توضیحات دفتر محسن رفیقدوست درباره مصاحبه جنجالی او/ ایشان در سنوات گذشته جراحی مغز با عوارض گسترده انجام داده است

🔹دفتر رئیس اسبق بنیاد مستضعفان:

🔸سوال مذکور در پاسخ به خاطره انیس نقاش ذکر شده که به صورت کامل و مشخص از سوی مجری بدان پرداخته نشده بود، بنابراین پاسخ آقای رفیقدوست به این پرسش در دقایق پایانی مصاحبه کامل نبوده و به لحاظ حقوقی قابل استناد نیست.

🔸 آقای رفیقدوست در سنوات گذشته جراحی مغز با عوارض گسترده انجام داده و ممکن است برخی خاطرات و اسامی را به اشتباه به خاطر آورد به هر صورت اظهارات مطرح شده به لحاظ حقوقی و تاریخی قابل استناد نمی باشد.

🔸پیش از مصاحبه بحث هایی درباره خاطرات دیگران از برخی ترورها در خارج از کشور مطرح می شود که در سوال آخر مصاحبه به این مباحث و اسامی اشخاص دیگر و خاطرات آن ها ارجاع می شود و در حقیقت نقل قول از افراد دیگر می باشد و از سوی دیگر برخی قتل ها مانند قتل فریدون فرخزاد ارتباطی با دوران مسئولیت آقای رفیقدوست ندارد./ دیده بان ایران

@oralhistoryiran

🏨 از هتل هایت تا هما

سابقه هتل و هتلداری در شهر مشهد به اوخر دوره قاجار میرسد تا قبل از آن خانه های زواری، مسافرخانه ها و مهمانپدیرها در خدمت زائران و گردشگران بود. هتل باختر و پارس را میتوان قدیمی ترین هتل های شهر مشهد نام برد....
هتل هایت عمر خیام در  زمینی به مساحت هشتاد هزار متر از سال ۱۳۴۶ ش. در زمان نیابت تولیت و استانداری  باقر پیرنیا در باغ احمد آباد شروع به احداث گردید. این بنای زیبا و مدرن از سال ۱۳۵۱ به بانک عمران واگذار گردید.

این هتل در ۸ طبقه و با زیر بنای ۲۰ هزار متر مربع توسط شرکت ماهساز بنا شد و داری سالن کنفرانس، ویلا، استخر، اسانسور و ...پس از تکمیل فضای مناسبی برای مسافرین و گردشگران بود. پس از انقلاب برای مدت کوتاهی به واسطه جریانات انقلاب برای حفظ آن به نام بیمارستان نایب الامام خمینی تغییر نام یافت.... سپس مهمانحانه بزرگ قدس و سرانجام هتل هما اسم گذاری شد. این هتل از اواخر دهه هفتاد مدت ۱۳ سال تعطیل و سپس مرمت شد. و در حال حاضر  یکی از جاذبه های زیبای شهر مشهد که پذیرای مسافران و گردشگران است ...

🏨 @oralhistoryiran

کتاب پیشگامان اقتصادی و کارآفرینی در مشهد منتشر شد
دکتر علی نجف زاده استادیار گروه تاریخ دانشگاه بیرجند در پژوهشی جدید به پیشگامان اقتصادی مشهد پرداخته است. در کتاب حاضر زندگی نامه ۱۵ نفر از چهره های پیشگام، شاخص و موثر در اقتصاد و کار آفرینی مشهد مورد بررسی قرار گرفته است.
هدف از نگارش کتاب روشن نمودن علل، انگیزه ها، چالش ها و نحوه تعامل این پیشگامان با نهادها، جامعه و سرنوشت اقدامات و فعالیت های آنهاست.
در این کتاب از محمد باقر رضایوف تا میرمرتضی تاجر قره باغی، علی اصغر کوزه کنانی، حسن بیگ حبیبی، ملکان هارطونیان، میرزا علی اصغر الفتی، مصطفی عرفانیان، برادران سیدی، برادران احمداف هروی، خانواده قاسمیه و ... در ۱۴ بخش و ۴۷۰ صفحه مطالبی آمده است.
کتاب توسط انتشارات انصار و با حمایت خانه صنعت و معدن و تجارت خراسان رضوی در زمستان ۱۴۰۳ منتشر شده است.


