Nuqsonni yoqlash bilan fazilatlar haqorat qilinadi.

Tomas Mann

@oriftolib

Fuqaro viloyat yoki shaharga tegishli emas

Savol:

Bir davlat tashkilotining telegram kanalida “Samarqand fuqarolari diqqatiga” yoki “Toshkent fuqarolari eʼtiboriga” kabi iboralarga koʻzim tushdi. Shu ifoda toʻgʻrimi?

Javob:

Fuqarolar biror mamlakatning muayyan yuridik huquqlarga ega boʻlgan doimiy aholisidir. Milliy ensiklopediya fuqarolik soʻziga “shaxsning muayyan davlat bilan doimiy siyosiy-huquqiy aloqasi” deya izoh bergan.

Demak, fuqaro faqat davlat darajasida boʻladi. Viloyat yoki shaharning fuqarosi boʻlmaydi.

Fuqaroning huquq va majburiyatlari mamlakat miqyosida belgilanadi. Qaysidir viloyat yoki shahar fuqarolik joriy qila olmaydi. Yurtdoshlarimiz qaysi hududda tugʻilganidan qatʼi nazar, pasportida “Oʻzbekiston Respublikasi fuqarosi” deb koʻrsatiladi.

🟢 Xulosa. Agar maʼlum bir hudud aholisini taʼkidlab koʻrsatish zarur boʻlsa, boshqa soʻzlardan foydalanish mumkin:

Fargʻona viloyati vakillari ✅
Xorazm viloyati aholisi ✅
Toshkentliklar, samarqandliklar, qashqadaryoliklar ✅

@oriftolib

Bekorchi odamlar hamisha ezma boʻladi. Qancha kam oʻylasang, shuncha koʻp gapirasan.

Sharl Monteskye

@oriftolib

​​Qoʻshimchalar oʻlcham birliklari belgilaridan ajratib yoziladi

Savol:
Foizdan, foizli, foizni soʻzlari qoʻshib yoziladi. Lekin matnda foiz % belgisi bilan ifodalansa, qoʻshimchalar qanday yoziladi: ajratibmi yoki qoʻshibmi? Misol uchun, % ni yoki %ni?

Javob:

Oʻlcham birligining sonli qiymati va belgisi oʻrtasida boʻsh joy qoldirilishi haqida oldinroq yozgan edim. Lekin foiz belgisi matematikada son bilan birga yoziladi: 12%, 20%, 100% kabi. Bu amaliyot boshqa sohalarga ham koʻchib oʻtgan. Matnlar ichida ham shu shaklda yozish urf boʻlgan. Yaʼni son va % belgisi oʻrtasiga boʻsh joy tashlanmaydi.

🟢 Qoʻshimchalar esa boshqa oʻlcham belgilari kabi % belgisidan ajratib yoziladi:

10 kg li qutilar jami qutilarning 70% ini tashkil etadi.

Chizgʻichlarning 80% i saralab chiqildi, koʻpi 30 cm dan kichik ekan.

Ota-onalar majlisiga kelganlarning 90% dan ortigʻi onalar ekan.

🟢 Nega bunday? Chunki oʻlcham birligi qisqartma holatida maxsus belgi sanaladi. Birlik toʻliq ifodalanganda soʻzga teng va bunda qoʻshimchalar qoʻshib yoziladi:

10 kilogrammli qutilar jami qutilarning 70 foizini tashkil etadi.

Chizgʻichlarning 80 foizi saralab chiqildi, koʻpi 30 santimetrdan kichik ekan.

Ota-onalar majlisiga kelganlarning 90 foizdan ortigʻi onalar ekan.

@oriftolib

Besh milliard soʻmga arziydigan duo

Ilmga xayrixoh, uning rivoji uchun moddiy koʻmak beradigan odamlar yuz yil oldin ham anqoning urugʻi boʻlgan ekan:

Choʻlpon, Qodiriylar el orasida yurib, tashabbus bilan chiqdilar: “Yoshlardan xayriyangizni ayamang!”, “Ilm uchun saxovat koʻrsating!” Tashabbuskorlar oʻzlaridagi maʼrifatparvarlik, ilmga intilish, yoshlar iqbolini oʻylaganlari sababli ibrat koʻrsatishdi. Qodiriydek mehridaryo, hojatbaror inson oʻz bogʻida yetishtirgan mevalarni sotib, “Koʻmak”ka xayriya qildi. Choʻlpon esa qiynalib yurganiga qaramay, qalam haqlarini toʻplab, kiyim-bosh olaman deb yigʻgan pulini yoshlarga bagʻishladi. Bu borada ular “mening jiyanim, ammamning farzandi bor, toʻplangan xalq puliga Germaniyaga shu borib oʻqiy qolsin” deb harakat qilishmadi. Millat manfaati, yoshlar kelajagi ular uchun mahalliychilik, tanish-bilishchilikdan ustun edi.

