جێوازی چیە د ناڤبەرا نیکاح و زەواجێ !
.
گەلەک کەس هزردکەن نیکاح خەبەرە و پەیڤەکا خرابە .. یان مەبەست پێ تشتەکێ خەلەتە .. هەر گاڤەکا گوهـ لێ بون ( جهاد النکاح ) دئێتە بیرا وان !
.
ڕونکرن :
.
1- پەیڤا نیکاح " النکاح " د زمانێ عەرەبی دا هەر بڕامانا زەواج دئێت هەروسا دبیژنە عەقدا زەواجی ژی نیکاح و پەیوەندیا دناڤبەرا ژن و زەلامی دا .
بەڵگە: " قال الجوهري النكاح الوطء وقد يكون العقد ، تقول : نكحتها ونكحت هي أي تزوجت " ( لسان العرب )
.
2- عەکسی پەیڤا (الزواج) پەیڤا (الزنا) یە ، عەکسی پەیڤا ( النکاح ) پەیڤا ( السفاح ) یە.
.
3- د قورئانا پیروز دا هەر گاڤەکا پەیڤا ( النکاح ) هاتبیت بتنێ مەبەست پێ زەواجە .
بەڵگە : " لا يعرف شيء من ذكر النكاح في كتاب الله تعالى إلا على معنى التزويج " ( لسان العرب )
.
4- د قورئانا پیروز دا پەیڤا زەواج و نیکاح هەردوو بکارهاتینە .. دبێژن جێوازیا ئەوە نیکاح بو داهاتی دئێت ئانکو لبەرە ژن و مێر زەواجێ بکەن یان ئەمر یی پێ هاتیە کرن لەوا د ئایەتێ دا هاتیە : " فانكحوهن بإذن أهلهن وآتوهن أجورهن بالمعروف محصنات غير مسافحات ولا متخذات أخدان "
بەلێ زەواج بو رابردووی دئێت ئانکو یا رویدای و هەردوو کەس ژن و مێرن : " فلما قضى زيد منها وطرا زوجناكها "
.
5- جهاد النكاح ژی درەوەکە راگەهاندا بەعسیێن سوری بەلاڤکریە لدەمێ شورەشا سوریایێ و د چ پەرتوکێن فقهی دا ئەڤ پەیڤە بکارنەهاتیە !
.
والله ولي التوفيق
------------ نڤيسين: -----------
📝 علي عبدالله هسنياني (#به‌تار)
📡 تيليگرام : www.tg-me.com/Ali_hasni_b
:::: 27 ذو الحجة 1439 كوچى ::::
.
گەلەک کەس هزردکەن نیکاح خەبەرە و پەیڤەکا خرابە .. یان مەبەست پێ تشتەکێ خەلەتە .. هەر گاڤەکا گوهـ لێ بون ( جهاد النکاح ) دئێتە بیرا وان !
.
ڕونکرن :
.
1- پەیڤا نیکاح " النکاح " د زمانێ عەرەبی دا هەر بڕامانا زەواج دئێت هەروسا دبیژنە عەقدا زەواجی ژی نیکاح و پەیوەندیا دناڤبەرا ژن و زەلامی دا .
بەڵگە: " قال الجوهري النكاح الوطء وقد يكون العقد ، تقول : نكحتها ونكحت هي أي تزوجت " ( لسان العرب )
.
2- عەکسی پەیڤا (الزواج) پەیڤا (الزنا) یە ، عەکسی پەیڤا ( النکاح ) پەیڤا ( السفاح ) یە.
.
3- د قورئانا پیروز دا هەر گاڤەکا پەیڤا ( النکاح ) هاتبیت بتنێ مەبەست پێ زەواجە .
بەڵگە : " لا يعرف شيء من ذكر النكاح في كتاب الله تعالى إلا على معنى التزويج " ( لسان العرب )
.
4- د قورئانا پیروز دا پەیڤا زەواج و نیکاح هەردوو بکارهاتینە .. دبێژن جێوازیا ئەوە نیکاح بو داهاتی دئێت ئانکو لبەرە ژن و مێر زەواجێ بکەن یان ئەمر یی پێ هاتیە کرن لەوا د ئایەتێ دا هاتیە : " فانكحوهن بإذن أهلهن وآتوهن أجورهن بالمعروف محصنات غير مسافحات ولا متخذات أخدان "
بەلێ زەواج بو رابردووی دئێت ئانکو یا رویدای و هەردوو کەس ژن و مێرن : " فلما قضى زيد منها وطرا زوجناكها "
.
5- جهاد النكاح ژی درەوەکە راگەهاندا بەعسیێن سوری بەلاڤکریە لدەمێ شورەشا سوریایێ و د چ پەرتوکێن فقهی دا ئەڤ پەیڤە بکارنەهاتیە !
.
والله ولي التوفيق
------------ نڤيسين: -----------
📝 علي عبدالله هسنياني (#به‌تار)
📡 تيليگرام : www.tg-me.com/Ali_hasni_b
:::: 27 ذو الحجة 1439 كوچى ::::
پرسیار/ السلام عليكم…
ماموستا دێ شێی بو من ئەحكامێت شەرعی روهن كەی كا حوكمێ كرن و نەكرنا (فەرز و واجب و سوننەت و مەكروهـ و حەرام و حەلال و موباح) چیە؟ دگەل نمونەيەكێ بو هەر ئێكێ دا پتر بو من روهن و ئاشكرا بیت…
بەرسڤ/ وعليكم السلام ورحمة الله وبركاته…
*فه‌رز وواجب ئێكن ل نك شافعی وحه‌نبه‌لی ومالكیاندا، بتنێ جوداهی هه‌یه لنك حه‌نه‌فیاندا… ومه‌عنا هەردوكا (فه‌رز وواجب) لنك ڤان هەرسێكان ئەوە: ئه‌و تشتێ واجب بوی ب ده‌لیله‌كێ ظه‌نی یان قه‌طعی ب ئێك جاری وته‌ئكیدی، وئه‌وێ بكه‌ت دێ خودان خێر بیت وئه‌وێ نه‌كه‌ت دێ توشی سزای بیت. لێ ل نك حه‌نه‌فیان: فه‌رز ئه‌وه یێ ب ده‌لیله‌كێ قه‌طعی فه‌رزبوی وه‌كی خاندانا قورئانێ دنڤێژێدا: (فَاقْرَؤُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ {المزمل:20})، واجب ئه‌وه ب ده‌لیله‌كێ ظه‌نی واجب بوی وه‌كی خاندنا فاتحێ دنڤێژێدا، پێغه‌مبه‌ر دبێژیت: “لا صلاة لمن لم لم يقرأ بفاتحة الكتاب”.
*سوننەت ئەوە ئەو تشتێ پێغەمبەری (سلاف لێ بن) كری یان گوتی یان ئەمر ب نەكرنا وی نەكری.
*مه‌كروهـ ئه‌و تشته ئه‌وێ شه‌ریعه‌تی گوتی نه‌كه به‌س ب ئێك جار نه‌هی نه‌كر، بیت ڤێجا مه‌كروهه‌كێ هه‌ی بو حه‌رامی دئێت وئێكێ هه‌ی بو ته‌نزیهێ دئێت، نه‌كرنا مه‌كروهی دێ خودان خێر بی وكرنا وی چ كونه‌هـ ل سه‌ر نینه.
*حه‌لال ئه‌و تشته ئه‌وێ خودێ وپێغه‌مبه‌ری حه‌لال كری ب ده‌لیل.
*حه‌رام ئه‌و تشته ئه‌وێ خودێ وپێغه‌مبه‌ری حه‌رام كری ب ده‌لیله‌كێ شه‌رعی.
*موباح ئه‌و تشته ئه‌وێ نه‌حه‌لال بیت ونه‌حه‌رام بیت نه‌گونه‌هه ونه‌خێره، دگاڤێدا مروڤ دشێت بو خێرێ بكار بینیت وه‌كی خارنێ وڤه‌خارنێ.
بەرسڤدان/ بابێ يوسڤى
ماموستا دێ شێی بو من ئەحكامێت شەرعی روهن كەی كا حوكمێ كرن و نەكرنا (فەرز و واجب و سوننەت و مەكروهـ و حەرام و حەلال و موباح) چیە؟ دگەل نمونەيەكێ بو هەر ئێكێ دا پتر بو من روهن و ئاشكرا بیت…
بەرسڤ/ وعليكم السلام ورحمة الله وبركاته…
*فه‌رز وواجب ئێكن ل نك شافعی وحه‌نبه‌لی ومالكیاندا، بتنێ جوداهی هه‌یه لنك حه‌نه‌فیاندا… ومه‌عنا هەردوكا (فه‌رز وواجب) لنك ڤان هەرسێكان ئەوە: ئه‌و تشتێ واجب بوی ب ده‌لیله‌كێ ظه‌نی یان قه‌طعی ب ئێك جاری وته‌ئكیدی، وئه‌وێ بكه‌ت دێ خودان خێر بیت وئه‌وێ نه‌كه‌ت دێ توشی سزای بیت. لێ ل نك حه‌نه‌فیان: فه‌رز ئه‌وه یێ ب ده‌لیله‌كێ قه‌طعی فه‌رزبوی وه‌كی خاندانا قورئانێ دنڤێژێدا: (فَاقْرَؤُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ {المزمل:20})، واجب ئه‌وه ب ده‌لیله‌كێ ظه‌نی واجب بوی وه‌كی خاندنا فاتحێ دنڤێژێدا، پێغه‌مبه‌ر دبێژیت: “لا صلاة لمن لم لم يقرأ بفاتحة الكتاب”.
*سوننەت ئەوە ئەو تشتێ پێغەمبەری (سلاف لێ بن) كری یان گوتی یان ئەمر ب نەكرنا وی نەكری.
