شاید نگرش اساسی فاوستی رنسانس واضح‌ترین بیان فلسفی و نیز عمیق‌ترین توجیه فلسفی‌اش را در این اندیشه بیابد، یعنی کوشش روح انسان برای ارتقا به امر نامتناهی و توقف‌نکردن در هر چیز داده‌شده یا هرچیز به‌دست‌آمده‌ای. این پویایی نه نقصی برای روح انسان شناخته می‌شود نه قصور آن، بلکه مُهرِ منشأ الهى روح انسان و فناناپذیری روح را بر خود دارد.

ارنست کاسیرر
فرد و کیهان در فلسفه‌ی رنسانس


✅ حلقه‌ی مطالعاتی تمنا
🌐 @TamanaCircle

مراد خسرو از شیرین کناری بود و آغوشی
محبت کار فرهاد است و کوه بیستون سفتن

#سعدی


✅ حلقه‌ی مطالعاتی تمنا
🌐 @TamanaCircle

شوکران جهل
🔸 شمارۀ سوم و چهارم نقدنامۀ علوم انسانی
👤 دبیر علمی این شماره (علم و فناوری): علیرضا شفاه و امیرحسین صنایعی

🔷 ترجمۀ قطعاتی از رساله‌های  «دربارۀ حدس‌ها»  و  «مرد عامی: درباب ذهن»
🔶 با آثاری از  سیدمحمدرضا حسینی بهشتی،  یوهانس هوف، عادل مشایخی، سیدحسن حسینی و...
🔷 ترجمۀ مقالاتی از: جیوردانو برونو، هانس گئورگ گادامر، درموت موران، دیوید آلبرتسون، توماس مک‌تایگه و...


🔰 برای تهیه این شماره، علاوه بر امکان خرید حضوری از کتابفروشی‌های «کیهان» و «مولی»، می‌توانید با پرکردن این فرم، سفارش خود را ثبت و با پست رایگان دریافت نمایید.

گزیده مطالب، اخبار نشست‌ها و اطلاع‌رسانی در
🆔 @naqdnameh_ir

إِلٰهِى انْظُرْ إِلَىَّ نَظَرَ مَنْ نادَيْتَه

معبودم،
بر من نظر کن،
نظر به کسی که صدایش کردی

مناجات شعبانیه


✅ حلقه‌ی مطالعاتی تمنا
🌐 @TamanaCircle

«سلبیتِ شناخته‌شده» با شناختِ ناشی از سلبیت، که فیلون اسکندرانی احتمالا نخستین کسی بود که آن را صورت‌بندی کرد، متفاوت است: «وقتی روحِ خدادوست، آنچه را که در ذات خود وجود دارد می‌کاود با این کاوش در امر بی‌شکل و نادیدنی درمی‌غلتد و از همین‌جا عالی‌ترین موهبت را نصیب می‌برد: فهم اینکه خداوند که در خود وجود دارد، بر همگان فهم‌ناپذیر است و درک رؤیت‌ناپذیر بودن او، دقیقا از راه همین نکته.» تعریف این سلبیتِ ایجابی‌شده را پیشاپیش نزد فیلون می‌یابیم: «جستوجو در خود که بسیار به زحمتش می‌ارزد ولو یافته‌ای در کار نیاید.»

#پترارک نخستین کسی بود که این صورت‌بندی را در بستری به‌کار گرفت که دیگر بستری عرفانی نبود و آن را به قسمی صورت‌بندی اساسی در نقد مطالبه‌ی شناخت در فلسفه‌ی مدرسی تبدیل کرد‌ تنها او خود می‌توانست به موجودی شناسا تبدیل شود که خود را جاهل تشخیص می‌دهد و بدین‌رو از خود منزجر می‌شود، چون بصریت دردناک نسبت به عقب‌ماندگی خود، نقطه‌ی عزیمت غلبه بر این عقب‌ماندگی است.