Boylarning eʼtiborsizligi, xudbinligi, uzoqni koʻra bilmasligidan zada boʻlgan Abdulla Qodiriy “Mushtum” jurnalining 1923-yil toʻrtinchi sonida “Koʻmak” uyushmasiga ionalar” nomli hajviyasini eʼlon qiladi:

Keyingi kunlarda “Koʻmak” uyushmasiga berilgan ionalarning hisobi juda ham koʻpayib ketdi. Tushgan ionalarni uyushmaning bitta kassasi eplay olmaganlikdan ikkinchi kassa olmoqqa majbur boʻlindi. Keyingi oyda iona bergan saxiylarning roʻyxati mundaydur:

1️⃣ Valihoji – besh milliard soʻmga arziydigan duo.
2️⃣ Gʻulom shayx boybachcha – “Oʻqishga ketkan yigitlar mullo boʻlsunlar” degan yaxshi tilak (baho qoʻyish komissiyasining soʻziga qaraganda, bu iona ham besh milliardga arzir ekan).
3️⃣ Azim boyvachcha, koʻmirchi – sakkiz pud toshkoʻmir.
4️⃣ Tujjor shirkati – ikkita sopol tovoq bilan bitta xurmacha.
…

Ushbulardan Berlin oʻquguvchilarimizga yuborildi:

Berlindagi talabalarimiz ortuqcha muhtoj boʻlgʻonliklaridan birinchi galda toʻrt put toshkoʻmir, ikkita sopol tovoq, bir posilka duo yuborildi.

Hajviyadan keyin vaziyat biroz oʻnglanadi, baʼzilar uyalib qolmaslik uchun ham xayriya qiladi. Shunday saʼy-harakatlar ortidan bir nechta talaba Germaniyaga oʻqishga yuboriladi…

Umid Bekmuhammadning maqolasini toʻliq oʻqing, mushohada qiling:
👉 xabar.uz/p3j2

@oriftolib

​​Oʻgʻirlangan soat va Charli Chaplin

Charli Chaplin shunday eslaydi:

Bir marta men Nyu York metrosida ketayotgan edim. Uyga kelib, choʻntagimdan tilla soat topib oldim. Qancha oʻylamay, bu qimmatbaho soat mening choʻntagimga qanday kelib qolganini tushunolmadim. Soatni politsiyaga olib borishga qaror qildim.

Ertasi kuni menga xat olib kelishdi: “Hurmatli janob Chaplin! Sizga professional choʻntakkesar oʻgʻri xat yozmoqda. Kecha men metroda bir janobning qimmatbaho tilla soatini oʻgʻirlab oldim, lekin sizni koʻrib qolib, soatni sizga sovgʻa qilishga qaror qildim va sezdirmasdan choʻntagingizga solib qoʻydim”.

Oradan bir yil oʻtdi. Politsiya oʻgʻrini ham, soat egasini ham topolmadi, shuning uchun soatni menga qaytarib berib yuborishdi. Bu haqda yozmagan gazeta qolmadi hisob.

Koʻp oʻtmay, menga ikkinchi xat keldi va maktubda shunday yozilgandi: “Hurmatli janob Chaplin! Bir yil oldin men metroda ketayotgan edim, soatimni oʻgʻirlab ketishdi. Gazetalarda oʻqidim, qandaydir choʻntakkesar oʻgʻri soatni sizga berib yuboribdi. Soatim sizda qolsin, janob Chaplin. Men sizning gʻayrioddiy isteʼdodingizga oʻsha choʻntakkesar oʻgʻridan kam muxlis emasman. Shuning uchun soatga qoʻshib sizga oltin zanjir ham berib yuboraman”.

Manba: @xurshidabdurashid

@oriftolib

Ona tili va o‘zbek tili fani o‘qituvchilari diqqatiga: tanlovda qatnashing, gʻolib boʻling, mukofotlar oling

Maktabgacha va maktab taʼlimi vazirligi “Yilning eng yaxshi o‘zbek tili o‘qituvchisi” tanlovini eʼlon qilibdi.