*مه‌كروهـ ئه‌و تشته ئه‌وێ شه‌ریعه‌تی گوتی نه‌كه به‌س ب ئێك جار نه‌هی نه‌كر، بیت ڤێجا مه‌كروهه‌كێ هه‌ی بو حه‌رامی دئێت وئێكێ هه‌ی بو ته‌نزیهێ دئێت، نه‌كرنا مه‌كروهی دێ خودان خێر بی وكرنا وی چ كونه‌هـ ل سه‌ر نینه.
*حه‌لال ئه‌و تشته ئه‌وێ خودێ وپێغه‌مبه‌ری حه‌لال كری ب ده‌لیل.
*حه‌رام ئه‌و تشته ئه‌وێ خودێ وپێغه‌مبه‌ری حه‌رام كری ب ده‌لیله‌كێ شه‌رعی.
*موباح ئه‌و تشته ئه‌وێ نه‌حه‌لال بیت ونه‌حه‌رام بیت نه‌گونه‌هه ونه‌خێره، دگاڤێدا مروڤ دشێت بو خێرێ بكار بینیت وه‌كی خارنێ وڤه‌خارنێ.
بەرسڤدان/ بابێ يوسڤى
پرسیارا من ئەڤەیه ئەگەر نڤێژا مەغرەب مروڤ ركاعەتا دویێ گەهشته نڤێژێ وئیمامی بنەزانینڤه نڤێژ كره (4)ركاعەت لوی دەمی دێ مروڤی بنه (3)ركاعەت ئەرێ دێ مروڤ ركاعەتەكا دی ژی كەت یان نڤێژا من تمام بوو؟
بەرسڤ/ وعليكم السلام ورحمة الله وبركاته …………..
برا ئه‌گه‌ر ركاعه‌تا دوماهيكێ ئيمامى ته‌حيات نه‌خاند ورابو ركاعه‌ته‌كا دى بكه‌ت هينگێ چێنابيت لازمه ئێك ژ ئاماده‌بويان بێژتێ (سبحان الله) داكو بزانيت كو يێ خه‌له‌ت بوى وب خه‌له‌تى وسه‌هوابونا خو بحه‌سيت، هه‌روه‌سا لازمه تو (فاتحێت)خو بهه‌ژمێرى، ته شولپ ته‌حيات وسوجودێت زێده نه‌بيت ئه‌گه‌ر ته سێ ركاعه‌تێت خو ب دورستاهى كرن هينگێ نڤێژاته يا دورسته.
بەرسڤدان/ بابێ یوسڤی
بەرسڤ/ وعليكم السلام ورحمة الله وبركاته …………..
برا ئه‌گه‌ر ركاعه‌تا دوماهيكێ ئيمامى ته‌حيات نه‌خاند ورابو ركاعه‌ته‌كا دى بكه‌ت هينگێ چێنابيت لازمه ئێك ژ ئاماده‌بويان بێژتێ (سبحان الله) داكو بزانيت كو يێ خه‌له‌ت بوى وب خه‌له‌تى وسه‌هوابونا خو بحه‌سيت، هه‌روه‌سا لازمه تو (فاتحێت)خو بهه‌ژمێرى، ته شولپ ته‌حيات وسوجودێت زێده نه‌بيت ئه‌گه‌ر ته سێ ركاعه‌تێت خو ب دورستاهى كرن هينگێ نڤێژاته يا دورسته.
بەرسڤدان/ بابێ یوسڤی
ئەرێ نڤێژا قەسرو جەمع چەوا دهێتە كرن و ل كیش دەمی؟ و بو كێ هەیە نڤێژا خو ب كەتە قەسرو جەمع؟
بەرسڤ/ نڤێژا (جمع) بو مروڤێ نه‌ساخ دورسته وئه‌وێ دوه‌غه‌ره‌كێدا (مسافر) وده‌مێ ترسێ ول ده‌مێ بارانێ. چه‌وانيا وێ ئه‌ڤه‌يه: دوو نڤێژا ل ده‌مه‌كى بكه‌ى چ (تاخير يان تقديم) چ تو نڤێژا ئێڤارى بينيه سه‌ر نيڤرو دبێژنێ جمع تقديم يان نيڤرو ببەيه سه‌ر يا ئێڤارى دبێژنێ جمع تاخير هه‌روه‌سا مه‌غره‌ب وعه‌يشا ژى هوسانه به‌لێ ياسپێدێ ل جهێ خو تێته كرن.
نڤێژا (قصر) بو مروڤێ دوه‌غه‌ره‌كێدا بتنێ دورسته، ئه‌و ژى نڤێژێت چار ركاعه‌ت دبنه دوو ركاعه‌ت لێ نڤێژا سپێدێ ويا مه‌غره‌ب وه‌كى خو دمينن.
كه‌نگى دێ قه‌صر كه‌ى: ئه‌گه‌ر مروڤ ژ سه‌نته‌رێ باژێرێ خو ده‌ركه‌ت بو ئينيه‌تا وه‌غه‌رێ هينگێ مروڤى حه‌قێ هه‌ى نڤێژا خو قه‌صر كه‌ت حه‌تا بزڤريته ڤه يان ئينيه‌تا مانا ل وى باژێرى هه‌بيت وئه‌گه‌ر هاته باژێرێ خو ڤه هينگێ دێ وه‌كى وى باژێرى نڤێژا كه‌ت.
بەرسڤدان/ بابێ یوسڤی
بەرسڤ/ نڤێژا (جمع) بو مروڤێ نه‌ساخ دورسته وئه‌وێ دوه‌غه‌ره‌كێدا (مسافر) وده‌مێ ترسێ ول ده‌مێ بارانێ. چه‌وانيا وێ ئه‌ڤه‌يه: دوو نڤێژا ل ده‌مه‌كى بكه‌ى چ (تاخير يان تقديم) چ تو نڤێژا ئێڤارى بينيه سه‌ر نيڤرو دبێژنێ جمع تقديم يان نيڤرو ببەيه سه‌ر يا ئێڤارى دبێژنێ جمع تاخير هه‌روه‌سا مه‌غره‌ب وعه‌يشا ژى هوسانه به‌لێ ياسپێدێ ل جهێ خو تێته كرن.
نڤێژا (قصر) بو مروڤێ دوه‌غه‌ره‌كێدا بتنێ دورسته، ئه‌و ژى نڤێژێت چار ركاعه‌ت دبنه دوو ركاعه‌ت لێ نڤێژا سپێدێ ويا مه‌غره‌ب وه‌كى خو دمينن.
كه‌نگى دێ قه‌صر كه‌ى: ئه‌گه‌ر مروڤ ژ سه‌نته‌رێ باژێرێ خو ده‌ركه‌ت بو ئينيه‌تا وه‌غه‌رێ هينگێ مروڤى حه‌قێ هه‌ى نڤێژا خو قه‌صر كه‌ت حه‌تا بزڤريته ڤه يان ئينيه‌تا مانا ل وى باژێرى هه‌بيت وئه‌گه‌ر هاته باژێرێ خو ڤه هينگێ دێ وه‌كى وى باژێرى نڤێژا كه‌ت.
بەرسڤدان/ بابێ یوسڤی
اللهم صل على محمد وعلى آل محمد كما صليت على إبراهيم وعلى آل إبراهيم، إنك حميد مجيد، اللهم بارك على محمد وعلى آل محمد كما باركت على إبراهيم وعلى آل إبراهيم، إنك حميد مجيد.
شوعيب عليه السلام بو کیش ملەتی هاتبو هنارتن
Anonymous Quiz
24%
ملەتێ عادی
43%
ملەتێ ثمودى
33%
ملەتێ مەدیەنێ
دووماھیک ھەڤالێ پێغەمبەری وەفات کری کیبو
Anonymous Quiz
38%
ئەنەسێ کورێ مالکی
24%
سعد کورێ معاد
38%
زید کورێ ثابت
کیژک ژ دایک ئیماندار دگوتنێ دایکا ھەژارا
Anonymous Quiz
58%
عائیشە خودێ ژ رازیبت
27%
زینب کچ خزیمە خودێ ژ رازیبت
15%
زینب کچ جحش خودێ ژ رازیبت
پرسیار/ شەرتانێ د ئیسلامێ دا حەرامە یان حەلالە و چ بەحسێ شەرتانێ هاتیە كرن د ئیسلامێ دا؟
بەرسڤ/ شه‌رتانێ دئيسلامێدا هاتيه كرن وحه‌رامه، شه‌رتانێ خارنا مالێ خه‌لكى يه بێ حه‌ق وجوره‌كێ قومارێ يه وژ كارێت شه‌يطانى يه ((يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالْأَنْصَابُ وَالْأَزْلَامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ (90البقرة))).
بەرسڤ/ شه‌رتانێ دئيسلامێدا هاتيه كرن وحه‌رامه، شه‌رتانێ خارنا مالێ خه‌لكى يه بێ حه‌ق وجوره‌كێ قومارێ يه وژ كارێت شه‌يطانى يه ((يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالْأَنْصَابُ وَالْأَزْلَامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ (90البقرة))).
