شیفتهٔ سیزده واژه

محمدابراهیم جعفری
شاعر و نقاش
@virastaran #زیبانوشته
www.tg-me.com/virastaran/1224
www.tg-me.com/virastaran/2855
www.tg-me.com/virastaran/2761

کارنامهٔ کلاس پنجم، حوالی سال ۱۳۵۷.

زبان فارسی چنان ارج‌وقربی داشته که
چهار نمرهٔ جداگانه برایش در نظر گرفته‌اند:
۱.انشا؛ ۲. املا؛ ۳. خوش‌نویسی؛
۴. خواندن و دستور زبان و درک بیان.

این روزها خبر می‌شنویم از حذف
درس‌های عمومی از کنکور ۱۴‌۰۲،
از جمله درس زبان و ادبیات فارسی.
@virastaran #زبان #فرهنگ #فارسی

تو را دوست دارم.
دوستت دارم.
دوست دارمت.
دارم تو را دوست.
دوست دارم تو را.
دارمت دوست.
دوست می‌دارمت.
می‌دارمت دوست.
دوست می‌دارم تو را.
دوست نمی‌دارمت؟!
دوسِت دارم.

چندین راه دیگر هم هست
برای بیان همین یک معنا
با تقریباً همین واژه‌ها.

برایمان بنویس.
@virastaran #متنوع
زبان بی‌کرانه است و ما نیز
«فارسی را دوست داریم».

سایه پیوست به نور.
www.tg-me.com/virastaran/2911

چکیده‌ای از آنچه در
کارگاه حضوری ترجمه
خواهید آموخت:

– فرق ترجمهٔ حرفه‌ای با ترجمه‌ای که
‌ در کلاس‌های دانشگاه یاد می‌دهند
– ویژگی‌های مترجم حرفه‌ای
– شاخص‌های ترجمهٔ حرفه‌ای
– عناصر فرازبانی در ترجمه
– عناصر فرهنگی در ترجمه
– گرته‌برداری معنایی و نحوی
– نمونهٔ ترجمه‌های مترجمان نامی
‌ و شگردهایشان در ترجمه
– نقش ویرایش در ترجمه
– روش‌های معادل‌یابی واژگانی و نحوی
– اُنس با نثر معیار و فصیح فارسی
– دام‌چاله‌هایی در مسیر دشوار ترجمه
– آفت‌های منجر به ترجمهٔ اشتباه یا ضعیف:
‌‌ ‌ بی‌توجهی به بافت کلام
‌‌ ‌ چسبیدن به معنای اول واژه‌
‌‌ ‌ ‌دوری از عقل سلیم
‌‌ ‌ ‌بی‌اعتنایی به میل ترکیبی واژه‌ها
‌‌ ‌ ‌وابستگی به فرهنگ‌های دوزبانه
‌‌ ‌ ‌افتادن در دام واژه‌های فریبکار
‌‌ ‌ ‌نداشتن تعریف درستی از ترجمه
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
از همین پنجشنبه
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
نام‌نویسی:
virastaran.net/tho
دوسه نفر جا هست.
#ترجمه

بهتر است بنویسیم:‌
‌ دربارهٔ
‌ در خصوص
‌ در زمینهٔ
‌ راجع به

بهتر است ننویسیم:‌
‌ در مورد: کلیشه است.
‌ در رابطه با: گرته‌برداری است.
‌ در ارتباط با: گرته‌برداری است.
‌ پیرامون: به‌معنای حول‌وحوش است.
@virastaran

چهارده محتواکار
در رویداد «قلم»

چهارشنبه ۹شهریور۱۴‌۰۱
از ساعت ۱۷:۳۰
karo.events/ghalam
کد تخفیفِ virastaran، نوش جان.

چگونه‌خوانی
بهاءالدین خرمشاهی

۱. برخلاف رأی متینِ بیهقی بزرگ، اینکه می‌گوید: «هیچ کتاب نیست که به یک بار خواندن نیرزد»، بسیار کم کتاب می‌توان یافت که به یک بار خواندن در این عمرِ بی‌بازگشت بیرزد.

۲. اگر کتابی، گلوگیر و فطیر و ناخوشخوان از آب درآمد، هیچ احساس گناه نکنید و سریعاً کنارش بگذارید؛ زیرا به‌اندازهٔ چند برابرِ فرصت و عمر ما، کتاب خوشخوان هست. به‌جای آنکه بگویید: «نتوانستم این کتاب را بخوانم»، بگویید: «این کتاب نتوانست خوانده شود.»

