاله‌ما بچویكه یا عاله‌ما مه‌زن تێدا كۆمبووى.
یا حه‌فتێ: مرۆڤ كورتیا هه‌بوونێ وفێقیێ وێیه، له‌و یا موناسب ئه‌و بوو ئه‌و پشتى وان هه‌میان بێته چێكرن.
یا هه‌شتێ: ژ قه‌درگرتنا مرۆڤى ل سه‌ر خودایێ وى ئه‌و بوو: ئه‌و هه‌وجه‌یى ومه‌صلحه‌تێن وى هه‌ین، وئه‌و ئامیرتێن وى د ژینا خۆ دا پێتڤى پێ هه‌ى هه‌مى بۆ وى به‌رهه‌ڤكرن، ووى هندى دیت ده‌مێ وى سه‌رێ خۆ بلندكرى هه‌ر تشته‌ك ل به‌ر ده‌ستێ وى یێ حازره.
یا نه‌هێ: ده‌مێ خودێ ڤیاى قه‌در وبهایێ مرۆڤى ل سه‌ر چێكریێن دى ئاشكه‌را بكه‌ت، وى ئه‌و به‌رى وى چێكرن، له‌و ملیاكه‌تان هزر دكر كو خودێ چێكریه‌كێ ژ وان باشتر چێ ناكه‌ت، به‌لێ ده‌مێ خودێ ئاده‌م ئافراندى وفه‌رمان ل ملیاكه‌تان كرى ئه‌و بۆ وى بچنه سوجدێ قه‌درێ وى بۆ وان ئاشكه‌را بوو، وگاڤا ئاده‌مى گوننه‌هـ كرى، ملیاكه‌تان هزركر ئه‌و قه‌درێ خودێ دایه ئاده‌مى نه‌ما، وهاته نه‌سخه‌كرن، به‌لێ ده‌مێ ئاده‌مى تۆبه‌كرى وخودێ تۆبا وى قه‌بویل كرى، ملیاكه‌تان زانى كو خودێ سرره‌ك د چێكریێن خۆ دا هه‌یه كه‌س ژ بلى وى نزانت.
یا ده‌هێ: ده‌مێ خودێ چێكرنا ڤێ عاله‌مێ ب قه‌له‌مى ده‌ست پێ كرى، یا د جهێ خۆ دا بوو ئه‌و وى ب چێكرنا مرۆڤى ب دویماهى بینت؛ چونكى قه‌له‌م ئامیره‌تێ زانینێیه، ومرۆڤ زانایه، له‌و خودێ قه‌در وبهایێ ئاده‌مى ب ڕێـكـا عـلـمـێ وى نـیشـا ملیاكه‌تان دا، ده‌مێ گۆتیه ئاده‌مى: ئه‌و علمێ ل نك ته هه‌ى ب زانینا ناڤێن ڤان ناڤلێكریان، نیشا ملیاكه‌تان بده..
سوجدا شوكرێ (سجود الشكر)
سوننه‌ته بۆ هه‌ر كه‌سه‌كێ نیعمه‌ته‌ك ب گه‌هتێ یان ژ طه‌نگاڤیه‌كێ بێته‌ده‌ر یان ئێك مزگینییه‌كا خێرێ ب گه‌هینتێ ئه‌وا بۆ وى خۆش وكه‌یفا وى پێ بێت ، ئه‌و ئێكسه‌ر بچته سوجدێ جاره‌كا بتنێ شوكر بۆ خودێ ته‌عالا ، ئه‌ڤه‌ژى چاڤلێكرن بۆ پێغه‌مبه‌رێ مه صلى الله علیه وسلم ، چونكو گه‌له‌ك جارا وه‌ختێ ئێكى مزگینیه‌ك دابایێ یان تشتێ
خۆش بۆ وى چێببا دا ئێكسه‌ر چته سوجدێ شوكر بۆ خودێ ته‌عالا ، (أبو بكرة) دبێژت: أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ «كَانَ إِذَا أَتَاهُ أَمْرٌ يَسُرُّهُ أَوْ بُشِّرَ بِهِ، خَرَّ سَاجِدًا، شُكْرًا لِلَّهِ تَبَارَكَ وَتَعَالَى» ئانكو: هندى پێغه‌مبه‌رێ خودێ بوو صلى الله علیه وسلم وه‌ختێ تشته‌كی مه‌زن یێ كه‌یفا وى پێ هاتبا چێببا یان ئێكى مزگینیه‌ك دابایێ دا ئێكسه‌ر چته سوجدێ شوكر بۆ خودێ ته‌عالا ..
هه‌ر وسا گه‌له‌ك جارا صه‌حابیێت پێغه‌مبه‌رێ خودێ ژى صلى الله علیه وسلم ئه‌ڤ تشته دكر ..
وبه‌رێخودانا قیبلێ وده‌ستنڤێژ شویشتن شه‌رت نینه بۆ سوجدا شوكرێ ، به‌لێ ئه‌گه‌ر یێ ب ده‌ستنڤێژ بت وبه‌رێ وى ل قیبلێ بت باشتره ..
وسوجدا شوكرێ سوننه‌ته‌كا موئه‌كده .. ئه‌وێ بچته سوجدێ دێ خودان خێر بت وئه‌وێ نه‌چت چ گوننه‌هـ لسه‌ر وى نینه ..
وسوجدا شوكرێ وه‌كى سوجده‌كا نڤێژێ یه ..
ویا دروست ئه‌وه وه‌ختێ مرۆڤ دچته سوجدێ نابێژت (الله أكبر) و وه‌ختێ خلاس ژى بوو ته‌حیاتێ ناخوینت وسلاڤێ ژى ڤه‌نا‌ده‌ت ..
و چ زكرێت تایبه‌ت بۆ سوجدا شوكرێ نه‌هاتینه دیاركرن .. به‌لێ گه‌له‌ك زانا دبێژن : هه‌ما وه‌كى سوجدا نڤێژێ دێ بێژت : «سُبْحَانَ رَبِّيَ الْأَعْلَى» وهه‌ر وسا مرۆڤ شوكر وحه‌مدا خودێ ومه‌تحێت وى بكه‌ت لسه‌ر ئه‌وى تشتێ بۆ مرۆڤى چێبووى ..
وسوجدا شوكرێ به‌س بۆ وى تشتیه ئه‌وێ خێر وباشى تێدا هه‌بت .. چێنابت كه‌سه‌ك سوجدا شوكرێ ببه‌ت ژبه‌ر وى تشتێ حه‌رام و ب گوننه‌هـ ..
تێبینیه‌ك: هنده‌كێت هه‌ین دبێژن: نڤژا شوكرێ ، ویا ڕاست ئه‌وه كو چ نڤێژ نینن بناڤێ نڤێژا شوكرێ ، به‌لێ یا دروست ئه‌وه كو سوجدا شوكرێ یه ..
وخودێ ته‌عالا باشتر دزانت ..
ملا جليل صادق الباخرنيفي
سوننه‌ته بۆ هه‌ر كه‌سه‌كێ نیعمه‌ته‌ك ب گه‌هتێ یان ژ طه‌نگاڤیه‌كێ بێته‌ده‌ر یان ئێك مزگینییه‌كا خێرێ ب گه‌هینتێ ئه‌وا بۆ وى خۆش وكه‌یفا وى پێ بێت ، ئه‌و ئێكسه‌ر بچته سوجدێ جاره‌كا بتنێ شوكر بۆ خودێ ته‌عالا ، ئه‌ڤه‌ژى چاڤلێكرن بۆ پێغه‌مبه‌رێ مه صلى الله علیه وسلم ، چونكو گه‌له‌ك جارا وه‌ختێ ئێكى مزگینیه‌ك دابایێ یان تشتێ
خۆش بۆ وى چێببا دا ئێكسه‌ر چته سوجدێ شوكر بۆ خودێ ته‌عالا ، (أبو بكرة) دبێژت: أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ «كَانَ إِذَا أَتَاهُ أَمْرٌ يَسُرُّهُ أَوْ بُشِّرَ بِهِ، خَرَّ سَاجِدًا، شُكْرًا لِلَّهِ تَبَارَكَ وَتَعَالَى» ئانكو: هندى پێغه‌مبه‌رێ خودێ بوو صلى الله علیه وسلم وه‌ختێ تشته‌كی مه‌زن یێ كه‌یفا وى پێ هاتبا چێببا یان ئێكى مزگینیه‌ك دابایێ دا ئێكسه‌ر چته سوجدێ شوكر بۆ خودێ ته‌عالا ..
هه‌ر وسا گه‌له‌ك جارا صه‌حابیێت پێغه‌مبه‌رێ خودێ ژى صلى الله علیه وسلم ئه‌ڤ تشته دكر ..
وبه‌رێخودانا قیبلێ وده‌ستنڤێژ شویشتن شه‌رت نینه بۆ سوجدا شوكرێ ، به‌لێ ئه‌گه‌ر یێ ب ده‌ستنڤێژ بت وبه‌رێ وى ل قیبلێ بت باشتره ..
وسوجدا شوكرێ سوننه‌ته‌كا موئه‌كده .. ئه‌وێ بچته سوجدێ دێ خودان خێر بت وئه‌وێ نه‌چت چ گوننه‌هـ لسه‌ر وى نینه ..
وسوجدا شوكرێ وه‌كى سوجده‌كا نڤێژێ یه ..
ویا دروست ئه‌وه وه‌ختێ مرۆڤ دچته سوجدێ نابێژت (الله أكبر) و وه‌ختێ خلاس ژى بوو ته‌حیاتێ ناخوینت وسلاڤێ ژى ڤه‌نا‌ده‌ت ..
و چ زكرێت تایبه‌ت بۆ سوجدا شوكرێ نه‌هاتینه دیاركرن .. به‌لێ گه‌له‌ك زانا دبێژن : هه‌ما وه‌كى سوجدا نڤێژێ دێ بێژت : «سُبْحَانَ رَبِّيَ الْأَعْلَى» وهه‌ر وسا مرۆڤ شوكر وحه‌مدا خودێ ومه‌تحێت وى بكه‌ت لسه‌ر ئه‌وى تشتێ بۆ مرۆڤى چێبووى ..
وسوجدا شوكرێ به‌س بۆ وى تشتیه ئه‌وێ خێر وباشى تێدا هه‌بت .. چێنابت كه‌سه‌ك سوجدا شوكرێ ببه‌ت ژبه‌ر وى تشتێ حه‌رام و ب گوننه‌هـ ..