پرسیار
دەما ئەز دەست نڤێژێ دگرم ئەكید ئەز ب ناڤێ خودێ دوعا دكەم یارەبی تو دەست وچاڤێن من ودەیك وبابێن من ب ئاگرێ جەهنەمێ نه سوژی…هەتا بەلێ هنده جارا دێ دەست نڤێژێ خلاص كەم شنی بیرا من تێت بێژم بسم الله ئەز دبێژم بسم الله أوله واخره هوسا دەست نڤێژا من كەتیه یان نه؟
وخودێ خێراوه مەزن بكەت بگەهینت دەیك وبابێن وه
بەرسڤ/ ده‌سپێكا ده‌سنڤێژشيشتنێ بێژه: ((بسم الله)) ول دوماهيكێ ڤان جوره دوعايا بكه ئه‌وێت ژ پێغه‌مبه‌رى هاتينه ڤه‌گوهاستن: (((أَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ))((اللَّهُمَّ اجْعَلْنِي مِنَ التَّوَّابِينَ وَاجْعَلْنِي مِنَ الْمُتَطَهِّرِينَ))((سُبْحَانَكَ اللَّهُمَّ وَبِحَمْدِكَ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ أَسْتَغْفِرُكَ وَأَتُوبُ إِلَيْكَ))) [ئیمامێ موسلم ڤەدگوهێزت].
وچ دوعايێت ديتر نينن وه‌كى هنده‌ك بێژن ياره‌ب تو ده‌ست وپێت من بپارێزى وكيتابا خێرێت من ب ده‌ستێ من يێ راستێ بده‌يه من وكيتابا گونه‌هيێت من ب ده‌ستێ چه‌پێ نه‌ده‌يه من ………چ راستى بو ڤى جوره دوعايا نينه بێنه گرن ل ده‌مێ ده‌سنڤێژشيشتنێ،
وئه‌گه‌ر ته ژبيركر ودناڤ ده‌سنڤێژێرا هاته بيرا ته بو خو بێژه (بسم الله) وئه‌گه‌ر نه‌هاته هزرا ته چ نينه ماده‌م ته ژبيركر.
و(بسم الله اوله واخره) بتنێ بو زاد خارنێ دئێت ئه‌گه‌ر ته ژبيركر ول نيڤا زادى هاته بيرا ته دێ بو خو وه‌بێژى.
بەرسڤدان/ بابێ یوسڤی
دەما ئەز دەست نڤێژێ دگرم ئەكید ئەز ب ناڤێ خودێ دوعا دكەم یارەبی تو دەست وچاڤێن من ودەیك وبابێن من ب ئاگرێ جەهنەمێ نه سوژی…هەتا بەلێ هنده جارا دێ دەست نڤێژێ خلاص كەم شنی بیرا من تێت بێژم بسم الله ئەز دبێژم بسم الله أوله واخره هوسا دەست نڤێژا من كەتیه یان نه؟
وخودێ خێراوه مەزن بكەت بگەهینت دەیك وبابێن وه
بەرسڤ/ ده‌سپێكا ده‌سنڤێژشيشتنێ بێژه: ((بسم الله)) ول دوماهيكێ ڤان جوره دوعايا بكه ئه‌وێت ژ پێغه‌مبه‌رى هاتينه ڤه‌گوهاستن: (((أَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ))((اللَّهُمَّ اجْعَلْنِي مِنَ التَّوَّابِينَ وَاجْعَلْنِي مِنَ الْمُتَطَهِّرِينَ))((سُبْحَانَكَ اللَّهُمَّ وَبِحَمْدِكَ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ أَسْتَغْفِرُكَ وَأَتُوبُ إِلَيْكَ))) [ئیمامێ موسلم ڤەدگوهێزت].
وچ دوعايێت ديتر نينن وه‌كى هنده‌ك بێژن ياره‌ب تو ده‌ست وپێت من بپارێزى وكيتابا خێرێت من ب ده‌ستێ من يێ راستێ بده‌يه من وكيتابا گونه‌هيێت من ب ده‌ستێ چه‌پێ نه‌ده‌يه من ………چ راستى بو ڤى جوره دوعايا نينه بێنه گرن ل ده‌مێ ده‌سنڤێژشيشتنێ،
وئه‌گه‌ر ته ژبيركر ودناڤ ده‌سنڤێژێرا هاته بيرا ته بو خو بێژه (بسم الله) وئه‌گه‌ر نه‌هاته هزرا ته چ نينه ماده‌م ته ژبيركر.
و(بسم الله اوله واخره) بتنێ بو زاد خارنێ دئێت ئه‌گه‌ر ته ژبيركر ول نيڤا زادى هاته بيرا ته دێ بو خو وه‌بێژى.
بەرسڤدان/ بابێ یوسڤی
تڕانه‌كرنا ب دینی وسڤككرنا پیـرۆزییێن وی
تڕانه‌كرنا ب دینی ده‌ركه‌فتنا ژ ئیسلامێ ودینییه ب ئێكجاری ، خودێ دبێژت:[قُلْ أَبِاللَّهِ وَآيَاتِهِ وَرَسُولِهِ كُنتُمْ تَسْتَهْزِئُونَ . لا تَعْتَذِرُوا قَدْ كَفَرْتُمْ بَعْدَ إِيمَانِكُمْ] ( التوبة : 65 ، 66 ) .
ـ تو ئه‌ی موحه‌ممه‌د بێژه وان : ئه‌رێ هه‌وه ب خودێ وئایه‌تێن وی وپـێـغـه‌مـبـه‌رێ وی یاری دكرن ؟ هوین داخوازا لـێـبـۆرینێ نه‌كه‌ن چو مفا د داخـوازا هـه‌وه دا نینه ، چونكی هوین ب ڤێ گـۆتنا خـۆ یێن كافربووین .
ئــه‌ڤ ئایــه‌تــه ده‌لیـلـه كـو تـڕانه‌كرنا ب خودێ كوفره ، وتـڕانـه‌كرنا ب پێغه‌مبه‌ری كوفره ، وتڕانه‌كرنا ب ئایه‌تێن خودێ كوفره ، ڤێجا هه‌چییێ تڕانه‌یان ب ئێك ژ ڤان بكه‌ت ئه‌و وی تڕانه ب هه‌مییان كر ، وئه‌وا ژ ڤان منافقان چێبووی تڕانه‌كرنا ب پێغه‌مبه‌ری وصه‌حابییێن وی بوو ، ئینا ئه‌ڤ ئایه‌ته هاته خوارێ .
وتڕانه‌كرنا ب ڤان تشتان ئێك ئێكێ دكێشت ، وئه‌وێن تڕانه‌یان ب ته‌وحیدا خودێ دكه‌ن ودوعاكرنا ژ مرییان مه‌زن دبینن ، وئه‌گه‌ر فه‌رمان ب ته‌وحیدێ لـێ هاته‌كرن وئه‌و ژ شركێ هاتنه پاشڤه‌لێدان ، وه‌كی خودێ گۆتی : [وَإِذا رَأَوْكَ إِنْ يَتَّخِذُونَكَ إِلا هُزُواً أَهَذا الَّذِي بَعَثَ اللَّهُ رَسُولاً . إِنْ كَادَ لَيُضِلُّنَا عَنْ آلِهَتِنَا لَوْلا أَنْ صَبَرْنَا عَلَيْهَا] ( الفرقان : 41 ، 42 ) ـ وده‌مێ ئه‌ڤ بوتپه‌رێسه ته دبینن ئه‌ی موحه‌ممه‌د ئه‌و یارییان بۆ خۆ ب ته دكه‌ن ودبێژن : ئه‌ڤه‌یه یێ كو دبێژت خودێ ئه‌و بۆ مه یـێ هنارتی پـێـغـه‌مـبـه‌ر ؟ نـێـزیك بوو ئه‌و ب ئه‌زمانێ خۆ یێ موكم به‌رێ مه ژ په‌رستنا صه‌نه‌مێن مه وه‌رگێڕت ، ئه‌گه‌ر مه خـۆ ل سه‌ر په‌رستنا وان موكم نه‌كربا .
ڤـێـجا وان تــڕانــه ب پێغه‌مبه‌ری ـ سلاڤ لـێ بن ـ كـرن ده‌مێ وی ئه‌و ژ شـركێ پاشڤه‌لێداین ، وموشرك وبوتپه‌رێسان هه‌ر تان ل پێغه‌مبه‌ران ددان وئه‌و ب عه‌قل سڤكی وسه‌رداچوون ودیناتییێ سالۆخ ددان هه‌ر جاره‌كا وان ئه‌و بۆ ته‌وحیدێ گازی كربن ، ویێن وه‌كی وان ژی ب ڤی ڕه‌نگینه ، ئه‌گه‌ر وان دیت ئێكێ به‌رێ وان دده‌ته ته‌وحیدێ ئه‌و دێ تڕانه‌یان پێ كه‌ن ، ژ به‌ر وێ شركا ل نك وان هه‌ی ، خودێ دبێژت : [وَمِنْ النَّاسِ مَنْ يَتَّخِذُ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَندَاداً يُحِبُّونَهُمْ كَحُبِّ اللَّهِ] ( البقرة : 165 ) ـ وهنده‌ك مرۆڤ هه‌نه ژبلی خودێ صه‌نه‌مان بـۆ خودێ دكه‌نه هه‌ڤتا ، ووێ ڤیان ومـه‌زنـی وگـوهدارییێ یا هێژای خودێ ب تنێ بت دده‌نه وان .
