НЕ Чорная панна Нясьвіжа!

6 сьнежня 1520 альбо 1523 году ў Вільні наразьдзілася тая, зь якой зьвязана гісторыя чыстага, моцнага каханьня, мацнейшага за ўладу, манаршае абяцаньне, разважлівасьці й прыстойнасьць. Так, гаворка пра Барбару Радзівіл, каралеву польскую й вялікую княгіню літоўскую, другую жонку караля Жыгімонта Аўгуста.

✨ Сучасьнікі параўноўвалі Барбару з антычнай прыгажуняй Аленай Траянскай, бо за яе ледзь не ўспыхнула вайна. Ворагі ганілі яе імя, ачарнялі яе годнасьць, а пачуцьцё зьневажалася злоснымі намовамі. Яна славілася незвычайнай прыгажосьцю, вольным характарам і чароўнай вабнасьцю.

Барбара рана страціла мужа, але нядоўга трымала жалобу. Вясёлую й жыцьцярадасную ўдаву часта наведвала маладая знаць у геранёнскім замку, дзе яна жыла. Сама Барбара ахвотна прыязджала ў Вільню на вясёлыя прыдворныя баляваньні, якія ладзіў у сваім шыкоўным палацы малады вялікі князь Жыгімонт Аўгуст. Там і адбылася іх першая сустрэча.

Жыгімонт быў жанаты й не мог адкрыта праяўляць свае пачуцьці да Барбары. Пазьней ён пераехаў у Геранёны, дзе пражыў некалькі тыдняў. Для апраўданьня ён спасылаўся на эпідэмію, маўляў, хаваўся ад яе. Але для людзей дасьведчаных было зразумела, што Жыгімонт Аўгуст, зачараваны «павабамі й пяшчотамі» Барбары, пакахаў яе і, як згадваў адзін са сьведкаў, «з запалам яе пажадаў».

Хутка Жыгімонт аўдавеў, Барбара перабралася з Геранёнаў у Вільню й жыла ў бацькоўскім доме непадалёк ад вялікакняжацкага палаца. Па загадзе Жыгімонта Аўгуста абодва палацы злучылі крытай галерыяй, па якой ён мог наведваць сваю каханую. Пад ціскам Радзівілаў ён згадзіўся ажаніцца зь ёй – у палацавай капліцы адбылося таемнае вянчаньне. Для тагачаснага грамадзтва адбылося неверагоднае — манарх ажаніўся са сваёй падданай, чым зьняважыў ня толькі свой манаршы гонар, але й высокае значэньне манархіі. Краіну наваднілі брудныя пасквілі, дзе Барбару называлі самымі апошнімі словамі, прадстаўляючы яе вавілонскай блудніцай.

Пасьля сьмерці бацькі ў 1548 годзе Жыгімонт Аўгуст змог адкрыта ўвесьці Барбару ў вялікакняжацкі палац і прылюдна назваць сваёй жонкай. А ў Польшчы па-ранейшаму не прызнавалі шлюбу свайго караля. Жыгімонт Аўгуст гатовы быў адмовіцца ад польскай кароны й хай «у апошняй кашулі, але застацца разам са сваёй жонкай». Ён запрасіў яе ў Польшчу й зь вялікай пашанай і ўрачыстасьцямі прывёз у Кракаў, адкуль дэманстратыўна зьехала каралева Бона.

Нарэшце апазыцыя здалася й прызнала Барбару жонкай караля. Барбару ўрачыста 7 сьнежня 1550 году каранавалі. Аднак яна нібыта адчувала свой хуткі драматычны канец. «Да іншай кароны Пан нябесны мяне воліць. Прасіце яго за мяне, каб замяніў зямны цяжар на нябесны вянец, а мілага мужа майго пасьля мяне суцешыў у жалобе».

Неўзабаве Барбара, падкошаная хваробай, зьлягла ў ложак. Нягледзячы на ўсе намаганьні лекараў, знахароў і нават чарадзеек, здароўе пагаршалася. Падазравалі, што Барбару атруцілі па намове каралевы Боны. Няшчасны Жыгімонт Аўгуст, верачы ў выздараўленьне каханай, дзень і ноч праводзіў каля яе.
———
❗️Доўгі час лічылася, что менавіта Барбара і ёсць Чорная Панна Нясьвіжа - прывід, які блукае па Нясьвіжскім замку. Але Эльжбета Радзівіл распавяла, што насамрэч гэтую ролю "выконвае" прывід Ганна Кацярына Радзівіл. З ёю пагаджаюцца гісторыкі.

