▪️انا للّه و انا الیه راجعون

مرگ بی‌مرگی بُوَد ما را حلال
برگ بی‌برگی بُوَد ما را نوال
ظاهرش مرگ و به باطنْ زندگی
ظاهرش ابتر، نهانْ پایندگی


بنا بود سال نو را در اینجا با اعلام انتشار و توزیع شمارهٔ جدید مجله تقریرات آغاز کنم، ولی تقدیر این‌گونه رقم خورد که دربارهٔ درگذشت اسف‌بار یکی از نویسندگان ارزشمند شمارهٔ نخست تقریرات بنویسم.

خانم بتول فیروزان؛ دانش‌آموخته مطالعات روانکاوی نظری از دانشگاه UCL لندن و نوهٔ امام موسی صدر دیشب پس از تحمل چند هفته بیماری در سن ۳۵ سالگی به دیار باقی شتافت. این بانوی پژوهشگر و صاحب‌نظر یکی از بهترین مقالات دوران فعالیت مجلهٔ تقریرات را نوشت که در شمارهٔ اول با عنوان «مالیخولیا: وضعیت ذهنی مبتنی بر ابژه از دست‌رفته» در باب کاربرد گفتمان روانکاوی در تحلیل شکل‌گیری داعش منتشر شد.

این مصیبت را به همه سوگواران، به‌ویژه مادر داغدارش سرکار خانم سیده حورا صدر تسلیت عرض می‌کنم و در این ماه عزیز برای او آرامش ابدی از درگاه خداوند متعال مسألت دارم.
@taqriraat

🔸شماره ۱۲ مجلهٔ تقریرات منتشر شد

با توجه به افزایش هزینه‌های چاپ و قیمت کاغذ، تیراژ نسخهٔ کاغذی این شماره محدودتر از شماره‌های قبلی است و فعلا تنها مرکز فروش نسخهٔ کاغذی، کتابفروشی «کتاب شهر» واقع در چهارراه بیمارستان در شهر قم است و برای شهرهای دیگر تنها از طریق سفارش به اینجا می‌توانیم برایتان پست کنیم.

🔺 همچنین برای خرید نسخهٔ الکترونیکی مجله به اینجا مراجعه کنید.

🔻نسخهٔ الکترونیکی دو شمارهٔ قبلی را نیز می‌توانید از اینجا تهیه کنید.

🔸همراهی شما تنها راه ماندگاری مجلهٔ تقریرات است.
@taqriraat

این یادداشت حاصل روزها تأمل است و تأثیر تحصیل در رشتۀ تاریخ را در دین‌داری من نشان می‌دهد.
ابتدا در شهریور ۱۳۹۹ (در اوج کرونا) آن را برای ارائه در جمع دانشجویی آن‌لاینی فراهم کردم، سپس در اسفند ۱۴۰۱ برای مجلۀ تقریرات فرستادم. اکنون در طاقچه در دسترس است.



💠 نگاه تاریخی چگونه بر رواداری دین‌داران می‌افزاید؟


◽️یکی از ویژگی‌های مهم تفکر مدرن، تاریخی دیدنِ بشر و تاریخی دیدنِ عقل و فرهنگ است که می‌توان گفت از کانت شروع شده، و با مارکس و دیلتای و دیگران ادامه یافته است.
برخی مورّخانِ اندیشه، تفکر مدرن را برابر با «تفکر تاریخی» می‌دانند. در سده‌های اخیر، رشته‌های آکادمیکِ مطالعۀ بشر را گاهی انسانیّات (Humanities) نامیده‌اند، گاهی آرت (Art)، گاه علوم انسانی، گاه علوم اجتماعی و گاه علوم تاریخی. در این‌جا «تاریخی» به معنای «بشری» و «انسانی» است و در برابر طبیعی و متافیزیکی قرار می‌گیرد.


💡در این گفتار فرض نگارنده بر این است که:

۱. دین‌داری لزوماً منجر به نارواداری نمی‌شود. حتی انحصارگرایی در دین با همزیستی (و نه رواداری به معنای خاص آن) ناسازگار نیست.