هانس بلومنبرگ
مشروعیت عصر مدرن


✅ حلقه‌ی مطالعاتی تمنا
🌐 @TamanaCircle

اما مَلِک از ایشان بیابانی‌تر است، و هرکه او را به اصلی باز خوانْدْ از راه بشد و هرکه گفت که او را بستایم به‌سزای وی، ژاژ خایید، از توانایی صفت‌کنندگان دور شد و از ماننده‌کردن او را به چیزی اندر گذشت.

ابن سینا
حی بن یقظان


✅ حلقه‌ی مطالعاتی تمنا
🌐 @TamanaCircle

💬در نهایت، پژوهشگرِ حقیقتاً علاقمند به علم، باید از اندرز اینشتین پیروی کند هنگامی که می‌گوید:
«اگر می‌خواهید چیزی از فیزیکدانان نظری درباره‌ی روش‌هایی که به کار می‌گیرند دریابید، به حرف‌های آنها گوش ندهید و توجه خود را معطوف به اعمال آنها کنید.»

📄مقاله«اینشتین، ماخ، پوزیتویسم منطقی»
✍فیلیپ فرنک


💬(حکیم و همه‌چیزدان، فاوست، خطاب به مرید مشتاق علمش، واگنر):

«چه خوشبختی تو که هنوز می‌توانی امیدوار باشی خودت را در این اقیانوس خطاها شناور نگه بداری! آدمی چیزی را به کار می‌گیرد که هیچ از آن نمی‌داند و چیزی را که می‌داند هیچ نمی‌تواند به کار بندد.»

📚رمان «فاوست»
✍ گوته

#بریده_کتاب
#روش_علمی


🔗 میتوانید ما را در تلگرام، ایتا، سروش و بله دنبال کنید:
🧪 @Jowhar03 | ܟٜߺ❟ܣܝ‌ ⚗

💫 جلسه‌ی دوم «درباره‌ی جهان کپرنیکی»

#درباره_جهان_کپرنیکی


✅ حلقه‌ی مطالعاتی تمنا
🌐 @TamanaCircle

💫 جلسه‌ی سوم «درباره‌ی جهان کپرنیکی»

#درباره_جهان_کپرنیکی


✅ حلقه‌ی مطالعاتی تمنا
🌐 @TamanaCircle

💫 جلسه‌ی چهارم «درباره‌ی جهان کپرنیکی»

#درباره_جهان_کپرنیکی


✅ حلقه‌ی مطالعاتی تمنا
🌐 @TamanaCircle

💫 جلسه‌ی پنجم «درباره‌ی جهان کپرنیکی»

#درباره_جهان_کپرنیکی


✅ حلقه‌ی مطالعاتی تمنا
🌐 @TamanaCircle

💫 جلسه‌ی ششم «درباره‌ی جهان کپرنیکی»

#درباره_جهان_کپرنیکی


✅ حلقه‌ی مطالعاتی تمنا
🌐 @TamanaCircle

دیدن، طرح و تولیدِ امر تازه، دیگر یک #کنجکاوی غریزی به‌سبک کنجکاویِ قرون‌وسطایی (curiositas) نیست، بلکه به یک نیاز متافیزیکی بدل گشته است: انسان درپی تاییدِ تصویری‌ست که از خود دارد. «اختراع» عملِ مهم در جهانِ مدرن است، نه به این دلیل که ضرورتْ مادرِ ابتکار و خلاقیت است؛ اختراعات در آثار هنریِ آن زمان به‌تصویر کشیده می‌شوند، نه به این‌خاطر که واقعیتِ ما بسیار با ساختارهای تکنیکی آغشته است - بلکه برعکس، دراینجا می‌توان نیروی شکل‌دهیِ انگیزه‌ی همگنی را احساس کرد، نیرویی که بر بیان و ادای یک خودانگاره‌ی رادیکال از انسان پافشاری می‌کند. اما خشونت و قدرتی که این خودانگاره می‌خواهد با آن خود را بفهمد، از کجا می‌آید؟