⏸ Глядзіце відэа ад Haroshak гісторыю Барбары Радзівіл.

😜 І таксама Загадкі беларускай гісторыі - Мір. Невядомы палац Радзівілаў

▶️ Глядзіце Вусы Скарыны — Самая містычная жанчына-прывід нашай гісторыі

@supermova #мова #гісторыя #радзівіл

Пачаў пісаць вершы па-беларуску,
калі пачуў, што на беларускай мове
нельга выказаць нічога путнага.

🥳 6 сьнежня 1947 - нарадзіўся Георгі Ліхтаровіч (г.Менск), беларускі фотамастак, літаратар. Чалец Беларускага саюза дызайнераў. Чалец Беларускага саюза пісьменьнікаў.

Усё жыцьцё пражыўшы ў Менску, ён фіксаваў на фотастужку жыцьцё сваёй краіны і роднага горада. У творчай фатаграфіі майстар варта традыцыі лірычнага пэйзажу, характэрнага для беларускага мастацтва 60-80 гадоў ХХ стагодзьдзя. Дыхтоўнасьць, якасьць і хвацкі густ — галоўныя парамэтры яго працы.

🔗 Фатографы Беларусi - Георгій Ліхтаровіч

Чарговая кніжка вершаў Георгія Ліхтаровіча пераканаўча даказвае, што сапраўдная паэзія можа быць ня толькі дасканалай па форме, глыбокай па думцы, афарыстычнай. Гэты зборнік прасякнуты тонкім пачуцьцём гумару, самаіроніяй.

📕 Георгі Ліхтаровіч - Ліхтарыкі

🎬 Глядзіце Кантэкст - Георгій Ліхтаровіч. Спыняючы імгненні

🔵 Далучайся да яго фэйсбука і атрымлівайце асалоду ад яго творчасьці - Георгій Ліхтаровіч

@supermova #мова #ліхтаровіч #менск #фота #вершы

Вечна жыве Беларусь!

🥳 7 сьнежня 1928 — нарадзіўся Радзім Гарэцкі (Менск) — беларускі вучоны-геоляг, грамадзкі дзяяч.

Акадэмік Радзім Гарэцкі - гэта асоба, якая адыгрыала вялікую ролю ў разьвіці беларускай культуры й навукі. З 1992 па 1997 год ён быў віцэ-прэзыдэнтам Акадэміі навук Беларусі. Празь некалькі гадоў з 1993 году ён узначальваў таксама Згуртаваньне беларусаў сьвету „Бацькаўшчына”. Член рады Таварыства беларускай мовы, Беларускага фонду культуры і інш. У сваіх шматлікіх выступленьнях, публікацыях у газетах і часопісах, многія з якіх сабраны ў асобнай кнізе «Шляхам адраджэння» (1997), Радзім Гарэцкі выступае за дэмакратыю і дзяржаўную незалежнасьць Беларусі, адраджэньне беларускай мовы й культуры.

⚡️ Радзім Гарэцкі — заснавальнік беларускай школы тэктаністаў. Добра вядомы ў міжнародных навуковых колах. Імем Радзіма Гарэцкага названа некалькі відаў выкапнёвых арганізмаў.

Радзім Гарэцкі з'яўляецца сынам Гаўрылы Гарэцкага, аднаго з заснавальнікаў і першых правадзейных членаў Беларускай акадэміі навук, брат Максіма Гарэцкага, які быў выдатным беларускім пісьменнікам.

📰 Чытайце артыкул — Бацька і сын Гарэцкія

У 1930-я — 40-я гады на сям'ю Гарэцкіх абрынуліся палітычныя рэпрэсіі. Радзім Гарэцкі знаходзіўся ў высылцы, жыў і вучыўся ў Коле, Туломе, Мядзведжай Гары, Рыбінску, Запарожжы, Салікамску, Чусавым, Чкалаўску і інш.

📕 У кнізе "Ахвярую сваім „Я“…"(1998) Радзім Гарэцкі апісаў трагічны лёс сваіх блізкіх.

✍️ Кнігі публіцыстычных артыкулаў, лірычных замалёвак, а таксама пра гістарычны шлях беларускай нацыі і дзяржавы можна знайсьці на Камунікаце.

😜 Чытайце Радзіма Гарэцкага — Вечна жыве Беларусь!