۲. فقدان نگاه تاریخی باعث می‌شود تصوّراتی غلط و کلیشه‌ای دربارۀ خود و دیگری داشته باشیم، ویژگی‌های مثبت و منفی را به طرزی نابه‌جا به افراد یک گروه تعمیم دهیم و در قضاوت دربارۀ گذشته و اکنون به‌راحتی اشتباه کنیم.

۳. نگاه تاریخی-انتقادی از جزم‌اندیشی و تعصّب می‌کاهد؛ چرا؟ چون باعث می‌شود پدیده‌ها و افکار را در سیر شکل‌گیری آن در فرهنگ بشری ببینیم، محدودیت منابع فهم گذشته را دریابیم، احتمال بدهیم که درک کنونی ما از گذشته در معرض خطاست، افراد و فرهنگ‌های دیگر را بهتر درک کنیم، و حتی اگر با دیگری موافق نیستیم، راحت‌تر با او همدلی کنیم، کنار بیاییم و هم‌زیستی کنیم.


📝در ادامه به ترتیب به این مطالب خواهم پرداخت:

۱. رواداری یعنی چه؟
۲. انحصارگرایی، تکثرگرایی و شمول‌گرایی در دین
۳. تاریخ و تاریخی یعنی چه؟
۴. نگاه تاریخی (Historicism) چیست؟
۵. نگاه تاریخی بسیاری از تصاویر کلیشه‌ای را به‌هم می‌ریزد
۶. نگاه تاریخی خلاف اکنون‌زدگی (Presentism) است
۷. نگاه تاریخی به معنی نفی فراتاریخی بودن نیست و با تاریخ‌گرایی فلسفی (Historicity) فرق دارد



◽️ادامۀ یادداشت در اپلیکیشن طاقچه:
🔗 https://taaghche.com/book/147696/



▫️مریم حقی کورانی
دانشجوی دکتری تاریخ و تمدن اسلامی
دانشگاه تهران‌
‌

🔸تفسیر ناروای عمامه‌پرانی

✍🏻علی‌اشرف فتحی

از نخستین هفته‌های سال ۱۴۰۱ به مناسبت صدمین سال شمسی تأسیس حوزه معاصر قم، نشست‌ها و همایش‌های متعددی برگزار شد و مقالات و کتاب‌هایی انتشار یافت تا درباره گذشته و آینده حوزه علمیه قم سخن گفته شود. اما آغاز حرکت‌های اعتراضی از اواخر تابستان که تا زمستان امتداد یافت، از رونق این جلسات و مباحث کاست و گفته می‎‌شود این برنامه‌ها در سال ۱۴۰۲ از سر گرفته خواهد شد.
این بار سخن از چالش‌های عمیقی به میان آمد که پیش روی روحانیون ایران قرار گرفته است. میزان و شدت شعارها علیه روحانیت این بار از اعتراضات پیشین وسیع‌تر و بیشتر بود و به نگرانی‌های قشر مذهبی درباره آینده دینداری و نیز افول جایگاه روحانیت دامن زد.
مجله تقریرات برای تیتر یک شماره هشتم خود در زمستان ۱۳۹۷ این عنوان را برگزیده بود: «روزهای سخت روحانیت».
در آن شماره به اعتراضات پاییز ۱۳۹۶ و هشدار یکی از مراجع برجسته قم نسبت به کاهش محبوبیت اجتماعی روحانیون اشاره کرده بودیم. با این حال، آنچه که از نیمه دوم سال ۱۴۰۱ آغاز شد، هشداری جدی بود که در قالب حرکت‌های ایذایی مانند «عمامه‌پرانی»، شکاف گسترده میان بخشی از نسل جدید را با نهاد دین، آشکارا به نماش گذاشته است. برخی همچون محمد مطهری؛ فرزند استاد مطهری وابستگی شدید روحانیت به حکومت و حضور پررنگ روحانیون در مناصب حکومتی را مسبب چنین وضعی دانسته‌اند. اما به نظر می‌رسد در چنین فضایی، ماهیت عصر مدرن و ناسازگاری‌های بنیادین آن با سنت، بیش از حد مغفول واقع می‌شود. این افت منزلتی حتی در یک حکومت سکولار و غیر روحانی نیز نه تنها ممکن‌الوقوع، بلکه حتمی‌الوقوع می‌نماید. پیمایش‌ها و نظرسنجی‌هایی که از دهه پنجاه در ایران انجام شده، گویای تنزل تدریجی منزلت روحانیون و رواج نوعی دینداری غیر فقیهانه در جامعه است. اساسا با گسترش علوم و نهادهای آموزشی مدرن در ایران، چنین تنزلی طبیعی می‌نماید. حتی در سال‌های پایانی دهه هفتاد که تنش میان دولت و ملت در ایران بسیار کمتر بود، در نظرسنجی‌ها و پیمایش‌های ملی، جایگاه منزلتی روحانیون کمتر از استادان دانشگاه، معلمان، ورزشکاران و هنرمندان بود و این را به‌وضوح می‌شد از برنامه‌های رسانه ملی نیز دریافت که حتی در اعیاد مذهبی نیز برای جذب مخاطب، بیش از روحانیون به سراغ ورزشکاران و هنرمندان می‌رفت و می‌رود.
این افت منزلت و کاهش محبوبیت را نمی‌توان تنها با استقلال روحانیت از حکومت علاج کرد. اعتراضات اخیر را نه فقط در نزاع روحانیت حکومتی و مستقل، بلکه در مواجهه نهاد دین با اقتضائات دنیای جدید باید دید و فهمید.

