حلقه ی واژگان: کوردی

لطفاً با دوستان کورد زبان خود به اشتراک بگذارید.

"حەلقەی ئیران" دامەزرابووە وەک ڕێکخراوێکی نەفەرەتی و خەڵکی، کە لەسەر بنەمای پڕۆژەیەکی زانکۆیی، کە لە ساڵی ١٣٩٦ هه تاوی بە هاوکارى خۆبەخشانەی خوێندکاران و دەرچووانی ئیرانی لە نەوچەی بۆستۆن دەستی بە چالاکی کردووە. ئامانجمان گەشەپێدانی کەلتووری بۆ ئیران (و ئیرانیەکانی دیاسپۆرا)یە، لەسەر بنەمای فێربوونی گشتی، بە بەکارهێنانی ڕەوانەکردنی زانستی زانکۆیی بۆ خەڵک بە شێوەی پێشکەشکردنی وتارە زانستییەکان، دروستکردنی ناوەرۆکی فێرکاریی سادەکراو، و بڵاوکردنەوەی لە فەزای دیجیتاڵی. ئەم کۆمەڵگەیە، بە سەرنجی تایبەت بە زانستی مرۆیی و کۆمەڵایەتی، میوانداری لێکۆڵینەوەی پەیوەندیدار بە ئیران دەکات و بە بیری زانکۆیی وەک "ئازادی"، "دوری لە پەروەپێدانی ئایدیۆلۆژیکی"، و "گەڕان بەدوای ڕاستی" پایبەندە. حەلقەی ئیران هیچ جەختێکی سیاسی یان دینی نییە و تەنها سەبارەت بە پێدانی چالاکییە زانکۆییەکان دەسەڵات لەسەر ئیران هەیە.

"ئەرکداری" واتە توانای تاکەکانە بۆ کردارکردن بە سەربەخۆیی و هەلبژاردنی ڕێی خۆیان، بۆ شێوەدانی ژیانەکەیان و ئەو ڕێکخستە کۆمەڵایەتییانەی ناوچەکەیان دەوری داگیر کردوو. ئەم وتارە داگرتنەوەی ئەوە دەکات کە مرۆڤ تەنها بەرهەمێکی ساکار و نەخۆشی بەردەوامی هێزە کۆمەڵایەتییەکان نییە، بەڵکو بەشداریوانێکی چالاکە کە دەتوانێت دەستبەجێی ئەوە بکات کە خۆی دەیەوێت، بڕیار بدات، کردار پەیک بهێنێت و زۆرجار کاریگەری لەسەر ژینگەی ناوەوەی هەبێت یان هەتا مەرج و ڕەوشە هەبووەکان هەڵوێشت بکات.

"دیموکراسی" سیستەمێکی کۆمەڵایەتی و سیاسییە کە تێیدا دەسەڵات لە خەڵکەوەیە، کە یان بەڕێوەبەری راستەوخۆ یان لەڕێی نوێنەرانی هەڵبژێردراوەوە بە ئازادی بەڕێوە دەبات. دیموکراسی جەختی لە مافە تایبەتییەکان، یەکسانی و بەشداری هاووڵاتیان لە بڕیاردانە سیاسییەکان دەکات.

"دیاسپۆرا" بریتییە لە بڵاوبوونەوەی کۆمەڵێک کەس لە نیشتیمانەکەیان، کە ھێشتا پەیوەندییان بە ناسنامە، کلتوور و شوێنی ڕەسەنی خۆیانەوە ھەیە.

"وتووێژ" سیستەمێکە لە بیرۆکە، بیر، قسە، نووسین، نیشانەکان و ڕێوشوێنەکانی پەیوەندیدان کە لە ناو کۆمەڵگایەکی دیاریکراودا پەرەپێدەکرێت. ئەم وتووێژە بەشێوەیەکی چالاک مانا، ناسنامە، دەسەڵات و زانیاری دروست دەکات، دووبارە دروست دەکات یان دەگۆڕێت. بە وشەیەکی تر، وتووێژ وەک ئاينەیەکی دەسەڵاتە ناو کۆمەڵگەکە دەردەخات و کاریگەری لەسەر ئەوەی هەیە کە خەڵک چۆن خۆیان دەناسێنن و چۆن بیرکردنەوەیان دەربڕن. 