تێبینیه‌ك: هنده‌كێت هه‌ین دبێژن: نڤژا شوكرێ ، ویا ڕاست ئه‌وه كو چ نڤێژ نینن بناڤێ نڤێژا شوكرێ ، به‌لێ یا دروست ئه‌وه كو سوجدا شوكرێ یه ..
وخودێ ته‌عالا باشتر دزانت ..
ملا جليل صادق الباخرنيفي
پرسیارا من:
ئەرێ نڤێژا بجماعەت فەرزە؟ وئەرێ دەلیلەك هەیە بو ڤەرزكرنا وێ؟ وئەرێ زانایێن دینی ل سەر دموتتەفقن و ئیجماع ل سەر هەیە كو فەرزە؟
بەرسڤ/ وعليكم السلام ورحمة الله وبركاته…………….
جمهورێ زانايان ل سه‌ر هندێ كومبوينه كو نڤێژا فه‌رز واجبه ل سه‌ر زه‌لامێت خودان شيان وپێچێبوى، وگه‌له‌ك ده‌ليل هه‌نه ژ وان خودايێ مه‌زن خو دشه‌ريدا دبێژته پێغه‌مبه‌رى (سلاف لێ بن) ئه‌گه‌ر تو دناف واندا بى كوموسلمانن بلا تو نڤێژا جه‌ماعه‌تێ ل به‌راهيا وان بكه‌ى ((وَإِذَا كُنْتَ فِيهِمْ فَأَقَمْتَ لَهُمُ الصَّلَاةَ فَلْتَقُمْ طَائِفَةٌ مِنْهُمْ مَعَكَ)) (102: النساء)…….
ئه‌رێ ئه‌گه‌ر خو ل به‌روكێت شه‌رى خودێ شيره‌تا ل موسلمانا بكه‌ت ئه‌و نڤێژا خو ب جه‌ماعه‌ت بكه‌ن پا تو چ دبێژى بو وان كه‌سێت بێ كار وبه‌تال ودئه‌من وته‌ناهيێ دا ونڤێژا نه‌كه‌ن يان ب جه‌ماعه‌ت نه‌كه‌ن؟ وحه‌ديسا مروڤێ كوره ده‌مێ هاتيه نك پێغه‌مبه‌رى (سلاف لێ بيت) وگوتيێ ئه‌ى پێغه‌مبه‌رێ خودێ هنده‌ك جارا مروڤێت هه‌ين ده‌ستێ من دگرن ومن تينه نڤێژا ب جه‌ماعه‌ت به‌لێ جارا هه‌ى كه‌سه‌ك نينه ده‌ستێ من بگريت ومن بينته نڤێژێ ئه‌رێ روخسه‌ت هه‌يه كو ئه‌ز نڤێژا خو ل مالا خو بكه‌م؟ ئينا پێغه‌مبه‌رى گوتێ به‌لێ….. ده‌مێ ئه‌ف مروڤێ كوره رابوى وڤياى بچيته مالا خو……… پێغه‌مبه‌رى گوتێ ئه‌رێ ته گوهـ ل بانگى هه‌يه؟ گوت به‌لێ….. ئينا پێغه‌مبه‌رى گوتێ پا لازمه تو جابا بانگى بده‌ى. وحه‌ديسا دى ئه‌وا پێغه‌مبه‌ر دبێژت من كره دلێ خو ئه‌ز ئێكى بكه‌مه ئيمام ل جهێ خو وپاشى ئه‌ز هنده‌ك زه‌لاما ببه‌م وهنده‌ك دارا دگه‌ل خودا ببه‌ين مال وعه‌يال وخانيێ هنده‌ك زلاما ب سوژين ئه‌وێت نه‌ئێنه نڤێژا جه‌ماعه‌تێ……. ئه‌ڤه هه‌مى دبنه ده‌ليل كو نڤێژا جه‌ماعه‌تێ واجبه بو زه‌لاما وحه‌تا صه‌حابيان دگوت ل سه‌ر ده‌مێ پێغه‌مبه‌رى حه‌تا مونافق ژى دهاتنه نڤێژا بتنێ نڤێژا سپێدێ وعه‌يشا تێنه‌بيت ئه‌ف هه‌ردوو نڤێژه ل سه‌ر وان دگران بوون. خودێ دلێ مه ببه‌ته نڤێژا ب جه‌ماعه‌ت
ئەرێ نڤێژا بجماعەت فەرزە؟ وئەرێ دەلیلەك هەیە بو ڤەرزكرنا وێ؟ وئەرێ زانایێن دینی ل سەر دموتتەفقن و ئیجماع ل سەر هەیە كو فەرزە؟
بەرسڤ/ وعليكم السلام ورحمة الله وبركاته…………….
جمهورێ زانايان ل سه‌ر هندێ كومبوينه كو نڤێژا فه‌رز واجبه ل سه‌ر زه‌لامێت خودان شيان وپێچێبوى، وگه‌له‌ك ده‌ليل هه‌نه ژ وان خودايێ مه‌زن خو دشه‌ريدا دبێژته پێغه‌مبه‌رى (سلاف لێ بن) ئه‌گه‌ر تو دناف واندا بى كوموسلمانن بلا تو نڤێژا جه‌ماعه‌تێ ل به‌راهيا وان بكه‌ى ((وَإِذَا كُنْتَ فِيهِمْ فَأَقَمْتَ لَهُمُ الصَّلَاةَ فَلْتَقُمْ طَائِفَةٌ مِنْهُمْ مَعَكَ)) (102: النساء)…….
ئه‌رێ ئه‌گه‌ر خو ل به‌روكێت شه‌رى خودێ شيره‌تا ل موسلمانا بكه‌ت ئه‌و نڤێژا خو ب جه‌ماعه‌ت بكه‌ن پا تو چ دبێژى بو وان كه‌سێت بێ كار وبه‌تال ودئه‌من وته‌ناهيێ دا ونڤێژا نه‌كه‌ن يان ب جه‌ماعه‌ت نه‌كه‌ن؟ وحه‌ديسا مروڤێ كوره ده‌مێ هاتيه نك پێغه‌مبه‌رى (سلاف لێ بيت) وگوتيێ ئه‌ى پێغه‌مبه‌رێ خودێ هنده‌ك جارا مروڤێت هه‌ين ده‌ستێ من دگرن ومن تينه نڤێژا ب جه‌ماعه‌ت به‌لێ جارا هه‌ى كه‌سه‌ك نينه ده‌ستێ من بگريت ومن بينته نڤێژێ ئه‌رێ روخسه‌ت هه‌يه كو ئه‌ز نڤێژا خو ل مالا خو بكه‌م؟ ئينا پێغه‌مبه‌رى گوتێ به‌لێ….. ده‌مێ ئه‌ف مروڤێ كوره رابوى وڤياى بچيته مالا خو……… پێغه‌مبه‌رى گوتێ ئه‌رێ ته گوهـ ل بانگى هه‌يه؟ گوت به‌لێ….. ئينا پێغه‌مبه‌رى گوتێ پا لازمه تو جابا بانگى بده‌ى. وحه‌ديسا دى ئه‌وا پێغه‌مبه‌ر دبێژت من كره دلێ خو ئه‌ز ئێكى بكه‌مه ئيمام ل جهێ خو وپاشى ئه‌ز هنده‌ك زه‌لاما ببه‌م وهنده‌ك دارا دگه‌ل خودا ببه‌ين مال وعه‌يال وخانيێ هنده‌ك زلاما ب سوژين ئه‌وێت نه‌ئێنه نڤێژا جه‌ماعه‌تێ……. ئه‌ڤه هه‌مى دبنه ده‌ليل كو نڤێژا جه‌ماعه‌تێ واجبه بو زه‌لاما وحه‌تا صه‌حابيان دگوت ل سه‌ر ده‌مێ پێغه‌مبه‌رى حه‌تا مونافق ژى دهاتنه نڤێژا بتنێ نڤێژا سپێدێ وعه‌يشا تێنه‌بيت ئه‌ف هه‌ردوو نڤێژه ل سه‌ر وان دگران بوون. خودێ دلێ مه ببه‌ته نڤێژا ب جه‌ماعه‌ت
پرسیار/ پسيارا من ئه‌گه‌ر مروڤ ب گومان كه‌ت كانێ سێ روكاعه‌ت كرينه يان چار مروڤ چ بكه‌ت دا نڤێژا مروڤى يا دورست بيت؟
بەرسڤ/ دێ يا كێم بو خو حسێبكه‌ى ئانكو بێژه من سێ ركاعه‌ت كرينه ورابه بكه چار وبه‌رى سلاڤێ 2 جارا هه‌ره سوجدێ دبێژنێ سوجدا سه‌هوابونا نڤێژێ.
بەرسڤدان/ بابێ يوسڤى
بەرسڤ/ دێ يا كێم بو خو حسێبكه‌ى ئانكو بێژه من سێ ركاعه‌ت كرينه ورابه بكه چار وبه‌رى سلاڤێ 2 جارا هه‌ره سوجدێ دبێژنێ سوجدا سه‌هوابونا نڤێژێ.
بەرسڤدان/ بابێ يوسڤى
🌻
⛅️اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ
وَعَلَى آلِ مُحَمَّدٍ كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ وَعَلَى آلِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيد ، اللَّهُمَّ بَارِكْ عَلَى مُحَمَّدٍ وَعَلَى آل مُحَمَّدٍ كَمَا بَارَكْتَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ وَعَلَى آلِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيد
⛅️اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ
وَعَلَى آلِ مُحَمَّدٍ كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ وَعَلَى آلِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيد ، اللَّهُمَّ بَارِكْ عَلَى مُحَمَّدٍ وَعَلَى آل مُحَمَّدٍ كَمَا بَارَكْتَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ وَعَلَى آلِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيد
ئەرێ لڤاندنا تبلا (السبابة) دەمێ تشهدێ چیه وچاوایه وپێغەمبەری سلاڤ لێ بن ب چ جورەك كریه؟
يا دورست وبێ خيلاف ژ پێغه‌مبه‌رى (سلاڤ لێ بن) هاتيه ڤه‌گوهاستن ئه‌وى ل ده‌مێ خاندنا ته‌حياتێ هه‌ردوو تلێت خو دگه‌هاندنه نيڤا ده‌ستێ خو وتلا به‌رانى ويا نيڤێ دا وه‌كى بازنه‌ى گوروڤركێ لێكه‌ت ئانكو وه‌كى (53) لێدكر وتلا شه‌هدێ هه‌ر ژ گوتنا التحيات……….. حه‌تا دوماهيكێ دا بلند كه‌ت وبه‌رێ خو ده‌تێ، ئه‌ما لڤاندنا وێ ب گه‌له‌ك رێكا ژ زانايا هاتيه نه‌قلكرن لێ كه‌سه‌ك نزانيت كانێ ب دورستاهى چه‌وا پێغه‌مبه‌رى (سلاڤ لێ بن) لڤانديه وشێخ ئه‌لبانى (رحمه الله) دبێژيت دێ تلا خو لڤينى بێكو تو پێڤه مژيل ببێ ئانكو ل جهێ وێ لڤينێ وناراكى ودانى وگه‌له‌ك ب له‌ز ژى ناحه‌ركينێ.