Tanlovda umumiy o‘rta taʼlim maktablarining ona tili va o‘zbek tili fani o‘qituvchilari “Men tavsiya etaman…” nomli video taqdimotlari bilan qatnashishlari mumkin.

Tanlovda qatnashish istagida bo‘lgan o‘qituvchilar vazirlikning hududiy boshqarmalari tashkil etgan maxsus botlar orqali onlayn ro‘yxatdan o‘tishlari va taqdimotlarini video formatda joʻnatishlari kerak.

Tanlovning respublika bosqichi g‘oliblari o‘zbek tili bayrami arafasida quyidagi mukofotlar bilan taqdirlanadilar:

🥇 1-o‘ringa “Yilning eng yaxshi o‘zbek tili o‘qituvchisi” I darajali diplomi, 20 mln so‘m pul mukofoti;

🥈 2-o‘ringa “Yilning eng yaxshi o‘zbek tili o‘qituvchisi” II darajali diplomi, monoblok;

🥉 3-o‘ringa “Yilning eng yaxshi o‘zbek tili o‘qituvchisi” III darajali diplomi, noutbuk.

Tanlov 2 bosqichda tashkil etiladi va shu yilning 20-oktyabriga qadar davom etadi.

👉 Videotaqdimotga qoʻyiladigan talablar

Aytishlaricha, hujjat topshirish 20-sentyabr soat 18:00 da yopilibdi. 18-sentyabrda eʼlon qilib, ikki kunda yopish nimasi? Oʻqituvchilar taqdimot tayyorlashga qanday ulguradi bunda? Sifatli taqdimotni nazarda tutyapman, albatta. Yo oʻqituvchilarga oldindan xabar berib qoʻyilgan, shu sababli qabulga ikki kun vaqt ajratishdimikan? Bu haqda eʼlonda lom-mim deyilmagan lekin.

Tashkilotchilar muddat masalasini yana bir oʻylab koʻrishi kerak.

@oriftolib

Bizning xursandchilik ikki soatga ham choʻzilmadi 🤷🏻‍♂️

Hay, kayfiyatni tushirmanglar.

@oriftolib

Yoshligi ketayotganini hech kim sezmaydi, lekin u ketib boʻlganini hamma anglaydi.

Seneka

@oriftolib

Ochkoʻzlik qilib, oʻzingdan hamisha tejab boy boʻlish qiyin: toʻyib ovqatlanmaysan, ust-boshing bir ahvol, oʻzingni har narsadan cheklayverasan. Faqat rohatlanib ishlaydigan odamgina yaxshi topadi va boyiydi.

Henri Ford

@oriftolib

Bunisi ham "Havas"dan.

Birinchidan, videokuzatuv qoʻshib yozilishi kerak.

Ikkinchidan, oʻgʻirlik emas, oʻgʻrilik.

Uchinchidan, matnga koʻra oʻgʻrilik qilganlar emas, oʻgʻirlanganlar sudlanar ekan. Yaʼni siz doʻkondan non oʻgʻirlasangiz sizni emas, oʻsha nonni sud qilishadi.

Toʻrtinchidan, sud jarayoni qoʻzgʻatilmaydi, jinoyat ishi qoʻzgʻatilishi mumkin.



@birgap

Holdan toydiradigan harflar

Qaysi bankligini aytmayman.

Xullas, bir hamkasbimiz Visa karta ochtiradi, kartadagi ismi pasportdagidan farqli yozilgan boʻladi. Tushunganlar biladi, Payoneer, Wise kabi tizimlar imloviy xatosi bor invoyslarni rad qiladi. Bizda u – boʻlaveradi degan prinsip. Oʻzbekistondan tashqarida bitta nuqta ham bahsga sabab boʻladi.

Keyin hamkasbimiz bankka borib, bu kamchilikni tuzatib, yangi karta ochtirishga ariza beradi. Yana pasportiga qarab yozib olishadi ism-familiyasini.

Karta chiqqandan keyin qarasa, yana ishkal – yana ism pasportdagidan farqli, bu safar boshqacha xato yozilgan. Uchinchi marta ariza berganidan keyingina ismini toʻgʻrilab karta chiqarib berishadi.

“Bitta karta uchun bir kunimni va bir dunyo asabimni sarfladim”, deydi qahramonimiz. FYI, kuniga yaxshigina daromad qiladi tarjimonlikdan.