ڤێجا هه‌چییێ حه‌ز ژ چێكرییه‌كی بكه‌ت وه‌كی كو حه‌ز ژ خودێ دكه‌ت ئـه‌و مـوشـركـه ، ودڤێت ڤیانا بۆ خودێ وڤیانا د گه‌ل خودێ بێنه ژێك جوداكرن ، وئه‌وێن هه یێن كو قه‌بر كرینه صه‌نه‌م دێ بینی ئه‌و تڕانه‌یان ب وی تشتی دكه‌ن یێ ژ ته‌وحیدا خودێ وپه‌رستنا وی بت ، ووی تشتێ وان ژبلی خـودێ بـۆ خـۆ كـرییه مه‌هده‌رچی ئه‌و مه‌زن دكه‌ن ، وئێك ژ وان ژ دره‌و ب خودێ سویند دخۆت سویندا مه‌زن به‌لـێ بسته ناكه‌ت ژ دره‌و ب شێخێ خۆ سویند بـخـۆت ، وگه‌له‌ك ده‌سته‌ك ژ وان هه‌نه دێ بینی ئێك ژ وان هزر دكـه‌ت ده‌مـێ ئـه‌و هـه‌وارێن خۆ دگه‌هینته شێخێ خۆ ـ ل نك قه‌برێ وی یان ل جهه‌كێ دی ـ بۆ وی چێتـره ژ هندێ ده‌مێ ئه‌و به‌ری سپێدێ ل مزگه‌فتێ دوعایان بۆ خۆ ژ خودێ دكه‌ت ! وتڕانه‌یان بۆ خۆ ب وی دكه‌ت یێ ل سه‌ر ڕێكا وی نه‌بت ، وگه‌له‌ك ژ وان مزگه‌فتان خراب دكه‌ن ومه‌زاران ئاڤا دكه‌ن ، ڤێجا ما ئه‌ڤه نه ژ تڕانه‌كرنا وانه ب خودێ وئایه‌تێن وی وپێغه‌مبه‌رێ وی ، ومـه‌زنـكـرنا وانـه بۆ شركێ ؟ (مجموع الفتاوى : ( 15 / 48 ، 49 ).
وئه‌ڤه گه‌له‌ك ل نك قه‌بر په‌رێسان په‌یدا دبت .
وتڕانه‌كرن دو ڕه‌نگه:
یێ ئێكێ : تڕانه‌كرنا ئاشكه‌را : وه‌كی وێ یا ئایه‌ت پێ هاتییه خوارێ ، وئه‌و گۆتنا وانه : مه كه‌س وه‌كی ڤان قورئانخوینێن خۆ نه‌دیتینه ، دزك مه‌زن وئه‌زمان دره‌وین ، و ل ده‌مێ شه‌ڕی دترسینۆك .
یان گـۆتـنێن تڕانه‌پـێـكـه‌رێن ب ڤی ڕه‌نگی ، وه‌كی گۆتنا هنده‌ك ژ وان : دینێ هه‌وه دینه‌كێ پێنجێ‌یه .
وگۆتنا هنده‌كێن دی : دینێ هه‌وه دینه‌كێ پویچه .
وگۆتنا وان یێن كو ده‌مێ مـرۆڤـێـن فـه‌رمانا ب چاكییـێ دكه‌ن وخه‌لكی ژ خرابییان دده‌نه پاش دبینن ـ وه‌ك تڕانه‌كرن ب وان ـ دبێژن : ئه‌ڤه خودانێن دینی هاتن ! .
وهه‌می گۆتنێن دی یێن ب ڤێ ڕه‌نگی یێن ب زه‌حمه‌ته مرۆڤ بشێت بهژمێرت ، ژ وان گۆتنێن مه‌زنتـر ژ وێ یا ئایه‌ت ژ به‌ر هاتییه خوارێ .
تڕانه‌كرنا ب دینی ده‌ركه‌فتنا ژ ئیسلامێ ودینییه ب ئێكجاری ، خودێ دبێژت:[قُلْ أَبِاللَّهِ وَآيَاتِهِ وَرَسُولِهِ كُنتُمْ تَسْتَهْزِئُونَ . لا تَعْتَذِرُوا قَدْ كَفَرْتُمْ بَعْدَ إِيمَانِكُمْ] ( التوبة : 65 ، 66 ) .
ـ تو ئه‌ی موحه‌ممه‌د بێژه وان : ئه‌رێ هه‌وه ب خودێ وئایه‌تێن وی وپـێـغـه‌مـبـه‌رێ وی یاری دكرن ؟ هوین داخوازا لـێـبـۆرینێ نه‌كه‌ن چو مفا د داخـوازا هـه‌وه دا نینه ، چونكی هوین ب ڤێ گـۆتنا خـۆ یێن كافربووین .
ئــه‌ڤ ئایــه‌تــه ده‌لیـلـه كـو تـڕانه‌كرنا ب خودێ كوفره ، وتـڕانـه‌كرنا ب پێغه‌مبه‌ری كوفره ، وتڕانه‌كرنا ب ئایه‌تێن خودێ كوفره ، ڤێجا هه‌چییێ تڕانه‌یان ب ئێك ژ ڤان بكه‌ت ئه‌و وی تڕانه ب هه‌مییان كر ، وئه‌وا ژ ڤان منافقان چێبووی تڕانه‌كرنا ب پێغه‌مبه‌ری وصه‌حابییێن وی بوو ، ئینا ئه‌ڤ ئایه‌ته هاته خوارێ .
وتڕانه‌كرنا ب ڤان تشتان ئێك ئێكێ دكێشت ، وئه‌وێن تڕانه‌یان ب ته‌وحیدا خودێ دكه‌ن ودوعاكرنا ژ مرییان مه‌زن دبینن ، وئه‌گه‌ر فه‌رمان ب ته‌وحیدێ لـێ هاته‌كرن وئه‌و ژ شركێ هاتنه پاشڤه‌لێدان ، وه‌كی خودێ گۆتی : [وَإِذا رَأَوْكَ إِنْ يَتَّخِذُونَكَ إِلا هُزُواً أَهَذا الَّذِي بَعَثَ اللَّهُ رَسُولاً . إِنْ كَادَ لَيُضِلُّنَا عَنْ آلِهَتِنَا لَوْلا أَنْ صَبَرْنَا عَلَيْهَا] ( الفرقان : 41 ، 42 ) ـ وده‌مێ ئه‌ڤ بوتپه‌رێسه ته دبینن ئه‌ی موحه‌ممه‌د ئه‌و یارییان بۆ خۆ ب ته دكه‌ن ودبێژن : ئه‌ڤه‌یه یێ كو دبێژت خودێ ئه‌و بۆ مه یـێ هنارتی پـێـغـه‌مـبـه‌ر ؟ نـێـزیك بوو ئه‌و ب ئه‌زمانێ خۆ یێ موكم به‌رێ مه ژ په‌رستنا صه‌نه‌مێن مه وه‌رگێڕت ، ئه‌گه‌ر مه خـۆ ل سه‌ر په‌رستنا وان موكم نه‌كربا .
ڤـێـجا وان تــڕانــه ب پێغه‌مبه‌ری ـ سلاڤ لـێ بن ـ كـرن ده‌مێ وی ئه‌و ژ شـركێ پاشڤه‌لێداین ، وموشرك وبوتپه‌رێسان هه‌ر تان ل پێغه‌مبه‌ران ددان وئه‌و ب عه‌قل سڤكی وسه‌رداچوون ودیناتییێ سالۆخ ددان هه‌ر جاره‌كا وان ئه‌و بۆ ته‌وحیدێ گازی كربن ، ویێن وه‌كی وان ژی ب ڤی ڕه‌نگینه ، ئه‌گه‌ر وان دیت ئێكێ به‌رێ وان دده‌ته ته‌وحیدێ ئه‌و دێ تڕانه‌یان پێ كه‌ن ، ژ به‌ر وێ شركا ل نك وان هه‌ی ، خودێ دبێژت : [وَمِنْ النَّاسِ مَنْ يَتَّخِذُ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَندَاداً يُحِبُّونَهُمْ كَحُبِّ اللَّهِ] ( البقرة : 165 ) ـ وهنده‌ك مرۆڤ هه‌نه ژبلی خودێ صه‌نه‌مان بـۆ خودێ دكه‌نه هه‌ڤتا ، ووێ ڤیان ومـه‌زنـی وگـوهدارییێ یا هێژای خودێ ب تنێ بت دده‌نه وان .
ڤێجا هه‌چییێ حه‌ز ژ چێكرییه‌كی بكه‌ت وه‌كی كو حه‌ز ژ خودێ دكه‌ت ئـه‌و مـوشـركـه ، ودڤێت ڤیانا بۆ خودێ وڤیانا د گه‌ل خودێ بێنه ژێك جوداكرن ، وئه‌وێن هه یێن كو قه‌بر كرینه صه‌نه‌م دێ بینی ئه‌و تڕانه‌یان ب وی تشتی دكه‌ن یێ ژ ته‌وحیدا خودێ وپه‌رستنا وی بت ، ووی تشتێ وان ژبلی خـودێ بـۆ خـۆ كـرییه مه‌هده‌رچی ئه‌و مه‌زن دكه‌ن ، وئێك ژ وان ژ دره‌و ب خودێ سویند دخۆت سویندا مه‌زن به‌لـێ بسته ناكه‌ت ژ دره‌و ب شێخێ خۆ سویند بـخـۆت ، وگه‌له‌ك ده‌سته‌ك ژ وان هه‌نه دێ بینی ئێك ژ وان هزر دكـه‌ت ده‌مـێ ئـه‌و هـه‌وارێن خۆ دگه‌هینته شێخێ خۆ ـ ل نك قه‌برێ وی یان ل جهه‌كێ دی ـ بۆ وی چێتـره ژ هندێ ده‌مێ ئه‌و به‌ری سپێدێ ل مزگه‌فتێ دوعایان بۆ خۆ ژ خودێ دكه‌ت ! وتڕانه‌یان بۆ خۆ ب وی دكه‌ت یێ ل سه‌ر ڕێكا وی نه‌بت ، وگه‌له‌ك ژ وان مزگه‌فتان خراب دكه‌ن ومه‌زاران ئاڤا دكه‌ن ، ڤێجا ما ئه‌ڤه نه ژ تڕانه‌كرنا وانه ب خودێ وئایه‌تێن وی وپێغه‌مبه‌رێ وی ، ومـه‌زنـكـرنا وانـه بۆ شركێ ؟ (مجموع الفتاوى : ( 15 / 48 ، 49 ).