🔺برای مطالعه متن کامل سرمقاله شماره جدید مجله تقریرات لطفا به اینجا مراجعه کرده و نسخه الکترونیکی مجله را به صورت ریالی یا ارزی خریداری کنید. برای خرید نسخه کاغذی مجله نیز به اینجا پیام دهید.
@taqriraat

🔰 درگذشت ویلفرد مادلونگ (۱۹۳۰-۲۰۲۳)

"پروفسور مادلونگ بدون شک، متبحرترین پژوهشگر مطالعات اسلامی دانشگاهی در قرن اخیر یا دوره معاصر بود. جامعیت او در تاریخ، الهیات، فلسفه، زبان شناسی و نسخه های خطی بی‌نظیر است."

- از توئیت اخیر ایهاب بدیوی (استاد مطالعات اسلامی در دانشگاه لایدن)

🔺مطالعه کتابشناسی جامع آثار ویلفرد مادلونگ (تا سال ۲۰۰۳) به قلم فرهاد دفتری

🔺 دریافت مقاله "امامیه و کلام معتزله": اولین مقاله از مجموعه مقالات کنفرانس شیعه امامیه در استراسبورگ (۱۹۷۰)

🔺 دریافت مقاله "عبدالله بن عباس و فقه شیعه" در مجموعه مقالات کنفرانس عرب‌شناسان و اسلام‌شناسان اروپا در دانشگاه کاتولیک لوون (۱۹۹۸)

@Inekas

🔻صدای بی‌صداها؛ به‌مناسبت ده‌سالگی دین‌آنلاین
✍ علی‌اشرف فتحی

✔️ده سال پیش در ابتدای فعالیت دین‌آنلاین در جلسه‌ای به همراه آقای دکتر سجادی‌نژاد خدمت آقای دکتر سید عباس صالحی بودیم، صحبت از اهمیت رسانه در حوزه علمیه و فقدان رسانه حرفه‌ای در زمینه دین و روحانیت بود.

