اصلاح اشتباه یکی از پژوهشگران در خصوص کلمات فارسی در قرآن

آیا کلمه ی #مسجد در قرآن و زبان عربی از #مزگت (فرهنگ زرتشتی و زبان پهلوی) آمده؟!

از ریشه ܣ ܓ ܕ ( sgd) س ج د

آرامی : masgəḏā
آرامی شاهنشاهی : 𐡌𐡎𐡂𐡃𐡀
سریانی : ܡܣܓܕܐ (masgḏā)
نبطی_آرامی 𐢓𐢖𐢄𐢅𐢀 (msgdʾ)

#دهخدا با استناد به منابع کهن و ذکر نمونه های بسیار از آنها نوشته است که کلمه عربی مسجد، در اصل، به صورت کلمه «مَزگِت» «msgď»از زبان آرامی وارد عربی و فارسی شده است. او به نقل از این منابع آورده است که حروف «ز»، «گ» و «ت» در عربی به «س»، «ج» و «د» تغییر کرده و مسجد در عربی یعنی جای سجده کردن. به نقل این منابع، مزگت به معنای نمازخانه، خانۀ خدا، «خانه ای که برای پرستش پروردگار بسازند و هرکس خواست در آن عبادت کند» و نظائر آن می آمده است.

https://sedra.bethmardutho.org/api/word/34567.html

✍️پژوهشگر: علی حجاز

https://www.tg-me.com/isllam_history

@tamadone_islami

اصطلاح #عراق_عجم

عراق عجم. [ ع ِ ق ِ ع َ ج َ ] ( اِخ ) ایالت جبال را در قرون وسطی غالب اوقات عراق عجم نامیده اند تا با عراق عرب اشتباه نشود.


@tamadone_islami

اصطلاح #عراق_عجم

عراق عجم. [ ع ِ ق ِ ع َ ج َ ] ( اِخ ) ایالت جبال را در قرون وسطی غالب اوقات عراق عجم نامیده اند تا با عراق عرب اشتباه نشود.

ایالات جبال ( عراق عجم ) شهرهای بزرگی داشت از قبیل کرمانشاه ، همدان و در شمال خاوری آن ری و در جنوب خاوری اصفهان بود. از جمله رودهای این ایالات رود کارون است. نواحی چهارگانه آن عبارت از قرمیسن یا کرمانشاهان ، همدان و ری و اصفهان بود.

سرزمینی است کوهستانی ، پهناور که یونانیان آن را مدیا گفته اند و از باختر به جلگه های بین النهرین و از خاور به کویر بزرگ محدود است و بنام #ایالت_جبال معروف بوده است. از زمان #سلجوقیان این نواحی را #عراق_عجم گفته اند که با #عراق_عرب که قسمت سفلای بین النهرین است اشتباه نشود بدان جهت که در نیمه دوم قرن پنجم سلجوقیان بر تمام مغرب ایران تسلط یافتند و همدان را پایتخت خود قرار دادند و استیلای آنها تا بین النهرین گسترش یافت و از مقر خلافت لقب سلطان العراقین به آنها اعطا شد و از آن مستفاد میشود که مقصود از عراق دومی ایالت جبال است که مقر حکومت سلجوقی بوده است و پس از حمله مغول اسم جبال بر این ناحیه دیگر استعمال نشد

و چنانکه اشاره شد مهمترین مناطق عراق عجم کرمانشاه که عرب آن را قرمیسن نامیده اند بود و اصفهان و همدان.

حمداﷲ مستوفی در نزهةالقلوب آرد:

باب دوم در ذکر ولایت عراق عجم و آن نه تومان است و در او چهل پاره شهر است و اکثر بلادش هوای معتدل دارد. و بعضی به گرمی و بعضی به سردی مایل است. حدودش ولایات آذربایجان و کردستان و خوزستان و فارس و مفاغزه و قومس و به جیلانات پیوسته است. و طولش از سفیدرود تا یزد صد و شصت فرسنگ است ، و عرض از جیلانات تا خوزستان صد فرسنگ در گذشته... بلاد عراق عجم را چهارشهر معتبر بوده است... و سپس بطور تفصیل به ذکر اوضاع مالیاتی و درآمد و خراج شهرهای مهم عراق عجم پرداخته و هر یک را با ذکر ارقام خاص بیان داشته است.