@supermova #мова #вучоны #адраджэнец

👨‍👩‍👧‍👦 8 калядных фiльмаў для сямейнага прагляду

«Хронікі Нарніі» — Гэта казачная гісторыя, якая напаўняе душу цяплом і верай у цуды. У цэнтры сюжэта — чацвёра дзяцей, якія выпадкова знаходзяць дзверы ў чароўны свет, поўны прыгод, магіі і важнага выбару паміж дабром і злом. Героі вучацца давяраць адзін аднаму, знаходзяць сапраўднае сяброўства і разумеюць, што важна быць вернымі сваім ідэалам.

«Гары Потэр» у трох частках — На Кінакіпе мы знайшлі тры часткі культавага фільма ў беларускай агучцы: «Гары Потэр і таемная зала», «... і вязень Азкабана», «... і Келіх Агню».

«Адзін дома» 1, 2 і 3 — Гэта цёплая і вясёлая гісторыя пра хлопчыка Кевіна, які выпадкова застаўся дома адзін напярэдадні Раства. Спачатку ён шчаслівы ад свабоды, але хутка разумее, што сапраўднае свята — гэта сям’я, а не толькі падарункі
і ўпрыгожанні. Стужка пра тое, як важна цаніць родных, прымаць іх недасканаласці і верыць у дабрыню.

«Падынгтан» 1 і 2 — Хоць дзеянні фільма адбываюцца не толькі на святы, яго атмасфера, па-добраму наіўны погляд Падынгтана на свет і імкненне знаходзіць добрае ў кожным чалавеку ствараюць адчуванне свята ў душы. Калі глядзець яго напярэдадні Калядаў — атрымліваецца якраз тое, што трэба для настрою.

«Калядны харал» — Гісторыя пра тое, як нават самыя халодныя сэрцы могуць змяніцца да лепшага. Старая казка Чарлза Дыкенса распавядае пра Скруджа — скупага і злаблівага чалавека, які праз сустрэчы з духамі мінулага, цяперашняга і будучага знаходзіць сапраўдны сэнс жыцця. Гэта гісторыя пра спагаду, клопат і шанец пачаць нанова, нават калі здаецца, што ўжо позна.

«Клаўс» — Гісторыя пра юнага паштальёна Джэспера і яго нечаканую дружбу з самотным цесляром Клаусам вучыць, што нават маленькія добрыя справы могуць змяніць цэлы свет. Фільм зачароўвае сваёй маляўнічасцю і шчырай атмасферай Калядаў. Гэта казка пра тое, як шчодрасць і клопат могуць запаліць святло нават у самых змрочных месцах.

«Халоднае сэрца» 1 і 2 — Чароўная гісторыя пра сёстраў Ганну і Эльзу, якая нагадае, што сапраўдная любоў заўсёды перамагае страхі і перашкоды. Праз прыгоды, крыху магіі і цудоўныя песні героі шукаюць спосаб вярнуць цяпло ў замерзлае каралеўства.

«Хлопчык, Крот, Ліс і Конь» — Анімацыйны фільм заснаваны на кнізе Чарлі Макесі і расказвае пра падарожжа хлопчыка і яго мудрых сяброў. Кожны герой уносіць сваю мудрасць і шчырасць, нагадваючы, што самае галоўнае ў жыцці — любоў і дабрыня. Лёгкія дыялогі фільма зачароўваюць, і яго хочацца глядзець зноў і зноў, каб адчуць супакой і натхненне.

🧡 Зроблена сумесна з Тлумачом — спагадлівым памочнікам дарослых, якія гадуюць шчаслівых дзяцей.

Калi гэты пост быў карысны для вас, будзем удзячныя за падабайку і падпіску на @tlumach_me

@tlumach_me @kinakipaby @supermova #мова

Як Багдановіч стаў беларускім паэтам?

Худы, высокі, трохі сутулаваты, вечна ў расхрыстаным студэнцкім паліто, без усялякіх прэтэнзыяў у адзежы, ён адразу зьвяртаў на сябе ўвагу белавасковым тварам і, асабліва, сьветлымі бяздоннымі вачыма, глыбока пасаджанымі пад высокім і ясным ілбом, над якім высілася капа валос. Калі ён глядзеў на вас, то здавалася, што ён вас саўсім ня бачыць, такі ў яго быў нейкі глыбокі ўнутраны пагляд...

✨ 9 сьнежня 1891 году ў Менску нарадзіўся Максім Багдановіч, беларускі паэт, празаік, публіцыст, дасьледчык, літаратуразнавец, перакладнік, клясык беларускае літаратуры. Менавіта ён узбагаціў беларускую паэзыю такімі ўзорамі вершаскладаньня як санэт, трыялет, танка, рубай і іншымі.