بەرسڤدان/ بابێ یوسڤی
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ
وَعَلَى آلِ مُحَمَّدٍ كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ وَعَلَى آلِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيد
يا دورست وبێ خيلاف ژ پێغه‌مبه‌رى (سلاڤ لێ بن) هاتيه ڤه‌گوهاستن ئه‌وى ل ده‌مێ خاندنا ته‌حياتێ هه‌ردوو تلێت خو دگه‌هاندنه نيڤا ده‌ستێ خو وتلا به‌رانى ويا نيڤێ دا وه‌كى بازنه‌ى گوروڤركێ لێكه‌ت ئانكو وه‌كى (53) لێدكر وتلا شه‌هدێ هه‌ر ژ گوتنا التحيات……….. حه‌تا دوماهيكێ دا بلند كه‌ت وبه‌رێ خو ده‌تێ، ئه‌ما لڤاندنا وێ ب گه‌له‌ك رێكا ژ زانايا هاتيه نه‌قلكرن لێ كه‌سه‌ك نزانيت كانێ ب دورستاهى چه‌وا پێغه‌مبه‌رى (سلاڤ لێ بن) لڤانديه وشێخ ئه‌لبانى (رحمه الله) دبێژيت دێ تلا خو لڤينى بێكو تو پێڤه مژيل ببێ ئانكو ل جهێ وێ لڤينێ وناراكى ودانى وگه‌له‌ك ب له‌ز ژى ناحه‌ركينێ.
بەرسڤدان/ بابێ یوسڤی
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ
وَعَلَى آلِ مُحَمَّدٍ كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ وَعَلَى آلِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيد
﴿ إِنَّ اللَّهَ وَمَلائِكَتَهُ يُصَلّونَ عَلَى النَّبِيِّ يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنوا صَلّوا عَلَيهِ وَسَلِّموا تَسليمًا💙 ﴾
ئەرێ لڤاندنا تبلا (السبابة) دەمێ تشهدێ چیه وچاوایه وپێغەمبەری سلاڤ لێ بن ب چ جورەك كریه؟
يا دورست وبێ خيلاف ژ پێغه‌مبه‌رى (سلاڤ لێ بن) هاتيه ڤه‌گوهاستن ئه‌وى ل ده‌مێ خاندنا ته‌حياتێ هه‌ردوو تلێت خو دگه‌هاندنه نيڤا ده‌ستێ خو وتلا به‌رانى ويا نيڤێ دا وه‌كى بازنه‌ى گوروڤركێ لێكه‌ت ئانكو وه‌كى (53) لێدكر وتلا شه‌هدێ هه‌ر ژ گوتنا التحيات……….. حه‌تا دوماهيكێ دا بلند كه‌ت وبه‌رێ خو ده‌تێ، ئه‌ما لڤاندنا وێ ب گه‌له‌ك رێكا ژ زانايا هاتيه نه‌قلكرن لێ كه‌سه‌ك نزانيت كانێ ب دورستاهى چه‌وا پێغه‌مبه‌رى (سلاڤ لێ بن) لڤانديه وشێخ ئه‌لبانى (رحمه الله) دبێژيت دێ تلا خو لڤينى بێكو تو پێڤه مژيل ببێ ئانكو ل جهێ وێ لڤينێ وناراكى ودانى وگه‌له‌ك ب له‌ز ژى ناحه‌ركينێ.
بەرسڤدان/ بابێ یوسڤی
يا دورست وبێ خيلاف ژ پێغه‌مبه‌رى (سلاڤ لێ بن) هاتيه ڤه‌گوهاستن ئه‌وى ل ده‌مێ خاندنا ته‌حياتێ هه‌ردوو تلێت خو دگه‌هاندنه نيڤا ده‌ستێ خو وتلا به‌رانى ويا نيڤێ دا وه‌كى بازنه‌ى گوروڤركێ لێكه‌ت ئانكو وه‌كى (53) لێدكر وتلا شه‌هدێ هه‌ر ژ گوتنا التحيات……….. حه‌تا دوماهيكێ دا بلند كه‌ت وبه‌رێ خو ده‌تێ، ئه‌ما لڤاندنا وێ ب گه‌له‌ك رێكا ژ زانايا هاتيه نه‌قلكرن لێ كه‌سه‌ك نزانيت كانێ ب دورستاهى چه‌وا پێغه‌مبه‌رى (سلاڤ لێ بن) لڤانديه وشێخ ئه‌لبانى (رحمه الله) دبێژيت دێ تلا خو لڤينى بێكو تو پێڤه مژيل ببێ ئانكو ل جهێ وێ لڤينێ وناراكى ودانى وگه‌له‌ك ب له‌ز ژى ناحه‌ركينێ.
بەرسڤدان/ بابێ یوسڤی
-
ئیمام احمد رحمە الله گۆت بێژن ئەهلێ بیدعێ ناڤبەرا مە و هەوە دا ئەڤرو جەنازەنە.
سير أعلام النبلاء ص341
رامان نە ئەوە دەستهەلادارەک یان ئاغایەک هتد.. بمرت و ب هزاراهان خەلك سەر ئامادەبن نەخێر! ئەڤە ئاماژێ ب باشیێ نادەتن مطلق ، مەقصەدا ئیمام احمدی کومبوونا اهلی باشیێ و تەقوایێ یە دێ بینی ئەهلێ سننەتێ دەمێ دمریت بهزاراهان اهلی تەقوا و باشیێ دی سەر جەنازێ وی ئیمامی ئامادەبن بەلێ دەمێ اهلی بیدعێ دمریتن کێمەک نەبن ئەوژی هەر ژ وی نە
ئیمام احمد رحمە الله گۆت بێژن ئەهلێ بیدعێ ناڤبەرا مە و هەوە دا ئەڤرو جەنازەنە.
سير أعلام النبلاء ص341
رامان نە ئەوە دەستهەلادارەک یان ئاغایەک هتد.. بمرت و ب هزاراهان خەلك سەر ئامادەبن نەخێر! ئەڤە ئاماژێ ب باشیێ نادەتن مطلق ، مەقصەدا ئیمام احمدی کومبوونا اهلی باشیێ و تەقوایێ یە دێ بینی ئەهلێ سننەتێ دەمێ دمریت بهزاراهان اهلی تەقوا و باشیێ دی سەر جەنازێ وی ئیمامی ئامادەبن بەلێ دەمێ اهلی بیدعێ دمریتن کێمەک نەبن ئەوژی هەر ژ وی نە
1- قال رسول الله (صلى الله عليه وسلم)… «لا يصلح الكذب الا في ثلاث: الرجل يكذب في الحرب والحرب خدعة، والرجل يكذب بين الرجلين ليصلح بينهما، والرجل يكذب للمرأة ليرضيها بذلك» رواه أحمد ومسلم بمعناه.
دره‌و چێنابيت مروڤ بكه‌ت به‌س سێ حاله‌تا دورسته (دره‌وا تێته كرن دشه‌ريدا چونكو شه‌ر خودعه‌يه، زه‌لامه‌ك دره‌وێ بكه‌ت دا دوو مروڤێت ژێك سل بوين پێك بينت، زه‌لام دره‌وا بێژته ژنكا خو دا وێ رازى كه‌ت) ئه‌ڤه ئه‌و دره‌وه ئه‌وا خودێ ژێ عاجز نه‌بت).
2- وقال عليه الصلاة والسلام «ليس الكذاب الذي يصلح بين اثنين او قال «بين الناس فيقول خيرا او ينمي خيرا» رواه البخاري ومسلم.
نابيته دره‌و بو وى ئه‌وێ دوو مروڤا پێك بينيت وصولحێ دناڤبه‌را واندا بكه‌ت، تشته‌كى به‌رزه‌كه‌ت وتشته‌كى ئاشكرا كه‌ت بونمونه: بێژت فلان كه‌س گه‌له‌ك حه‌ژته‌دكه‌ت ودڤێت دگه‌ل ته باخڤيت وئه‌و بخو وه‌سا نينه.
3- عَنْ الْمُغِيرَة بْن شُعْبَة قَالَ: سَمِعْت رَسُول اللَّه (صلى الله عليه وسلم) يَقُول: «إِنَّ كَذِبًا عَلَيَّ لَيْسَ كَكَذِبٍ عَلَى غَيْرِي, فَمَنْ كَذَبَ عَلَيَّ مُتَعَمِّدًا فَلْيَتَبَوَّأْ مَقْعَده مِنْ النَّار».
ئه‌و دره‌وا ئێك ژ كيستێ من دكه‌ت نه وه‌كى وێ دره‌وێيه ئه‌وا ئێك ژ كيستێ هه‌وه دكه‌ت، ڤێجا ئه‌وێ دره‌وێ ژ كيستێ من بكه‌ت ودزانيت من وه‌نه‌گوتيه هينگێ بلا ئه‌و جهێ خو ل جه‌هنه‌مێ مسوگه‌ر بكه‌ت.
4- عَنْ سَلَمَة بْن الْأَكْوَع قَالَ: سَمِعْت رَسُول اللَّه (صلى الله عليه وسلم) يَقُول «مَنْ يَقُلْ عَلَيَّ مَا لَمْ أَقُلْ فَلْيَتَبَوَّأْ مَقْعَده مِنْ النَّار». صَحِيح الْبُخَارِيّ.
ئه‌وێ تشته‌كى بێژيت ومن نه‌گوت بيت، بلا جهێ خو ل جه‌هنه‌مێ مسوگه‌ر كه‌ت.