همچنین مستوفی در «تاریخ گزیده» خود که در سال ۷۳۰ه، هنگامی که از چیرگی محمود غزنوی بر ری، در سال ۴۲۰ صحبت می‌کند، می‌نویسد: «... و ملک عراق عجم درتصرف سلطان محمود آمد.»

عراق عجم : ناحیه ایست در مرکز ایران شامل ایالات و ولایات مرکزی واقع بین اصفهان و همدان و تهران ( سازمان صفوی ۲٠۱ ) و مشتمل بر شهرهای ذیل کرمانشاهان همدان ملایر اراک ( سلطان آباد ) گلپایگان و اصفهان مقابل عراق عرب . توضیح اصطلاح عراق عجم در تقسیمات کشوری ایران تا انقلاب مشروطیت معمول بود و پس از آن نیز در نقشه های جغرافیایی و تقسیمات کشوری باز مورد توجه بود ولی پس از تقسیم کشور به استانهای مختلف اصطلاح مذکور متروک گردید .

سعید نفیسی، جبال را میان بغداد، فارس، کرمان، خراسان، آذربایجان، خوزستان، طبرستان می داند و آن را شامل ناحیه همدان، ری، نهاوند، سمنان، دامغان، قزوین، کاشان و قم و اصفهان می داند

ایالت جبال را در قرون وسطی غالب اوقات عراق عجم نامیده اند تا با عراق عرب اشتباه نشود ایالات جبال شهرهای بزرگی داشت از قبیل کرمانشاه همدان و در شمال خاوری آن ری و در جنوب خاوری اصفهان بود

عَراق عَجم به نام ناحیهٔ جبال هم نیز شناخته می‌شده‌است. جبال (به معنی کوه ها یا تپه ها) جمع عربی لغت جبل (کوهستان یا تپه) است.دلیل این نام‌گذاری، کوهستانی بودن این ناحیه به جز در ناحیه شمال شرقی‌اش است

#سلجوقیان_عراق_عجم یا سلجوقیان همدان به سلسله‌ای محلی از شاخه سلجوقیان بزرگ گفته می‌شود که در سال ۵۱۱ه. ق پس از تقسیم حکومت سلجوقیان بزرگ به دو شاخه شرقی به مرکزیت خراسان و شاخه غربی به مرکزیت اصفهان و همدان بین مدعیان قدرت؛ در منطقه جبال یا عراق عجم پایه‌ریزی شد.

این ناحیه، در دوره قاجار، از نواحی و ولایات حاکم‌نشین به شمار می‌آمده و شامل ۵ بلوک یا ناحیه عمده بوده است: خلجستان، در شرق؛ فراهان در مرکز؛ کزاز و سربندر (سربند) در جنوب؛ شراء و بزچلو و وفس، در مغرب؛ رودبار در شمال. در ادوار بعدی، این ۵ بلوک، به ۹ ناحیه تقسیم شدند: عراق و حومه، فراهان، شراء، بزچلو و وفس، آشتیان و گرکان و تفرش، رودبار، مُشک‌آباد و لاخور، سربند و کزاز. این محدوده از شمال به همدان و ملایر و ساوه، از مشرق به قم و کاشان، از جنوب به محلات و کمره و جاپلق و از مغرب به بروجرد و نهاوند منتهی می‌شده است

@tamadone_islami

استقبال لاتین از سنت عربی المجسطی

نجوم بطلمیوسی در اروپای قرون وسطی عمدتاً از طریق ترجمه از کتب عربی شناخته شد. ترجمه‌های لاتین المجسطی (بطلمیوس ) نشان‌دهنده سنت پیچیده بطلمیوس در جهان عرب (اسلام) است و رویکردهای فردی مترجمان را نسبت به علم سخت و ناآشنا نشان می‌دهد.

