ПАБЛО НЕРЕУДАГА

Шоирни ўлдирмак -
Жиноят,
Гуноҳ.
Шоирнинг йўли бу - башарнинг йўли.
У башар қалбида ловуллаган оҳ,
Башарнинг зиёга чўзилган қўли.
Ҳали бу заминда зулмат зиёда,
Шоирман -
Бораман зулматга тикка.
Сира ҳам ҳаққим йўқ бу кун дунёда
Шоир бўлмасликка,
Яшамасликка!

Шавкат РАҲМОН

***
Куйлолмадим
япроқлар каби,
қуруқ шохдай титрар овозим -
сўлиб қолди яна бир баҳор,
сувга чўкди яна бир ёзим.

Куйлолмадим,
куз келди, мана,
қўлин чўзди гиёҳга, гулга,
сайрадилар сўнг бора, боғлар
тўлиб кетди ўлик булбулга...

Қорлар ёғди,
оғриди жоним,
ухлаётган боғлар пойида
куйлолмасдим ва энг ёмони
яшил эдим январь ойида...

1979

Шавкат РАҲМОН

***

ҚИЗИЛ ОЛМАГА ҚАСИДА

Йиқилдим кузакнинг қоралиғида,
тун-да бир чайқалди,
аста тинчланди.
Борлиғу йўқликнинг оралиғида
кўзимга кўринди олам синчлари.
Ётардим тошдайин жимлик тубинда,
хаёлим — бемаҳал сўлган ғунчадир.
Вой, кўнглим, десамми
жимлик сувинда,
айт, кўнглим,
кимларга куйдинг бунчалик?
Вақт ҳам тун бўйи юлдуз қони-ла
уларкан кўнглимнинг синиқларини,
тирилди бир дилбар сабоҳ ёнида
толғин қуш галаси —
хўрсиниқларим.
Шунда димоғимга бўйинг урилди,
тағин юрилмаган йўл бўлди олам —
улкан бир сайёра бўлиб кўриндинг,
мендай бир фақирга, олмажон, олма!
Маним, кичик кўнглим,
ай, шоир кўнглим,
нокаслар раъйига тушмаган кўнглим,
дунёнинг миллион хил ноз сувратидан
бир қизил олмани хушлаган кўнглим!
Олмажон,
тушдингми осмон боғидан,
қайси бир дунёдан элчи бўп келдинг.
Кўнглим сўлар чоғи тун қийноғидан,
наҳотки, фазода оловдай елдинг.
Маним кичик кўнглим,
ай, шоир кўнглим,
тағин кундузларнинг ишқидан бедор.
Олмани оламга отаман тўлиб,
бормисан,
бормисан, бу дунёда, ёр…

Шавкат РАҲМОН

***

ХАЁЛ

Дунё...
дуне...
кўп қадим дунё...
на туби бор, на чегараси.
Сомон йули бузилган зиё —
сайёранинг тилло зарраси.
Хаёл ўсган ёруғ лаҳзада
эҳтиёт бўл фосиқ дунёдан.
йиқилмагин оний ларзадан
самоларга талпинган одам.
Эҳтиёт бўл
номард жўрангдан,
синаб кўриш учун дошингни,
олмасин-да тағин мўлжалга
пистирмада ёруғ бошингни.

Шавкат РАҲМОН

ЎЗГАЛАР ДАРДИ...

Қушчалар,
сайроқи қушчалар
қафасда бўғилиб сайрашар,
бетоқат потирлаб симларга
ўралган оламга қарашар...
Қушчалар,
озодруҳ қушчалар
оламдан кўзларин узмайди,
чирқираб ўзларин ҳолимас,
ўзгалар ҳолига бўзлайди.