5- عَنْ عَامِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الزُّبَيْرِ، عَنْ أَبِيهِ قَالَ: قُلْتُ لِلزُّبَيْرِ: «مَا يَمْنَعُكَ أَنْ تُحَدِّثَ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ (صلى الله عليه وسلم) كَمَا يُحَدِّثُ عَنْهُ أَصْحَابُهُ “، فَقَالَ: “أَمَا وَاللَّهِ لَقَدْ كَانَ لِي مِنْهُ وَجْهٌ وَمَنْزِلَةٌ، وَلَكِنِّي سَمِعْتُهُ يَقُولُ: “مَنْ كَذَبَ عَلَيَّ مُتَعَمِّدًا فَلْيَتَبَوَّأْ مَقْعَدَهُ مِنْ النَّارِ». سنن أبو داود.
عامرى گوت: من گوته زوبه‌يرى ئه‌رێ بوچى تو ژى حه‌ديسا ژ پێغه‌مبه‌رى بو مه نابێژى وه‌كى هه‌ڤالێت وى ڤه‌گوهاستين، ئه‌ز ب خودێ كه‌مه من ژى رێز وقيمه‌تێ خو ل نك وى هه‌بويه (نك پێغه‌مبه‌رى) به‌لێ من يا گوهـ ل پێغه‌مبه‌رى بويه دگوت: ئه‌وێ عه‌مده‌ن دره‌وا ژ كيس من بكه‌ت بلا جهێ خو دئاگريدا خوشكه‌ت.
6- حدثنا أبو معمر قال حدثنا عبد الوارث عن عبد العزيز قال أنس إنه ليمنعني أن أحدثكم حديثا كثيرا أن النبي (صلى الله عليه وسلم) قال: «من تعمد علي كذبا فليتبوأ مقعده من النار».
ئه‌نه‌سى گوت: ئه‌ز دشێم گه‌له‌ك حه‌ديسا بو هه‌وه ژ پێغه‌مبه‌رى بێژم به‌لێ من يا گوهـ لێ بوى وى دگوت: ئه‌وێ عه‌مده‌ن دره‌وا ژ كيسێ من بكه‌ت بلا جهێ خو دئاگريدا خوشكه‌ت.
دره‌و چێنابيت مروڤ بكه‌ت به‌س سێ حاله‌تا دورسته (دره‌وا تێته كرن دشه‌ريدا چونكو شه‌ر خودعه‌يه، زه‌لامه‌ك دره‌وێ بكه‌ت دا دوو مروڤێت ژێك سل بوين پێك بينت، زه‌لام دره‌وا بێژته ژنكا خو دا وێ رازى كه‌ت) ئه‌ڤه ئه‌و دره‌وه ئه‌وا خودێ ژێ عاجز نه‌بت).
2- وقال عليه الصلاة والسلام «ليس الكذاب الذي يصلح بين اثنين او قال «بين الناس فيقول خيرا او ينمي خيرا» رواه البخاري ومسلم.
نابيته دره‌و بو وى ئه‌وێ دوو مروڤا پێك بينيت وصولحێ دناڤبه‌را واندا بكه‌ت، تشته‌كى به‌رزه‌كه‌ت وتشته‌كى ئاشكرا كه‌ت بونمونه: بێژت فلان كه‌س گه‌له‌ك حه‌ژته‌دكه‌ت ودڤێت دگه‌ل ته باخڤيت وئه‌و بخو وه‌سا نينه.
3- عَنْ الْمُغِيرَة بْن شُعْبَة قَالَ: سَمِعْت رَسُول اللَّه (صلى الله عليه وسلم) يَقُول: «إِنَّ كَذِبًا عَلَيَّ لَيْسَ كَكَذِبٍ عَلَى غَيْرِي, فَمَنْ كَذَبَ عَلَيَّ مُتَعَمِّدًا فَلْيَتَبَوَّأْ مَقْعَده مِنْ النَّار».
ئه‌و دره‌وا ئێك ژ كيستێ من دكه‌ت نه وه‌كى وێ دره‌وێيه ئه‌وا ئێك ژ كيستێ هه‌وه دكه‌ت، ڤێجا ئه‌وێ دره‌وێ ژ كيستێ من بكه‌ت ودزانيت من وه‌نه‌گوتيه هينگێ بلا ئه‌و جهێ خو ل جه‌هنه‌مێ مسوگه‌ر بكه‌ت.
4- عَنْ سَلَمَة بْن الْأَكْوَع قَالَ: سَمِعْت رَسُول اللَّه (صلى الله عليه وسلم) يَقُول «مَنْ يَقُلْ عَلَيَّ مَا لَمْ أَقُلْ فَلْيَتَبَوَّأْ مَقْعَده مِنْ النَّار». صَحِيح الْبُخَارِيّ.
ئه‌وێ تشته‌كى بێژيت ومن نه‌گوت بيت، بلا جهێ خو ل جه‌هنه‌مێ مسوگه‌ر كه‌ت.
5- عَنْ عَامِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الزُّبَيْرِ، عَنْ أَبِيهِ قَالَ: قُلْتُ لِلزُّبَيْرِ: «مَا يَمْنَعُكَ أَنْ تُحَدِّثَ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ (صلى الله عليه وسلم) كَمَا يُحَدِّثُ عَنْهُ أَصْحَابُهُ “، فَقَالَ: “أَمَا وَاللَّهِ لَقَدْ كَانَ لِي مِنْهُ وَجْهٌ وَمَنْزِلَةٌ، وَلَكِنِّي سَمِعْتُهُ يَقُولُ: “مَنْ كَذَبَ عَلَيَّ مُتَعَمِّدًا فَلْيَتَبَوَّأْ مَقْعَدَهُ مِنْ النَّارِ». سنن أبو داود.
عامرى گوت: من گوته زوبه‌يرى ئه‌رێ بوچى تو ژى حه‌ديسا ژ پێغه‌مبه‌رى بو مه نابێژى وه‌كى هه‌ڤالێت وى ڤه‌گوهاستين، ئه‌ز ب خودێ كه‌مه من ژى رێز وقيمه‌تێ خو ل نك وى هه‌بويه (نك پێغه‌مبه‌رى) به‌لێ من يا گوهـ ل پێغه‌مبه‌رى بويه دگوت: ئه‌وێ عه‌مده‌ن دره‌وا ژ كيس من بكه‌ت بلا جهێ خو دئاگريدا خوشكه‌ت.
6- حدثنا أبو معمر قال حدثنا عبد الوارث عن عبد العزيز قال أنس إنه ليمنعني أن أحدثكم حديثا كثيرا أن النبي (صلى الله عليه وسلم) قال: «من تعمد علي كذبا فليتبوأ مقعده من النار».
ئه‌نه‌سى گوت: ئه‌ز دشێم گه‌له‌ك حه‌ديسا بو هه‌وه ژ پێغه‌مبه‌رى بێژم به‌لێ من يا گوهـ لێ بوى وى دگوت: ئه‌وێ عه‌مده‌ن دره‌وا ژ كيسێ من بكه‌ت بلا جهێ خو دئاگريدا خوشكه‌ت.
Forwarded from توبه‌كرن و زڤڕینا ل خودێ (الكردي)
د ئیسلامێ دا ژن چێکریەکا پیرۆز و بەرێزە ، نە ملکێ گشتی یە ... ژیان معادلەکا جوانە ( زەلام + ژن = ژیان ) ژیانا ھەڤژینیێ شاھنشینا ئیمانێ یە .. شاھنشینا راسپاردنێ و شەرەفێ یە ، زەلام پاشایە چونکی کاپتنێ پاپورێیە و کاپتنیا پاپورێ دەستێ وی دایە ژبەرکو ئەو چاڤدێرە و یێ راسپاردیە بو بەرپڕسیارەتیێ و ئێمناھیێ ...و ژن ژیک شاھ ژنا شاھنشینا ھەڤژینیێ یە ژبەرکو ھەڤڕێیا رێکێ یە و خۆشتڤیا دلی یە .. ژن ژیک وەکی زەلامانە ئانکو ژلایێ پێکھاتنێ ڤە و ژ لایێ بنەمایێ دروستکرنێ دا ئەو وەکی زەلامانە ...ژن نیڤەکا جڤاکی یە
( ومن السنة تولي اصحاب رسول الله عليه الصلاة وسلام ، ومحبتهم ، وذكر محاسنهم ، والترحم عليهم ، والاستغفار لهم ، والكف عن ذكر مساوئهم ، وما شجر بينهم ن والاعتقاد فضلهم ، ومعرفة سابقتهم ) صحابي یێت پێەمبەری سلاڤ لێ بن وەکی ولی بو خو بزانین یەعني وەکی مەزن بو خو احترام لێ بگرین ڤیانا وان دلێ مەدا هە بیت ئەم بەحسێ باشى وان بکەین هەکەر هندەک ژ وان خەلەتی هەبن ئەم نەرابین بەلاڤ کەین و و بکەینە هەجەت دا پاڤێژینێ
و دعاء رحم بو وان بكەین و داخازا ژێ برنا گونەها بو وان بکەین جنكو ئەو ژیک مروڤ بون وەکی مە ئەوان ژیک خەلەتی هەین وان ژیک گونەهەین ئەم دعاء بكەین رب عالمين كونەهت وان ژ بەتن و ئەگەر وان خەلەتی یەک کربیتن یان ئەو خەلەتێن ناڤ بەیناوان جێ بوین وەکی شەرێ جێ بوین سەردەمێ صحابيا ناجێبیت ئەم بو خو بکەینە حێجت و پێ پاڤژینە وان یان اتیهاما وان بکەین یان بێبەختیا دیف ڤەنین یان درەاوا لێ بکەین ئەڤاهەنێ نەژێ عقيدا مەیە ڤێت مە باوەری هەبیت کو ئەو دقنجن و هاتنا وان بو اسلامێ بەری مە دگەل پێغمبەری سلاڤ لێ بن ئەڤە قنجيەکە ڤێت ئەم ژبیرنەکەین و ئەم هەمی گاڤا ئەڤێ قنجيا هه بو بزانین