🆔 @oralhistoryiran

🔴 لحظه تخریب سردرب کاروانسرای بازار نطنز بر اثر زلزله امروز اول فروردین ۱۴۰۴


🔴 @oralhistoryiran

✔️فرصت ها و چالش های تاریخ خانوادگی
مطالعات تاریخ خاندانی و رسالت مراکز اسنادی

✍ نویسنده: غلامرضا آذری خاکستر

تاریخ خاندانی از دیرباز در ایران مورد توجه بوده و همواره آثاری در این زمینه به رشته تحریر در آمده اند. در طول تاریخ توجه به زندگی خاندان های برجسته و حکومتگر بیشتر مورد نظر تاریخ نگاران بوده است و پرداختن به تاریخ خانوادگی عموم مردم جامعه کمتر مورد اقبال بوده است...

🌐مجله کتیبه میراث شیعه، پیاپی 6 (پاییز و زمستان 1400)

🆔 @oralhistoryiran

ماجرای شیر سنگی در میدان سرآب مشهد

🔹کلنل ییت سرکنسول انگلیس در مشهد در کتاب سفرنامه خراسان و سیستان به موضوع جالب شیر سنگی در سرآب مشهد پرداخته است :
🔸در نزدیکی دروازه سرآب یک شیر سنگی قرار دارد که کمی از آن نیز شکسته است. چندین بار که از کنار آن می گذشتم دیدم که تعدادی از زنان آن را احاطه کرده اند و زنی در وسط آنها روی شیر نشسته است.
می گویند این شیر را سنگ تراشی نزدیک 150 سال پیش ساخته است و در حال حاضر خود نیز در زیر آن و در دل خاک مدفون است.
🔹در واقع این شیر سنگی قبر وی را تشکیل می دهد. به هر حال این شیر هنوز هم بر کنار جاده قرار گرفته است و زنانی که بچه دار نمی شوند و یا آرزوهای دیگری دارند از مسافت های دور و نزدیک برای برآورده شدن حاجاتشان به زیارت این شیر می آیند .
ظاهرا شیر نیز کاری برای آنان انجام می دهد. این را می توان از انبوه زنانی که مشتاقانه به زیارت آن می آیند دریافت.
🔸 زن روی شیر می نشیند و در حالی که اورادی بر زبان می آورد با نخ یا ریسمان ی که بدست دارد 40 گره می زند و سپس مراسم باتمام میرسد.

🆔 @oralhistoryiran

✔️تاریخ شفاهی شهریور ۱۳۲۰

شهریور سال ۱۳۲۰ خراسان و مشهد به اشغال روس ها در آمد و سالدات های روسی در شهر مستقر شدند.

✍روایت آقای توتونچی از خروج مردم از مشهد و ....

🆔 @oralhistoryiran

🍀نگاهی به سنت‌های دیروز و امروز آیین سیزده‌بدر در خراسان

💬 نویسنده کتاب «اولین‌های مشهد» گفت: سیزده‌بدر یکی از مهم‌ترین آیین‌های پس از نوروز به شمار می‌آید....