📎 پيوند به متن کامل این یادداشت در سایت دین‌آنلاین
https://www.dinonline.com/41486/

🆔 @dinonline

‍ #اطلاع_رسانی
#رویداد


⚫️به مناسبت ماه محرم ، خانه اندیشوران و پژوهشکده اندیشه دینی معاصر برگزار می کند:


🔻سلسله سخنرانی اندیشوران در  ماه محرم  هر شب ساعت ۲۱ در بستر اینستاگرام


✔️امام حسین (ع) و تاب آوری دین داری
#سید_حمید_موسویان   ۲۷ تیر ۱۴۰۲


✔️تبیین رویکرد عرفانی به عاشورا در ایران
#علی_مهجور  ۲۸ تیر ۱۴۰۲

✔️امر به معروف و نهی از منکر فریضه الهی
#محمدحسین_بنایی_خیرآبادی   ۲۹ تیر ۱۴۰۲

✔️تفاوت رهبران دینی و سیاسی با نگاه به سیره امام حسین (ع)
#اکبر_محمدی   ۳۰ تیر ۱۴۰۲

✔️تنوع دینی اسلام در جامعه کنونی ایران
#سعید_کریمی  ۳۱ تیر ۱۴۰۲

✔️هیات سنتی و هیات مدرن، مردم نگاری هیات قم و زنجان
#محمدباقر_حقانی_فضل  ۱ مرداد ۱۴۰۲

✔️سیدالشهداء علیه السلام و عیار دین داری
#سید_امین_ورعی    ۲ مرداد ۱۴۰۲

✔️واژگونی ارزش ها عامل سخت شدن زیست فردی و اجتماعی
#علیرضا_صالحی   ۳ مرداد ۱۴۰۲

✔️بیعت زنان با اباعبدالله
#هانیه_علی_اصغری  ۴ مرداد ۱۴۰۲

✔️معنویت و مناسک عاشورایی
#محمدکاظم_حقانی_فضل   ۵ مرداد ۱۴۰۲

✔️حسین علیه السلام و دوگانه مرگ و زندگی
#علی_اشرف_فتحی   ۶ مرداد ۱۴۰۲

✔️آزادی و حق انتخاب در عاشورا
#هادی_حاضری  ۷ مرداد ۱۴۰۲



🔸آدرس اینستاگرام برنامه:

https://instagram.com/andishedinimoaser?igshid=1duss2kutb1bt

@andishedinimoaser

مدرسه مطالعات دین باشگاه اندیشه با همکاری انجمن علمی فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه تهران برگزار می‌کند:

ازدواج و برده‌داری در اسلام نخستین:
درس‌گفتار متن‌خوانی کتاب Marriage and Slavery in Early Islam اثر کیشیا علی

با تدریس:
علی‌اشرف فتحی
پژوهشگر و مدرس تاریخ در حوزه علمیه قم

تابستان ۱۴۰۲
شنبه‌ها | ساعت ۱۷ تا ۱۸:۴۵

۵ جلسه | حضوری و مجازی
همراه با گواهی از انجمن علمی فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه تهران و باشگاه اندیشه

برای اطلاعات بیشتر و ثبت‌نام:
@bashgahandisheschools
تماس:
۰۹۱۰۹۳۷۴۰۷۷ | ۰۲۱۶۶۴۸۰۷۱۷

کانال رسمی انجمن علمی فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه تهران:
@Jp_law_ut1

💬معرفی دوره را این‌جا بخوانید.

#تابستان۱۴۰۲ #مطالعات_دین #متن‌خوانی #ازدواج‌ #برده‌داری #اسلام_نخستین #باشگاه_اندیشه
@bashgahandishe

.
معرفی دوره ازدواج و برده‌داری در اسلام نخستین: متن‌خوانی کتاب Marriage and Slavery in Early Islam اثر کیشیا علی

📝علی‌اشرف فتحی
مدرّس دوره

محققان بر این باورند که دو نهاد ازدواج و برده‌داری از برساخته‌های بشری پس از رواج کشاورزی و دامداری و شکل‌گیری مفهوم «مالکیت» است.
خانم کیشیا علی؛ استاد دپارتمان دین در دانشگاه بوستون و از چهره‌های علمی مطرح در زمینه فمینیسم اسلامی در آمریکا، در سال ۲۰۱۰ کتابی با عنوان «Marriage and Slavery in Early Islam» منتشر کرد تا به بررسی شباهت‌های این دو نهاد در نخستین متون فقهی اهل سنت بپردازد و به تصوری از جایگاه زن در نزد مسلمانان قرون اولیه اسلامی دست یابد.
او به این متون نیز اکتفا نکرده و کوشیده قوانین موجود در سنت‌های عبرانی و رومی را نیز با متون فقهی اهل سنت مقایسه کند تا نشان دهد اگرچه بین قوانین رومی، یهودی و اسلامی که تنظیم قواعد ازدواج و برده‌داری را بر عهده دارند، تفاوت‌های اساسی وجود دارد، اما به صورت کلی بررسی شباهت‌ها و نسبت میان زن و برده در این سنت‌ها، روشنگر وضعیت اجتماعی غرب آسیا و منطقه مدیترانه در دوران کهن است.