وئه‌ڤه گه‌له‌ك ل نك قه‌بر په‌رێسان په‌یدا دبت .
وتڕانه‌كرن دو ڕه‌نگه:
یێ ئێكێ : تڕانه‌كرنا ئاشكه‌را : وه‌كی وێ یا ئایه‌ت پێ هاتییه خوارێ ، وئه‌و گۆتنا وانه : مه كه‌س وه‌كی ڤان قورئانخوینێن خۆ نه‌دیتینه ، دزك مه‌زن وئه‌زمان دره‌وین ، و ل ده‌مێ شه‌ڕی دترسینۆك .
یان گـۆتـنێن تڕانه‌پـێـكـه‌رێن ب ڤی ڕه‌نگی ، وه‌كی گۆتنا هنده‌ك ژ وان : دینێ هه‌وه دینه‌كێ پێنجێ‌یه .
وگۆتنا هنده‌كێن دی : دینێ هه‌وه دینه‌كێ پویچه .
وگۆتنا وان یێن كو ده‌مێ مـرۆڤـێـن فـه‌رمانا ب چاكییـێ دكه‌ن وخه‌لكی ژ خرابییان دده‌نه پاش دبینن ـ وه‌ك تڕانه‌كرن ب وان ـ دبێژن : ئه‌ڤه خودانێن دینی هاتن ! .
وهه‌می گۆتنێن دی یێن ب ڤێ ڕه‌نگی یێن ب زه‌حمه‌ته مرۆڤ بشێت بهژمێرت ، ژ وان گۆتنێن مه‌زنتـر ژ وێ یا ئایه‌ت ژ به‌ر هاتییه خوارێ .
ڕه‌نگێ دووێ : تڕانه‌كرنا نه‌ئاشكه‌را : وئه‌ڤه به‌حره‌كا بێ لێڤه ، وه‌كی : ئیشاره‌تكرنا ب چاڤان ، وده‌رێخستنا ئه‌زمانی ، وشۆڕكرنا لێڤان ، وئیشاره‌تێ ب ده‌ستان ل ده‌مـێ خـوانـدنا قـورئانـێ یان سـونـنـه‌تێ ، یان ل ده‌مێ فه‌رمانا ب باشییێ وپاشڤه‌لێدانا ژ خرابییێ (مجموعة التوحيد النجدية : 409) .
ووه‌كی ڤێ یه ده‌مێ هنده‌ك دبێژن : ئیسلام ب كێر سه‌دسالا بیستێ نائێت ، وهه‌ما ئه‌و ب كێر چه‌رخێن ناڤـیـن دهات ، وئه‌و پاشكه‌فتنه ، و د لایێ دانانا جزایان دا هۆڤاتی تێدا هه‌یه ، وئیسلامێ زۆرداری ل ژنێ كرییه ومافێن وێ نه‌داینێ ، ده‌مێ به‌ردان دورستكری وئینانا پتـر ژ ژنه‌كێ دورستكری .
یان ده‌مێ هنده‌ك دبێژن : حوكمكرنا ب قانوینێن مرۆڤان داناین چێتـره ژ حوكمكرنا ب شریعه‌تێ ئیسلامێ .
وهه‌ر كه‌سێ به‌رێ خه‌لكی بده‌ته ته‌وحیدێ ووان ژ په‌رستنا قه‌بران بده‌ته پاش ئه‌و دبێژن ئه‌ڤه : یێ توندڕێ‌یه ، دڤێت موسلمانان ژێكڤه بكه‌ت ، یان : ئه‌ڤه وه‌هاببییه ، یان : ئه‌ڤه دینه‌كێ نوییه ، وهه‌ر په‌یڤه‌كا ب ڤی ڕه‌نگی بـت یا كـو بـبـتـه خه‌به‌ر بۆ دینی ودینداران ، یان تڕانه ب عه‌قیدا دورست .
و ژ ڤی ڕه‌نگییه ده‌مێ ئه‌و ئێكی دبینن ل دویڤ سوننه‌تا پێغه‌مبه‌ری ـ سلاڤ لـێ بن ـ دچت ، دێ بێژنێ : دین نه د ڕیهان ڕایه ، وه‌ك تڕانه‌كرنا ب ڕیهان ، وهه‌ر پیسه‌گۆتنه‌كا دی یا ب ڤی ڕه‌نگی بت .
ووه‌كی ڤێ یه ده‌مێ هنده‌ك دبێژن : ئیسلام ب كێر سه‌دسالا بیستێ نائێت ، وهه‌ما ئه‌و ب كێر چه‌رخێن ناڤـیـن دهات ، وئه‌و پاشكه‌فتنه ، و د لایێ دانانا جزایان دا هۆڤاتی تێدا هه‌یه ، وئیسلامێ زۆرداری ل ژنێ كرییه ومافێن وێ نه‌داینێ ، ده‌مێ به‌ردان دورستكری وئینانا پتـر ژ ژنه‌كێ دورستكری .
یان ده‌مێ هنده‌ك دبێژن : حوكمكرنا ب قانوینێن مرۆڤان داناین چێتـره ژ حوكمكرنا ب شریعه‌تێ ئیسلامێ .
وهه‌ر كه‌سێ به‌رێ خه‌لكی بده‌ته ته‌وحیدێ ووان ژ په‌رستنا قه‌بران بده‌ته پاش ئه‌و دبێژن ئه‌ڤه : یێ توندڕێ‌یه ، دڤێت موسلمانان ژێكڤه بكه‌ت ، یان : ئه‌ڤه وه‌هاببییه ، یان : ئه‌ڤه دینه‌كێ نوییه ، وهه‌ر په‌یڤه‌كا ب ڤی ڕه‌نگی بـت یا كـو بـبـتـه خه‌به‌ر بۆ دینی ودینداران ، یان تڕانه ب عه‌قیدا دورست .
و ژ ڤی ڕه‌نگییه ده‌مێ ئه‌و ئێكی دبینن ل دویڤ سوننه‌تا پێغه‌مبه‌ری ـ سلاڤ لـێ بن ـ دچت ، دێ بێژنێ : دین نه د ڕیهان ڕایه ، وه‌ك تڕانه‌كرنا ب ڕیهان ، وهه‌ر پیسه‌گۆتنه‌كا دی یا ب ڤی ڕه‌نگی بت .
السلام علیكم
ئەرێ تركسوت لناف مال بو ئافرەتێ دورسته نڤێژ پێ بێته كرن؟ وخودێ خێرا هەوه مەزن بكەت.
بەرسڤ/ وعليكم السلام ورحمة الله وبركاته ……………
برا تەركسوت بو ژنێ چێنابیت ئەگەر چ كراسێت فرەهـ ودرێژ وستیر دسەردا نەكەتە بەر خو ا، ولازمە ژن گەلەكا بستاررەبیت حەتا دناف مال ژیدا وهشیار بیت چ جلكێت زەلاما وەكی پەنتەرونی وغیری وان جلكا نەكەتە بەر خو چونكو تشبیهكرنا وێ ب زەلامی حەرامە ویا مەلعونە ئەگەر ئەو وەبكەت.
بەرسڤدان/ بابێ یوسڤی
ئەرێ تركسوت لناف مال بو ئافرەتێ دورسته نڤێژ پێ بێته كرن؟ وخودێ خێرا هەوه مەزن بكەت.
بەرسڤ/ وعليكم السلام ورحمة الله وبركاته ……………
برا تەركسوت بو ژنێ چێنابیت ئەگەر چ كراسێت فرەهـ ودرێژ وستیر دسەردا نەكەتە بەر خو ا، ولازمە ژن گەلەكا بستاررەبیت حەتا دناف مال ژیدا وهشیار بیت چ جلكێت زەلاما وەكی پەنتەرونی وغیری وان جلكا نەكەتە بەر خو چونكو تشبیهكرنا وێ ب زەلامی حەرامە ویا مەلعونە ئەگەر ئەو وەبكەت.
بەرسڤدان/ بابێ یوسڤی
پرسیار/ ئه‌گه‌ر مروڤ ياريا بكه‌ت ل گه‌ل هه‌ڤالان ئانكو بێژن ترانه و سوحبه‌ت به‌لێ نه ترانه و سوحبه‌تێت گه‌نجێت مه يێت نوكه ئه‌ڤێت ئه‌م دبينن شه‌ڤ و روژ ب خه‌به‌ر و گوتێنت ڤاحيشه و پيس و ب ئيشاره‌تێت بێ ره‌وشت و كرێت و نزا چى خودێ مه هه‌ميان ب هيدايه‌ت بينت, ياريێت ژ ڤان تشتا هه‌ميان دوير ئه‌رێ گونه‌هـ تێدا هه‌يه؟
بەرسڤ/ نه‌خێر چ گونه‌هـ تێدا نينن به‌لكو پێغه‌مبه‌رى (سلاڤێت خودێ لێ بن) ژى ترانه ويارى دكرن به‌لێ ياريێت راست بو نمونه: پيره‌ژنه‌ك هاته نك وى، ئه‌وى گوتێ پيره‌ژن ناچنه دبه‌حشتێدا، ئه‌ف پيره‌ده‌يكه توره‌بو وددلێ خودا گوت: ياره‌بى پا ئه‌ڤ عيباده‌تێ ئه‌ز دكه‌م بوچيه، پاشنكێ پێغه‌مبه‌رى (سلاڤێت خودێ لێ بن) گوتێ: هوين ب ڤێ دانعه‌مرى ونساخى وكرێتيێ ڤه ناچنه دبه‌حشتێدا به‌لكو خودێ دێ هه‌وه جوان وتازه‌كه‌ت وژيێ هه‌وه دێ بيته (33) سالى هه‌روه‌كو ئايه‌تا قورئانێ دبێژيت: ((إِنَّا أَنْشَأْنَاهُنَّ إِنْشَاءً (35) فَجَعَلْنَاهُنَّ أَبْكَارًا (366)عُرُبًا أَتْرَابًا (37) لِأَصْحَابِ الْيَمِينِ (388)الواقعة)) به‌لێ هشيار بن ژ ترانێت بگونه‌هـ كو دلێ هه‌وه ژێك بمينت وچ عه‌يبا ل ئێك ودوو ده‌رنه‌ئێخن وخو ژ له‌قه‌بێت كرێت بده‌نه پاش و خودێ كه‌يفا هه‌وه خوش بكه‌ت.