Багдановіч распачаў сваю літаратурную дзейнасьць у 1907 годзе, напісаўшы празаічнае апавяданьне “Музыка”, якое адразу ж надрукавала “Наша Ніва”. У апавяданьні расказваецца легенда пра Музыку, які «многа хадзіў па зямлі ды ўсё граў на скрыпцы». Незвычайныя былі й яго скрыпка, і музыка. Калі плакала скрыпка ў руках музыкі, то кожны «ўсё плакаў бы па сваёй долі», калі грозна гудзелі струны, «людзі падымалі апушчаныя голавы, і гневам вялікім блішчалі іх вочы». За яго творчасьць «злыя й сільныя людзі» кінулі Музыку ў турму, дзе той і загінуў. Але не загінула памяць аб ім. У гэтым алегарычным творы малады аўтар расказваў аб шматпакутным лёсе Беларусі на працягу стагодзьдзяў і выказваў надзею на хуткія перамены да лепшага.

⏸ Глядзіце сюжэт - Як Багдановіч стаў беларускім паэтам?

У Вільні на пачатку 1914 году, у друкарні Марціна Кухты, пры грашовае падтрымцы Магдалены Радзівіл, накладам 2000 асобнікаў выдадзены адзіны прыжыцьцёвы зборнік твораў Максіма Багдановіча «Вянок».

😜 Адзін з самых тэмперамэнтных і драматычных твораў Максіма Багдановіча – гэта верш “Пагоня”. Паэт зьвяртаецца да гераічных старонак беларускае мінуўшчыны, заклікае бараніць сваю Маці-Краіну.

Старадаўняй Літоўскай Пагоні
Не разьбіць, не спыніць, не стрымаць.

Хворы на сухоты, Максім Багдановіч рана сышоў. Яго пахавалі ў Ялце. На пачатку 1980-х гадоў уздымалася пытаньне пераносу праху паэта зь Ялты ў Менск, але арганізатары не атрымалі афіцыйнага адказу.

▶️ Глядзіце Лабірынты - Як жанчыны загубілі Багдановіча, аўтара "Пагоні" |

🏛 У 1991 годзе адчыніўся Літаратурны музэй Максіма Багдановіча (Менск, Траецкае прадмесьце). На працягу дня ён ладкуе імпрэзы ў гонар паэта – больш інфармацыі ў афішы.

📖 Чытайце на Беларускай паліцчы вершы Максіма Багдановіча

🎬 Глядзіце Haroshak - Максім Багдановіч

#мова @supermova #паэзія #літаратура #гонар

Зямля Фэрдынанда.

🥳 10 сьнежня 1870 — нарадзіўся Фэрдынанд Рушчыц (маёнтак Багданава, Валожынскі раён) — мастак, графік, тэатральны дэкаратар і пэдагог.

З дзяцінства любіў маляваць, але бацька, шматгадовы чыноўнік, быў супраць. Фэрдынанд вымушаны быў паступіць на юрыдычны факультэт Пецярбургскага ўнівэрсытэту, але прырода ўзяла сваё – і праз пару гадоў перавёўся ў Акадэміі мастацтваў. Яго вучылі Шышкін, Куінджы і Рэпін. А ў 1898-м ягоную дыпломную працу «Вясна» набыў Трацякоў.

📰 Чытайце артыкул — Фердынанд Рушчыц

Фэрдынанд Рушчыц аб’ездзіў Еўропу, але не спакусіўся замежнымі пейзажамі і па вяртаньні выбухнуў цыклам карцінаў, якія зрабілі яго сусветна вядомым. Аднак у 38 гадоў Рушчыц на ўзлёце сваёй мастацкай кар’еры радыкальна мяняе кірунак дзейнасьці. Што паўплывала на такі выбар? Які ўнёсак Рушчыц зрабіў у беларускую культуру і паўплываў на жыцьцё фатографа Яна Булгака ды мастакоў Пятра Сергіевіча і Міхаіла Сеўрука? Як з Рушчыцам звязаныя Крэўскі, Лідскі і Мірскі замкі?

▶️Адказы на гэтыя ды іншыя пытаньні знойдзеце ў новым выданьні праграмы Цімоха Акудовіча «Вусы Скарыны».

📕 "Зямля Фердынанда" - аповесьць Віктара Карамазава пра творчы шлях Фэрдынанда Рушчыца - можна чытаць тут.

@supermova #мова #гонар #мастак