هانس بلومنبرگ
به‌سوی ماقبل‌تاریخِ ایده‌ی انسانِ خلاق


✅ حلقه‌ی مطالعاتی تمنا
🌐 @TamanaCircle

به‌راستی این پرسش را نمی‌توان به‌‌قدر کفایت پاسخ داد، اگر درنظر نگیریم که مفهومِ مدرنِ انسان باید خود را بر چه چیزی پیروز می‌گرداند و بر آن فائق می‌آمد. شور و احساسِ شدیدی که در نسبت دادنِ صفتِ آفرینندگی به سوژه به‌کار گرفته شد، دربرابر اعتبارِ بی‌نظیرِ اصلِ «تقلید از طبیعت» بود. این جدال هنوز به‌پایان نرسیده است، درحالی‌که به‌نظر می‌رسد فرمول‌های جدید درحال پیروزی هستند. اما این فقط یک حکمتِ سیاسی نیست که مغلوب نزد برنده در لحظه‌ی شکست به گروگان تبدیل می‌شود. اگر مقاومتی که تمام نیروها برای مقابله با آن بسیج شده بودند، از بین برود، انرژی‌های بسیج‌شده به‌راحتی از موقعیتِ موردنظر فراتر می‌روند.

هانس بلومنبرگ
به‌سوی ماقبل‌تاریخِ ایده‌ی انسانِ خلاق


✅ حلقه‌ی مطالعاتی تمنا
🌐 @TamanaCircle

اُرویل #رایت (Orville Wright) اختراع اولین هواپیما را به این صورت روایت می‌کند که گویی شش سال قبل از اولین پرواز در کیتی هاک، برادران رایت کتابی درمورد پرنده‌شناسی به‌دست آورده بودند و در آن به این موضوع پی بردند که چرا باید پرنده توانایی‌ای داشته باشد که انسان نتواند آن را با تقلید صرف از مکانیسم‌های فیزیکی به‌دست آورد. این دقیقاً همان ایده‌ایه است که لئوناردو داوینچی چهار قرن پیش از او مطرح کرده بود، و البته او و حتی اوتو لیلینتال (Otto Lilienthal؛ یک مهندس اهل آلمان بود که یک روز پس از پرواز کایت‌سواری با کایتی که خود اختراع کرده‌بود درگذشت) به حق چنین ایده‌ای را مطرح می‌کردند، چراکه آن‌ها واقعاً به‌دنبال ساختاری هم‌ریخت بودند.

هانس بلومنبرگ
به‌سوی ماقبل‌تاریخِ ایده‌ی انسانِ خلاق


✅ حلقه‌ی مطالعاتی تمنا
🌐 @TamanaCircle

شکاف مهمی میان لیلینتال و #رایت نهفته است: ماشینِ پرنده به این دلیل اختراعی واقعی است که خود را از رؤیای قدیمی تقلید از پرواز پرنده رها می‌کند و مشکل را با یک اصل جدید حل می‌کند. پیش‌نیاز موتور احتراق داخلی (که خود اختراعی واقعی‌ست) حتی به اندازه‌ی استفاده از ملخ ضروری و مشخصه نیست، زیرا عناصر چرخشی ذاتاً تکنیکی هستند و نه از تقلید (imitatio) و نه از کمال‌گرایی (perfectio) سرچشمه می‌گیرند، چراکه اندام‌های چرخشی برای طبیعت غریبه هستند.

آیا جسورانه است اگر بگوییم که هواپیما به‌گونه‌ای در درون‌ماندگاریِ فرآیندِ تکنیکی جا خوش‌کرده است که حتی اگر هیچ پرنده‌ای در آسمان پرواز نمی‌کرد، بلاخره روزِ کیتی هاوک فرا می‌رسید؟

هانس بلومنبرگ
به‌سوی ماقبل‌تاریخِ ایده‌ی انسانِ خلاق


✅ حلقه‌ی مطالعاتی تمنا
🌐 @TamanaCircle

رمانتیک‌ها با ژست‌هایی از سر لجبازی در برابر روشنگری این را مطرح می‌کنند که «هر آنچه تحت مهار عقل، مجاز نشده باشد، فریب نیست». آن‌ها به افسون درآوردن دوباره‌ی عالم را به‌مرتبه‌ی تکلیفی حاد و ضروری ارتقا دادند. این در حالی است که برخی از آنان به نحوی حاد از علم جدید روی برگرداندند، در عوض، برخی دیگر آرزوی آشتی میان علم، شعر، روشنگری و اسطوره، عقل و دین را در دل می‌پروراندند.