امروزه، سه ترجمه لاتین قرون وسطایی از Almagest  شناخته شده است ،دو ترجمه از عربی و یکی از یونانی. هر سه ترجمه در یک دوره زمانی نسبتاً کوتاه در اواسط و اواخر قرن دوازدهم میلادی تولید شدند، اما هر نسخه مستقل از سایرین، تحت شرایط متفاوت و در بخش متفاوتی از دنیای مدیترانه ساخته شد. علاوه بر این، هر یک از نسخه ها بر اساس یک سنت منبع متفاوت است و درجات مختلفی از نفوذ در اروپا داشته است.

اولین نسخه لاتین المجسطی در  اواخر نیمه اول قرن دوازدهم م در ایالات صلیبی در پادشاهی انطاکیه ساخته شد. این بر اساس یک کتاب عربی المجسطی است که دانشمند خلافت عباسی  #ثابت_بن_قره ریاضی دان قرن نهم میلادی نسبت داده می شود و امروزه تنها قطعاتی از آن شناخته شده است. مترجم لاتین، عبدالمسی وینتنینسیس ( Ebdelmessie Wintoniensis )،«عبدالمسیح» ممکن است یک عرب مسیحی محلی بوده باشد، در حالی که متن او مربوط به آثار مترجم دیگر عربی، استفان انطاکی است. این ارتباط نشان می‌دهد که فعالیت‌های هماهنگ ترجمه عربی به لاتین در سوریه انجام می‌شد، جایی که دانشمندان غربی این شانس را داشتند که با کارشناسان محلی همکاری کنند. ترجمه عبدالمسیح فرمول های عربی را از نزدیک بازتولید می کند، اما با این وجود بسیار خوانا و از نظر فنی دقیق است. نوآوری‌های این متن شامل یک اصطلاح لاتین منسجم است که از هر گونه نویسه‌گردانی اصطلاحات فنی عربی و همچنین سیستم منحصر به فرد اعداد اجتناب می‌کند. ترجمه عبدالمسیح از المجسطی علی رغم کیفیت بالا،  در اروپا محبوبیتی پیدا نکرد.


نسخه عبدالمسیح از المجسطی  با ترجمه ای از #یونانی همراه شد که احتمالاً در اوایل دهه 1160 در #سیسیل ساخته شد. مترجم به ما می‌گوید که از خارج از سیسیل به دربار نورمن در پالرمو آمده بود، پس از شنیدن اینکه نسخه‌ای از المجسطی به  زبان یونانی به آنجا رسیده است. استقبال از ترجمه دوم لاتین Almagest  را می توان تا قرن چهاردهم دنبال کرد، اما نفوذ آن، که به نظر می رسد قوی ترین در ایتالیا بوده است، دوباره بسیار محدود باقی مانده است. سه نسخه خطی از این متن امروزه در روم و فلورانس موجود است.

ترجمه‌ای که به زودی به مرجع استاندارد مطالعات نجومی در اروپا تبدیل شد، دوباره از زبان عربی ساخته شد و با تغییرات مداوم، بین سال‌های 1175 و 1185 پس از میلاد منتشر شد. نویسنده آن، #جرارد_کرمونا، باید حداقل مفاهیم پایه‌ای از Almagest داشته باشد .

زمانی که «عشق به بطلمیوس » او را وادار به نقل مکان به تولدو، در مرکز اسپانیای امروزی کرد تا نسخه لاتینی از آثار بطلمیوس را تولید کند. تولدو مرکز آموزش زبان عربی در آندلس بود که در سال 1085 پس از میلاد به دست مسیحیان افتاد. گذشته از تعداد زیادی نسخه خطی عربی که در تولدو در دسترس بود، جرارد برای ترجمه خود از یک شخص محلی (یعنی یک مسیحی عرب شده) کمک مهمی دریافت کرد.

برخلاف دو ترجمه قبلی، نسخه جرارد از Almagest  به سرعت در اروپای غربی گسترش یافت. بیش از 300 سال پس از تولید آن، در سال 1515 پس از میلاد، همچنین اولین نسخه Almagest بود که  در چاپ ظاهر شد.