احتمال هندك کەس هەبن دبێژن ما صحابيا جێ علاقەت ب عقيدا الاسلام ڤەهەیە حەتا ئەم بەحسێ صحابيا د عقيدێ دا بکەین
بێژین مانێ جزء ژ عقيدێ ئەوە تو حەژ صحابيا بکەی عقيده ئەو تە باوەری ب خودێ هەبیت و کتابێ وسونەتێ صحابيا ج علاقت پێڤەهەیە ؟
ئەم دبێژین گرنگیاڤێ نوقتێ ژ جێ هێتن ؟ ئەڤەیە الاسلام صحابيا يا بو مه نقل كري قورئان کێ بومە نەقل کریە ؟ صحابيا کێ سونەتا پێغمبەری سلاڤ لێ بن بو مە نقل کریە ؟ صحابيا کێ بەحس سیرەتا پێغمبەری سلاڤ لێ بن بومە کریە کا وی جكريه ج نەكريە ج دورست كريه ج حرام كريه ؟ صحابيا ، هەکە مە طعن صحابيا دان و مە صحابي حاشا وەلێ کرن بێژن درەوین یان بو سیاسەت ئێک و دوو د كوشت يان بو کورسیک وەکی هندەک ڤێگاڤێ دبێژن یان صحابيا حقد ژ سەر ئێک دوو رادکر و ج بێەختيا هەبیت یا ڤێگاڤێ نێک خەلکی هەی ئەم رابین وێ صحابيا رادەین معنا وێ ئەڤە مە شك ئێخستە اصل الاسلام دا و معنا ئەو دين وان بومه گوتی درەوە
ئەگەر مروڤەک یێ درەوین بیت مروڤەک بێفەخت بيت مروڤەک قاتل مجرم بيت ظالم بيت بێت بوتە تشتەکی نقل کەت دێ جاوا ژ وەرگری ؟ ڤێت ژ وەرنەگری و ئەوێت ڤێگاڤێ دوژمناتیا صحابيا دكەن ج بێ ناڤی بێژنە خو مسلمان یان مستشرق و كافر و ب دين ئەڤێن هێن دهاڤێژنە صحابيا ئارمانجا وان ژیک ئەڤەیە نوکە خەما وان نە ئەوە ابوبكر باش بيت ئان خراب بيت ابوبكر مر و جو يعني باش بيت ئان خرابيت دێ ج گەهیتەوان ئان دێ ج ضرر وان بيت ئارمانجا وان ابو بكر مجرم حاشا يان عمر ظالم يان عثمان مروفك فاسق يان نزا كي جيه وەکی ئەو ئاخفتنا دبێژن معناوێ ئەو دبێژ ئەو دین وان بو وە نقل کری درەوە ئەو نە دینەکێ دورستە جنكو صحابي ئەو جيله يێن دين بو مه نقل كري وەختێ صحابي نە باوەرێ بن معنا ئەڤ دین مە وەرگرتی درەوە ژ بەر هندێ ئەم ترکیزێ سەرڤێ جەندێ دكەين د عقیدێ دا ئەم دبێژن صحابي باوەرێنە و ڤێت حەژ وان بکەین و ئەزمان درێژیا دەرحەقا وان دا نەکەین ژبەرکو ئەگەر پیروزیا صحابيا ما دێ پیروزیا وی دینی ژک مینت ئەوێ وان گەهاندیەمە اما ئەگەر مە گوت صحابي ب کێرناهێن معنا ئەو دين وان كەهانديه مه ژيك ج شكێ يه کی دبێژت پێغمبەری ئەڤ تشته گوتینە کی دبێژت قورئان هەیە کی دبێژت هوسا ج بويه
صحابيا بومه يا نقل كري ژ بەرهندێ ژک ئەڤێ دوژمناتیا الاسلام دکەن بەری هەر تشتةكي طعنا صحابيا دەن و بەری هەمی صحابيا ژیک معاويەی ، جنكو وەكي امام ذهبي دبێژت معاوي دەرازينكا صحابيا يه وەختێ ئێکی ڤیا پاڤێژتە صحابا دێ ئیکەم جار هاڤێتە ئەمەویا ب زات معاويه وەختێ جراعت كر پاڤێتە معاوي ژ بەر هندەک حجەتا و خەلكي قبيل كر سباهي د هافێتە صحابي دیژك وەختێ هافێتە صحابي ژیک و خەلكي قبيل كر و جراعت بو جێ بو دێ سوباهی هاڤاێتە پێغمەری ژیک سلاڤ لێ بن و دێ هاڤاێتە قورئانێ ژیک و ئەڤە جێ بو يعني ئەم دبینین
اول جار هندكا هاڤاێتە معاويه عەلصاص تعدايا كري پێشتي هينكێ جون گەهشتنە طلحي و زبيري ژیک، پێشتي هينكێ بەحس عائيشة كر ، پێشتي هينكێ جونه امام علي خو ژیک حەتا ابوبكر عمر ژیک دانەبەر و دووماهیێ اتیهاما پێغمەری ژیک سلاڤ لێ بن کر و هەر بێبختيەکا هەبیت
لەوا ڤێت ئەم تئکیدێ ترکیز سەرڤێ جەندێ بکەین کو صحابي جيلەکن ێی باوەرێ یە و جيلەکێ پاقژە و هەکەر هندەک خەلەتی گونەه ناڤبەینا وان هەبن ئان جێ بێبن ئەو بەشريەتا وانە جنكو بشربون نە معصمن ، عقيدا مه نه ئەوە کو صحابي معصومن جنكو گونەهاناکەن صحابي ژیک وەکی هەر مروڤەکی احتمالا هەی گونەهێ بکەت صحابي هەبو زنا کربو پێغمەری سلاڤ لێ بن جرددان رجم كرن ، هەبون دزی کری دەستێ وان بری هەبون قتل كرين هاتنە کوشتن پێشڤە مانە ئەڤ حدوێ هەنێ پێغمەری سلاڤ لێ بن اول جار سەر صحابيا جێهیناینە اول جار
و دعاء رحم بو وان بكەین و داخازا ژێ برنا گونەها بو وان بکەین جنكو ئەو ژیک مروڤ بون وەکی مە ئەوان ژیک خەلەتی هەین وان ژیک گونەهەین ئەم دعاء بكەین رب عالمين كونەهت وان ژ بەتن و ئەگەر وان خەلەتی یەک کربیتن یان ئەو خەلەتێن ناڤ بەیناوان جێ بوین وەکی شەرێ جێ بوین سەردەمێ صحابيا ناجێبیت ئەم بو خو بکەینە حێجت و پێ پاڤژینە وان یان اتیهاما وان بکەین یان بێبەختیا دیف ڤەنین یان درەاوا لێ بکەین ئەڤاهەنێ نەژێ عقيدا مەیە ڤێت مە باوەری هەبیت کو ئەو دقنجن و هاتنا وان بو اسلامێ بەری مە دگەل پێغمبەری سلاڤ لێ بن ئەڤە قنجيەکە ڤێت ئەم ژبیرنەکەین و ئەم هەمی گاڤا ئەڤێ قنجيا هه بو بزانین
احتمال هندك کەس هەبن دبێژن ما صحابيا جێ علاقەت ب عقيدا الاسلام ڤەهەیە حەتا ئەم بەحسێ صحابيا د عقيدێ دا بکەین
بێژین مانێ جزء ژ عقيدێ ئەوە تو حەژ صحابيا بکەی عقيده ئەو تە باوەری ب خودێ هەبیت و کتابێ وسونەتێ صحابيا ج علاقت پێڤەهەیە ؟
ئەم دبێژین گرنگیاڤێ نوقتێ ژ جێ هێتن ؟ ئەڤەیە الاسلام صحابيا يا بو مه نقل كري قورئان کێ بومە نەقل کریە ؟ صحابيا کێ سونەتا پێغمبەری سلاڤ لێ بن بو مە نقل کریە ؟ صحابيا کێ بەحس سیرەتا پێغمبەری سلاڤ لێ بن بومە کریە کا وی جكريه ج نەكريە ج دورست كريه ج حرام كريه ؟ صحابيا ، هەکە مە طعن صحابيا دان و مە صحابي حاشا وەلێ کرن بێژن درەوین یان بو سیاسەت ئێک و دوو د كوشت يان بو کورسیک وەکی هندەک ڤێگاڤێ دبێژن یان صحابيا حقد ژ سەر ئێک دوو رادکر و ج بێەختيا هەبیت یا ڤێگاڤێ نێک خەلکی هەی ئەم رابین وێ صحابيا رادەین معنا وێ ئەڤە مە شك ئێخستە اصل الاسلام دا و معنا ئەو دين وان بومه گوتی درەوە