بەرسڤدان/ بابێ یوسڤی
بەرسڤ/ نه‌خێر چ گونه‌هـ تێدا نينن به‌لكو پێغه‌مبه‌رى (سلاڤێت خودێ لێ بن) ژى ترانه ويارى دكرن به‌لێ ياريێت راست بو نمونه: پيره‌ژنه‌ك هاته نك وى، ئه‌وى گوتێ پيره‌ژن ناچنه دبه‌حشتێدا، ئه‌ف پيره‌ده‌يكه توره‌بو وددلێ خودا گوت: ياره‌بى پا ئه‌ڤ عيباده‌تێ ئه‌ز دكه‌م بوچيه، پاشنكێ پێغه‌مبه‌رى (سلاڤێت خودێ لێ بن) گوتێ: هوين ب ڤێ دانعه‌مرى ونساخى وكرێتيێ ڤه ناچنه دبه‌حشتێدا به‌لكو خودێ دێ هه‌وه جوان وتازه‌كه‌ت وژيێ هه‌وه دێ بيته (33) سالى هه‌روه‌كو ئايه‌تا قورئانێ دبێژيت: ((إِنَّا أَنْشَأْنَاهُنَّ إِنْشَاءً (35) فَجَعَلْنَاهُنَّ أَبْكَارًا (366)عُرُبًا أَتْرَابًا (37) لِأَصْحَابِ الْيَمِينِ (388)الواقعة)) به‌لێ هشيار بن ژ ترانێت بگونه‌هـ كو دلێ هه‌وه ژێك بمينت وچ عه‌يبا ل ئێك ودوو ده‌رنه‌ئێخن وخو ژ له‌قه‌بێت كرێت بده‌نه پاش و خودێ كه‌يفا هه‌وه خوش بكه‌ت.
بەرسڤدان/ بابێ یوسڤی
پرسیار/ السلام عليكم ورحمة الله وبركاته…
ئەرێ ئەڤە گوتنا پێغەمبەرێ خوشتڤی یە (سلاف لێ بن) ئەوا دبێژیت “الدنیا سجن المؤمن وجنة الكافر”… ئەگەر بەلێ ب بەلگەڤە روهن بكەن…
خودێ ژهەوە رازیبیت إن شا‌ء الله.
بەرسڤ/ بەلێ گوتنا پێغەمبەرى یە ئه‌و ژى ده‌مێ دبێژیت: “الدُّنْيَا سِجْنُ المؤمنِ وجنَّةُ الكافرِ” رواه مسلم.
هه‌روه‌كو زانايێ مه‌زن ئيبن حه‌جه‌ر العه‌سقلانى دبێژتن: رامانا ڤێ حه‌ديسێ ئه‌ڤه‌يه كو دونيا سجنه بومروڤێ موسلمان به‌رامبه‌ر وێ خوشيا ل هيڤيا وى ل به‌حه‌شتێ و به‌حه‌شته، وبو مروڤێ كافر به‌حه‌شته به‌رامبه‌ر وێ عه‌زابا ل روژا قيامه‌تێ دخوت.
ئەرێ ئەڤە گوتنا پێغەمبەرێ خوشتڤی یە (سلاف لێ بن) ئەوا دبێژیت “الدنیا سجن المؤمن وجنة الكافر”… ئەگەر بەلێ ب بەلگەڤە روهن بكەن…
خودێ ژهەوە رازیبیت إن شا‌ء الله.
بەرسڤ/ بەلێ گوتنا پێغەمبەرى یە ئه‌و ژى ده‌مێ دبێژیت: “الدُّنْيَا سِجْنُ المؤمنِ وجنَّةُ الكافرِ” رواه مسلم.
هه‌روه‌كو زانايێ مه‌زن ئيبن حه‌جه‌ر العه‌سقلانى دبێژتن: رامانا ڤێ حه‌ديسێ ئه‌ڤه‌يه كو دونيا سجنه بومروڤێ موسلمان به‌رامبه‌ر وێ خوشيا ل هيڤيا وى ل به‌حه‌شتێ و به‌حه‌شته، وبو مروڤێ كافر به‌حه‌شته به‌رامبه‌ر وێ عه‌زابا ل روژا قيامه‌تێ دخوت.
حوکمێ کرنا لەعبا(زاری-النرد- و شطرنج و کومکان...)؟
١_ کرنا لەعبا ب(زاری- النرد) حەرامە ژبەر گوتنا پێغەمبەری- صلى الله عليه وسلم -(هەر کەسێ لەعبێ ب زاری بکەت ئەوی بێ ئەمریا خودێ و پێغەمبەری وی کر). (رواه أبو داود -٤٩٣٨-حسن).
و ئەڤ لەعبە حەرامە چ مقابلی تشتەکی بیت یان نە.
٢_ لەعبا (شطرنج)
لدەف جمهورێ زانایا ئەڤ لەعبە حەرامە.
هەر وەکی د کتێبا (الفروسیە) ابن القیم درست ددانیت کو حەرامە. و ئەڤە رەئیا شێخێ وی ابن تیمیە یە.
و لدەڤ شافعیا مکروهە.
و ئەو عالمێن د بێژن درستە هندەک شەرتا بو ددانن ژ وان:
١) نە مقابلی تشتەکی بیت ئەگەر دێ بیتە قومار لدەڤ هەمی زانایا.
٢) ئەو تشتەکێ ئەو پێ دکەن، نە وێنە یان پیکەر بن.
٣) گوتنێن کرێت و خەبەر تێدا نەبن
٤) ئەو تشتێ لسەر وی واجب بیت، ژدەست نەچیت( چ نڤێژ بیت یان برێڤەبرنا مالێ بیت...).
٥) دگەل مروڤێن بێ قیمەت و رەزیل نەکەت.
٦) کەرب و عینات تێدا نەبیت.
٧) نەبیت ئیدمان(فێربیتێ و نەشێت بهێلێت).
تمام المنة (٦٥-٦٦/ ٤).
ئەو لەعبێن وەکی (کومکان و دام و دومینە و غیری وان)حوكمێ وان وەکی حوکمێ شطرنجێ یە. و هندەک ژ عالما گوتیە
(شطرنج) ژ هەمیا خرابترە مروڤ بکەت.
و ئێکێ طالب علم بیت یان یێ مشهور بیت کو لدەڤ سیدایا دخوینیت نا چێبیت ڤان لەعبا بکەت، چونکە ئەڤە دێ بیتە سەبەب قیمەتێ وی بێتە خوار.
و الله أعلم.
#الفقه
١_ کرنا لەعبا ب(زاری- النرد) حەرامە ژبەر گوتنا پێغەمبەری- صلى الله عليه وسلم -(هەر کەسێ لەعبێ ب زاری بکەت ئەوی بێ ئەمریا خودێ و پێغەمبەری وی کر). (رواه أبو داود -٤٩٣٨-حسن).
و ئەڤ لەعبە حەرامە چ مقابلی تشتەکی بیت یان نە.
٢_ لەعبا (شطرنج)
لدەف جمهورێ زانایا ئەڤ لەعبە حەرامە.
هەر وەکی د کتێبا (الفروسیە) ابن القیم درست ددانیت کو حەرامە. و ئەڤە رەئیا شێخێ وی ابن تیمیە یە.
و لدەڤ شافعیا مکروهە.
و ئەو عالمێن د بێژن درستە هندەک شەرتا بو ددانن ژ وان:
١) نە مقابلی تشتەکی بیت ئەگەر دێ بیتە قومار لدەڤ هەمی زانایا.
٢) ئەو تشتەکێ ئەو پێ دکەن، نە وێنە یان پیکەر بن.
٣) گوتنێن کرێت و خەبەر تێدا نەبن
٤) ئەو تشتێ لسەر وی واجب بیت، ژدەست نەچیت( چ نڤێژ بیت یان برێڤەبرنا مالێ بیت...).
٥) دگەل مروڤێن بێ قیمەت و رەزیل نەکەت.
٦) کەرب و عینات تێدا نەبیت.
٧) نەبیت ئیدمان(فێربیتێ و نەشێت بهێلێت).
تمام المنة (٦٥-٦٦/ ٤).
ئەو لەعبێن وەکی (کومکان و دام و دومینە و غیری وان)حوكمێ وان وەکی حوکمێ شطرنجێ یە. و هندەک ژ عالما گوتیە
(شطرنج) ژ هەمیا خرابترە مروڤ بکەت.
و ئێکێ طالب علم بیت یان یێ مشهور بیت کو لدەڤ سیدایا دخوینیت نا چێبیت ڤان لەعبا بکەت، چونکە ئەڤە دێ بیتە سەبەب قیمەتێ وی بێتە خوار.
و الله أعلم.