زبان لاتین جرارد کرمونایی به شدت از جمله بندی عربی پیروی می کند، زیرا بسیاری از قسمت های ترجمه به دلیل عرب گرایی های مکرر به سختی قابل درک است.

معنای تحت اللفظی ترجمه نشان می دهد که جرارد ترکیبی از دو نسخه غالب عربی المجسطی را به کار برده است ، یکی توسط حجاج و دیگری توسط اسحاق بن حنین و توسط ثابت بن قره اصلاح شده است، که هر دو را در بخش های بزرگی دنبال می کند.

دریافت ترکیبی از همان دو سنت مشابهاتی در زبان عربی دارد، به عنوان مثال، در نسخه خطی London, British Library, Add. MS 7474; نسخه خطی شامل کتابهای اول تا ششم نسخه حجاج از المجسطی است که در موارد متعددی با قطعات متناظر از متن جایگزین اسحاق/ثابت در حاشیه تکمیل شده است

ترجمه‌های لاتین Almagest ، از سوریه، سیسیل و اسپانیا، نشان می‌دهد که ترجمه‌های آثار علمی در جایی انجام می‌شود که منابع مکتوب و واسطه‌های زنده علوم «جدید» در دسترس دانشجویان غربی قرار گرفته باشند.

گرچه مترجمان لاتینی از عربی به واژه‌بندی منابع عربی خود نزدیک بودند، اما هر یک از آنها باید اصطلاحات لاتینی مناسبی را ایجاد می‌کردند و از این طریق یک اصطلاحات لاتین مستقل از نجوم را تسهیل می‌کردند.

تا قرن پانزدهم طول کشید تا یادگیری نجومی در اروپا از پذیرش منفعلانه آموزه‌های بطلمیوس به یک علم انتقادی و خلاق تبدیل شود.

✍️مروان پاشا

@tamadone_islami

#نسخه_های_خطی

از قدیمی ترین ترجمه های زبان ترکی که به دستور #اوزون_حسن_آق_قویونلو به زبان ترکی اوغوز شرقی و اوغوز غربی ترجمه گردیده است.

این ترجمه علاوه بر پژوهش قرآنی از حیث ادبی و لئکسیکولوژی زبان ترکی و معادل یابی مفردات قرآن اهمیت ویژه ایی دارد.

توضیح : اوزون حسن آخرین پادشاه اهل سنت حاکم بر ایران ، پدر بزرگ شاه اسماعیل صفوی از طرف مادری بود

@tamadone_islami

کلمات عربی ریشه در تاریخ باستان

شیر در زبان عربی دارای 348 صفت است که ممکن است اسم هم باشند  و یکی از کلماتی است که به وفور در اشعار دوران ما قبل اسلام و بعد اسلام در ادبیات عرب استفاده شده است .هم به عنوان نام اشخاص ، هم کنایه از شجاعت و دلیری و جنگاوری و غرور و...

برخی نام های مختلف شیر در عرب:

شیر نر : ضَرْغَام ، أَبُو لِبْدَة ،قَضْقَاض، حَمْزَة ، حَيْدَر ، رَهِيْب ،سَبُع ، شُجَاع ،صَارِم ، عِفْرَاس ، أَسَد ، لائِث ، قَسْوَرَة ، قَسْوَر ، شَرَنْبَث ، مِهْرَاع ، هَاضُوم ، مُجَهْجَه و...

شیر ماده: اللَّبُؤَةُ، الأَسَدَةُ، أُمُّ الحَارِثِ، العِرْسُ و...

توله شیر : الشِّبْلُ، الحَفْصُ و...

نام های صداها و غرش های مختلف شیر :

زَأَرَ يَزْئِرُ ويَزْأَرُ زَأْراً وزَئِيراً، زَئِرَ يَزْأَرُ، تَزَأَّرَ، زَمْجَرَ زَمْجَرَةً، تَزَمْجَرَ

برخی از این نام ها ریشه ی هزاران ساله بین اقوام سامی دارند و طی قرون مختلف به یکدیگر منتقل شدند ، دو تا از این نام های شیر در اینجا ذکر میشه ک ریشه در قدیم داشتند!