https://www.tg-me.com/shavkat_rahmon

ЁРИЛГАН ҲАРАКАТ БАЁНИ

Бир одам изладим...
изладим ғариб,
жуфти йўқ бургутдай хунук қишладим.
Кездим армон тўла бир жом қидириб,
малаклар йиғлади,
итлар тишлади...
Умринг узоқ бўлсин,
эй дарёжоним,
ҳуснингга ҳирс билан назар солмадим.
Занжирлар товшига тўлганда ёдим
ўзингдан ўзга бир дилдор қолмади.
Қолмади бир илинж,
ишонч қолмади,
ваҳший даҳоларнинг макри билинди.
Ит базми қизиган ойсиз шомлардан
қизғониб опқочдим дарё дилимни.
Бу чиркин оғизлар...
синган каллалар...
иғводан, бўҳтондан осилган тиллар...
ҳирслар лашкарлари босган паллада
шоҳларин бўғизлаб тишлаган диллар.
Бу қуёш хўрланган...
бу ой зўрланган...
зарлари таланган бу содда жабал.
Қон, ароқ, пешобни эмиб тўралган
буваклар бўкириб йиғлаган маҳал
ё Худо дедиму
нурлар ўйнаган
пешонам илк бора тупроққа тегди,
ё Худо дедиму
эркин гуллаган
дарёдил самога дилимни бердим.
Умринг узоқ бўлсин,
эй, дарёжоним,
кечалар қаърида бир гул йиғлади,
юзимга сачради бир булбул қони.
кўнглимга бу дунё
нечук сиғмади?!
Нечук бағрингдаман,
кимнинг ишқида?
Нечук ёлвораман умрингни тилаб?
Улкан жасадимни тошлар ичида
юварсан энг нозик қўлларинг билан.
Айтгил, эй дарёжон,
бормиди зулм?
Тоғлар силсиласин бузворди нола:
"Гулларнинг баргини емаган, гулим,
булбуллар қонини ичмаган, болам".

Шавкат РАҲМОН

***

Наҳот шеърлар айтдим
бўшлиққа қараб,
наҳотки соврилди олов сўзларим,
наҳотки ҳақ бўлса, элу юрт асли
қуруқ сўзлар, деган гумроҳ дўстларим?!
Наҳот, бекор ўтди
гулдай умримнинг
минг йилга татирлик олтин чоғлари,
наҳот бирор руҳни уйғотолмади
шоир юрагимнинг қалдироқлари?!
Наҳотки, бирорта дилга етолмай,
беҳуда сарфланиб қанча куч-чидам,
келиб кетаверар ёруғ дунёга,
келиб кетаверар мендай куйчилар?!

Шавкат РАҲМОН

#архив

Атоқли шоирлар Шавкат Раҳмон ва Усмон Азим

Ўзбек шеъриятининг икки атоқли намояндаси, ҳассос шоирлар Шавкат Раҳмон ва Усмон Азим ижоди адабиёт ихлосмандлари қалбидан чуқур жой олган. Бу икки шоир тенгдош, бир авлодга мансуб эди. Усмон Азим Шавкат Раҳмон ижоди хусусида шундай деган эди: “Шавкатдан бир жилдгина китоб қолди. Аммо унинг шеърларини бошқачаям қилиб нашр қилиш керак. Таржималарини ҳам жилдликларга қўшса бўлади. Шоирларнинг таржимаси муаллифлик ишиям саналади. Чунки унда шеър қайта яратилади. Таржимон ёзувчини таржима қилганда унинг қулига айланса, шоир шоирни таржима қилганда,унинг рақиби бўлади. Мана шу рақибликда Шавкатнинг ютиб чиққан жойлари жуда кўп. Гарсиа Лоркани, испан шеъриятини ўзбек ўқувчиларига у таништирди”.

https://www.tg-me.com/qashqadaryo_adabiyoti

***

УМР — ҚУМСОАТ

Умр — қумсоат ҳам яримлаб қолди,
кўнглим тўлгани йўқ билганларимдан.
Ёдимни оғритар кечирганларим,
кўпдир қилмаганим қилганларимдан.
Кечалар тобора ойдинлашади,
кўзингда қуёшнинг чечаги сўлмас,
яшагинг келади, фақат умрни
қумсоат сингари тўнкариб бўлмас.
Гўзаллар ёдимдан ўчдилар бир-бир,
дўстларим бағримдан кўчдилар бир-бир,
йилларим узилиб тушдилар бир-бир,
фақат бу кўнгилни тўлдириб бўлмас.
Кун келди, оҳларинг учадиган кун,
юрагинг оламга сиғмайдиган кун,
юзингни босганча ернинг юзига,
силкиниб-силкиниб йиғлайдиган кун.
Кимни бахтли қилдим, кимни умидвор,
кимларга кўнглимни ёриб сўйладим.
Қўлимни бердимми мозий қаъридан
чўзилган саноқсиз ожиз қўлларга?!
Қуёш далдасида эгилганларнинг
енгилроқ қилдимми оғирлигини?
Айтдимми кимларнинг асл дўстлигин,
кимларнинг ҳақиқий ёғийлигини?!
Кун келди, бошингни эгадиган кун,
ҳаттоки ўзгалар гуноҳи учун
юзингни босганча ернинг юзига,
силкиниб-силкиниб йиғлайдиган кун.
Мендан нима қолур, абадий нурлар
барқ уриб яшнаган дунё томонда?
Уриниб-суриниб, сира тўлмаган
бир кўнгил қолади қолса ҳам мендан.