۳. قُدما با ۱۰۰ تا ۲۰۰ کتاب که با حضورقلب و به‌تلقین و تکرار می‌خواندند، دانشمند واقعی می‌شدند؛ اما هرچه بیشتر می‌خوانیم، فقط به اِمتلاءِ ذهن و تُخَمهٔ* اطلاعات (overcognition) می‌گویند، دچار می‌شویم. چاره‌اش این است که بعضی کتاب‌های مهم، مثل رباعیات خیام، شاهنامه، کیمیای سعادت، تاریخ بیهقی، شعر سعدی و مولانا و حافظ و نثر بزرگان دیگر را، به‌جای خواندن کتاب‌های متعدد، بازخوانی کنیم تا مانند قُدما به روغن بنشینیم و مثل شمعِ درروغن‌نشسته، روشنی‌بخش دل‌ها و محفل‌ها باشیم.

آری. بازخوانی بهتر از بسیارخوانی است.

کژتابی‌های ذهن و زبان، ص۱۵۳.
* تُخَمه: بدگوارشی.
@virastaran

واپسین کارگاه حضوری
در تابستان امسال

کارگاه «ویرایش و درست‌نویسی»
پنجشنبه‌ها عصر و جمعه‌ها صبح
از همین هفته، از ۱۰شهریور۱۴‌۰۱:
virastaran.net/vho
خبرنکرده، پُر شده است.
فقط چهار صندلی باقی مانده.

«تخریب تا کلید» یعنی چه؟
یعنی «از تخریب خانهٔ کلنگی تا تحویل کلید واحد نوساز آپارتمانی»!

این‌همه کلمه حذف شده است؟! نه، بیشتر از این است: «از تخریب خانهٔ کلنگی تا تحویل کلید واحد نوساز آپارتمانی را انجام می‌دهیم.»

آیا این‌طور نوشتن درست است؟ بله، این یک اتفاق طبیعی در زبان است و توضیح علمی دارد.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
#دستور‌زبانِ گشتاری برای توضیح این تفاوتِ ظاهر جمله با آنچه مقصود از آن است، از دو تعبیر ژرف‌ساخت و روساخت استفاده می‌کند.

ژرف‌ساخت و روساخت چیست؟
#ژرف‌ساخت ساختی از جمله است که تعیین‌کنندۀ روابط معنایی و منطقی اجزای جمله است. ژرف‌ساخت همان جمله‌ای است که من از دل این بنر بیرون کشیدم.

#روساخت شکل خارجی و عینی جمله را نشان می‌دهد و الزاماً با ژرف‌ساخت منطبق نیست. در بنر بالا، روساخت را می‌بینیم.

ژرف‌ساخت بر اثر قواعد #گشتاری به روساخت تبدیل می‌شود: حذف، افزایش، ابدال، خروج و... . مثلاً در عبارت این تصویر، گشتار حذف اتفاق افتاده است.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
نکات کوچک #زبان‌شناسی در خانهٔ ویراستار
@heydarisani_ir

‏شکاف بین‌نسلی یعنی این:

مامان‌بزرگم روزانه چند بار می‌گوید:
«خدایا شُکرت» یا «خیر باشه».

من هم ذکر شب و روزم
«سگ توی این زندگی» است.
www.tg-me.com/virastaran/2499 #فرهنگ #زبان

هشت سال، هشت بار، سالی یک بار!

این کارگاه را مؤسسۀ «ویراستاران»
هر سال تنها یک بار برگزار کرده است.
ـــــــــــــــــــــــــــــ
هشتمین کارگاه «دستور زبان فارسی»
ـــــــــــــــــــــــــــــ
از عصر پنجشنبه ۳۱شهریور۱۴‌۰۱
۱۰ جلسهٔ ۲ساعتی، ۱ ماه
پنجشنبه‌ها و جمعه‌ها
برخط (آنلاین) با جزوهٔ پُستی
با افزایش اندکِ بها به‌نسبتِ دو سال پیش.
ـــــــــــــــــــــــــــــ
مونا ولی‌پور
دکترِ زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران
کارشناس‌ارشد زبان‌شناسی دانشگاه تهران
عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید بهشتی
ـــــــــــــــــــــــــــــ
گفتنی‌های کامل و نام‌نویسی:
virastaran.net/gon
با تسلط به دستور زبان فارسی
بفهمید در جمله‌ها چه خبر است
و آگاه‌تر ‌و دست‌بازتر بنویسید.
@virastaran
با سه تخفیف: همدلی، وفادار، گروهی.

اولین باجناق‌های جهان،
به‌نام‌های کافی و نعمت،
سوارِ یک خر بودند و می‌رفتند.

نعمت گفت:
«اگر یک خرِ دیگر بود، کافی بود.»

کافی گفت:
«همین هم که هست، نعمت است.»