کلمه ی : لَبُؤَة ( شیر ماده ی اسد) : 

که شیر ماده به عربی لبوة گویند که در زبان آکدی باستان  «𒆷𒁍𒌝»  لبوم (lābum) بوده است. 

در زبان های باستانی دیگر:

Eblaite: 𒊊 (labʾum)ابلایی
Amorite: 𒆷𒁀 (la-ba), 𒆷𒁀𒀀 (la-ba-a /⁠*labaʾa⁠/, given name, literally “lioness”)عموری
Imperial Aramaic: 𐡋𐡁𐡀 (lbʾ)آرامی شاهنشاهی
Canaanite: לָבִיא (laví, lāḇîʾ)کنعان
Egyptian: rbw (“Libu”) مصر
Ugaritic: 𐎍𐎁𐎜 (lbủ /⁠labiʾu⁠/) اوگاریت
Old South Arabian:
Sabaean: 𐩡𐩨𐩱 (lbʾ) عربی سبأیی

کلمه : لیث (layth)

در آرامی باستان ליתא (lētā) لیثا و عبری לי שׁ (láyiš) بوده است که در عربی لیث است

@tamadone_arab
@tamadone_islami

🔺ما را با جدیدترین اخبار غزه همراه کنید.
🔺دفاع از اسلام در برابر ملحدین و سکولار ها
🔺ایمان خود را با ادله عقلی اثبات خواهیم کرد.
دفاع از سنت رسول الله

🔺کانال ما را به دیگران معرفی کنید:

https://www.tg-me.com/rahe_haqiqat
https://www.tg-me.com/rahe_haqiqat

آیا عاشق یادگیری زبان عربی هستید؟
🕋‏@languageteaching11

جایگاه زن در اسلام
🕋‏@WOMAN_ZAN

بازگشت به سوی الله
🕋‏@Toba_230

ارح قلبک
🕋‏@zad_alkheir1

کانال بیداری دلها
🕋‏@bidaredelha

مدرسهٔ التبیان(مسیری برای طلب علم‌شرعی)
🕋‏@M_Altibyan

منبع سوالات شرعی
🕋‏@molanaasadullah

کانال مطالبهای دینی
🕋‏@norhdalet

قرآن برای بشریت
🕋‏@Clip_tasawirhaieghorani

آگاهی از اسلام
🕋‏@Islamicinformation02

قرآن و أحاديث
🕋‏@Alhajhassani

تقویم رسمی اهلسنت
🕋‏@bazrat_khaire

کتـــابخانــه مجـــازی
🕋‏@yaa_ALLAH_RABALALMIN

درس هایی از قرآن و سیره نبویﷺ
🕋‏@karimihabibollah1

داعیان قرآن وحدیث
🕋‏@Daaeyian_Quran_and_hadis

سنــــــــــــت گالری
🕋‏@Sunnatgallery

کانال نور هدایت
🕋‏@NourHadayat1401

اناشید بدون موزیک
🕋‏@nourhadaayat3

اطلاعات ومعلومات جدید
🕋‏@AYAA_MIDANSTI

سرودهای بدون موزیک
🕋‏@sorud_sunni

هر کتابی رایگان PDF
🕋‏@hamzaketab

اعترافات یک عاشق
🕋‏@muslehoon

تفسیر
🕋‏@Tafsv

می خواهم توبه کنم اما...
🕋‏@balaghuu_fa

آکادمی زبان عربی الطیب
🕋‏@At_Tayyeb

کلید اسرار
🕋‏@paak_1

حجابسرای تبســم
🕋‏@hejabe_tabassom

پرسش و پاسخ
🕋‏@Porsesh_2023

قـاری عبـدالـرحـمـن مسـعـد
🕋‏@islam_sobhi_9li9

استوری خاص
🕋‏@Storyhie_NAAB

نشرعقیده امام ابوحنیفه رحمةالله علیه
🕋‏@Mazhabe_Ahnaf

نور هدایت
🕋‏@nourHadayat

برنامه قرآن و احادیث
🕋‏@khadimzahid_786

همسر داری
🕋‏@hamsarankhob2

زنان دانشور اسلام
🕋‏@Zanan_danishwarislam12

سوالات سه گزینه ای اسلامی
🕋‏@Islamic3questions

ماه بانو
🕋‏@Mah_Bano_11

متن کمیاب اهل سنت
🕋‏@clip_sunni

دعــا و نیــایــش
🕋‏@Dua_Manajat

صراط الجنه
🕋‏@serat_aljnat1

فرشته های چادری
🕋‏@Freshta_Chadori

لیـــــنکدونی اهل سنت و جماعت
🕋‏@LinkdoniJunobiah

اللــهُمَّ أَصْلِحْ قَلْــــــبِي
🕋‏@AllahummaaIslehQalbi

حسبنا الله و نعم الوکیل
🕋‏@yaqodos

دوستداران رسول اللهﷺ
🕋‏@dostdarrasul

اناشـید↷اسلامــی
🕋‏@nasheed_eslami

جملاتی که به ذهنتان آرامش میبخشد
🕋‏@hurolain

آموزش تجويد و لحن قرآن کریم
🕋‏@ostad_sediqi

کلیــپ و تصاویـرهـای قــرآنـــی
🕋‏@cliephaieghoranie

تجوید آسان
🕋‏@Tajweed1402

ســخنان ارزشــمند
🕋‏@Arzashmand_999

سریال ومستند اسلامی
🕋‏@Qurankarimandmoostanad

کانال جملات قشنگ
🕋‏@jomlat_ghashange

اســـــتوریهای نــابـــ
🕋‏@Storythenewest

سخنان ناب
🕋‏@Drahmadziadanish

ڪانال زیبای تــوشــــۀ آخــرت
🕋‏@Quran_AZimoshan

منبــعِ استــوری آمـاده
🕋‏@eslah_Qalb

قاریان جوان
🕋‏@QarianeJavan

حب حلال
🕋‏@hobehalal1

تسکین دل
🕋‏@taskin_dell

"عَڪس نـِوشتہ اسݪامی‌"
🕋‏@rahayi_26

زندگی با الله زیباست
🕋‏@zendegibaallahzibast

وصال معبود
🕋‏@Vesal_Mabod

پند زیبا
🕋‏@pandezibaa

تفسیر جامع مولانا بدری
🕋‏@tafsirostadbadry

حمــاس کتـایب الـقســام
🕋‏@HarfKhob1

اســــتوری مـــذهـــبی
🕋‏@Omiddanah

مولانا طارق جمیل فارسی
🕋‏@tariqjameelfarsi

احکام شرعی و رفع شبهات
🕋‏@eslam_tohid

عطر بهشت
🕋‏@AtereBEHSHT

ڪانــال بــه یاد اللّھﷻ
🕋‏@beiadeallah

محبان الله
🕋‏@Estorii_Qoran

صحیح البخاری
🕋‏@sahiholbokhari

الله امید زندگیم
🕋‏@MOVAHED_KORD

آموزش تجوید سطح 1 و 2
🕋‏@amoozeshe_tejvid

داستان های بهلول دانا
🕋‏@Bohlloolhakim

مذهب امام‌ ابو حنیفه رح
🕋‏@emamhanife

جدیدترین سرودهای اسلامی
🕋‏@sorodhay_eslami

زنان بهشتی
🕋‏@sonee87b

زندگی پیامبرﷺ از تولد تا وفات
🕋‏@siratalrasool

رسانه خبری طوفان الأقصی غزه
🕋‏@AL_AQSA_STORN2

حب حلال
🕋‏@admmmj123

آداب و سخنان پیامبر
🕋‏@mehrbani3450

عربی‌جامع‌و‌آسان‌برای‌همه
🕋‏@iqraredu

کانال شیخ محمدصالح پردل
🕋‏@sh_pordel

فضایل استغفار
🕋‏@Tobe_Isteghfar

اگہ‌غمگینی‌ودرددل‌باخدارودوست‌داری
🕋‏@arome_delam1

تاریخ و تمدن طلایی اسلام
🕋‏@tamadone_islami

سخنرانی های ناب اسلامی
🕋‏@sh_pordell