ئەگەر مروڤەک یێ درەوین بیت مروڤەک بێفەخت بيت مروڤەک قاتل مجرم بيت ظالم بيت بێت بوتە تشتەکی نقل کەت دێ جاوا ژ وەرگری ؟ ڤێت ژ وەرنەگری و ئەوێت ڤێگاڤێ دوژمناتیا صحابيا دكەن ج بێ ناڤی بێژنە خو مسلمان یان مستشرق و كافر و ب دين ئەڤێن هێن دهاڤێژنە صحابيا ئارمانجا وان ژیک ئەڤەیە نوکە خەما وان نە ئەوە ابوبكر باش بيت ئان خراب بيت ابوبكر مر و جو يعني باش بيت ئان خرابيت دێ ج گەهیتەوان ئان دێ ج ضرر وان بيت ئارمانجا وان ابو بكر مجرم حاشا يان عمر ظالم يان عثمان مروفك فاسق يان نزا كي جيه وەکی ئەو ئاخفتنا دبێژن معناوێ ئەو دبێژ ئەو دین وان بو وە نقل کری درەوە ئەو نە دینەکێ دورستە جنكو صحابي ئەو جيله يێن دين بو مه نقل كري وەختێ صحابي نە باوەرێ بن معنا ئەڤ دین مە وەرگرتی درەوە ژ بەر هندێ ئەم ترکیزێ سەرڤێ جەندێ دكەين د عقیدێ دا ئەم دبێژن صحابي باوەرێنە و ڤێت حەژ وان بکەین و ئەزمان درێژیا دەرحەقا وان دا نەکەین ژبەرکو ئەگەر پیروزیا صحابيا ما دێ پیروزیا وی دینی ژک مینت ئەوێ وان گەهاندیەمە اما ئەگەر مە گوت صحابي ب کێرناهێن معنا ئەو دين وان كەهانديه مه ژيك ج شكێ يه کی دبێژت پێغمبەری ئەڤ تشته گوتینە کی دبێژت قورئان هەیە کی دبێژت هوسا ج بويه
صحابيا بومه يا نقل كري ژ بەرهندێ ژک ئەڤێ دوژمناتیا الاسلام دکەن بەری هەر تشتةكي طعنا صحابيا دەن و بەری هەمی صحابيا ژیک معاويەی ، جنكو وەكي امام ذهبي دبێژت معاوي دەرازينكا صحابيا يه وەختێ ئێکی ڤیا پاڤێژتە صحابا دێ ئیکەم جار هاڤێتە ئەمەویا ب زات معاويه وەختێ جراعت كر پاڤێتە معاوي ژ بەر هندەک حجەتا و خەلكي قبيل كر سباهي د هافێتە صحابي دیژك وەختێ هافێتە صحابي ژیک و خەلكي قبيل كر و جراعت بو جێ بو دێ سوباهی هاڤاێتە پێغمەری ژیک سلاڤ لێ بن و دێ هاڤاێتە قورئانێ ژیک و ئەڤە جێ بو يعني ئەم دبینین
اول جار هندكا هاڤاێتە معاويه عەلصاص تعدايا كري پێشتي هينكێ جون گەهشتنە طلحي و زبيري ژیک، پێشتي هينكێ بەحس عائيشة كر ، پێشتي هينكێ جونه امام علي خو ژیک حەتا ابوبكر عمر ژیک دانەبەر و دووماهیێ اتیهاما پێغمەری ژیک سلاڤ لێ بن کر و هەر بێبختيەکا هەبیت
لەوا ڤێت ئەم تئکیدێ ترکیز سەرڤێ جەندێ بکەین کو صحابي جيلەکن ێی باوەرێ یە و جيلەکێ پاقژە و هەکەر هندەک خەلەتی گونەه ناڤبەینا وان هەبن ئان جێ بێبن ئەو بەشريەتا وانە جنكو بشربون نە معصمن ، عقيدا مه نه ئەوە کو صحابي معصومن جنكو گونەهاناکەن صحابي ژیک وەکی هەر مروڤەکی احتمالا هەی گونەهێ بکەت صحابي هەبو زنا کربو پێغمەری سلاڤ لێ بن جرددان رجم كرن ، هەبون دزی کری دەستێ وان بری هەبون قتل كرين هاتنە کوشتن پێشڤە مانە ئەڤ حدوێ هەنێ پێغمەری سلاڤ لێ بن اول جار سەر صحابيا جێهیناینە اول جار
معنا صحابي هەمی نەوع گونها کرین بەس درەو نەکرینە قد وارد نەبویە صحابيەکی درەو کربیت لەو ڤێت ئەم بزانین کو حەژ کرنا صحابيا و ڤیانا وان و دیفاعكرن ژ وان پشكەکە ژ باوەریامە یا کو نە ئێتە لڤاندن و ئەم ججار مساومێ سەرنەکەین و تنازلێ ژیک ژ نەکەین جنكو هەما مه صحابي اهتيهام كرن معناوێ ئەم دبیژن ئەڤ دینێ مە وەرگرتی درەوە ئان شك تێداهەی جنكو ڤان صحابيا ئەڤ دینە بو مە نقل کری و دوژمنت اسلامێ ڤێ زانێن لەو د مسائل اعلامێ دا پتر ترکیزێ دەنە سەر صحابيا دا جافت مەدا بشکێنێن و کرێت بکەن ئەگەر ڤێرێ ناجح بون مرحلا دوو بێنه اصل الاسلام كو قورئان و سونەتە و ڤێگاڤێ ڤێ ژیک دکەن جامرا تخصيری ناكەن پشتي ديتي موسلمان دەستا بو وان دقوتن و هاري وان دكەن ئەوتشت ئەو نەبێژن ژيك ئەو دەرحقا صحابيادا دبێژن
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى آلِ إِبْرَاهِيمَ، إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ، اللَّهُمَّ بَارِكْ عَلَى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، كَمَا بَارَكْتَ عَلَى آلِ إِبْرَاهِيمَ، إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ
پرسیار/ السلام علیك ورحمە الله وبركاته…..
ماموستا دەست خوشییێ ل وه دكەم بو كارێ وه یێ چاك
خودێ بو وه خێرێ پێ بنڤێسیت ئو خودێ علمێ وه بەرفرەهكەت پرسیارا من ئەڤەیە؟؟؟
ئەز دەعوێ دكەم بو رێكا خودێ الحمدالله ئەڤە دوو سالە ئەز دەعوێ دكەم ببەرفرەهی وعقیدەیەكا پاقش دیر ژ بیدعە و خورەفاتا دەرسا ژی ددەم بەلێ زیب زی ئەز دەعوێ بو ژنا ناكەم ئەگەر دەعوا وان بكەم وسا دكەم كو گەلەك كەس ل وێ رێ بن یان پەرتوكا ددەمەڤێ ڤێجا دورستە دووا بهەلبژێرم خودان ئەخلاقەكێ جان ئو بو باخفم دا دەعوا كچێت موسلمان بكەن یان نه یادورسته؟ وخودێ ژ وه رازی بیت خودێ خێراوه بنڤێسیت جزاك الله خیراً
برایێ هەوه كازیكەرێ رێكا خودێ وعقیدەكا راست ئو دورست یا اهل سنة والجماعة.
بەرسڤ/ برا خودێ خێرا ته مه‌زن كه‌ت وته‌وفيقا مه وته وهه‌مى موسلمانا بده‌ت بو باشيێ وبزانه پێغه‌مبه‌رێ خودێ دبێژت: ((بلِّغُوا عني ولو آية)) رواه البخاري. هوين په‌يامامن بگه‌هينه خه‌لكى بلا ئايه‌ته‌ك يان حه‌ديسه‌ك بتنێ بيت، به‌لێ دورست نينه بو ته تو ده‌رسا بده‌يه كچكا ياباش ئه‌وه بو وان ئه‌و بچنه نك هنده‌ك خوشكێت زانا وخو فێرى زانينێ بكه‌ن يان خو فێرى زانينا ئيسلامێ بكه‌ن ب رێكا سدى وكاسێت وتله‌ڤزيونێت ئيسلامى.
بەرسڤدان/ بابێ یوسڤی
ماموستا دەست خوشییێ ل وه دكەم بو كارێ وه یێ چاك
خودێ بو وه خێرێ پێ بنڤێسیت ئو خودێ علمێ وه بەرفرەهكەت پرسیارا من ئەڤەیە؟؟؟
ئەز دەعوێ دكەم بو رێكا خودێ الحمدالله ئەڤە دوو سالە ئەز دەعوێ دكەم ببەرفرەهی وعقیدەیەكا پاقش دیر ژ بیدعە و خورەفاتا دەرسا ژی ددەم بەلێ زیب زی ئەز دەعوێ بو ژنا ناكەم ئەگەر دەعوا وان بكەم وسا دكەم كو گەلەك كەس ل وێ رێ بن یان پەرتوكا ددەمەڤێ ڤێجا دورستە دووا بهەلبژێرم خودان ئەخلاقەكێ جان ئو بو باخفم دا دەعوا كچێت موسلمان بكەن یان نه یادورسته؟ وخودێ ژ وه رازی بیت خودێ خێراوه بنڤێسیت جزاك الله خیراً
برایێ هەوه كازیكەرێ رێكا خودێ وعقیدەكا راست ئو دورست یا اهل سنة والجماعة.
بەرسڤ/ برا خودێ خێرا ته مه‌زن كه‌ت وته‌وفيقا مه وته وهه‌مى موسلمانا بده‌ت بو باشيێ وبزانه پێغه‌مبه‌رێ خودێ دبێژت: ((بلِّغُوا عني ولو آية)) رواه البخاري. هوين په‌يامامن بگه‌هينه خه‌لكى بلا ئايه‌ته‌ك يان حه‌ديسه‌ك بتنێ بيت، به‌لێ دورست نينه بو ته تو ده‌رسا بده‌يه كچكا ياباش ئه‌وه بو وان ئه‌و بچنه نك هنده‌ك خوشكێت زانا وخو فێرى زانينێ بكه‌ن يان خو فێرى زانينا ئيسلامێ بكه‌ن ب رێكا سدى وكاسێت وتله‌ڤزيونێت ئيسلامى.