ایسنا/خراسان رضوی نویسنده کتاب «اولین‌های مشهد» گفت: سیزده‌بدر یکی از مهم‌ترین آیین‌های پس از نوروز به شمار می‌آید و ریشه‌ای کهن در فرهنگ ایرانی دارد.
غلامرضا آذری خاکستر در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: آیین‌ها و آداب و رسوم کهن، ریشه در تاریخ دارند و از طریق روایت‌های شفاهی از نسلی به نسل دیگر منتقل شده‌اند. اگر بخواهیم آیین‌های مرتبط با نوروز را دسته‌بندی کنیم، می‌توان آن‌ها را به سه بخش تقسیم کرد؛ آیین‌های پیش از نوروز، آیین‌های هنگام نوروز و آیین‌های پس از نوروز.
وی ادامه داد: در این میان چهارشنبه‌سوری و خانه‌تکانی از جمله آیین‌های پیش از نوروز، سفره هفت‌سین و دید و بازدیدها از رسوم هنگام نوروز و سیزده‌بدر یکی از مهم‌ترین آیین‌های پس از نوروز به شمار می‌آید و ریشه‌ای کهن در فرهنگ ایرانی دارد.
این نویسنده بیان کرد: برخی پژوهشگران از جمله مرحوم دکتر شکورزاده، در آثار خود به آیین‌های پس از نوروز و باورهای مردم درباره سیزده‌بدر پرداخته‌اند. آنچه امروز مشاهده می‌شود این است که مردم این روز را به‌عنوان پایان جشن نوروز در نظر می‌گیرند.
آذری خاکستر با اشاره به کمرنگ شدن آیین‌های قدیمی افزود: با گذر زمان بسیاری از آیین‌های کهن کم‌رنگ شده‌اند. تغییر در سبک زندگی، صنعتی‌شدن جوامع و تحولات فرهنگی موجب شده است که برخی رسوم دستخوش تغییر شوند یا به فراموشی سپرده شوند. سیزده‌بدری که امروزه برگزار می‌شود، تفاوت‌های زیادی با گذشته دارد.
وی ادامه داد: در گذشته مردم سیزده‌بدر را روزی نحس می‌دانستند و برای دفع این نحسی، خانه‌های خود را ترک کرده و به طبیعت می‌رفتند. بهترین مکان‌ها برای گذران این روز، تفرجگاه‌های اطراف شهرها و روستاها بود. این باور در سراسر خراسان رواج داشت و هنوز هم در میان برخی مردم باقی مانده است.
این نویسنده با اشاره به یکی از رسوم قدیمی سیزده‌بدر که در گذشته در خراسان برگزار می‌شد، گفت: یکی از رسوم قدیمی سیزده‌بدر، جشن میرنوروزی بود که در شمال خراسان برگزار می‌شد و تا اوایل دوره پهلوی ادامه داشت. در این جشن فردی به نام «میر» یا «امیر» برای مدت کوتاهی نقش پادشاه را ایفا می‌کرد و گروهی از همراهان، او را در طبیعت همراهی می‌کردند. مراسمی برای این پادشاه موقت اجرا می‌شد و او نیز مردم را امر و نهی می‌کرد، این آیین امروزه دیگر برگزار نمی‌شود.
آذری خاکستر به جشن‌های مخصوص زنان در جنوب خراسان اشاره کرد و گفت: جشن دیگری که در جنوب خراسان و به‌ ویژه در گناباد رایج بود، مراسمی زنانه بود. در این مراسم تمام امور بر عهده زنان بود و آن‌ها چند روز پیش از سیزده‌بدر و در روز سیزده‌بدر به محلی خارج از شهر می‌رفتند و به جشن و پایکوبی می‌پرداختند. هیچ مردی اجازه ورود به این مکان را نداشت و در صورت ورود، مجازات می‌شد.
وی عنوان کرد: در برخی نقاط خراسان، زنان نذر می‌کردند و برای برآورده‌شدن آرزوهایشان آیین‌های خاصی را در روز سیزده‌بدر انجام می‌دادند. در منطقه سبزوار، زنان و دختران تابی می‌بستند و با نیت ازدواج یا بچه‌دار شدن تاب می‌خوردند. در شمال خراسان به‌ویژه در کلات و درگز، مردم در زیر درختان بزرگ اتراق و غذاهای محلی تهیه می‌کردند.
این خراسان پژوه افزود: به طور کلی در هر منطقه خراسان مردم با توجه به اقتصادشان به پخت غذا می‌پرداختند اما در آن روز بیشتر غذاهای ساده‌ای مانند شیربرنج و آش درست می‌کردند.
آذری خاکستر بیان کرد: در این روز سرگرمی‌های مختلفی نیز رایج بود؛ در شمال خراسان، مسابقات کشتی سنتی برگزار می‌شد که امروزه نیز در برخی مناطق ادامه دارد. همچنین رقص‌های محلی، اسب‌سواری و دیگر ورزش‌های بومی از تفریحات رایج این روز بودند.
وی در خصوص رسم «گره زدن سبزه» گفت: یکی دیگر از رسوم معروف سیزده‌بدر، گره زدن سبزه بود که در خراسان و استان‌های دیگر به ‌ویژه در تهران رواج داشت. مردم با نیت ازدواج، خوشبختی و رفع مشکلات، سبزه‌ها را گره می‌زدند و در آب روان رها می‌کردند و این سنت هنوز هم در میان برخی افراد رایج است.
«سیزده‌بدر» پایان نوروز و آغاز فعالیت‌های جدید
این نویسنده تصریح کرد: به نظر می‌رسد که سیزده‌بدر نمادی از پایان نوروز و آغاز دوره‌ای تازه برای کار و تلاش بوده است. نکته جالب توجه این است که این جشن در گذشته تا حد زیادی رنگ و بوی زنانه داشت. اگرچه مردان نیز در آن شرکت می‌کردند، اما تدارکات و برنامه‌ریزی آن عمدتاً بر عهده زنان بود.
وی افزود: با ورود تکنولوژی‌های جدید و تغییر سبک زندگی، طبیعی است که آیین‌ها و رسوم دستخوش تغییر شوند. با این حال برای حفظ این سنت‌های ارزشمند می‌توان آن‌ها را از طریق برنامه‌های فرهنگی، موزه‌ها و کتاب‌ها ماندگار کرد./ایسنا