و بدین‌صورت، بر اثر #کژتابی ساده‌ای،
رابطۀ باجناق‌های عالَم شکرآب شد.
virastaran.net/tag/کژتابی
www.tg-me.com/virastaran/1456

‌
مشهد
حضوری
همین روزها
کارگاه «ویرایش و درست‌نویسی»
virastaran.net/vhm
برای رفقای مشهدنِشین بفرست.
‌

چهل‌وچند روز است
مُلتهب و داغ‌داریم.

حق ایران و شایستۀ ما ایرانیان نیست
این‌همه تنش و سرخوردگی و عقب‌گرد.

در این آشفته‌گاهِ بحران‌زده،
سرپانگه‌داشتن نهادی فرهنگی
تنازعی است جان‌کاه تنها برای بقا.

مایه‌ای نیست
جز طلای امید
و همین امید
به تلاش می‌کشانَدمان
تا آنجا که رمقی باشد.

ما «دیوانگانی امیدوار»یم
در ساعت ۰۰:۰۰
به‌گاه عاشقی
برای ایران.

ویراستار آیا لازم است که
مسلط باشد به دستور زبان؟

امید طبیب‌زاده، ضمن نقد دیدگاهِ
حسین سامعی، این موضوع را برمی‌رسد.
@virastaran #دستورزبان

‌
بین افسانۀ قُقنوس
و سرگذشت ایران
تشابهی می‌توان دید.

ایران نیز، چون آن مرغ شگفتِ بی‌همتا، بارها در آتش خود سوخته است و باز از خاکسترِ خویش زاییده شده. در این چند سال، همواره من این احساس را داشته‌ام که ایران بارِ دیگر یکی از آن دوران‌های «زایندگی در مرگ» را می‌گذراند و در میان درد، می‌شکفد.

گرفتاری‌های روزانه و دل‌مشغولی‌ها و بُهت‌زدگی‌های قرن، مانع از آن است که بسیاری از ما به عمق ماجرایی که در روح ایران است، توجه کنیم.
‌
چون کسی هستیم که به باغِ کهن‌سالی در چلّۀ زمستان پای می‌نهد و آن را خشک و خاموش و برهنه، گران‌بار از غربت و وحشتی مرموز و شَریر می‌بیند؛ بی‌آنکه نجوای پنهانی حیات و وِلولۀ خاموشِ جِرم‌های رویَنده و سبزشونده را در شکمِ کُنده‌های پیر و نهادِ شاخه‌های خشک دریابد.
‌
در زندگیِ ملت‌ها نیز دوران‌های ستروَن و دوران‌های زاینده است و تناوب و تسلسلِ این دوران‌ها بوده است که تمدن را به پایۀ کنونی رسانیده. دوران ما یکی از دوران‌های باروَر است و زایندگی، هرچند با درد همراه باشد، باز سعادت‌بخش و شورانگیز می‌تواند بود.
‌
در روزگاری که گویی ایران در ابری از فراموشی پیچیده شده است، اگر کار دیگری از دست ما برنیاید، لااقل خوب است بکوشیم تا فکرِ او و غمِ او را در دل خود زنده نگاه داریم و اعتقاد به زایندگیِ دوران را در سینه نپَژمرانیم.
‌
ما، از این حیث، چون بیمارانِ تریاک‌خورده‌ای هستیم که به هر افسونی است، باید بیدار نگاهشان داشت؛ زیرا اگر چشم بر هم نهند، بیمِ آن است که دیگر آن را نگشایند.

محمدعلی اسلامی ندوشن
ایران را از یاد نبریم
@virastaran #فرهنگ #زیبانوشته
@sarv_e_sokhangoo

در ۴۰ ثانیه، ۷ «توجه»

این یعنی #کلیشه و فقر دایرۀ واژگان
virastaran.net/zk
www.tg-me.com/virastaran/2330
www.tg-me.com/virastaran/2629
نقد ویرایشی پیامک نوروزی رئیس‌جمهوری
www.tg-me.com/virastaran/1391

کارگاه «ویرایش و درست‌نویسی»
دورۀ حضوریِ ۲۸۱
با سابقۀ ۱۳ سال آموزش

در ۱۰ جلسۀ ۴ساعته به‌مدت ۵ هفته
عصرهای پنجشنبه و صبح‌های جمعه

آغاز از همین پنجشنبه ۱۲آبان۱۴‌۰۱
virastaran.net/vho
کارگاهی، مهارت‌آموز، دوستانه،
با تضمین بی‌قیدوشرط رضایت

هرچند که ویران‌شدۀ پاییزیم
هرچند که از غصه‌وغم لبریزیم

سوگند به برگ‌برگِ افتاده به خاک
یک روز دوباره سبز برمی‌خیزیم

شهراد میدری
@virastaran