Шавкат РАҲМОН

LOLAQIZG'ALDOQ

Shavkat Raxmon xotirasiga bag'ishlanadi.

Mendan nima qolar:
Ikki misra she'r,
Ikki sandiq kitob,
Bir uyum tuproq.
Odamlar ortimdan
Nima desa der,
Men seni o'ylayman
O'zimdan ko'proq-
Lola, lolajonim,
Lolaqizg'aloq!

Men ketsam, yomondan
Yiroq bo'l, oxu,
Chunki sen chiroyli,
Ko'rkli bir juvon.
Yomon kunlar bir kun
Yaxshi bo'lar-u,
Yomon odam yaxshi
Bo'lmas hech qachon...
Yasha chegarada
Turgandek ogoh,
Lola, lolajonim,
Lolaqizg'aldoq.

Uyda yotibman-u,
Sezib turibman,
Ko'kda ketayotir
Qushlar qaytishib.
Xayrlar yog'dirib
Qanotlaridan,
Xasta shoirga
Vido aytishib.
Bor, mening uchun ham
Ularga qo'l qoq-
Lola, lolajonim,
Lolaqizg'aldoq.

Ularni men yana
Ko'rarmanmi-a,
Ayvondan odamdek
Kuzatolmadim.
Kuz. To'ylar boshlandi.
Yuragim pora-
Bitta qizimni ham
Uzatolmadim...
Demak, taqdir ekan
To'y ko'rmay o'lmoq,
Lola, lolaginam,
Lolaqizg'aldoq.

Biroq ko'nglim sezar,
Mendan keyin ham,
Bir kun bu hovliga
Odam to'ladi.
Hali to'ylar qilib
Charchaysan, erkam,
Mening qizlarim
Eng baxtli bo'ladi!
Kelinlar ko'ylagi
Ruhimday oppoq-
Lola, lolajonim,
Lolaqizg'aldoq.

Gulim, yaqinroq kel,
Qara, ne savdo,
Bu ajib ishlarni
Dil lavhiga yoz:
Kimga qasr etmas
Kimga mol-dunyo,
Meng esa HAVO
Yetmaydi, xolos.
Tiriklar mudroqda,
O'liklar uyg'oq-
Lola, lolajonim,
Lolaqizg'aldoq.

Ko'ksim kuyib borar,
Ko'krak yonmoqda,
Ayting do'xtirlarga,
Yorishsa yorsin!
Jism o'z ulfati-
Jondan tonmoqda.
Bechora jon endi
Qayerga borsin.
Endi osmon yiroq,
Endi yer yumshoq-
Lola, lolajonim,
Lolaqizg'aldoq.

Buni hayot derlar,
Unutma aslo,
Bir kun ochilasan,
Bir kun so'lasan.
Qalbimda-ku faqat
Sen eding tanho,
Qabrim ustida ham
O'zing bo'lasan.
Sen bizning sevgidan
Xotira-bayroq,
Lola, lolajonim,
Lolaqizg'aldoq.

Ayol qalbing bilan
Suv kech, olov kech,
G'am kelsa boshingdan
Hushing uchmasin.
Xudodan so'radim:
Mendan keyin hech,
Nomard kimsalarga
Ishing tushmasin.
Ularning qo'lida
Hamisha tuzoq,
Lola, lolajonim,
Lolaqizg'aldoq.

Ishing tushsa, inim
Muhammadga bor,
Shoirlar ichida
Ishonganim shu.
Biroz ichishini
Aytmasa agar,
Ko'ksi tiniq bola,
Halol bola u.
Faqat sal soddaroq,
Faqat sal yoshroq,
Lola, lolajonim,
Lolaqizg'aldoq.

Jon so'nggi boshpana
Toparkan ongda,
U yurak ostida
Derdim men bo'lsam.
Ajablanma agar
Ertaga tongda
Seni o'pib, O'shni
Quchoqlab o'lsam!...
O'tinchim-tepamda
Yig'lama uzoq,
Lola, lolajonim,
Lolaqizg'aldoq

✍Muhammad Yusuf
O‘zbekiston xalq shoiri

https://www.tg-me.com/qashqadaryo_adabiyoti

САФАР ОЙИ 

Сен ётасан юмшоқ тўшакда, 
деразангдан кўринар юлдуз. 
Ҳамон ўйчан кўзинг олдидан 
оқиб ўтар баҳору ёз, куз. 

Даданг эса улкан адирда — 
тўшаксиз, тор, қоронғи жойи. 
Ҳатто парча осмони йўқдир, 
йўқ офтоби, юлдузи, ойи. 

Ўн йил аввал сени дунёга 
берганди у ранжиб, оғриниб, 
хавотир-ла кузатди ўн йил, 
ўн йил сени кутди соғиниб. 