#الفقه
ئەرێ هەر كەسێ بیت بو وی یا درستە ببیتە ئیمام و نفێژێ لبەریكا موسلمانا بكەت؟
پرسیار/ السلام علیكم
ئەرێ هەر كەسێ بیت بو وی یا درستە ببیتە ئیمام و نفێژێ لبەریكا موسلمانا بكەت؟ یان ئیمامی ژی هندەك مەرجێت تایبەت هەنە؟
بەرسڤ/ *ئيمامێ درست لازمه يێ زانا بيت وشاره‌زا بيت (فه‌قيهـ) بيت، وباش قورئانێ بخوينيت وقورئان ژبه‌ر بيت ويێ دان عه‌مر بيت، ديرى گوننه‌هێت مه‌زن بيت چونكو كه‌سه‌ك نينه توشى خرابيێ نه‌بيت به‌لێ خرابى وگوننه‌هـ ژ گوننه‌هێ فه‌رقه، هه‌روه‌سا سه‌روبه‌رێ وى وهه‌يئه‌تا وى يا برێك وپێك بيت ومروڤه‌كێ موته‌وازع بيت وخو مه‌زن نه‌كه‌ت ل سه‌ر خه‌لكى.
*درسته بچيك ژى ببيته ئيمام ول به‌راهيا زه‌لاما نڤێژێ بكه‌ت.
*درسته مروڤێ گوننه‌هكار وه‌كى فاسق ببيته ئيمام وئه‌وێن نڤێژا بكه‌ن ل پشت وى نڤێژا وان يا قه‌بيله.
*ژن دبيته ئيمام بو ژنا، به‌لێ ناچێبيت ژن ببيته ئيمام بو زه‌لاما.
*درسته كه‌سه‌ك ببيته ئيمام ئه‌وێ هاتيه دامه‌زراندن (ته‌عين كرن) ل حكومه‌تێ بشێوه‌كێ فه‌رمى (رسمي).
*ناچێبت كه‌سه‌ك ببيته ئيمام ل جهێ كه‌سه‌كێ ديتر بێكو ئيمامێ ره‌سمى ده‌ستيريێ نه‌ده‌تێ.
*نڤێژ ل پشت ئيمامێ رويهـ تراشى تێته كرن.
*نڤێژ ل پشت مروڤێت كافر وموشرك وبيدعه‌چيه‌كێ بيدعا وى به‌ره‌ف ضه‌لاله‌تێ ڤه بچيت وه‌كى ئيمامێت صوفيا وده‌روێشا وشيعێت رافظى نە یا دروستە .
بەرسڤدان/ بابێ يوسڤى
پرسیار/ السلام علیكم
ئەرێ هەر كەسێ بیت بو وی یا درستە ببیتە ئیمام و نفێژێ لبەریكا موسلمانا بكەت؟ یان ئیمامی ژی هندەك مەرجێت تایبەت هەنە؟
بەرسڤ/ *ئيمامێ درست لازمه يێ زانا بيت وشاره‌زا بيت (فه‌قيهـ) بيت، وباش قورئانێ بخوينيت وقورئان ژبه‌ر بيت ويێ دان عه‌مر بيت، ديرى گوننه‌هێت مه‌زن بيت چونكو كه‌سه‌ك نينه توشى خرابيێ نه‌بيت به‌لێ خرابى وگوننه‌هـ ژ گوننه‌هێ فه‌رقه، هه‌روه‌سا سه‌روبه‌رێ وى وهه‌يئه‌تا وى يا برێك وپێك بيت ومروڤه‌كێ موته‌وازع بيت وخو مه‌زن نه‌كه‌ت ل سه‌ر خه‌لكى.
*درسته بچيك ژى ببيته ئيمام ول به‌راهيا زه‌لاما نڤێژێ بكه‌ت.
*درسته مروڤێ گوننه‌هكار وه‌كى فاسق ببيته ئيمام وئه‌وێن نڤێژا بكه‌ن ل پشت وى نڤێژا وان يا قه‌بيله.
*ژن دبيته ئيمام بو ژنا، به‌لێ ناچێبيت ژن ببيته ئيمام بو زه‌لاما.
*درسته كه‌سه‌ك ببيته ئيمام ئه‌وێ هاتيه دامه‌زراندن (ته‌عين كرن) ل حكومه‌تێ بشێوه‌كێ فه‌رمى (رسمي).
*ناچێبت كه‌سه‌ك ببيته ئيمام ل جهێ كه‌سه‌كێ ديتر بێكو ئيمامێ ره‌سمى ده‌ستيريێ نه‌ده‌تێ.
*نڤێژ ل پشت ئيمامێ رويهـ تراشى تێته كرن.
*نڤێژ ل پشت مروڤێت كافر وموشرك وبيدعه‌چيه‌كێ بيدعا وى به‌ره‌ف ضه‌لاله‌تێ ڤه بچيت وه‌كى ئيمامێت صوفيا وده‌روێشا وشيعێت رافظى نە یا دروستە .
بەرسڤدان/ بابێ يوسڤى
.
📖ئەگەر بانگی دا و ئامان یێ ددەستێ مروڤی دا، ئەز ژێ ڤەخوم یان نە ؟
(إذا سمع أحدكم النداء والإناء على يده، فلا يضعه حتى يقضي حاجته منه) رواه أبو داود -٢٣٥٠-.
📍ئیمامی خطابي دبێژیت: (ئەڤە بەحسێ بانگێ بلالی یە-بانگێ ئێکێ- حەتا _ابن أم مكتوم_ بانگ ددەت پاش دەست ژ خارنێ و ڤەخارنێ بەردەن.
یان بەحسێ هندێ یە ئەگەر یێ بشک بیت کا سپێدە بویە یان نە بونمونە ئەگەر ئاسمان یێ ب عەور بیت، ئەو یەقینەن نزانیت کا بانگ دایە یان نە چونکە نیشانێن ئاشکرا یێن دەمێ سپێدێ د نەدیارن) عون المعبود(٣١٠/٦)
📍ئیمامێ بیهقێ دبێژیت: ( ئەڤە لدەڤ جمهورێ ئەگەر بانگ بەری وەختی هاتە دان، ڤەخارنا وی دێ بەری بانگی بیت- نە پشتی بانگ ددەت و سپێدە بهێت-). (٣١٠/٦).
📍علي القاري دبێژیت: (ئەڤ ئەگەر زانی کو سپێدە نە بویە یان هزرا وی ئەوە سپێدە نە بویە). (٣١٠/١٦).
وەکی ڤێ گوتنێ ابن الملك ژی دبێژیت.
📍و علي القاري دبێژیت: (چێدبیت ئەڤە ل دەستپێکێ بوو)(٣١٠/٦).
✏️لدەڤ هەر چار مەزهەبێن فقهی ئەگەر بانگ بدەت و ئێک بخوت و ڤەخوت روژیا دێ بەتال بیت و دڤێت وێ روژێ قەزاکەت و توبە بکەت. دەلیلێ وان ژی گوتنا خودێ:
( وَكُلُوا۟ وَٱشْرَبُوا۟ حَتَّىٰ يَتَبَيَّنَ لَكُمُ ٱلْخَيْطُ ٱلْأَبْيَضُ مِنَ ٱلْخَيْطِ ٱلْأَسْوَدِ مِنَ ٱلْفَجْرِ ۖ ) البقرة ١٨٧.
📌و هندەک ژ عالما حەدیس یا زەعیف کری. و ئەگەر یا درستە بیت ژی مەعنا وێ ئەوە یا مە بوراندی .
📌یا درست ئەوە مروڤ نا چێبیت بخوت و ڤەخوت. ئەگەر بانگی دا، ژ غیری ڤێ گوتنێ گوتنێن دی هەمی د لاوازن و د شاذن.
و الله أعلم.
✍️ ماموستا حسن گەلناسکی
#پسیارێن_رەمەزانێ
📖ئەگەر بانگی دا و ئامان یێ ددەستێ مروڤی دا، ئەز ژێ ڤەخوم یان نە ؟
(إذا سمع أحدكم النداء والإناء على يده، فلا يضعه حتى يقضي حاجته منه) رواه أبو داود -٢٣٥٠-.
📍ئیمامی خطابي دبێژیت: (ئەڤە بەحسێ بانگێ بلالی یە-بانگێ ئێکێ- حەتا _ابن أم مكتوم_ بانگ ددەت پاش دەست ژ خارنێ و ڤەخارنێ بەردەن.
یان بەحسێ هندێ یە ئەگەر یێ بشک بیت کا سپێدە بویە یان نە بونمونە ئەگەر ئاسمان یێ ب عەور بیت، ئەو یەقینەن نزانیت کا بانگ دایە یان نە چونکە نیشانێن ئاشکرا یێن دەمێ سپێدێ د نەدیارن) عون المعبود(٣١٠/٦)
📍ئیمامێ بیهقێ دبێژیت: ( ئەڤە لدەڤ جمهورێ ئەگەر بانگ بەری وەختی هاتە دان، ڤەخارنا وی دێ بەری بانگی بیت- نە پشتی بانگ ددەت و سپێدە بهێت-). (٣١٠/٦).
📍علي القاري دبێژیت: (ئەڤ ئەگەر زانی کو سپێدە نە بویە یان هزرا وی ئەوە سپێدە نە بویە). (٣١٠/١٦).
وەکی ڤێ گوتنێ ابن الملك ژی دبێژیت.
📍و علي القاري دبێژیت: (چێدبیت ئەڤە ل دەستپێکێ بوو)(٣١٠/٦).
✏️لدەڤ هەر چار مەزهەبێن فقهی ئەگەر بانگ بدەت و ئێک بخوت و ڤەخوت روژیا دێ بەتال بیت و دڤێت وێ روژێ قەزاکەت و توبە بکەت. دەلیلێ وان ژی گوتنا خودێ:
( وَكُلُوا۟ وَٱشْرَبُوا۟ حَتَّىٰ يَتَبَيَّنَ لَكُمُ ٱلْخَيْطُ ٱلْأَبْيَضُ مِنَ ٱلْخَيْطِ ٱلْأَسْوَدِ مِنَ ٱلْفَجْرِ ۖ ) البقرة ١٨٧.