#تابستان۱۴۰۲ #مطالعات_دین #متن‌خوانی #ازدواج‌ #برده‌داری #اسلام_نخستین #باشگاه_اندیشه
@bashgahandishe

ساعت ۸:۱۵ امشب، پخش زنده از اینجا

instagram.com/zeitoonorg

🏴راهکارها و موانع جهانی‌ شدن حسین(ع)
🎙سخنرانی علی‌اشرف فتحی

شب ششم محرم، اول مرداد ۱۴۰۲
تهران، مؤسسه زیتون
@taqriraat
@fathivoice

📹 از صلح حسن(ع) تا قیام حسین(ع)

نسخه صوتی

▫️نگاه تحلیلی و روش‌مند به واقعه عاشورا اگرچه قدمت زیادی ندارد و در ابتدای راه است، ولی آثار پرشماری در این زمینه تولید شده و با نظریات متعددی در تبیین ماجرای شهادت امام حسین(ع) مواجه هستیم.

▫️در گفت‌وگوی اکوایران با دکتر سید صادق حقیقت - استاد برجسته علوم سیاسی و پژوهشگر حوزوی - به بررسی رویکردهای موجود در زمینه تحلیل حادثه کربلا پرداختیم.

▫️او معتقد است تحلیل‌های موجود نمی‌تواند همه ابعاد این واقعه را پوشش دهد و تبیین کند و برای درک کامل‌تر این حادثه بزرگ و تاریخ‌ساز باید از روش مورخان مدرن فرانسوی (Annales school) بهره گرفت.

▫️بر اساس این مکتب، در واقعه عاشورا باید زمینه‌ها را حتی از دوران قبل از ظهور اسلام مورد بررسی قرار دهیم. دوم آنکه باید ابعاد مختلف دینی، سیاسی، جامعه‌شناختی، روان‌شناختی، اقتصادی و ... در پیوند با یکدیگر مورد بررسی قرار گیرد.

▫️این صاحب‌نظر برجسته معتقد است که اکتفا به دو منظر دینی و سیاسی نمی‌تواند ما را به درک و نگاه جامعی از حادثه کربلا برساند و تاریخ‌نگاری سنتی از این منظر دچار کاستی‌های جدی است.

📺 @ecoiran_webtv

🌐گزارش یک اعدام

👈نکاتی درباره اعدام شیخ فضل‌الله


1⃣عصر ۹ مرداد ۱۲۸۸ شمسی شیخ فضل‌الله نوری؛ مجتهد مشهور پایتخت به اتهام صدور دستور قتل مشروطه‌خواهان به حکم هیأت قضاتی که از طرف کمیسیون عالی اداره کشور منصوب شده بودند در میدان توپخانه تهران؛ جایی که الان ایستگاه متروی امام خمینی در آنجا ساخته شده، به دار کشیده شد. کمیسیون عالی پس از فتح تهران به دست قوای مشروطه‌خواه و سقوط حکومت تقریبا سه ساله محمدعلی شاه برای اداره کشور تشکیل شده بود.