🆔 @oralhistoryiran

✔️اگر مادرت نبود تو الآن یک اوستا رضا خوبی بودی

مادرم با سخت گیری‌هاش باعث شد ما خوب درس بخوانیم. یادمه برادرم کلاس دوم دبستان رفوزه شد. سال بعدش که دوباره درس می‌خواند نمره ثلث دومش خوب نبود، تجدید آورده بود. صبح یک روز تابستونی داشت درس ‌می‌خواند، در حین مطالعه خوابش برده بود. یک وقت دیدم مادر توی ‌هاونگ‌های قدیمی داره پیاز می‌کوبه، کوبید و کوبید و کوبید. این صحنه‌ها کاملا یادمه. بعد آب پیاز رو جمع کرد، رفت یک قاشق گذاشت تو آتیش و داغ کرد.  داداش مرا خوابوند و قاشق داغ زد روی پشتش... آب پیاز هم ریخت که ضدعفونی بشه. گفت: تو یک سال رفوزه شدی، حالا تجدید آوردی، درس هم نمی‌خونی! و می‌خوابی!...  تا این حد برای تحصیل ما جدی بود. هنوز این اثر روی بدن برادرم هست.
تو ذهن پدرم بود که بنده اوستا بنای خوبی میشم. ولی بابام از مادرم می ترسید در واقع مادرم کلانتر محل بود. مجموعا خانواده ما مادرسالاری بود کسی جرات نمی‌کرد چیزی بگوید. همیشه پدرم می‌گفت: «اگر مادرت نبود تو الآن یک اوستا رضا خوبی بودی».

📎کتاب معمارباشی خاطرات مهندس رضا دیشیدی


🆔 @oralhistoryiran

✔️پدر هسته‌ای ایران درگذشت

اولین رییس سازمان انرژی اتمی و موسس این سازمان پیش از انقلاب اسلامی در سن نود و پنج سالگی درگذشت.

اکبر اعتماد، شخصیت علمی ایرانی، بنیانگذار و نخستین رئیس سازمان انرژی اتمی است که به «پدر فناوری هسته‌ای ایران» شهرت یافته‌ است.