Manba: @mutarjim2020

@oriftolib

​​Shaxsiy issiq nuqtalar 🥹

Hozir til masalalariga bagʻishlangan guruhimizga shu rasmni tashlab qolishdi. Jahon chempionatiday katta musobaqa uchun banner tayyorlanganda bu darajada tarjima qilish kerak emas-da. Inglizcha hotspot atamasi issiq nuqta deb oʻgirilibdi. Personal hotspots – shaxsiy issiq nuqtalar. Kulasan, ortidan alaming keladi.

Qarang, jumlani Tilmoch qanaqa tarjima qilgan:

The use of personal hotspots is strictly prohibited!
Shaxsiy mobil aloqa nuqtalaridan foydalanish qatʼiyan man etiladi!

Bu esa Google tarjimon varianti:

Shaxsiy ulanish nuqtalaridan foydalanish qatʼiyan man etiladi!

Gap mobil qurilmadagi internetni boshqalarga tarqatish haqida ketyapti. Yaʼni telefoningizdagi internetga boshqalar ulanishi uchun yoʻl ochib berasiz. Mana shu funksiyaning inglizcha nomi – hotspot.

Guruhda biroz bahs ham boʻldi. Inglizchasining oʻzini qoldirish fikri ilgari surildi. Chunki koʻpchilik tushunadi. Balki. Lekin bu atamani bemalol tarjima qilish mumkin. Ruschasiga eʼtibor bering, ruslar asliyatdan olib qoʻya qolmagan, oʻgirgan: точка доступа. Oʻzbekchada shu ruscha variantini ishlatadiganlar ham koʻp. Sababi telefoni yoki planshetiga oʻzbekcha oʻrnatmaydi. Vaholanki, hozir juda koʻp smartfonlarda oʻzbekcha talqin bor. Masalan, mening telefonimda bu atama ulanish nuqtasi deb berilgan.

Turklar erişim noktası deb oʻgirgan ekan.

🟢 Oʻzbekchada ham ulanish nuqtasi, ulashish nuqtasi, tarqatish nuqtasi, tarqatma nuqta kabi tarjima qilish mumkin. Koʻpdan koʻp fikr chiqadi. Bundan yaxshiroq variantlar ham topilishi mumkin.

Mabodo tilga singmasa, atamaning asli – inglizcha variantini oʻzbekcha imloga moslab olish mumkin.

Atamalarni oʻzbekchalashtirish zamon bilan qadamma-qadam yurmas ekan, tilimiz zaiflashib, imkoniyatlari kamayib boraveradi. Bu ketishda uning ifoda salohiyatiga hatto oʻzimiz ham ishonmay qoʻyamiz.

@oriftolib

Joy nomi shaxs nomidan keyin berilishi kerak

Obunachilardan biri texnikum nomi yozilgan rasmni joʻnatibdi. Nomda uslubiy xatolik bor. Afshona – Ibn Sino tugʻilgan qishloq. Oʻquv yurti nomida joy nomini kishi nomidan keyin berish toʻgʻri. Bu ortiqcha tushunmovchilik va gʻalizlikning oldini oladi. Solishtiring:

Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat oʻzbek tili va adabiyoti universiteti ✅

Toshkent soʻzi joyni bildiradi va u shaxs nomi – Alisher Navoiy soʻzidan keyin kelyapti.

🟢 Texnikum nomida ham shu tartibga amal qilish kerak:

Afshona Abu Ali Ibn Sino nomidagi jamoat salomatligi texnikumi ❌

Abu Ali Ibn Sino nomidagi Afshona jamoat salomatligi texnikumi ✅

@oriftolib

Odamning sevgan qahramonlariga qarab u haqda koʻp narsa aytish mumkin.

Stiv Jobs

@oriftolib

⚡️Yoshlar ishlari agentligining milliondan oshiq yoshlarga 23 dan ziyod tillarni bepul o‘rgatib kelayotgan "Ibrat farzandlari" loyihasi rahbari Rustam Qoriyev Prezidentimiz tomonidan "Shuhrat"  medali bilan taqdirlandi.

Bu e'tirof Yoshlar ishlari agentligining mamlakatimiz yoshlari uchun olib borayotgan loyihalariga munosib e'tirof deb hisoblaymiz.

Rustam Qoriyevni va boshqa shunday mukofotlanganlarni xalqimizni ma'rifatli qilishdagi ezgu ishlariga muvaffaqiyatlar tilaymiz.

@ibratfarzandlari