2⃣در هیأت قضات علاوه بر شیخ ابراهیم زنجانی که نقش مشابه دادستان را نیز بر عهده داشت، سید محمد امام‌زاده؛ امام جمعه تهران و عموی دکتر سید حسن امامی (امام جمعه تهران در عصر پهلوی دوم و حقوقدان برجسته ایرانی) به عنوان نمایندگان علما حضور داشتند. بقیه اعضای هیأت نیز از سیاسیون، نظامیان و دیگر رجال مشروطه‌خواه بودند. این هیأت علاوه بر شیخ فضل‌الله یک روحانی دیگر به‌نام میرهاشم دوه‌چی را نیز به اتهام مشارکت در کشتار مشروطه‌خواهان اعدام کرد. همچنین یک مقام نظامی ارشد پایتخت، سردسته اوباش تهران و نیز حاکم تهران جزو اعدامی‌ها بودند. شیخ ابراهیم زنجانی در خاطراتش گفته که روسیه و انگلیس از ادامه اعدام‌ها جلوگیری کردند.

3⃣شمس‌الدین تندرکیا (نوه شیخ فضل‌الله) گفته: حاج میرزا عبداللَّه سُبّوحی واعظ به خود من گفت که رضاشاه پهلوی به او گفته است: «من وقتی که حاج شیخ فضل‌اللَّه را به دار زدند در قزاقخانه گریه می‌کردم. وقتی که دیدم صاحب‌منصبانم دارند می‌آیند چشمانم را پاک کردم تا نفهمند گریه کرده‌ام» (کتاب نگاه دوم، نوشته تندرکیا).

4⃣از محاکمه شیخ فضل‌الله گزارش و صورت‌جلسه رسمی و مشروحی بیرون نیامد، اما مهدی ملک‌زاده و مهدی بامداد که مورخان مهم مشروطه بودند بر اساس شنیده‌ها نوشته‌اند از اتهامات مشترک مفاخرالملک(حاکم تهران)، شیخ فضل‌الله نوری و صنیع‌حضرت(سردسته اوباش تهران)، کشتن میرزا مصطفی آشتیانی (روحانی مشروطه‌خواه و پسر آیت‌الله میرزا حسن آشتیانی) و شیخ غلامحسین پیش‌نماز (پدربزرگ مرحوم آیت‌الله آقامجتبی و مرحوم حاج‌آقا مرتضی تهرانی) بود که شیخ فضل‌الله این اتهام را نپذیرفته و قتل این روحانیون مشروطه‌خواه را متوجه مفاخر و صنیع‌حضرت کرد. صنیع‌حضرت نیز ضمن پذیرفتن مباشرت در قتل این روحانیون مخالف محمدعلی شاه، در دادگاه گفت که به دستور شیخ فضل‌الله آنها را کشته است. با این حال شیخ فضل‌الله پذیرفت که فتوا به ارتداد حامیان مشروطه داده و طبق اجتهاد خود عمل کرده است. وی در انتهای رساله حرمت مشروطه گفته بود هرکس از مشروطه حمایت کند، چه عارف باشد و چه عامی، احکام چهارگانه قتل مرتد بر او جاری می‌شود.

5⃣پس از اعدام شیخ فضل‌الله در خیابان‌های شهرری و نجف عده‌ای برای اعدام وی شادمانی کردند. علمای نجف نیز هیچ پیام تسلیتی ندادند و فقط مجلس فاتحه‌ای برای او در نجف برپا شد که آخوند خراسانی؛ رهبر اصلی مشروطه نیز در آن شرکت کرد. اما چند هفته پس از اعدام، زمانی که میرزای نائینی در حضور شیخ عبدالکریم حائری یزدی رساله حرمت مشروطه را برای آخوند می‌خواند، آخوند از فتوای ارتداد مشروطه‌خواهان خشمگین شده و می‌گوید: از تأثرم برای اعدام شیخ متأثرم (نقل آیت‌الله بهجت و برخی علما از آیت‌الله شیخ مرتضی حائری و او هم از پدرش آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری).

6⃣نیم قرن پس از اعدام، شایع شد که شیخ مهدی؛ پسر مشروطه‌خواه شیخ نوری هنگام اعدام او کف می‌زده و شادمان بوده است. اما برخی شاهدان گفته‌اند او در ساختمان مجاور گریه می‌کرده و مخالف اعدام بود. شیخ حسین لنکرانی از حامیان شیخ نوری هم گفت در صحنه اعدام بوده و چنین چیزی ندیده است. نورالدین کیانوری (پسر شیخ مهدی) هم با بی‌شرمانه خواندن این دروغ گفته که پدرش چند روز قبل از بازداشت شیخ از او خواسته مدتی به قم برود تا خطر اعدام متوجه او نشود. شیخ مهدی پنج سال پس از اعدام پدرش به دست عوامل روسیه ترور شد.