@oralhistoryiran

🎵«ترانه گل ممد»

گل مممد یا گل محمد کلمیشی، نام شخصیت اصلی رمان کلیدر،  نوشته محمود دولت آبادی است. دولت‌آبادی، رمان بلند کلیدر را بر اساس سرگذشت واقعی گل محمد کلمیشی و برادران وی نوشت. گل محمد، فردی از گروه کردهای کرمانج بود که در خراسان سکونت داشت. بنا بر رمان کلیدر و روایت‌های بازماندگان گل محمد، وی پس از فرار از زندان که ظاهراً به دلیل قتل یک مأمور مالیات صورت گرفته بود، گروهی مسلح تشکیل داده و علیه دولت مرکزی و خوانین محلی جنگید. وی نهایتاً در درگیری‌هایی که با نیروهای امنیتی داشت، در سال ۱۳۲۳ شمسی در کوه‌های اطراف روستای قلعه میدان شهرستان ششتمد، کشته شد

🎵 @oralhistoryiran

💧باران «شیشه»

در فرهنگ مردم خراسان به ویژه بین کشاورزان باوری به نام «باران شیشه» وجود دارد که موجب برکت بوده و سالی پربار برای مردم را نوید می داده است.
شش های بهاری با شمارش نخستین روز سال آغاز می شود و شامل روزهایی است که در آن عدد ۶ می آید . ۶ فروردین ، ۱۶ فروردین ، ۲۶ فروردین و ۶ اردیبهشت که اگر در شیشه اول باران ببارد سپس بارندگی به صورت زنجیروار در شیشه های بعدی اتفاق می افتند ( گاهی با یکی دو روز اختلاف).
خراسانی ها معتقدند در این شیشه ها باران بسیار می بارد تا حدی که شدت بارندگی در ۶ اردیبهشت همراه با سیل است. به همین دلیل بعد از ۲۶ فروردین قربانی می کردند.

💧 @oralhistoryiran

میدان طوقچی اصفهان

طوقچی یا طخچی یکی از محله های قدیم اصفهان است. نام امروزی اش میدان قدس می باشد. وجه تسمیه طوقچی به خاطراین است که ابتدای دروازه شمالی اصفهان قدیم قرار داشته و دارای باغهای فراوان و حاصلخیز و مانند طوقی سبز گرداگرد شمالی اصفهان را دربر می گرفت این باغ ها اکثراً سلطنتی و محله یهودی نشین را که قسمت جنوبی این محله قرار داشت وهمچنین در قسمت شرقی این محله قبرستان به قدمت قبل صفویه بوده را از این قسمت کاملاً مجزا میساخته. در نزدیکی میدان طوقچی باغ بزرگی به نام باقوشخانه می باشد که تاریخ بنای آن به زمان صفویه بر می گردد. کاربرد این باغ علاوه بر استفاده تفریحی خاندان پادشاهی در ایام تابستان، پرورش مرغ های شکاری یا همان قوش یا شهباز که به ترکی طوغان نام دارد ، بوده است. و پسوند چی در ادبیات برای استفاده کاربری شغلی به آن اضافه شده است مانند گاری چی پس طوقچی نشان از شغل یا حرفه افرادی داشته که پرورش مرغ های شکاری را  عهده دار بوده‌اند و به طبع محله ای که این افراد همراه با خانواده در آن ساکن بوده‌اند را محله ی طوقچی می گفته‌اند