"ناسنامە" ئاگرە لە ئەو ئاگادارییەی کە کەسێک یان کۆمەڵێک تێدەگەیت "کێن". واتە چۆن خۆیان دەبینن و چۆن لەلایەن ئەوانی تر دەناسڕاون. ناسنامە لە ڕێگەی پەیوەندیدان و ڕێککەوتن لەگەڵ کەسانی تر دروست دەبێت و دەتوانێت تایبەتمەندییەکی کەسی، کۆمەڵایەتی، کەلتوری، نەتەوەیی، دینی، نیشتمانی، یان ڕەگەزی هەبێت.

«نەتەوەپەرستی» ئایدۆلۆژییەکە،کە سەرەنجەدانە لەسەر بەرژەوەندییەکان، کولتوور و ناسنامەی نەتەوەیەکی دیاریکراو جەخت دەکاتەوە، و دەنگی بۆسەروەری، سەربەخۆیی و یەکێتییەکەی دەداتەوە. ئەم ئایدۆلۆژییە دەتوانێت شێوەکانی سەرەوە-خوارەوە (لەلایەن حکومەتەوە دیاری کراوە) هەبێت کە بەگشتی لەخۆیدا ڕەگەزپەرستی یان نژادپەرستی لە دژی «ئەوانی تر» دەگرێتەوە، یان شێوەکانی خوارەوە-سەرەوە (لەلایەن خەڵکەوە دیاری کراوە) کە لەخۆیدا یەکێتیی هاوڵاتیان و هاوکاری بۆ ئامانجە کۆمەڵایەتییە هاوبەشەکان دەگرێتەوە.

"پۆپۆلیزم" ڕێبازێکی سیاسییە کە سەرکردەکان، یان گرووپە سیاسییەکان دەیانەوێت و هەوڵ دەدەند دەسەڵات بەدەست بھێنن، یان بپارێزن بە بەکارھێنانی دروشمی سادە و سۆزداری و بەدەستھێنانی پشتیوانی خەڵکی ئاسایی.

"رادیکالیزم" ئاماژە بە باوەڕبوون ،هەوڵدان یان پێشگرتن لە گۆڕانکارییەکی توند لە کاروباری سیاسی، کۆمەڵایەتی، یان ئابووری دەکات. ئەم وشە زۆر جار بۆ نیشاندانی جوڵانەوەکان یان ئایدۆلۆژییەکان بەکاردێت کە دەیانەوێت چاکسازییەکی بەرچاو و خێرا لە ناوەندەکانی هەنووکەیی ئەنجام بدەن.

"پۆلی کۆمەڵایەتی" بە ئەو ڕێکخستنە دەوترێت کە تاکەکان لە ناو کۆمەڵگەیەکدا بە شێوەیەکی پلەیی و پێکەوە لەسەر بنەمای هەندێ فاکتۆری ئابووری-کۆمەڵایەتی دەردەبڕێن. ئەم فاکتۆرانە زۆرجار پارە، داهات، خوێندنی فۆرمی و پیشەی کارکردن دەگرێنەوە. پۆلی کۆمەڵایەتی کاریگەری هەیە لەسەر هێز، شان و بەرزەویەتیی ژیانەکەی تاک، و ئەمە کاریگەرییە لەسەر دەستگەیشتن بە سەرچاوەکان و دەرفەتەکان. هەرچەندە لە هەندێ کۆمەڵگەدا سیستەمی پۆل قورسە و گۆڕانکاری لە نێوان پۆلێک بۆ یەکەی تر سەختە، بەڵام لە کۆمەڵگە دیموکراتیکەکاندا گونجاویەک بۆ گۆڕانی پۆلی کۆمەڵایەتی هەیە

————————————————
ئەگەر حەزت لە هاوکاریکردن بە «حەڵقەی ئێران» لەم چالاکی کەلتوورییە هەیە، تکایە بەڕێوەی ئەم فۆڕمە پەیوەندیمان پێوە بکە.

@TheIranCircle