7⃣عکسی که از اعدام شیخ منتشر شده، به گفته تندرکیا؛ دیگر نوه شیخ جعلی است. همچنین اغلب محققین معتقدند اصالت فتوای علمای نجف که در محاکمه شیخ مورد استناد قرار گرفته، مورد تردید جدی است.

8⃣جلال آل‌احمد با کتاب غربزدگی نقش مهمی در پررنگ شدن اعدام شیخ نوری داشت. جمله ماندگار او این بود: «من نعش آن بزرگوار را بر سر دار همچون پرچمی می‌دانم که به علامت استیلای غرب‌زدگی پس از دویست سال کشمکش بر بام سرای این مملکت افراشته شد».
@taqriraat
.

برخی دوستان بزرگوار درباره نحوه تهیه آخرین شماره تقریرات و نیز برخی شماره‌های قبلی مجله پرسیده بودند.

برای تهیه نسخه کاغذی شماره‌های اخیر مجله می‌توانید به دینوک مراجعه کنید. همچنین نسخه اینترنتی شماره‌های اخیر را نیز می‌توانید از طریق طاقچه بخرید و بخوانید. درباره دوره صحافی‌شده مجله نیز اینجا توضیح داده شده است.

سپاس فراوان از شما که با خرید مجله به بقای آن کمک می‌کنید.
@taqriraat

🔸آیا زیارت اربعین منجر به تمدن‌سازی می‌شود؟

شهریور ۱۴۰۱ در مناظرهٔ خبرگزاری قرآن (ایکنا) به این موضوع پرداخته شد که متن کامل آن را می‌توانید در اینجا بخوانید.
@taqriraat

دیالوگ مصطفی ملکیان (فیلسوف) و آذرخش مکری (روانپزشک) دربارهٔ جبر و اختیار

🔸می‌خواستم دربارهٔ اخراج دوست ارزشمندم دکتر آرمان ذاکری از دانشگاه تربیت مدرس چیزی بنویسم که دیدم دیگر دوست گران‌قدرم دکتر مهدی سلیمانیه حق مطلب را ادا کرده است. آرمان عزیز علاوه بر ذهن کم‌نظیر و دانش فراوانش، انسانی دلسوز و رفیقی مهربان است‌. با آموخته‌هایش زندگی می‌کند و بسیار روش‌مند می‌نویسد و می‌گوید؛ چیزی که گوهر کمیاب جامعهٔ ماست. من نیز از او بسیار آموخته‌ام و امیدوارم جامعهٔ ما از او محروم نشود. نوشته مهدی عزیز را بخوانید:

♦️آرمان♦️
(برای وجودی که جایش در دانشگاه، هرگز پر نمی‌شود)
[به بهانه‌ی اخراج آرمان ذاکری از دانشگاه تربیت مدرس]

بخش اول از دو بخش

▪️یک روز و دو روز نیست. آرمان را پانزده سال است که می‌شناسم. پانزده سال، یک عمر است. پانزده سال یعنی صدها موقعیت سخت. صدها آزمون. صدها حال بد. صدها دوراهی ِ تصمیم. و من آرمان را در تمام این‌ها دیده‌ام. من، شهادت می‌دهم.

▪️در زنده‌گی‌ام، کمتر آدمیزادی دیده‌ام که مثل آرمان، آرمان‌هایش را زنده‌گی کند. همانطور که فکر می‌کند، زنده‌گی کند. میان ایده و عمل‌ش، تقریباً هیچ فاصله‌ای نباشد. اگر در ایده، به تغییری می‌رسد، در زنده‌گی‌اش هم اعمال‌ش کند. بی‌هیچ نفاق. و این موهبتی کم‌نظیر است. کدامیک از ما جسارت زیستن آرمان‌هایمان را داریم؟ همان‌گونه که هستند. با تمام هزینه‌هایش؟ آن هم در زمانه‌ای که خودت بودن، خودت را چنان که هستی نمایاندن، جسورانه‌ترین و جنون‌آمیزترین ِ کارهاست. در زمانه‌ی نفاق..