بەرسڤدان/ بابێ یوسڤی
(إِنَّ الدِّينَ عِندَ اللَّهِ الْإِسْلَامُ ۗ)دینێ دوڕست ل نک خودێ ب تنێ ئیسلامە ، و ئیسلام و معنا وێ ئەوە مروڤ ب ھەمی ڤە خو تەسلیمی خودێ بکەت و ب ئەمرێ وی رازیبت ، دینێ ھەمی پێغەمبەرا بوو ھەر ژ ئادەمی بگرە حەتا تو دگەھیە محمد سلاڤ ل ھەمیان بن و ھەر پێغەمبەرەکێ ھات بت بەرێ خەلکی یێ دایە ئیسلامێ یەعنی داخوازا ز وان د کری ئەو خو تەسلیمی خودێ بکەن ، بەلێ پشتی ھاتنا پێغەمبەرێ مە سلاڤ لێ بن یەڤ ناڤە کو ئیسلامە وەک زاراڤ ل سەر دینێ وی ھاتە دانان و بەری ھاتنا ڤی دینی بو پێغەمبەرێ مە سلاڤ لێ بن ھەر کەسەکێ ل دەمێ خۆ باوەری ب پێغەمبەرێ خۆ ئینا بت ئەو ژ موسلمان دئێتە ھژمارتن و دینێ وی ئیسلامە بەلێ پشتی ھتنا دینێ محمدی سلاڤ لێ بن بنتنێ ئەو موسلمانە یێ باوەریێ پێ ئینا بت .. و ئەڤ ئایەتە پەیڤا ئیسلام ب ڤان ھەڕدوو مەعنایان ڤەدگرت ، ل نک خودێ دینێ دوڕست ھەر ژ وێ ڕۆژێ وەرە یا ئادەم تێدا چێبووی و حەتا قیامەت رادبت ئیسلاما کو مرۆڤ خۆ تەسلیمی خودێ بکەت و پشتی ھاتنا پێغەمبەرێ دوماھیێ ل نک خودێ دینێ دوڕست ئەوە مرۆڤ ل دویڤ دینێ ڤی پێغەمبەری بچت و د ئایەتا بیستێ دا(أَأَسْلَمْتُمْ) بۆ تە جیھ و رێنیشادانێیە، نە کو بو زانینا بەرسڤا وانە ، بەرسڤا وان یا ئاشکەرایە ، دەمێ ئایەت دبێژت ئەرێ ھەوە خۆ تەسلیمێ خۆ کر ؟ مەعنا وێ ئەوە خۆ تەسلیمێ خودێ بکەن
وَمَن يَبْتَغِ غَيْرَ الْإِسْلَامِ دِينًا فَلَن يُقْبَلَ مِنْهُ وَهُوَ فِي الْآخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِينَ (85)ھەچیێ دینەکێ دی ژ بلی ئیسلامێ داخواز بکەت و د دنیایێ دا دویچونا وی بکەت ، ئەو دین ژێ نائێتە قەبویلکرن و ئەو ل ئاخرەتێ ژ زیانکارانە یێن پشک و بارێن خۆ ژ دەست داین
ئیسلام ب مەعنا مرۆڤ خو تەسلیمێ خودێ بکەت ، و د ئەمرێ وی دا بت ، و باوەریێ ب ھەمی پێغەمبەرێن وی بینت و ب وێ وەحیا ژ نک خودێ بو وان ھاتی .. ئەڤە ئەو دینە یێ خودێ دڤێت و ژ بلی وی ھەر دینەکێ ھەبت ئەو خەلکێ یێ بو خۆ چێکری و خودێ یێ رازی نینە و وی قەبیل ناکەت
دینداری ، پێگرییا ب فەرمانا خودێ و پێغەمبەرێ وی سلاڤ لێ بن یان دینداریا دورست یێک ژ وان مەسەلانە یێن گەلەک کەس خەلەت خۆ تێ دگەھینن ، گەلەک ژ موسلمانێن مە ئەڤرۆ وە تێ دگەھن کو دینداری ھندەک مەسەلێن شەکلینە ،یێ ب فلان رەنگی بت یان ب فلان جلکی و سەر و بەری بت ، ئەو مروڤکێ دیندارە و یێ ( مولتەزمە و ئەو ب خۆ وەسا نینە دینداریا دوڕست ئەوە مروڤ دوڕستێ د دینێ بگەھت و لێ بەگەریێت ل دویڤ شیانا خۆ گوتن و کریارا خۆ ل دیڤ ببەت ، و عیبادەت کرن ئەڤ
(َوَالْمُؤْمِنُونَ هو الذي آمَنَ بِاللَّهِ وَمَلَائِكَتِهِ وَكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ لَا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِّن رُّسُلِهِ ،) وهو المسلم الذي الواجبات التي فرضها الله سبحانه ، كالصوم والصلاة والحج والزكاة والجهاد في سبيل الله ، والأمر بالمعروف والنهي عن المنكر ، والوفاء بالعهد ، وترك المحرمات مثل الظلم وقتل الأبرياء والكذب وشرب الخمر والمخدرات والسرقة الخيانة وغيرها)
(اعلم ارشدك الله لطاعته ) تو بزانە خودێ بەرێ تە بدەتە تاعەتێ خۆ ( أن الحنيفية ملة إبراهيم ) ھندی حنیفییەتە یەعنی دینێ حەق و راست و دورست ، دینێ ابراھیمی علیە السلام ( أن تعبد الله وحده ، مخلصا له الدين ) ئەڤەیە تو عیبادەتێ خودێ بتنێ بکەی و عیبادەتێ کەسەکێ دی نەکەی و کەسەکێ نەکەیە شریک ل.گەل خودێ عیبادەتی دا( وبذلك أمر الله جميع الناس ، وخلقهم لها ) و بڤێ چەندێ خودێ ئەمرێ عالەمێ ھەمیێ کری یەعنی ب عیبادەتێ خودێ بتنێ و چ شریکا بۆ وی چێنەکەن ب چ تشتا و ژبەر ڤی عیبادەتی و ژ بەر ڤێ تەوحیدێ خودێ ئەڤ ئەجنە و ئینسانە یێن چێکرین ( کما قال تعالی) ھەر وەکی خودێ تەعالا دبێژیت (وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ (56) و من ئەجنە و ئینسان نەچێکرینە ئیلە ژ بەر ھندێ دا ئەو عیبادەتێ من بتنێ بکەن
(ومعنى يعبدون يوحدون) و مەعنا يعبدون ، یەعنی دا ئەو عیبادەتێ من بتنێ بکەن ویێ کەسەکێ دی نە (وأعظم ما أمر الله به التوحيد) و مەزنترین تشتێ خودێ ئەمر پێ کری تەوحیدە (وهو: إفراد الله بالعبادة) و ئەوژی ئەڤەیە مرۆڤ عیبادەتێ خودێ بتێ بکەت (أعظم ما نهى الله عنه الشرك) و مەزنترین تشت ئەوێ خودێ نەھی ژێ کری شرکە (وهو : دعوة غيرە معه) و ئەوژی ئەڤەیە دوعاکرن و عیبادەتکرنا ئێکێ دییە ل گەل خودێ ( والدليل قوله تعالى :وَاعْبُدُوا اللَّهَ وَلَا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا ۖ ) و ھوین عیبادەتێ خودێ بتنێ بکەن و چ شریکا بۆ خودێ چێنەکەن ب چ تشتا
(معرفة العبد ربه ودينه ونبيه محمد صلى الله عليه وسلم )
دین چیە ئەوە کارێ مڕۆڤی خوری بو خودێ بت یەعنی ئارمانجا مرۆڤی ب ھەر عیبادەتەکی یێ ئەو دکەت خودێ ب تنێ بت
وَمَن يَبْتَغِ غَيْرَ الْإِسْلَامِ دِينًا فَلَن يُقْبَلَ مِنْهُ وَهُوَ فِي الْآخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِينَ (85)ھەچیێ دینەکێ دی ژ بلی ئیسلامێ داخواز بکەت و د دنیایێ دا دویچونا وی بکەت ، ئەو دین ژێ نائێتە قەبویلکرن و ئەو ل ئاخرەتێ ژ زیانکارانە یێن پشک و بارێن خۆ ژ دەست داین
ئیسلام ب مەعنا مرۆڤ خو تەسلیمێ خودێ بکەت ، و د ئەمرێ وی دا بت ، و باوەریێ ب ھەمی پێغەمبەرێن وی بینت و ب وێ وەحیا ژ نک خودێ بو وان ھاتی .. ئەڤە ئەو دینە یێ خودێ دڤێت و ژ بلی وی ھەر دینەکێ ھەبت ئەو خەلکێ یێ بو خۆ چێکری و خودێ یێ رازی نینە و وی قەبیل ناکەت
دینداری ، پێگرییا ب فەرمانا خودێ و پێغەمبەرێ وی سلاڤ لێ بن یان دینداریا دورست یێک ژ وان مەسەلانە یێن گەلەک کەس خەلەت خۆ تێ دگەھینن ، گەلەک ژ موسلمانێن مە ئەڤرۆ وە تێ دگەھن کو دینداری ھندەک مەسەلێن شەکلینە ،یێ ب فلان رەنگی بت یان ب فلان جلکی و سەر و بەری بت ، ئەو مروڤکێ دیندارە و یێ ( مولتەزمە و ئەو ب خۆ وەسا نینە دینداریا دوڕست ئەوە مروڤ دوڕستێ د دینێ بگەھت و لێ بەگەریێت ل دویڤ شیانا خۆ گوتن و کریارا خۆ ل دیڤ ببەت ، و عیبادەت کرن ئەڤ
(َوَالْمُؤْمِنُونَ هو الذي آمَنَ بِاللَّهِ وَمَلَائِكَتِهِ وَكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ لَا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِّن رُّسُلِهِ ،) وهو المسلم الذي الواجبات التي فرضها الله سبحانه ، كالصوم والصلاة والحج والزكاة والجهاد في سبيل الله ، والأمر بالمعروف والنهي عن المنكر ، والوفاء بالعهد ، وترك المحرمات مثل الظلم وقتل الأبرياء والكذب وشرب الخمر والمخدرات والسرقة الخيانة وغيرها)
(اعلم ارشدك الله لطاعته ) تو بزانە خودێ بەرێ تە بدەتە تاعەتێ خۆ ( أن الحنيفية ملة إبراهيم ) ھندی حنیفییەتە یەعنی دینێ حەق و راست و دورست ، دینێ ابراھیمی علیە السلام ( أن تعبد الله وحده ، مخلصا له الدين ) ئەڤەیە تو عیبادەتێ خودێ بتنێ بکەی و عیبادەتێ کەسەکێ دی نەکەی و کەسەکێ نەکەیە شریک ل.گەل خودێ عیبادەتی دا( وبذلك أمر الله جميع الناس ، وخلقهم لها ) و بڤێ چەندێ خودێ ئەمرێ عالەمێ ھەمیێ کری یەعنی ب عیبادەتێ خودێ بتنێ و چ شریکا بۆ وی چێنەکەن ب چ تشتا و ژبەر ڤی عیبادەتی و ژ بەر ڤێ تەوحیدێ خودێ ئەڤ ئەجنە و ئینسانە یێن چێکرین ( کما قال تعالی) ھەر وەکی خودێ تەعالا دبێژیت (وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ (56) و من ئەجنە و ئینسان نەچێکرینە ئیلە ژ بەر ھندێ دا ئەو عیبادەتێ من بتنێ بکەن