🆔 @oralhistoryiran

سید رشید از افسانه تا واقعیت
مرحوم‌ سیدرشید ‌عرب جبل عاملی فرزند سیدخان جان متولد 1286ش.است. گاهی روایت‌ها چنان به شخصیت‌ سیدرشید ‌می‌تازند که از وی چهره‌ای منفی ارائه می‌دهند و گاهی وی را یک جوانمرد و نمادی از عیاری مطرح می‌کنند. کمبود اسناد و مدارک موجب شده تا شخصیت افسانه‌وار‌ سیدرشید ‌بر واقعیت‌ها غلبه کند.اخبار منتشرشده در مطبوعات، وی را فردی یاغی معرفی می‌کنند. در کتاب افسانه‌ سیدرشید ‌ این موضوع کتمان نشده و نویسنده پس از بیان داستان‌های عاشقانه به آن اشاره نموده است. با آن که روایت‌هااین موضوع را برجسته کرده‌اند، ولی گاه در مصاحبه‌ای که نقطه شروع یک پژوهش است‌ از‌ سیدرشید ‌به عنوان فردی «دادگر» یاد می‌شود و یا در یکی از نشریات، از وی به عنوان «نام‌آوری گمنام» و«قهرمان رویاهای مردم شرق گلستان» یاد کرده اند. وی در سال 1331 ش. به واسطه اختلافات ملکی در یکی از روستاهای چناران و درگیری با نیروهای پاسگاه ژاندارمری، پس از کشتن و مجروح نمودن چند نفر از مأموران اقدام به مبارزه کرده و روانه کوه‌های هزار مسجد می شود .پس از یک زندگی پرفراز و نشیب سرانجام در 31 مردادماه 1343 محکوم به اعدام شد.

🆔 @oralhistoryiran

✔️ آبرسانی به ساکنان تهران قبل از سال ۱۳۲۶ چگونه انجام می‌شد

تهرانی‌ها تا یک قرن پیش برای آب شرب و استفاده روزانه آب، سرقناتها و چشمه‌ها می‌رفتند. اگر رخت و لباس کثیفی بود همانجا می شستند و در راه برگشت دبه و کوزه‌ها را هم از آب پر کرده و به خانه می‌آوردند، اما اولین لوله کشی آب، تحول بزرگی در زندگی تهرانی‌ها صورت گرفت.


🆔 @oralhistoryiran

مراسم شیرینی خوری در بین کرمانج های کلات نادر

شیرینی خوری مراسمی است كه دختر و پسر به صورت رسمی با همدیگر ازدواج می كنند. در شب شیرینی خوری مراسم قند شكن انجام می شد. طبق این رسم یكی از بزرگان مجلس به منظور شادباش و مباركی دو كله قند در یك لحظه به هم می زد و قندها می شكست و حاضران درمجلس به داماد تبریك می گفتند. یعنی شكستن كله قند جزئی از مراسم ازدواج تلقی می شود. شعر كرمانجی یادآور این مراسم است.

ایشو چنده ایشو چنده         
وره بشكن كله قنده
 

🆔 @oralhistoryiran

✔️زارگیری

مراسم زار یکی از مراسم سنتی و ترسناکی است که در جنوب کشور، به ویژه مناطقی مانند استان هرمزگان و جزیره قشم برگزار می‌شود. در طی این مراسم که به همراه موسیقی و آواز برگزار می‌شود، زارها یا همان جن و پری‌هایی که به باور مردم به شکل باد برای تسخیر انسان‌ها می‌آیند دور می‌شوند. این مراسم دارای آیین‌های مخصوص به خود بوده و سالیان سال است که در ایران برگزار می‌شود
کلمه زار در اصل به معنی خسته یا مریض است که تا حدودی هم به این مراسم ربط دارد. چرا که مراسم زار به طور کلی برای درمان بیماری‌های ناشی از این بادها برگزار می‌شود. اما در فرهنگ مردم جنوبی، زمانی که نام زار را به زبان می‌آورید، در واقع دارید از آن باد بد یمن و شر که حامل جن و پری‌هاست حرف می‌زنید. بادی که از کشورهای بیگانه آمده و باعث بیماری مردم می‌شود، زار نام داشته و آن‌ها را تسخیر می‌کند. در بسیاری از کتاب‌هایی که درباره افسانه‌های فولکلور ایران یا جنوب ایران نوشته شده است، از زار به عنوان یک باد بد یمن یاد شده که منجر به بیماری افراد می‌شود.

✔️ @oralhistoryiran