📌و هندەک ژ عالما حەدیس یا زەعیف کری. و ئەگەر یا درستە بیت ژی مەعنا وێ ئەوە یا مە بوراندی .
📌یا درست ئەوە مروڤ نا چێبیت بخوت و ڤەخوت. ئەگەر بانگی دا، ژ غیری ڤێ گوتنێ گوتنێن دی هەمی د لاوازن و د شاذن.
و الله أعلم.
✍️ ماموستا حسن گەلناسکی
#پسیارێن_رەمەزانێ
مه‌رجێن وه‌لگرتن و قه‌بیلكرنا كاروكریاران سێ نه:-
1- ئیمان و باروه‌ری ب خودێ بتنێ، خودێ مه‌زن دبێژیت: (إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ كَانَتْ لَهُمْ جَنَّاتُ الْفِرْدَوْسِ نُزُلًا) هندی ئەون یێن باوەری ب من وپێغەمبەرێن من ئینای، وچاكی كرین، باشتـرین وبلندترین جه ل بەحەشتێ بۆ وانە [سورة الكهف: الآیة١٠٧].
وپێغه‌مبه‌ر(ﷺ) دبێژیت: ((قُلْ آمَنْتُ بِاللهِ، ثُمَ اسْتَقِمْ)) [رواه مسلم] ئانكو: بێژه من باروه‌ى بخودێ ئینایه وپاشی یێ به‌رداوم به ل سه‌ر باوه‌ریا خو.
2- ئنیه‌ته‌كا پاقژ (الإخلاص): ئه‌وه كو مرۆڤ كارو وكریاران بكه‌تن بو خودێ بتنێ نه بو رویمه‌تى بیتن و نه بو ناڤ ده‌نگێ خو بیتن، خودێ مه‌زن دبێژیت: (فَاعْبُدِ اللَّهَ مُخْلِصًا لَّهُ الدِّينَ) ڤێجا تو په‌رستنا خودێ ب تنێ بكه، وتو د هه‌مى دينێ خۆ دا ئيخلاصێ بۆ وى بكه. [سورة الزمر: الآیة ٢].
3- پێدڤیه ل دویف وى شه‌ریعه‌تى بیت یێ پێغه‌مبه‌ر (ﷺ) پێ هاتی، خودێ مه‌زن دبێژیت (وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانتَهُوا) و ئه‌وا پێغەمبەر بدەتە هەوە، یان بۆ هەوە بدانت هوین وێ وەربگرن، ویێ وی هوین ژ وەرگرتنا وی داینە پاش هوین خۆ ژێ بدەنە پاش، وهوین تەقوا خودێ بكەن وپێگیـرییێ ب فەرمانا وی بكەن. هندی خودێ‌یە یێ عەزاب دژوارە بۆ وی یێ بێ ئەمرییا وی بكەت. وئەڤ ئایەتە بناخەیە بۆ هندێ كو دڤێت كار ب سوننەتێ بێتە كرن) [سورة الحشر: الآیة٧].
وپێغه‌مبه‌ر(ﷺ) دبێژیت: ((مَن عَمِلَ عَمَلاً لَیسَ عَلَیهِ أَمْرُنَا فَهُوَ رَدٌ)) [رواه مسلم]. ئانكو: هه‌ر كه‌سه‌كێ كارو و كریاره‌كێ بكه‌تن كو فه‌رمانا مه ل سه‌ر نه‌بیتن ئه‌فجا ئه‌و كار ژێ ناهیته قه‌بیلكرن ودێ بو وی هێته زڤراندن.
1- ئیمان و باروه‌ری ب خودێ بتنێ، خودێ مه‌زن دبێژیت: (إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ كَانَتْ لَهُمْ جَنَّاتُ الْفِرْدَوْسِ نُزُلًا) هندی ئەون یێن باوەری ب من وپێغەمبەرێن من ئینای، وچاكی كرین، باشتـرین وبلندترین جه ل بەحەشتێ بۆ وانە [سورة الكهف: الآیة١٠٧].
وپێغه‌مبه‌ر(ﷺ) دبێژیت: ((قُلْ آمَنْتُ بِاللهِ، ثُمَ اسْتَقِمْ)) [رواه مسلم] ئانكو: بێژه من باروه‌ى بخودێ ئینایه وپاشی یێ به‌رداوم به ل سه‌ر باوه‌ریا خو.
2- ئنیه‌ته‌كا پاقژ (الإخلاص): ئه‌وه كو مرۆڤ كارو وكریاران بكه‌تن بو خودێ بتنێ نه بو رویمه‌تى بیتن و نه بو ناڤ ده‌نگێ خو بیتن، خودێ مه‌زن دبێژیت: (فَاعْبُدِ اللَّهَ مُخْلِصًا لَّهُ الدِّينَ) ڤێجا تو په‌رستنا خودێ ب تنێ بكه، وتو د هه‌مى دينێ خۆ دا ئيخلاصێ بۆ وى بكه. [سورة الزمر: الآیة ٢].
3- پێدڤیه ل دویف وى شه‌ریعه‌تى بیت یێ پێغه‌مبه‌ر (ﷺ) پێ هاتی، خودێ مه‌زن دبێژیت (وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانتَهُوا) و ئه‌وا پێغەمبەر بدەتە هەوە، یان بۆ هەوە بدانت هوین وێ وەربگرن، ویێ وی هوین ژ وەرگرتنا وی داینە پاش هوین خۆ ژێ بدەنە پاش، وهوین تەقوا خودێ بكەن وپێگیـرییێ ب فەرمانا وی بكەن. هندی خودێ‌یە یێ عەزاب دژوارە بۆ وی یێ بێ ئەمرییا وی بكەت. وئەڤ ئایەتە بناخەیە بۆ هندێ كو دڤێت كار ب سوننەتێ بێتە كرن) [سورة الحشر: الآیة٧].
وپێغه‌مبه‌ر(ﷺ) دبێژیت: ((مَن عَمِلَ عَمَلاً لَیسَ عَلَیهِ أَمْرُنَا فَهُوَ رَدٌ)) [رواه مسلم]. ئانكو: هه‌ر كه‌سه‌كێ كارو و كریاره‌كێ بكه‌تن كو فه‌رمانا مه ل سه‌ر نه‌بیتن ئه‌فجا ئه‌و كار ژێ ناهیته قه‌بیلكرن ودێ بو وی هێته زڤراندن.
چەندە جوانی فەرمووە ئیبن قەیمی جەوزی:
تاللهِ ما نفَعَه عندَ معصيتِهِ عِزُّ ﴿اسْجُدُوا﴾ [البقرة: 34]، ولا شرف ﴿وعلَّمَ ءادم﴾، ولا خصيصةُ ﴿لِمَا خَلَقْتُ بِيَدَيَّ﴾ [ص: 75]،، ولا فخر ﴿ونفختُ فيه من روحي﴾، وإنما انتفع بذُلِّ ﴿رَبَّنَا ظَلَمْنَا أَنْفُسَنَا﴾ [الأعراف: 23].
واتە: سوێند بەخوا ئادەم کاتێک تاوانی کرد هیچ شتێک سوودی پێنەگەیاند: نە شکۆی ﴿اسْجُدُوا﴾ [البقرة: 34]، نە شەرەفی ﴿وَعَلَّمَ آدَمَ﴾ [البقرة: 31]، نە تایبەتمەندیی ﴿لِمَا خَلَقْتُ بِيَدَيَّ﴾ [ص: 75]،، نە شانازیی ﴿وَنَفَخْتُ فِيهِ مِنْ رُوحِي﴾ [الحجر: 29]، بەڵكو سوومەندبوو بە زەلیلی و سەركزیی ﴿رَبَّنَا ظَلَمْنَا أَنْفُسَنَا﴾ [الأعراف: 23].
واتە هیچ یەكێك لەو مەقامانە كە مەقامی ڕێزلێنان و تایبەتكردنی ئادەمن سوودیان پێنەگەیاند كاتێك تاوانی كرد، بەڵكو ئەوەی سوودی پێگەیاند سەرنەویكردن و گەڕانەوەیبوو بۆ لای خوای گەورە!
تاللهِ ما نفَعَه عندَ معصيتِهِ عِزُّ ﴿اسْجُدُوا﴾ [البقرة: 34]، ولا شرف ﴿وعلَّمَ ءادم﴾، ولا خصيصةُ ﴿لِمَا خَلَقْتُ بِيَدَيَّ﴾ [ص: 75]،، ولا فخر ﴿ونفختُ فيه من روحي﴾، وإنما انتفع بذُلِّ ﴿رَبَّنَا ظَلَمْنَا أَنْفُسَنَا﴾ [الأعراف: 23].
واتە: سوێند بەخوا ئادەم کاتێک تاوانی کرد هیچ شتێک سوودی پێنەگەیاند: نە شکۆی ﴿اسْجُدُوا﴾ [البقرة: 34]، نە شەرەفی ﴿وَعَلَّمَ آدَمَ﴾ [البقرة: 31]، نە تایبەتمەندیی ﴿لِمَا خَلَقْتُ بِيَدَيَّ﴾ [ص: 75]،، نە شانازیی ﴿وَنَفَخْتُ فِيهِ مِنْ رُوحِي﴾ [الحجر: 29]، بەڵكو سوومەندبوو بە زەلیلی و سەركزیی ﴿رَبَّنَا ظَلَمْنَا أَنْفُسَنَا﴾ [الأعراف: 23].
واتە هیچ یەكێك لەو مەقامانە كە مەقامی ڕێزلێنان و تایبەتكردنی ئادەمن سوودیان پێنەگەیاند كاتێك تاوانی كرد، بەڵكو ئەوەی سوودی پێگەیاند سەرنەویكردن و گەڕانەوەیبوو بۆ لای خوای گەورە!