Шамолларга бердинг ёшликни 
ерга эмас, боқдинг осмонга, 
бир одамга зарурроқ эдинг, 
керак эмас эдинг жаҳонга. 

Минг бор сени кечира олар, 
кўзларингни вазмин нигоҳи 
чавақлашга ҳақли бўлса ҳам 
ҳамон турар меҳрли боқиб. 

Ўйланасан, ўйлаган сайин 
оғирлашган хотиранг оғрир, 
бу меҳрибон, бу теран нигоҳ 
оғир, оғир, нақадар оғир! 

Ҳамон сени севар самимий 
азобланар тўккан ёшингдан. 
Кечалари сездирмай келар, 
саҳаргача турар бошингда. 

У шу қадар улуғ, камтарин, 
унга ҳамон ярашар хўрлик — 
тинч ухласин ўғлим деб ҳатто 
тушларингга кирмайди, шўрлик. 

Шавкат РАҲМОН

ПАБЛО НЕРЕУДАГА

Шоирни ўлдирмак -
Жиноят,
Гуноҳ.
Шоирнинг йўли бу - башарнинг йўли.
У башар қалбида ловуллаган оҳ,
Башарнинг зиёга чўзилган қўли.
Ҳали бу заминда зулмат зиёда,
Шоирман -
Бораман зулматга тикка.
Сира ҳам ҳаққим йўқ бу кун дунёда
Шоир бўлмасликка,
Яшамасликка!

Шавкат РАҲМОН

БАХТИЁРЛИК

Сен уни севасан,
Севасан қаттиқ,
Сен менсиз яшайсан, усиз йўқ, қийин.
Кунларни санайсан тоқатсиз, интиқ,
Очилиб боряпсан кун ўтган сайин.
Серғалва шаҳарнинг барча кўчаси
Сенга йўл беради, қарар тортиниб.
У ҳақда ўйлайсан доим, кечаси
Шивирлаб айтасан, унинг отини.
Мен ҳамон гўдакман,
Ташлаб кет мени,
Энди на ёнаман ва на ўсаман...
Ҳақсизлик олдида тураман тўниб,
Тишни тишга қўйиб
муштим қисаман.
У мендан кучлироқ,
У мендан дадил,
Мен оддий йигитман,
учи —баҳодир.
Жуда ҳам қўрқмас у, жуда ҳам одил,
Аблаҳлар юзига туфлашга қодир.
Сен уни севавер,
ардоқла уни,
У билан бу дунё кучга тўлажак.
Дунёни етаклаб юрар бир куни
Сенинг бағрингдаги
Митти келажак...

Шавкат РАҲМОН

УММОН

Агарда бу уммон тагида
қудратли дарёлар бўлмаса,
тублари гоҳ иссиқ, гоҳ совуқ,
навқирон сувларга тўлмаса,
бўлмаса хилма-хил ҳаракат,
бу қадар уммонлик қаёқда,
поёнсиз бир кўлмак бўларди,
ботқоққа дўнарди,
ботқоққа.

Шавкат РАҲМОН

***

Титроқ сездингми ҳеч
бир шум лаҳзада -
хатар-ла юзма-юз турган чоғингда.
Тубсиз жар лабида оний ларзадан
титраб келганмиди жонинг оғзингга.

Нопоклар покларга қилганда туҳмат,
титрамай айтдингми кескир сўзингни.
Болангнинг ёдига не қилдинг туҳфа,
асраб қололдингми ўзинг ўзингни?!

Қалтис лаҳзалар бор -
дош бермак мушкул,
бироқ чидаганлар тирик хотирда.
гоҳо элитарлар - нафаси мушкин,
гоҳо кўринарлар кўзингга тиғдай.

Осмондан келганда тубан одамлар -
бири чиноркесар,
бири кесар тил.
Бутун қилмишларин қарасанг жамлаб,
намоён бўлади суврати қотил.

Қалтис лаҳзалар йўқ,
қалтис умр бор,
мўр-малах ном аро ёлғиз номинг бор.
Лаҳзада титроққа айланиб турсанг,
демакки, ичингда битта хоин бор.

Ўлдир,
ичингдаги хоинни ўлдир,
волида кўзига боқишдан аввал,
маъшуқа қўйнида ётишдан аввал,
зулмат уммонига ботишдан аввал.

Йўлдир бу,
нафснинг ботқоғи эмас,
қиличнинг дамидай чақнаган йўлдир.
Бу йўлга юзингни буришдан аввал,
ўлдир, ичингдаги хоинни ўлдир.

Шавкат РАҲМОН