▪️در میان تمام برادران و خواهران‌ جانی‌ام، کسی را چون آرمان ندیده‌ام که چنان دغدغه‌ی سنت داشته باشد. نه فقط حفظ سنت؛ که فهم سنت. درک منزلت سنت. نقد ِ سنت. کاویدن و شناخت سنت. بی ترس از اتهام به واپس‌گرایی یا التقاط یا سنت‌ستیزی. در گام به گام ِ مسیری که در این پانزده‌سال پیموده، با سنت زیسته، به سنت اندیشیده، ارزشمندی‌های سنت را بیرون کشیده و معایب‌اش را به نقد کشیده. بخش قابل توجهی از آشنایی من با سنت، از گفتگوهایم با او سرچشمه گرفته. چیزی که حتی در حوزویان و مدعیان سنت‌گرایی هم ندیده‌ام.

▪️در شبکه‌ی روابطم، دانا و علاقمند به علم کم ندارم. اما آرمان، چیز دیگری است: میزان مطالعه‌اش، درگیر شدن وجودی‌اش با علم و جستجوی لحظه لحظه‌ و مداوم‌اش در میان افکار و اندیشه‌ها، مشابه ندارد. بعید می‌دانم که صبحی به شب رسیده باشد و نخوانده باشد. چیز جدیدی نیافته‌باشد. اندیشه‌های جدید برایش کلمه نیستند. برایش به «مسأله» تبدیل می‌شوند. مسأله‌های وجودی. مسأله‌های زنده‌گی. درگیرش می‌کنند. گیرش می‌اندازند. به چالشش می‌کشند. و به پیشش می‌برند. و این در زمانه‌ی بی‌معنا شدن کلمات و طوفان ِ اطلاعات ِ سرگردان، در دوران ِ ایده‌های سرگردان و بی‌درد، موهبتی است.

▪️زبان‌دان است. در نسل جدید علوم اجتماعی ایران، کمتر کسی را می‌شناسم که عمرش را سال‌ها، وقف یادگیری «عمیق» زبانی خارجی کرده‌باشد. عربی‌ را از همان ابتدا، متکی به مطالعات دینی‌اش، خوب می‌دانست. زبان انگلیسی‌اش، درخشان بود. و بیش از ده‌سال از عمرش را، در پر تلاطم‌ترین دوران حیات فردی و اجتماعی‌اش، وقف یادگیری فرانسه کرد. در روزهایی که آدمیزاد نفس‌کشیدن‌اش هم کار شاقی است، در دوران فشارهای اقتصادی کمرشکن، در شب‌ها و روزهای افسردگی، آرمان یادگیری زبان فرانسه را هم رها نکرد. یادم نمی‌رود که پنج، شش سال قبل، در همایشی در پاریس، چطور ناگهان به فرانسه شروع به صحبت کرد و پانزده دقیقه چنان بی لغزش، سخت‌ترین مطالب جامعه‌شناختی را بیان کرد که بعد از اتمام صحبتش، به پیشنهاد یکی از حضار، برای فرم جذاب و صحیح صحبتش، تشویق شد. چیزی که برایش چندان هم اهمیت نداشت. و کسانی چون من، که بارها برای یادگیری زبانی دیگر خیز برداشته‌اند و بریده‌اند می‌دانند که این استمرار، چه معجزه‌ای است. مهارتی که او را به دانش روز علوم‌اجتماعی دنیا وصل می‌کند. گاهی حتی قدم‌هایی پیش از میانگین دانش اهالی علوم‌اجتماعی در ینگه دنیا. و این اغراق نیست. تجربه‌ی مستقیم من و شهادت قلبی ‌من است.

ادامه دارد 👇🏽


راهیانه|@raahiane|ایده‌نوشت‌های مهدی سلیمانیه
#دانشگاه|#از_رنجی_که_میبریم|#روشنا|#ما