البته این اسطوره‌هایی که آرزوی‌شان می‌رفت، تحقق نیافتند؛ رمانتیک‌ها هر چه کردند، به افسون درآوردن دوباره‌ی عالم موفق از آب درنیامد. از دوره‌ی رمانتیک به بعد مکررا از این وضعیت، به دوری از خدایان، ظلمانی شدن معنا و غروب خدایان تعبیر شده است. اما در عین حال دوره‌ی #رمانتیک، عصر انتظارِ خدایی که خواهد آمد نیز هست، خواه نام این خدا دیونوسیوس باشد، خواه مسیح و یا هر خدای دیگر.

اما از آن‌جا که در این میان حتی چنین اطمینانی هم از ما سلب شده، تنها راه خروج، صرفاً این است که «به‌جای نام‌های کهن، عناوین جدید انتزاعی، بلکه به‌غایت انتزاعی همچون من، عالم، تاریخ، ناخودآگاه و وجود را قرار دهیم». این عناوین به‌زعم بلومنبرگ بدین معنا «اسطوره‌ای هستند که هوس پرسیدن از چیز دیگر و ابداعِ آن را از سر بیرون می‌رانند.»

فرانتس یوزف وتس
درآمدی بر اندیشه‌ی هانس بلومنبرگ


✅ حلقه‌ی مطالعاتی تمنا
🌐 @TamanaCircle

سلام،
با هربار مطالعه‌ی آثاری که به شکل‌گیری علم در عصر جدید می‌پردازند، بیشتر به این موضوع پی می‌برم که میان «عصر جدید» و «انسان جدید» رابطه‌ای وجود دارد. امروز احساس می‌کنم علاوه‌بر اینکه خواندن چنین آثار برای ما ضروری‌اند، بر این باورم که رازی در این متون نهان است که جز در هم‌خوانی و مباحثه خود را بر ما آشکار نمی‌سازند.

القصه، دعوت من برای دوستانی‌ست که می‌خواهند بخوانند و بنویسند. ما در این تابستان می‌خواهیم چند متن برگزیده با تاکید بر آثار هانس بلومنبرگ هم‌خوانی کنیم. جلسات متکی و متعهد به متن است؛ می‌خوانیم و سپس همه‌ی اعضا موظف به نوشتنِ تقریرِ مطالب هستند.

برای مطالعه قسمتی از متن را مقرر می‌کنیم و هفته‌ای یک جلسه مجازی (و شاید حضوری نیز) دور آن جمع خواهیم شد. ما و دوستانمان باید عهد کنیم که تا پایان تابستان حول این متن‌خوانی پایدار می‌مانیم.

آنچه می‌خوانیم:
- فصلِ «کیهان به‌مثابه‌ی یک کابوس» از کتاب درآمدی بر اندیشه هانس بلومنبرگ نوشته‌ی فرانتس وتس.
- مقاله‌ی «نوافلاطونیان و شبه‌افلاطونیان در کیهان‌شناسی و مکانیک اوایل عصر جدید» از کتاب نوشته‌های استعاری و زیبایی‌شناختی اثر هانس بلومنبرگ.

پنج یار ثابت‌قدم برای این کار بس است.

برای توضیحات بیشتر و آشنایی با شما درخدمتم:
@A_Sanayei

📖 #بخوانیم_و_بنویسیم


✅ حلقه‌ی مطالعاتی تمنا
🌐 @TamanaCircle