(ومعنى يعبدون يوحدون) و مەعنا يعبدون ، یەعنی دا ئەو عیبادەتێ من بتنێ بکەن ویێ کەسەکێ دی نە (وأعظم ما أمر الله به التوحيد) و مەزنترین تشتێ خودێ ئەمر پێ کری تەوحیدە (وهو: إفراد الله بالعبادة) و ئەوژی ئەڤەیە مرۆڤ عیبادەتێ خودێ بتێ بکەت (أعظم ما نهى الله عنه الشرك) و مەزنترین تشت ئەوێ خودێ نەھی ژێ کری شرکە (وهو : دعوة غيرە معه) و ئەوژی ئەڤەیە دوعاکرن و عیبادەتکرنا ئێکێ دییە ل گەل خودێ ( والدليل قوله تعالى :وَاعْبُدُوا اللَّهَ وَلَا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا ۖ ) و ھوین عیبادەتێ خودێ بتنێ بکەن و چ شریکا بۆ خودێ چێنەکەن ب چ تشتا
(معرفة العبد ربه ودينه ونبيه محمد صلى الله عليه وسلم )
دین چیە ئەوە کارێ مڕۆڤی خوری بو خودێ بت یەعنی ئارمانجا مرۆڤی ب ھەر عیبادەتەکی یێ ئەو دکەت خودێ ب تنێ بت
تەقوا کارەکێ مەزنە و بۆ دینی دبتە بناخە و ھەر تەقوایە تامێ ددەتە ژینا مرۆڤی و بھایێ ددەتە خودانی چونکی تەقوایە وی و حەیوانی ژێک جودا دکەت ! ڤێجا فەرە بزانین کانێ تەقوا چیە و چاوا مرۆڤ دێ شێت وێ ب دەست خۆ ئێخت
تەقوا دزمانێ عەرەبان دا ناڤەکێ وەرگرتیە ژ پەیڤا ( التقی) و ژێدەرێ وێ( الاتقاء) و کارێ وێ یێ بوری( وقی) یە یەعنی پاراست و پاراستن ئەوە تشتەک.ژ تشتەکێ دی بێتە پالدان و دویر کرن ژ بەر تشتەکێ سیێ مەعنا تقوا د زمانی دا پاراستنە و د شریعەتی دا چەند پێناسەک بو تەقوایێ ھەنە ژ وان پێناسەیان ھندەک دبێژن تەقوا ئەوە تو پەردەیەکی بێخیە دناڤبەرا خۆ و وی تشتی دا یێ خودێ حەرام کری ، و ھندەک دی دبێژن تەقوا ئەوە خودێ تە ل وی جھی نەبینت یێ وی نەڤیای تە لێ ببینت و ھندەکێن دی بێژن تەقوا ئەوە مرۆڤ خۆ ژ وی تشتی بپارێزت یێ بترست کو غەزەبا خودێ پێ ب سەر وی دا بێت و گوھدارییا ئەمر و نەھییا خودێ بکەت
قولە تەعالا : يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنتُم مُّسْلِمُونَ (102)
قولە تەعالا : وَمَن يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَخْشَ اللَّهَ وَيَتَّقْهِ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الْفَائِزُونَ (52)
و دێ ئایەتەکا دی دا رب عالمین سێ جارا بەحسێ تەقوایێ دکەت
لَيْسَ عَلَى الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جُنَاحٌ فِيمَا طَعِمُوا إِذَا مَا اتَّقَوا وَّآمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ ثُمَّ اتَّقَوا وَّآمَنُوا ثُمَّ اتَّقَوا وَّأَحْسَنُوا ۗ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ (93)
تەقوا دزمانێ عەرەبان دا ناڤەکێ وەرگرتیە ژ پەیڤا ( التقی) و ژێدەرێ وێ( الاتقاء) و کارێ وێ یێ بوری( وقی) یە یەعنی پاراست و پاراستن ئەوە تشتەک.ژ تشتەکێ دی بێتە پالدان و دویر کرن ژ بەر تشتەکێ سیێ مەعنا تقوا د زمانی دا پاراستنە و د شریعەتی دا چەند پێناسەک بو تەقوایێ ھەنە ژ وان پێناسەیان ھندەک دبێژن تەقوا ئەوە تو پەردەیەکی بێخیە دناڤبەرا خۆ و وی تشتی دا یێ خودێ حەرام کری ، و ھندەک دی دبێژن تەقوا ئەوە خودێ تە ل وی جھی نەبینت یێ وی نەڤیای تە لێ ببینت و ھندەکێن دی بێژن تەقوا ئەوە مرۆڤ خۆ ژ وی تشتی بپارێزت یێ بترست کو غەزەبا خودێ پێ ب سەر وی دا بێت و گوھدارییا ئەمر و نەھییا خودێ بکەت
قولە تەعالا : يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنتُم مُّسْلِمُونَ (102)
قولە تەعالا : وَمَن يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَخْشَ اللَّهَ وَيَتَّقْهِ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الْفَائِزُونَ (52)
و دێ ئایەتەکا دی دا رب عالمین سێ جارا بەحسێ تەقوایێ دکەت
لَيْسَ عَلَى الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جُنَاحٌ فِيمَا طَعِمُوا إِذَا مَا اتَّقَوا وَّآمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ ثُمَّ اتَّقَوا وَّآمَنُوا ثُمَّ اتَّقَوا وَّأَحْسَنُوا ۗ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ (93)
هنده‌ك تشتێن گرنگ د ده‌رحه‌قێ بچویكى دا ده‌مێ دبت
هنده‌ك سوننه‌تێن گرنگ د ده‌رحه‌قێ بچویكى دا ده‌مێ دبت ب كورتى:
1- ته‌حنیك: ئانكو: مرۆڤ قه‌سپه‌كێ باش بجویت وپاشى د په‌حنكا ده‌ڤێ بچویكى بده‌ت ل ڕۆژا ئێكێ ..
2- تراشینا پیرتێ سه‌رى: ئانكو: ئه‌گه‌ر كوڕ بت ل ڕۆژا حه‌فتێ مرۆڤ پیرتێ سه‌رێ وى ب تراشت ولبه‌ر زیڤى بكێشت وقیمه‌تا وى بكه‌ته خێر .. (و ل ده‌ف هنده‌ك زانا پیرتێ سه‌رێ كچێ ژى) ..
3- ناڤ دانان: ئانكو: ل ڕۆژا حه‌فتێ مرۆڤ ناڤه‌كێ جوان وباش دانته سه‌ر ، وئه‌گه‌ر كوڕ بت خێرترین ناڤ: عبدالله وعبدالرحمن ، وهه‌ر ناڤه‌كێ دى ژ ناڤێت خودێ ته‌عالا مرۆڤ عه‌بد بێڤه‌كه‌ت ..
4- سوننه‌تكرن: ئانكو: ئه‌گه‌ر كوڕ بت ل ڕۆژا حه‌فتێ مرۆڤ سوننه‌ت بكه‌ت ..
5- عه‌قیقه: ئانكو: ئه‌گه‌ر كوڕ بت مرۆڤ دوو په‌زا پێشڤه سه‌رژێ بكه‌ت ل ڕۆژا حه‌فتێ ، وئه‌گه‌ر كچ بت په‌زه‌كێ ، و وى گوشتى بكه‌ته خێر یان ژى ل مال چێكه‌ت وگازى مرۆڤ وهه‌ڤالێت خۆ بكه‌ت دا بخون ..
6- كونكرنا گوهى: ئانكو: ئه‌گه‌ر كچ بت مرۆڤ گوهێت وێ كون بكه‌ت ژبه‌ر گوهاركا .. و نه‌هاتیه دیاركرن كا ل كیش ڕۆژێ ..
تێبینیه‌ك: من به‌حسێ بانگدان وقامه‌ت گرتنێ نه‌كر د گوهێ بچویكى دا – ئانكو: ئه‌گه‌ر بچویك هاته سه‌ر دونیاێ مرۆڤ د گوهێ ڕاستێ دا بانگ بده‌ت و د گوهێ چه‌پێ دا قامه‌تێ بگرت ب ده‌نگه‌كێ نزم – ژبه‌ر هندێ چونكو ئه‌و حه‌دیسێت لسه‌ر هاتین هه‌مى د زه‌عیفن ل ده‌ف باراپتر ژ ئه‌هلێ حه‌دیسێ وژبه‌ر هندێ خیلافه‌كا مه‌زن یا په‌یدا بووى ، ڤێجا هنده‌ك زانا دبێژن بانگدان وقامه‌ت گرتن هه‌ردوو نه د دروستن .. وهنده‌ك دبێژن به‌س بانگدان دروسته بێ قامه‌ت ، وهنده‌ك دبێژن هه‌ردوو د دروستن .. ڤێجا ژبه‌ر ئه‌ڤێ خیلافێ من نه‌گوت ..
ملا جليل صادق الباخرنيفي
هنده‌ك سوننه‌تێن گرنگ د ده‌رحه‌قێ بچویكى دا ده‌مێ دبت ب كورتى:
1- ته‌حنیك: ئانكو: مرۆڤ قه‌سپه‌كێ باش بجویت وپاشى د په‌حنكا ده‌ڤێ بچویكى بده‌ت ل ڕۆژا ئێكێ ..
2- تراشینا پیرتێ سه‌رى: ئانكو: ئه‌گه‌ر كوڕ بت ل ڕۆژا حه‌فتێ مرۆڤ پیرتێ سه‌رێ وى ب تراشت ولبه‌ر زیڤى بكێشت وقیمه‌تا وى بكه‌ته خێر .. (و ل ده‌ف هنده‌ك زانا پیرتێ سه‌رێ كچێ ژى) ..
3- ناڤ دانان: ئانكو: ل ڕۆژا حه‌فتێ مرۆڤ ناڤه‌كێ جوان وباش دانته سه‌ر ، وئه‌گه‌ر كوڕ بت خێرترین ناڤ: عبدالله وعبدالرحمن ، وهه‌ر ناڤه‌كێ دى ژ ناڤێت خودێ ته‌عالا مرۆڤ عه‌بد بێڤه‌كه‌ت ..
4- سوننه‌تكرن: ئانكو: ئه‌گه‌ر كوڕ بت ل ڕۆژا حه‌فتێ مرۆڤ سوننه‌ت بكه‌ت ..
5- عه‌قیقه: ئانكو: ئه‌گه‌ر كوڕ بت مرۆڤ دوو په‌زا پێشڤه سه‌رژێ بكه‌ت ل ڕۆژا حه‌فتێ ، وئه‌گه‌ر كچ بت په‌زه‌كێ ، و وى گوشتى بكه‌ته خێر یان ژى ل مال چێكه‌ت وگازى مرۆڤ وهه‌ڤالێت خۆ بكه‌ت دا بخون ..
6- كونكرنا گوهى: ئانكو: ئه‌گه‌ر كچ بت مرۆڤ گوهێت وێ كون بكه‌ت ژبه‌ر گوهاركا .. و نه‌هاتیه دیاركرن كا ل كیش ڕۆژێ ..
تێبینیه‌ك: من به‌حسێ بانگدان وقامه‌ت گرتنێ نه‌كر د گوهێ بچویكى دا – ئانكو: ئه‌گه‌ر بچویك هاته سه‌ر دونیاێ مرۆڤ د گوهێ ڕاستێ دا بانگ بده‌ت و د گوهێ چه‌پێ دا قامه‌تێ بگرت ب ده‌نگه‌كێ نزم – ژبه‌ر هندێ چونكو ئه‌و حه‌دیسێت لسه‌ر هاتین هه‌مى د زه‌عیفن ل ده‌ف باراپتر ژ ئه‌هلێ حه‌دیسێ وژبه‌ر هندێ خیلافه‌كا مه‌زن یا په‌یدا بووى ، ڤێجا هنده‌ك زانا دبێژن بانگدان وقامه‌ت گرتن هه‌ردوو نه د دروستن .. وهنده‌ك دبێژن به‌س بانگدان دروسته بێ قامه‌ت ، وهنده‌ك دبێژن هه‌ردوو د دروستن .. ڤێجا ژبه‌ر ئه‌ڤێ خیلافێ من نه‌گوت ..
ملا جليل صادق الباخرنيفي